Συνέχεια από: Tετάρτη 15 Ιουνίου 2022
ΚΑΤΑ ΠΟΣΟΥΣ ΤΡΟΠΟΥΣ ΥΦΙΣΤΑΤΑΙ Η ΘΕΙΑ ΕΝΩΣΙΣ ΚΑΙ ΔΙΑΚΡΙΣΙΣ
Και ότι ως προς τον Θεόν διδαχθήκαμε ότι υπάρχει διάκρισις, όχι μόνον κατά τις υποστάσεις, αλλά και κατά τις κοινές προόδους και ενέργειες, και ότι παραλάβαμε να φρονούμε αυτόν άκτιστον τόσο κατά την ένωσιν όσον και κατά την διάκρισιν, έστω και αν τούτο δεν αρέσει στον Βαρλαάμ και τον Ακίνδυνο.
Επιπλέον δε είναι πλήρης εις την διάκρισιν λόγω του ότι είναι «υπερουσίως υπερβατικός απέναντι όλων των όντων», δηλαδή λόγω της κατ' ουσίαν αποστάσεως και του αμεθέκτου από όλα (διότι το υπερούσιον και ανεκφοίτητον, ως μη μεταδιδόμενον σε τίποτε άλλο, είναι εξ ανάγκης πλήρες), αλλά και διά της ενιαίας παραγωγής των όλων, δηλαδή λόγω του ότι δεν επιδέχεται καμμία πρόσληψιν (διότι το μη προσλαμβάνον τίποτε από τα πολλά όντα τα παρ' αυτού προαχθέντα, αλλά μένοντας έν, δεν προσλαμβάνει ως μη έχον ανάγκην κανενός, το δε μη έχον κανενός ανάγκην είναι εξ ανάγκης πλήρες), «αλλά και διά της αμείωτου», λέγει, «χύσεως των αμείωτων μεταδόσεων του», δηλαδή λόγω του ότι δεν επιδέχεται καμμία αφαίρεση ούτε κατ’ αυτές τις μεθόδους και προόδους (διότι το μη μειούμενο δεν υφίσταται ούτε αφαίρεσιν, το δε υπερχεόμενο και μη υφιστάμενο καμμία αφαίρεσιν είναι εξ ανάγκης πλήρες).
Αυτός δε του οποίου οι πρόοδοι και μεταδόσεις έχουν την πληρότητα, λόγω του ανελαττώτου και αμειώτου, πώς δεν θα είναι ο ίδιος πλήρης, μάλλον δε και υπεράνω του πλήρους κατ’ ουσίαν;
30. Όπως δε ο ήλιος, μεταδίδων στα μετέχοντα θέρμη και φως αμειώτως, έχει αυτά έμφυτα ως ουσιώδεις ενέργειες, έτσι και οι θείες μεταδόσεις, υπάρχουσες αμειώτως στον μεταδίδοντα, είναι φυσικές και ουσιώδεις ενέργειες αυτού, επομένως και άκτιστες. Περί του ότι δε οι ουσιώδεις ενέργειες του Θεού είναι κάτι διαφορετικό από την ουσία, αξιόπιστοι μάρτυρες είναι τόσο ο Δαμασκηνός θεολόγος όσο και ο Μέγας Βασίλειος. Όπως δε του ηλιακού φωτός δεν υφίσταται ούτε ίχνος όταν ό ήλιος είναι υπό την γην και έχει εγκαταλείψει τους επάνω εις την γην, δεν είναι δε δυνατόν το απολαύον αυτής της λάμψεως όμμα να μη ανακραθεί με αυτήν και δι’ αυτής να ενωθεί με τον χέοντα το φώς, η δε από αυτήν θέρμη και όσα επιτελούνται από αυτήν, η όποια συμβάλλει στην γένεσιν και αύξησιν των αισθητών και εις την πολυειδή ποικιλία των χυμών και ποιοτήτων, δεν τα εγκαταλείπει, ακόμη και όταν δεν διατηρεί την συνάφεια προς τον ήλιον διά της ακτίνος, κατά τον ίδιον τρόπον, όπως δεικνύει η αμυδρά αυτή στα αισθητά εικόνα, μόνον οι αγγίσαντες το υπερφυές και θειότατο φως δύνανται να μετέχουν ειλικρινώς της θεοποιού χάριτος και δι’ αυτής να ενωθούν με τον Θεόν. Όλα δε τα άλλα είναι αποτελέσματα της δημιουργικής ενεργείας, διά της χάριτος μεν παρηγμένα εκ μη όντων, δηλαδή διά δωρεάς, μη φωτισμένα δε διά της χάριτος, η οποία είναι επώνυμο της λαμπρότητας του Θεού.
31. Αλλά περί αυτής μεν της απορρήτου θεώσεως έχουμε εκθέσει εκτενέστερα σε πολλά σημεία των πραγματειών Προς τον Βαρλαάμ και τους μετ' εκείνον σύμφωνα με εκείνον αθετούντες ταύτην. Ο δε μέγας θεολόγος, αφού έδειξε ότι θέμα των λόγων του δεν είναι περί της υποστατικής διακρίσεως, αλλά θα μπορούσε να πει κάποιος περί της ενεργητικής, και δίδαξε ότι οι ενέργειες αυτές δεν είναι ούτε θεία ουσία (διότι αυτή είναι μία και όχι εκ τίνος) ούτε θείες υποστάσεις (διότι αυτές δεν είναι ούτε περισσότερες από τρεις ούτε όλες από αίτιον, καθ' όσον ο Πατήρ δεν προέρχεται από καμμία αρχήν, αλλά και καθεμία των δύο υποστάσεων οι οποίες προέρχονται από αρχήν είναι εκ μόνου του Πατρός, οι δε εκφάνσεις και ενέργειες αυτές είναι κοινές Πατρός, Υιού, Πνεύματος, και εκ Πατρός, Υιού, Πνεύματος), αφού λοιπόν δίδαξε ταύτα στους έχοντες ώτα να ακούουν, έπειτα συνεχίζοντας λέγει: «αυτές τις διακρίσεις, τις κοινές και ενωμένες τής συνόλου θεότητος, δηλαδή τις αγαθοπρεπείς προόδους, θα προσπαθήσουμε εμείς κατά το δυνατόν να υμνήσουμε διά των θείων ονομάτων τα οποία εκφράζουν αυτές στα θεία κείμενα».
32. Είναι λοιπόν πασιφανέστατο ότι το βιβλίο Περί των θείων ονομάτων αφιερώνεται στην εξύμνηση των προόδων και ενεργειών του Θεού. Έτσι λοιπόν είναι άκτιστες δεν είναι δέ εκτός του Θεού˙ διότι εις τούτον και ο θείος υμνολόγος ισχυρίζεται ότι αναθέτει τους ύμνους εξυμνόντας τις προόδους. Πώς άλλωστε θα ήταν δυνατό να αφήσει τόσο υψηλές φωνές περί κτισμάτων ο εξοχότατος των θείων υμνωδών; Αλλά ο μαθητής του Βαρλαάμ Ακίνδυνος λέγει ότι εδώ ο θεολόγος δεν υμνεί τα κτίσματα αλλά τα εκ των κτισμάτων ονόματα της θείας ουσίας. Και όμως δεν λέγει τούτο ο θεηγόρος, αλλά, «θα προσπαθήσουμε να υμνήσουμε τις κοινές της όλης θεότητος διακρίσεις και προόδους διά των θείων ονομάτων τα οποία τις εκφράζουν». Τί άλλο εννοεί αυτός ο οποίος λέγει ότι «κατά τον αριθμόν των ονομάτων υφίστανται και οι συμφυείς αξίες του Θεού»;
Αλλά βεβαίως καλέσας ο μέγας εδώ και θεωνυμίας τα ονόματα τούτων των προόδων υπέδειξε ότι οι πρόοδοι αυτές είναι ο Θεός, αν και όχι κατ' ουσίαν. Άλλωστε και όταν λέγουμε ότι ο Θεός νοείται και ονομάζεται εκ των κτισμάτων, ισχυριζόμεθα ότι αυτός νοείται και ονομάζεται κατά τις προόδους και ενέργειες αυτές, αλλά όχι κατά την ουσία˙ διότι αυτή είναι εντελώς υπερώνυμος και υπερεικόνιστος, και δεν είναι δυνατό ούτε να την εννοήσουμε ούτε να την εκφράσουμε ούτε καθ’ οιονδήποτε τρόπον να την θεωρήσουμε, όπως λέγει ο ίδιος θεολόγος, λόγω του ότι είναι υπερβατική έναντι όλων και υπεράγνωστος, υπεριδρυμένη όλων κατά ασύλληπτον δύναμιν, ακόμη και των υπερουρανίων νόων. Ας εντρέπονται λοιπόν οι θεωρούντες κτιστές τις προόδους αυτές, ως υποβιβάζοντες σε κτίσμα τον Θεόν.
Συνεχίζεται
"μόνον οι αγγίσαντες το υπερφυές και θειότατο φως δύνανται να μετέχουν ειλικρινώς της θεοποιού χάριτος και δι’ αυτής να ενωθούν με τον Θεόν. Όλα δε τα άλλα είναι αποτελέσματα της δημιουργικής ενεργείας, διά της χάριτος μεν παρηγμένα εκ μη όντων, δηλαδή διά δωρεάς, μη φωτισμένα δε διά της χάριτος, η οποία είναι επώνυμο της λαμπρότητας του Θεού.
και δίδαξε ότι οι ενέργειες αυτές δεν είναι ούτε θεία ουσία (διότι αυτή είναι μία και όχι εκ τίνος) ούτε θείες υποστάσεις
«αυτές τις διακρίσεις, τις κοινές και ενωμένες τής συνόλου θεότητος, δηλαδή τις αγαθοπρεπείς προόδους, θα προσπαθήσουμε εμείς κατά το δυνατόν να υμνήσουμε διά των θείων ονομάτων τα οποία εκφράζουν αυτές στα θεία κείμενα».
32. Είναι λοιπόν πασιφανέστατο ότι το βιβλίο Περί των θείων ονομάτων αφιερώνεται στην εξύμνηση των προόδων και ενεργειών του Θεού. "
«Κράτα το νου σου στον Άδη και μην απελπίζεσαι» (Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης)
Και ακούει στην ψυχή του την απάντηση:
"Οι υπερήφανοι πάντα υποφέρουν έτσι από τους δαίμονες."
"Κύριε", λέει ο Σιλουανός, "δίδαξέ με τι πρέπει να κάνω για να ταπεινωθεί η ψυχή μου."
Και νέα απάντηση από το Θεό στην καρδιά: "Κράτα το νου σου στον Άδη και μην απελπίζεσαι."
Αυτή η πληροφορία του Θεού στο Σιλουανό μπορούμε να πούμε, όπως μας είπε όταν πήγαμε και συναντήσαμε τον Γέροντα Σωφρόνιο, μας είπε ο γέροντας ότι αυτός ο λόγος του Θεού προς το Σιλουανό "κράτα το νου σου στον Άδη και μην απελπίζεσαι" είναι ο λόγος του Θεού εις τον αιώνα μας αυτόν και δόθηκε ως λόγος του Θεού για τη γενεά μας. Βλέπετε ότι όταν πλέον σηκώθηκε να προσευχηθεί (να κάνει μετάνοιες) και δεν μπόρεσε αμέσως στράφηκε προς το Θεό.
Πολλές φορές πολλοί άνθρωποι αντιμετωπίζουν αυτό το φαινόμενο.
Όλοι μας δηλαδή αντιμετωπίζουμε το φαινόμενο του να μην μπορούμε να προσευχηθούμε. Πάμε στην Εκκλησία κι ο νους μας τρέχει δεξιά και αριστερά. Πάμε στο δωμάτιό μας, στο κελί μας να προσευχηθούμε, δεν μπορούμε. Είναι αδύνατο. Υπάρχει τέτοιος μετεωρισμός του νου που δεν μαζεύεται με τίποτα.
Η πιο καλή λύση, η πιο παρήγορη στάση είναι να κάνουμε αυτό που έκανε εδώ ο γέροντας (Άγιος Σιλουανός): "Θεέ μου, δεν μπορώ. Σε παρακαλώ βοήθησέ με."
Και με αυτό τον τρόπο προσευχόμαστε παρακαλώντας το Θεό να μας βοηθήσειννα προσευχηθούμε. Διότι ο Θεός δίδει την προσευχή στον άνθρωπο. Ο άνθρωπος την προσπάθεια κάνει, ο Θεός δίδει την προσευχή. Και οπωσδήποτε εάν ταπεινωθεί η ψυχή και πενθήσει και εκζητήσει το Θεό με όλη τη δύναμή της τότε οπωσδήποτε θα έχει απαντήση από το Θεό.
Αυτή η πληροφορία του Θεού στο Σιλουανό μπορούμε να πούμε, όπως μας είπε όταν πήγαμε και συναντήσαμε τον Γέροντα Σωφρόνιο, μας είπε ο γέροντας ότι αυτός ο λόγος του Θεού προς το Σιλουανό "κράτα το νου σου στον Άδη και μην απελπίζεσαι" είναι ο λόγος του Θεού εις τον αιώνα μας αυτόν και δόθηκε ως λόγος του Θεού για τη γενεά μας. Βλέπετε ότι όταν πλέον σηκώθηκε να προσευχηθεί (να κάνει μετάνοιες) και δεν μπόρεσε αμέσως στράφηκε προς το Θεό.
Πολλές φορές πολλοί άνθρωποι αντιμετωπίζουν αυτό το φαινόμενο.
Όλοι μας δηλαδή αντιμετωπίζουμε το φαινόμενο του να μην μπορούμε να προσευχηθούμε. Πάμε στην Εκκλησία κι ο νους μας τρέχει δεξιά και αριστερά. Πάμε στο δωμάτιό μας, στο κελί μας να προσευχηθούμε, δεν μπορούμε. Είναι αδύνατο. Υπάρχει τέτοιος μετεωρισμός του νου που δεν μαζεύεται με τίποτα.
Η πιο καλή λύση, η πιο παρήγορη στάση είναι να κάνουμε αυτό που έκανε εδώ ο γέροντας (Άγιος Σιλουανός): "Θεέ μου, δεν μπορώ. Σε παρακαλώ βοήθησέ με."
Και με αυτό τον τρόπο προσευχόμαστε παρακαλώντας το Θεό να μας βοηθήσειννα προσευχηθούμε. Διότι ο Θεός δίδει την προσευχή στον άνθρωπο. Ο άνθρωπος την προσπάθεια κάνει, ο Θεός δίδει την προσευχή. Και οπωσδήποτε εάν ταπεινωθεί η ψυχή και πενθήσει και εκζητήσει το Θεό με όλη τη δύναμή της τότε οπωσδήποτε θα έχει απαντήση από το Θεό.
Και η απάντηση εδώ που έδωσε ο Θεός στο Σιλουανό ήταν ότι οι υπερήφανοι πάντα υποφέρουν από τους δαίμονες. Βέβαια εδώ αφορά αυτή τη λεπτή κατάσταση για την οποία θέλω να σας πω ότι δεν πρόκειται εσείς ουδέποτε να τη δείτε, ούτε εγώ βέβαια, για να μη φοβάστε και να νομίζετε ότι όταν πάτε να προσευχηθείτε θα έχετε τα ίδια φαινόμενα. Δεν υπάρχει τέτοια περίπτωση. Ο άνθρωπος δεν πρέπει ποτέ να σκέφτεται για τους δαίμονες. Να τους περιφρονήσει τελείως. Χωρίς βέβαια να σημαίνει ότι δεν πρέπει να γνωρίζετε ότι υπάρχουν. Γνωρίζουμε ότι υπάρχουν αλλά δεν τους δίνουμε βάση υπάρξεως με το να τους σκεφτόμαστε. Όταν λοιπόν πάμε να προσευχηθούμε πρέπει να έχουμε την αίσθηση ότι ο Θεός είναι ενώπιόν μας και εμείς ομιλούμε προς το Θεό. Και με πολλή ταπείνωση να προφέρουμε τους λόγους της προσευχής. Η υπερηφάνεια είναι αυτή η οποία είναι η βάση της πλάνης. Πολλοί άνθρωποι σήμερα ισχυρίζονται ότι προσεύχονται και ότι έχουν καταστάσεις πνευματικές και ότι έχουν εμπειρίες και βλέπουν φώτα και βλέπουν οπτασίες, βλέπουν διάφορα πράγματα.
Έχουν "ενέργειες του Αγίου Πνεύματος" με λίγα λόγια. Όλα αυτά είναι αποκυήματα της φαντασίας τους. Όχι της φαντασίας που φαντάζεται ο νους αλλά του εγωισμού διότι εάν ο άνθρωπος δεν ταπεινωθεί δεν πρόκειται ουδέποτε να δει την παραμικρή ενέργεια Χάριτος.
Είναι αδύνατο στον άνθρωπο να γευτεί τη Χάρη του Θεού κατά τρόπο έκδηλο χωρίς να έχει φτάσει ο άνθρωπος σε μεγάλη ταπείνωση. Και όταν ρώτησε ο Σιλουανός το Θεό τι πρέπει να κάνει για να ταπεινωθεί η ψυχή του, του είπε αυτόν το λόγο ο οποίος έχει κύρος αιώνιο και ιδιαίτερα σήμερα στην εποχή μας:
"Κράτα το νου σου στον Άδη και μην απελπίζεσαι."
Έχουν "ενέργειες του Αγίου Πνεύματος" με λίγα λόγια. Όλα αυτά είναι αποκυήματα της φαντασίας τους. Όχι της φαντασίας που φαντάζεται ο νους αλλά του εγωισμού διότι εάν ο άνθρωπος δεν ταπεινωθεί δεν πρόκειται ουδέποτε να δει την παραμικρή ενέργεια Χάριτος.
Είναι αδύνατο στον άνθρωπο να γευτεί τη Χάρη του Θεού κατά τρόπο έκδηλο χωρίς να έχει φτάσει ο άνθρωπος σε μεγάλη ταπείνωση. Και όταν ρώτησε ο Σιλουανός το Θεό τι πρέπει να κάνει για να ταπεινωθεί η ψυχή του, του είπε αυτόν το λόγο ο οποίος έχει κύρος αιώνιο και ιδιαίτερα σήμερα στην εποχή μας:
"Κράτα το νου σου στον Άδη και μην απελπίζεσαι."
Τό ξεχασμένο Μυστήριο τής Σωτηρίας. Αγιος Σιλουανός ο Αγιορείτης.
«Κύριε, βλέπεις ὅτι θέλω νά προσευχηθῶ ἐνώπιόν Σου μέ καθαρό νοῦ, ἀλλά οἱ δαίμονες μέ ἐμποδίζουν. Πές μου τί πρέπει νά κάνω γιά νά ἀπομακρυνθοῦν ἀπό μένα». Καί ἔλαβα μέσα στήν ψυχή μου αὐτή τήν ἀπάντηση ἀπό τόν Κύριο:
« Οἱ ὑπερήφανοι ὑποφέρουν πάντα ἀπό τούς δαίμονες».
Ἐγώ εἶπα: «Κύριε, Ἐσύ εἶσαι ἐλεήμων· ἡ ψυχή μου Σέ γνωρίζει· πές μου τί πρέπει νά κάνω γιά νά ταπεινωθεῖ ἡ ψυχή μου».
Καί ὁ Κύριος ἀπάντησε στά μύχια τῆς ψυχῆς μου: «Κράτα τόν νοῦ σου στόν Ἅδη καί μήν ἀπελπίζεσαι».
ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΕΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΕΣ
Ο Γέροντας αγαπούσε πολύ τίς μακρές εκκλησιαστικές ακολουθίες στόν Ναό, μέ τόν απέραντο πλούτο σέ πνευματικό περιεχόμενο. Τιμούσε τό έργο τών ψαλτών καί τών αναγνωστών καί προσευχόταν πολύ γι αυτούς, παρακαλώντας τόν Θεό νά τούς βοηθάει, ιδιαίτερα στίς ολονύχτιες αγρυπνίες. Παρόλη όμως τή αγάπη του γιά τήν μεγαλοπρέπεια, τήν ομορφιά καί την μουσική τών ακολουθιών, έλεγε πώς καθορίστηκαν βέβαια μέ τόν φωτισμό τού Αγίου Πνεύματος, αλλά κατά τήν μορφή τους αποτελούν ατελή προσευχή καί δόθηκαν στό λαό γιατί αναλογούν στίς δυνάμεις όλων καί είναι ωφέλιμες γιά όλους.
«Ο Κύριος μάς έδωσε τίς εκκλησιαστικές ακολουθίες μέ τήν ψαλμωδία, γιατί είμαστε αδύνατα παιδιά. Ακόμη δέν ξέρουμε νά προσευχόμαστε όπως πρέπει καί έτσι η ψαλμωδία ωφελεί όλους, όσους ψάλλουν με ταπείνωση. Είναι όμως καλύτερο, όταν η καρδιά μας γίνεται ναός τού Κυρίου καί ο νούς θρόνος Του»
Καί ακόμα έλεγε πώς όλος ο κόσμος μεταβάλλεται σέ ναό τού Θεού, όταν η αδιάλειπτη προσευχή ριζώσει στά βάθη τής καρδιάς.
ΣΗΜΕΡΑ ΛΕΙΠΕΙ Ο ΠΟΘΟΣ ΚΥΡΙΟΥ ΚΑΙ ΒΟΛΕΥΟΜΑΣΤΕ ΜΕ ΤΙΣ ΑΚΤΙΣΤΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΤΙΣ ΟΠΟΙΕΣ ΦΤΑΝΟΥΜΕ ΝΑ ΤΑΥΤΙΖΟΥΜΕ ΜΕ ΤΟ ΑΓΙΟ ΠΝΕΥΜΑ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου