ΓΙΑΤΙ ΤΟ ΑΤΟΜΟ; ΗΤΑΝ ΤΟ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ ΑΝΑΠΟΦΕΥΚΤΟ; (3)

 Συνεχεια απο: Δευτέρα 25 Ιουλίου 2022

Ο ΤΡΙΤΟΣ ΠΛΟΥΣ ΤΟΥ ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ

Ο Θεός αγάπη εστίν ...εν τούτω εστίν η αγάπη, ούχ ότι ημείς ηγαπήσαμεν τον Θεόν, αλλ’ότι αυτός ηγάπησεν ημάς και απέστειλε τον υιόν αυτού ιλασμόν περί των αμαρτιών ημών...Ει ούτως ο Θεός ηγάπησεν ημάς και ημείς οφείλομεν αλλήλους αγαπάν.

Ο «δεύτερος πλούς» του Πλάτωνος, τον οδήγησε να κατανοήσει την  ύπαρξη δύο επιπέδων του Είναι: το φαινόμενικό και το μετα-φαινομενικό το οποίο συλλαμβάνεται μόνον με τον Νού. Τα φυσικά φαινόμενα κατά συνέπειαν, μπορούν να εξηγηθούν τελειωτικώς μόνον αναφερόμενα στο μή-φυσικό Είναι.

Αυτό λοιπόν που ισχυρίζοντο γενικώς οι άνθρωποι πώς είναι οι αιτίες των πραγμάτων  (αιτίες της γεννήσεως, αυξήσεως και φθοράς, δηλαδή του Είναι τους) είναι αιτίες μηχανικές, φυσικές, δέν είναι οι αληθινές, αλλά είναι συναίτιοι, καθώς οι αληθινές αιτίες βρίσκονται στον νοητό κόσμο [Φαίδων, του Πλάτωνος].

Στον Φαίδωνα όμως (85 C-D), υπάρχει και τούτο το χωρίο, το οποίο χρησιμεύει σαν σημείο εκκινήσεως για τον Αυγουστίνο: «...Περί των τοιούτων ή αδύνατον είναι η δυσκολώτατον να έχομεν εις την παρούσαν ζωή μας σαφή γνώσιν.

Εν τούτοις πάλι νομίζω ότι μόνον ένας πολύ μαλθακός άνθρωπος είναι ικανός να μή βασανίζει με κάθε τρόπο όσα λέγονται περί αυτών και να εγκαταλείπη την συζήτησιν πρίν κουρασθή απο την πολυμερή έρευνα του ζητήματος. Διότι πρέπει εις ότι αφορά τα ζητήματα αυτά να προσπαθήση κανείς να επιτύχη έν απο τα τρία: ή μαθείν όπη έχει ή να την βρεί μόνος του, ή εάν ταύτα αδύνατον, τον γούν βέλτιστον των ανθρωπίνων λόγων λαβόντα και αναμφισβήτητον και πάνω σ’αυτόν οχούμενον, ώσπερ επί σχεδίας, έστω και κινδυνεύοντας, διαπλεύσαι τον βίον, ει μή τις δύναιτο ασφαλέστερον και ακινδυνότερον επί βεβαιοτέρου οχήματος, ή λόγου Θείου τίνος, διαπορευθήναι».

Στον δεύτερο λόγο του, στόν σχολιασμό τού κατά Ιωάννην Ευαγγελίου, ο Αυγουστίνος παρουσιάζει την μεταφορά που μπορεί να ονομαστεί τρίτος πλούς, διότι συνεχίζει, υποτίθεται, τον Πλάτωνα.

Aurelii Augustini “In Ioannis Evagelium tractatus II”

 «Έτσι λοιπόν, απο την στιγμή που φαίνεται πώς όλα αυτά τα πράγματα του κόσμου είναι ασταθή, τί είναι τότε αυτό που είναι, εάν δέν είναι αυτό που υπερβαίνει όλα τα πράγματα που υπάρχουν και δέν υπάρχουν σ’αυτόν τον κόσμο; Ποιός θα το κατανοήσει αυτό; Και όποιος το κατανοήσει πώς θα το φτάσει; Είναι σαν κάποιος νά’ χει κατορθώσει να δεί απο μακρυά την πατρίδα, αλλά να υπάρχει ακόμη η θάλασσα να τον χωρίζει απο αυτή! Βλέπει που πρέπει να πάει αλλά του λείπει το μέσον που θα τον μεταφέρει εκεί. Έτσι είναι για μάς που θέλουμε να φτάσουμε στην δική μας σταθερότητα όπου αυτό που είναι Είναι, γιατί μόνον αυτό είναι πάντοτε έτσι όπως Είναι. Υπάρχει στη μέση λοιπόν η θάλασσα του αιώνος τούτου μέσω του οποίου πρέπει να φτάσουμε, ενώ οι περισσότεροι δέν βλέπουν ούτε που πρέπει να πάνε. Και γι’αυτό για να υπάρξει το μέσον με το οποίο θα φτάσουμε. Έρχεται από εκεί Εκείνος στον οποίο θέλουμε να πάμε. Και τί έκανε; Ετοίμασε το ξύλο με το οποίο θα μπορούσαμε να διασχίσουμε την θάλασσα. Διότι κανείς δέν μπορεί να διασχίσει την θάλασσα του αιώνος τούτου, εάν δέν μεταφερθεί απο τον Σταυρό του Χριστού. Σ’αυτόν τον σταυρό μπορεί να σφιχταγκαλιαστεί ακόμη και εκείνος που έχει ασθενική όραση. Και εκείνος που δέν κατορθώνει να δεί που πρέπει να πάει, ας μήν αφήσει τον σταυρό και ο σταυρός θα τον μεταφέρει.

Για να πούμε την αλήθεια υπήρξαν φιλόσοφοι του κόσμου τούτου οι οποίοι έψαξαν τον Δημιουργό μέσω της Δημιουργίας, απο την στιγμή που είναι εφικτό όπως βεβαιώνει και ο Απόστολος: (πρός Ρωμαίους 1,20-22): Τα γάρ αόρατα αυτού (του Θεού)απο κτίσεως κόσμου τοίς ποιήμασι νοούμενα καθοράται δηλαδή η αιώνια δύναμις του και η θεότης, ώστε να είναι οι άνθρωποι αναπολόγητοι, διότι ενώ γνώρισαν τον Θεό, δέν τον ετίμησαν ώς Θεό ούτε τον Ευχαρίστησαν, αλλά με τας σκέψεις τους παρεδόθησαν εις μάταια πράγματα και εσκοτίστηκε η ανόητη διάνοια τους, και ενώ έλεγαν ότι είναι σοφοί, έγιναν μωροί!

Είδαν που έπρεπε να κατευθυνθούν, αλλά αγνώμονες σ’αυτόν που τους δώρησε αυτό που είχαν δεί, θέλησαν να αποδώσουν σ’αυτούς τους ιδίους αυτό που είχαν δεί και καταλήγοντας αλαζόνες, έχασαν αυτό που έβλεπαν, και στράφηκαν πρός τα είδωλα, τα τότεμ και τις λατρείες των δαιμόνων, μέχρι να λατρέψουν την κτίση και όχι τον κτίσαντα.

Και ο σταυρός του Χριστού υποτιμήθηκε απο αυτούς.

Εσύ λοιπόν πρέπει να διασχίσεις την θάλασσα και υποτιμάς τον σταυρό; Τί αλαζονική σοφία; Κοροϊδεύεις τον σταυρωμένο Χριστό; Μα είναι αυτός ακριβώς που είδες απο μακρυά «Εν αρχή ήν ο Λόγος και ο Λόγος ην πρός τον Θεόν και Θεός ήν ο Λόγος». Γιατί όμως σταυρώθηκε; Επειδή σου ήταν αναγκαίο το ξύλο της ταπεινότητός Του. Διότι εσύ φούσκωσες απο αλαζονεία και εγκατελείφθης μακρυά απο εκείνη την Πατρίδα. Από τα ρεύματα του κόσμου τούτου η οδός είχε διακοπεί. Και δέν υπάρχει ένα μέσον να σε βοηθήσει να πραγματοποιήσεις τον διάπλου για να φτάσεις στην Πατρίδα, εάν δέν αφεθείς να μεταφερθείς απο το ξύλο του σταυρού.

Αυτός ο ίδιος έγινε η Οδός. Μία Οδός διά μέσου της θαλάσσης και γι’αυτό ο ίδιος βάδισε πάνω στη θάλασσα για να σου φανερώσει πώς υπάρχει ένας δρόμος μέσω τής θάλασσας. Εσύ λοιπόν που δέν μπορείς να βαδίσεις πάνω στη θάλασσα όπως Εκείνος, εμπιστεύσου αυτό το πλοίο, αφέσου στο ξύλο του σταυρού, πίστεψε στον εσταυρωμένο, και μπορεί να φτάσεις!

Μας προτρέπει λοιπόν να περπατήσουμε πάνω στη θάλασσα; Όχι βέβαια, μας καλεί όμως να βαδίσουμε την οδό της δικαιοσύνης.

Σε ποιά οδό της δικαιοσύνης;

Το είπαμε ήδη: κρεμόταν στον σταυρό και βάδιζε ήδη σ’αυτή την οδό, και αυτή είναι η οδός της αγάπης. «Πάτερ, άφες αυτοίς, ού γαρ οίδασιν τί ποιούσιν». Έτσι λοιπόν εάν μάθεις να προσεύχεσαι για τον εχθρό σου, θα βασίσεις την οδό του Κυρίου.»

«Ο Ουσιώδης χαρακτήρας της Χριστιανικής αγάπης είναι λοιπόν το δώρημα, το οποίο δέν ζητά σαν προϋπόθεση του δώρου κάτι για αντάλλαγμα και επομένως δέν έχει εξωτερικούς λόγους, αιτίες, από τον εαυτό του. Και γι’αυτό ακριβώς είναι το παράδειγμα που αντλούμε από την αγάπη του Θεού που δώρησε τον Υιό του, για χάρη των ανθρώπων. Η αγάπη θα μπορούσαμε να πούμε στην παραδειγματική της κορύφωση, είναι απόλυτη προσφορά του Απολύτου. «αύτη εστίν η εντολή ή εμή, ίνα αγαπάτε αλλήλους καθώς ηγάπησα υμάς, μείζονα ταύτης αγάπης ουδείς έχει, ίνα τις την ψυχήν αυτού θή υπέρ των φίλων αυτού». Ιωάν 15,9-13!

Και μόνον εάν κατανοήσουμε το γεγονός πώς ο Χριστός έδωσε την ζωή του για τους ανθρώπους, ενώ οι άνθρωποι ζούσαν στην αδικία και ήταν επομένως εχθροί του Θεού μέσα στην αμαρτία, μπορούμε να καταλάβουμε το Απόλυτο της αγάπης αυτής».

Μερικά μόνον σημεία της σκέψης του Αυγουστίνου γύρω απο την μεγάλη επανάσταση του πνεύματος που αντιπροσώπευσε η Χριστιανική σκέψη για την ανθρωπότητα. Τρείς είναι οι μορφές της επαναστάσεως που μπορούν να πραγματοποιηθούν. Η πρώτη είναι αυτή που κάνει χρήση των όπλων της βίας. Η οποία μάλλον ξεκίνησε από τον Κάϊν.

Η δεύτερη είναι η επανάσταση την οποία θεώρησαν οι Έλληνες, και που είναι η κατάκτηση του ανθρωπίνου λόγου, και που στον άνθρωπο έχει και το θεμέλιό του. Η επανάσταση αυτή παραμερίζει την βία, δια της πειθούς και της λογικής.

Η Τρίτη μορφή επαναστάσεως είναι της αγάπης. Μόνο που δέν μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο με τις ανθρώπινες δυνάμεις, με την δύναμη του λόγου. Έχει την ανάγκη μίας Θείας αποκαλύψεως, μάλιστα δέ της ενσαρκώσεως του ιδίου του Θεού, ο οποίος τοιουτοτρόπως έγινε παράδειγμα πρός μίμησιν.

Και έχει  την ανάγκη της πίστεως. 
«Ο Χριστός λοιπόν και ο σταυρός είναι το παράδειγμα της απολύτου αγάπης. Και η αγάπη θεμελιώνει την ενότητα και την πραγματοποιεί. Μία ενότητα που είναι κοινωνία με τον Θεό, κοινωνία όλων των ανθρώπων με το Θεό μέσω του Χριστού, και ιδιαιτέρως μία ενότης της Εκκλησίας του Χριστού σαν σώμα Χριστού, και ο Χριστός σαν ενότης της οποίας όλοι οι άνθρωποι είναι τα μέλη.

Ο Ιωάννης μας λέει πώς η χαρά η ολοκληρωμένη, βρίσκεται στην ίδια την κοινωνία, στην αγάπη την ίδια, στην ενότητα την ίδια. Όποιος αγαπά τον αδελφό αντέχει κάθε πράγμα χάριν της ενότητος, γιατί η αγάπη η ίδια είναι η ενότης στην αγάπη. Και ποιά είναι η απόδειξη πώς αγαπούμε όλους μας τους αδελφούς; Η απόδειξη είναι πώς δέν σπάζουμε την ενότητα, διότι διατηρούμε την αγάπη. Ο Χριστός ενσαρκώθηκε για να μας ενώσει μαζί. Εμείς οι άνθρωποι είμαστε ένα σώμα μόνον και στον ουρανό έχουμε μία κεφαλή μόνον. Και η ενότης των μελών και της κεφαλής στηρίζεται ακριβώς στην αγάπη».

Τί συμβαίνει λοιπόν σ’αλήθεια με τον Αυγουστίνο, έχουμε καταλάβει; Μας λέει πώς για να φθάσουμε στην πατρίδα δέν φτάνει ο λόγος ο ανθρώπινος, παρότι κατόρθωσε να την δεί, χρειάζεται η ταπεινότης. Την οποία προσφέρει το νέο όχημα, ο Σταυρός του Χριστού. Και δέν είναι ακριβώς αλήθεια. Ο Κύριος μεταμόρφωσε τον άνθρωπό του, τον κάλεσε να τον ακολουθήσει, πήγε να φτιάξει τόπο για τους μαθητές του, προχώρησε σε καινή Δημιουργία, ο Λόγος μέσα στον Νού του Χριστιανού είναι ο ίδιος ο Κύριος. Δέν δέχθηκε και δέν έσωσε τον άνθρωπο όπως ήταν. Τον αναδημιούργησε. Δέν τον ανακαίνισε.

Και πώς μπορούμε να σχετίσουμε όλη αυτή την τοποθέτηση με το υποκείμενο και το άτομο; Μα υποκείμενο γίνεται ο λόγος του ανθρώπου που δέχεται την χάρη του Θεού, την αγάπη του. Διότι υπερβαίνει τα όρια, γίνεται άπειρος, θεϊκός, ένα εργαλείο του Θεού επί της γής που αργότερα, μετά θάνατον θα συναντήσει την κεφαλή του, τον Κύριο του. Ακριβώς όπως ανέπτυξε αυτή την ευλογημένη δράση της θελήσεως ο Φίχτε!
ΜΟΝΟΝ Η ΧΑΡΙΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΔΕΝ ΣΩΖΕΙ ΟΥΤΕ ΓΕΝΝΑ ΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ. ΕΙΝΑΙ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ.

Θα συνεχίσουμε στο επόμενο με τό αγαπητικό υποκείμενο τού Αυγουστίνου, τό οποίο αγαπά τόν εαυτό του καί αυτοσυνειδητοποιείται (διότι, όπως είδαμε καί στο ουσιαστικότερο κείμενο περί αγάπης τού Αυγουστίνου, δέν αναφέρεται ποτέ στήν αγάπη τού Κυρίου εξ’ολης τής ψυχής καί τής διανοίας) καταστρέφοντας τήν άμπελο τού Κυρίου μέ τά δικής του εμπνεύσεως ζιζάνια.

Αυτή τήν αγάπη επικαλούνται οι οικουμενιστές γιά νά διαλύσουν ότι απέμεινε από τήν ορθόδοξο εκκλησία.

Αλλά θα θέλαμε να σημειώσουμε κάτι σημαντικό για την εποχή μας. Ο Κύριος μάς έδωσε την εντολή να αγαπούμε τους εχθρούς μας, όχι τους εχθρούς Του.

Συνεχίζεται

Αμέθυστος