ΜΥΣΤΙΚΙΣΤΕΣ ΜΑΣΟΝΟΙ (11)

 Συνέχεια από: Πέμπτη 18 Φεβρουαρίου 2021

ΜΥΣΤΙΚΙΣΤΕΣ ΜΑΣΟΝΟΙ. 

Maistre και Ballanche.

Του Henri De Lubac.

          Οι διαλογισμοί τού Ballanche.

Maistre και Ballance (συνέχεια).

Ο Ballance θα γράψει, λίγο πριν τό 1930 “πίστεψα στην δυνατότητα τής προόδου διά τής εξελίξεως, αλλά τώρα βλέπω καλά ότι αυτό δεν συμβαίνει στα ανθρώπινα πράγματα, ότι αυτά προοδεύουν διά των επαναστάσεων. Έτσι οι κατακλυσμοί δεν μπορούν να αποφευχθούν στον κοινωνικό κόσμο περισσότερο από όσο μπορούν στον φυσικό. Η ανθρώπινη ιστορία είναι φτιαγμένη από “παλιγγενετικούς κύκλους” (πολύ κοντά στον Vico). “Η ανθρωπότης αναπτύσσεται και ωριμάζει πάνω στα ερείπια των εθνών”. Τα πάντα είναι καταστροφή και αναγέννηση: η παλιγγένεση είναι ο επιδιορθωτής! Αυτό εκφράζουν τα δοκίμια Αντιγόνη και Ορφέας κάτω από συμβολικές μορφές. Αυτό αφήνει να εννοηθεί ο τυφλός μάντης στο τέλος του λόγου του στο παλάτι του Πριάμου: “Οι ημέρες του Ίλιου πλησιάζουν, η μοίρα του τελειώνει. Από τις στάχτες του θα γεννηθεί μία νέα αυτοκρατορία, η οποία για χρόνους θα ταράξει τον κόσμο". Έτσι οι λαοί διαδέχονται οι μεν στους δε χωρίς να βρίσκουν ανάπαυση, έτσι οι γενεές γεννώνται και πεθαίνουν στην αγκαλιά του πόνου. Έτσι το πάν είναι πόνος για το ανθρώπινο γένος, το κοινωνικό κράτος είναι μία κατάσταση πόνου! Είναι μία ψευδαίσθηση να πιστεύουμε ότι η κοινωνία είναι για τον άνθρωπο ένα μέσον για να αποκτήσει την ευτυχία. Είναι μόνον ένα μέσον για να αναπτύξει τις ιδιότητές του! Ο Θεός έθεσε σ’αυτή κάτι αμείλικτο που μοιάζει με το πεπρωμένο των τραγικών ποιητών, αλλά για να μας προσκαλέσει στην μάχη, στην αληθινή μάχη, την καθοριστική που είναι μία ηθική μάχη. Αυτό που τάραξε από πάντοτε την διάνοια όλων των κατασκευαστών συστημάτων, είναι το γεγονός ότι θέλησαν πάντοτε να οδηγήσουν την ανθρωπότητα στην ευτυχία, σαν να ήταν ο άνθρωπος χωρίς μέλλον, σαν να τελείωνε το πάν με την ζωή, σαν να μπορούσαμε τέλος να συμφωνήσουμε στις εκτιμήσεις της ευτυχίας. Ο Ballance κρατά την μορφή τής “εκπαίδευσης του ανθρώπινου γένους”, την οικειοποιείται και στο τέλος δεν θέλει να μιλήσει για τίποτε άλλο. Αλλά δεν παύει να μας προειδοποιεί ότι η εκπαίδευση του ανθρώπινου γένους είναι κοπιαστική, πρέπει και το ανθρώπινο γένος να την αξίζει και να λαμβάνει πρωτοβουλίες και να εξαγνιστεί! Αυτή η εκπαίδευση της εξελίξεως και της προόδου είναι κάτι που αποκτάται με την προσπάθεια αλλά και με τον πόνο.

          Υπάρχει ένας βαθύς ρεαλισμός στην σκέψη του Ballance, ο οποίος δεν έλαχε ιδιαίτερης προσοχής: “Εγώ δεν απαιτώ την άρνηση και την απώθηση, εκείνης της κατάστασης της αγωνίας και της μάχης η οποία γέννησε τόσο τις ανώμαλες θεωρίες του Hobbes, όσο και τα παράπονα του Ρουσσώ και ακόμη πριν τα όνειρα των ποιητών στην χρυσή εποχή. Αλλά αυτή η κατάσταση του πόνου ανήκει στην ίδια την φύση μας, η οποία είναι όλη ένας πόνος. Δεν πρόκειται να συζητήσουμε τα πλεονεκτήματα και το ασύμφορο του κοινωνικού όντος, καθότι ο άνθρωπος δεν μπορεί να υπάρξει διαφορετικά. Αλλά αυτός ο ρεαλισμός δεν μεταλλάσσεται σε απελπισία “περνώντας μέσω μιας σειράς παλιγγενέσεων” το ανθρώπινο γένος βαδίζει πάντα, βαδίζει ακόμη και ανάμεσα σε δύο ερήμους, παρά τα πισωγυρίσματα και στη μέση εθνών που αναπτύσσονται και παρακμάζουν. Βαδίζει από την σκλαβιά στην ελευθερία και την κυριαρχία, από την ενστικτώδη συμπαράσταση στην συνειδητή ελεημοσύνη, από την σύγχυση της πρόσκαιρης εξουσίας και πνευματικότητος, στον διαχωρισμό τους, από την δοκιμασία στην καθολική ευτυχία. Ανάμεσα σ’αυτόν τον ρεαλισμό και σ’αυτή την ελπίδα, παρ’όλα αυτά έγινε εφικτό να εδραιωθεί μια πλήρης συμφωνία; Και μήπως δεν υπάρχει ακόμη και σ’αυτό το παλιγγενεσιακό όνειρο ένα θεμελιώδες διφορούμενο; Μερικές φορές φαίνεται πώς μέσω μιας σειράς τραγικών μεταλλάξεων αλλά ανιώντων πρέπει να φτάσουμε σε ένα καθορισμένο και ζητούμενο τέρμα και μερικές φορές ότι είμαστε παγιδευμένοι σε μία σειρά κύκλων χωρίς τέλος, έτσι ώστε αναγκαζόμαστε να σκεφθούμε εάν είναι ακόμη δυνατόν να δοθεί ένας απόλυτος χαρακτήρας τόσο στην Χριστιανική αποκάλυψη όσο και στην σωτηρία του ανθρωπίνου γένους. Ο στενός του φίλος από την Λυών, Bredin, πιο διαισθητικός του φίλου του, μοιάζει να έχει εγκαταλείψει πριν από αυτόν την προσπάθεια να βουτήξει στα σχέδια για την μοίρα της Εκκλησίας και του Χριστιανισμού. Σ’ένα γράμμα της πρώτης Ιουλίου 1831, αναδύεται μία απομάγευση μάλιστα δε ένας κάποιος σκεπτικισμός, υπέρ μιας πιο απλής πίστεως: “Η ζωή του ανθρώπου πάνω στην γη είναι μία δοκιμασία, είναι μία εκπαίδευση; Ή μήπως είναι απλώς ένα όνειρο; Να τη η μεγάλη Ερώτηση! Κάποτε δεν δίσταζα να απαντήσω: Μία εκπαίδευση, αργότερα είπα: Μία δοκιμασία, σήμερα δεν ξέρω! Δεν πρόκειται όμως για αμφιβολία, διότι είμαι πλήρης ελπίδος! Ο Ballanche όμως από την μεριά του βρίσκεται σε ένα αιώνιο δισταγμό. Ακόμη και όταν ήταν σίγουρος για την ιδέα του, δίσταζε ή ήταν ανίκανος να την βάλει σε μία φόρμα κατανοητή. Δεν έγραφε μήπως, στην εισαγωγή της παλιγγένεσης, ότι εάν αυτό το βιβλίο είναι “ομογενές, τελείως ομογενές” δεν μπορεί παρ’όλα αυτά να γεννήσει στον αναγνώστη παρά μία “γενική αίσθηση” καθότι ανίκανος να προβλέψει το τέλος προς το οποίο τείνει διότι το αληθινό του βιβλίο δεν θα γραφτεί ποτέ; Πραγματοποιώ επιδρομές σε έναν τόπο από τον οποίο ίσως θα έπρεπε να μείνω μακριά, αλλά πως να διαχωρίσεις την ανθρώπινη μοίρα από αυτό που αποτελεί την ψυχή και την ζωή, από την θρησκεία;”.

          Κανένας πιο ταπεινός προφήτης αλλά και πιο δυσνόητος! Αυτοί οι δισταγμοί, αυτά τα ξαφνιάσματα μεταφράζονται τώρα σε ένα σκοτεινό στυλ, πότε όμως σε κείμενα φαινομενικώς αντιφατικά! Αλλά και εδώ υπερβάλλει. Εάν ο Ballanche δεν είναι πάντοτε συνεπής με τον εαυτό του, αυτό κατά μέγα μέρος εξηγείται με μία εξέλιξη η οποία οφείλεται όχι μόνον σε έναν εσωτερικό στοχασμό, αλλά και στην εμπειρία των χρόνων, των εποχών που διέσχισε! Και το επιβεβαιώνει στην εισαγωγή “Δεν προσφέρω στους αναγνώστες μου έναν καρπό μοναξιάς, αλλά ακριβώς το αντίθετο”. Και σαν συνέπεια προκύπτει ένα είδος ακανόνιστου και βαθμιαίου βαδίσματος των ιδεών. Όμως η έμπνευση είναι πάντοτε μοναδική και ταυτόσημη! Εξάλλου, επειδή πρόκειται για γαρνίρισμα, στολισμό, για την ιστορία δηλαδή και την κοινωνική ανάλυση, ο Ballanche δεν υπολείπεται ούτε σταθερών εννοιολογήσεων, ούτε διαύγειας εκφράσεως. Αλλά το εύρος της διαπραγμάτευσης του τον υποχρεώνει να καταφεύγει στο σύμβολο, όμως δεν απορρίπτει την μονοσήμαντη έκφραση και όταν πρόκειται για τις πρώτες και έσχατες πραγματικότητες, αυτές δεν μπορούν να γίνουν το υποκείμενο μιας γενικής διατύπωσης, καθότι αυτή η διατύπωση δεν θα μπορούσε να κατανοηθεί παρά με τους όρους οι οποίοι προϋποθέτουν τον χρόνο και τον χώρο. Το ανθρώπινο πνεύμα είναι λοιπόν ανίκανο να δημιουργήσει την διατύπωση την οποία θα ζητούσε στον εαυτό του!

Συνεχίζεται

"Μοιάζει να έχει εγκαταλείψει πριν από αυτόν την προσπάθεια να βουτήξει στα σχέδια για την μοίρα της Εκκλησίας και του Χριστιανισμού."

ΑΥΤΗ ΕΙΝΑΙ Η ΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΣΜΟΥ.Η ΑΓΩΝΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΚΑΙ Η ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΝΑ ΤΟ ΕΞΑΣΦΑΛΙΣΟΥΜΕ. ΧΩΡΙΣ ΧΡΙΣΤΟ!!

Αμέθυστος.