Μαρ 24, 2021
Η ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΗ εἶναι ὀδυνηρά
Ὁ κόσμος ἐπιστρέφει στόν Ψυχρό Πόλεμο τῆς δεκαετίας τοῦ 1990. Οἱ νεώτεροι δέν τόν ἔζησαν. Ἐμεῖς, ἡ τελευταία γενιά πού τόν πρόλαβε καί εἶδε τίς διαιρετικές συνέπειες πού εἶχε σέ ὅλο τόν πλανήτη, καί στήν πατρίδα μας εἰδικῶς δέν μποροῦμε νά αἰσθανόμαστε εὐτυχεῖς. Τό «μαζί μας ἤ ἐναντίον μας» πού εἶπαν ὁ Πρόεδρος Μπάιντεν, ὁ Πρόεδρος Ἐρντογάν καί αὔριο δέν γνωρίζουμε ἄλλος ποιός, ἀποτελεῖ μιά παραλλαγή τῆς ἑλληνικῆς soft θεωρίας «Ἤ Ἐμεῖς ἤ αὐτοί». Ἤ τῆς ἄλλης «Ἤ τούς τελειώνουμε ἤ μᾶς τελειώνουν». Ἀπό τήν ἡμέρα πού ὁ Πρόεδρος τῶν ΗΠΑ ἀποκάλεσε τόν Πρόεδρο τῆς Ρωσσίας «δολοφόνο» καί ὁ Πρόεδρος τῆς Ρωσσίας τόν Πρόεδρο τῶν ΗΠΑ πολίτη μέ προβλήματα ὑγείας συνέβησαν τά ἑξῆς: οἱ ΗΠΑ ἀπείλησαν τήν Ρωσσία καί ἐμμέσως τήν Γερμανία μέ οἰκονομικές κυρώσεις γιά τόν ἀγωγό φυσικοῦ ἀερίου Nord2Stream. Ἡ Βουλγαρία συνέλαβε ἕξι ἀποστράτους της μέ τήν κατηγορία τῆς κατασκοπίας ὑπέρ τῆς Ρωσσίας. Ἀντιπροσωπίες τῶν ΗΠΑ καί τῆς Κίνας συνεπλάκησαν σχεδόν σέ συνάντηση πού εἶχαν στήν Ἀλάσκα γιά διμερῆ θέματα. Εἶχαν προηγηθεῖ ἐπιθετικές δηλώσεις τοῦ Ὑπουργοῦ Ἐξωτερικῶν τῶν ΗΠΑ Μπλίνκεν ἐναντίον τοῦ Πεκίνου γιά σειρά θεμάτων. Ἄρχισε στήν Κίνα ἡ δίκη δύο Καναδῶν γιά κατασκοπία, τούς ὁποίους τό Πεκῖνο συνέλαβε πρό διετίας ὡς ἀντίποινα στήν σύλληψη κορυφαίων στελεχῶν τῆς Huawei στόν Καναδᾶ. Ἡ τουρκική λίρα καταρρέει δεχόμενη κτύπημα ἀπό τίς διεθνεῖς ἀγορές μετά τήν καθαίρεση τοῦ κεντρικοῦ τραπεζίτη τῆς χώρας. Τουρκική ἀντιπροσωπία στίς διερευνητικές ζήτησε ἀπό τήν Ἑλλάδα τήν ἔκδοση χιλιάδων γκιουλενιστῶν πού βρίσκονται στήν χώρα μας μέ τήν κατηγορία τῆς κατασκοπίας. Ὁ Μπάιντεν ἀπειλεῖ τόν Ἐρντογάν ὅτι θά ἀναγνωρίσει τήν γενοκτονία τῶν Ἀρμενίων. Ὁ Οὑγγροεβραῖος Φρίντμαν τῆς Stratfor προσπαθεῖ νά στρέψει τόν Ἐρντογάν κατά τῆς Ρωσσίας μέ τό ἐπιχείρημα ὅτι ἡ ἐπιρροή της ἕως τό 2050 θά εἶναι τέτοια ὥστε θά ἐλέγχει τήν Μεσόγειο διά τῆς Ἑλλάδος –θά τήν ἔχει καταστήσει δορυφόρο– καί θά ἔχει φθάσει ἕως τήν Κριμαία. Ἔξω ἀπό τήν Ρωσσία.
Στήν οὐσία αὐτό πού ζοῦμε ἀφήνει μία αἴσθηση ἐπανάληψης (déjà vu) νά πλανᾶται στόν ἀέρα. Οἱ ΗΠΑ πιστές στό γεωπολιτικό δόγμα πού χάραξε ἀπό τό 1904 ἀκόμη ὁ καθηγητής τοῦ Πανεπιστημίου Λονδίνου Harford J. Mackinder γιά τήν ἀναγκαιότητα τοῦ στρατηγικοῦ ἐλέγχου τῆς Εὐρασίας ἐπανέρχονται δριμύτερες κάνοντας ὅμως γιά πρώτη φορά μετά τό 1977 ὅπως μοῦ τονίζει ὁ «Τσόμσκι», ὁ Νέστωρ ἡλικιωμένος πολιτικός τῆς παρατάξεως, ὁ ὁποῖος εἶναι λόγῳ ἡλικίας –καί ληξίαρχος τῆς ἱστορίας– ἕνα στρατηγικό λάθος: τοποθετοῦν ἀπέναντί τους ταυτοχρόνως καί τήν Ρωσσία καί τήν Κίνα. Μέ κίνδυνο νά τίς φέρουν πιό κοντά καί νά τίς ἑνώσουν περιστασιακά ἐναντίον τοῦ κοινοῦ ἐχθροῦ. Πρίν δοῦμε ὅμως τίς ἐνδεχόμενες συνέπειες αὐτῆς τῆς πολιτικῆς τοῦ ρίσκου πού μπορεῖ νά βγεῖ μπορεῖ καί νά μήν βγεῖ στόν νέο Πρόεδρο τῶν ΗΠΑ, ἔχει ἀξία νά θυμηθοῦμε σέ γενικές γραμμές ποῦ ἦταν ἡ γεωπολιτική θεωρία τοῦ Mackinder πού καθόρισε τήν ἀμερικανική ἐξωτερική πολιτική καί παραμένει δημοφιλής ἕως τίς μέρες μας. Ὁ καθηγητής τοῦ Πανεπιστημίου Λονδίνου ὅρισε τό 1904 τήν Εὐρώπη, τήν Ἀσία καί τήν Ἀφρική ὡς τήν περιοχή «Ἕστορα» (Pivot) τοῦ κόσμου. Ὅποιος ἤλεγχε αὐτή τήν περιοχή πού ἀποτελεῖται ἀπό ἕνα ἐσωτερικό παράκτιο τόξο, ἐλέγχει τόν κόσμο, ὑποστήριζε. Ἡ Ἰαπωνία, ἡ Αὐστραλία, ἡ Βόρειος καί ἡ Νότιος Ἀμερική ἦταν γι’ αὐτόν ἡ ἐξωτερική περίμετρος τοῦ κόσμου. Τό 1919 ὁ Mackinder ἄλλαξε τόν ὅρο «ἕστορας» μέ τόν ὅρο «καρδιά τῆς γῆς» καί ἐμπλούτισε τήν θεωρία του. Τόνισε ὅτι ὁ ἔλεγχος τῆς Εὐρασίας σημαίνει τόν ἔλεγχο τῶν παγκόσμιων πηγῶν ἐνέργειας, καί ὅποιος τόν ἐλέγχει ἄν διαθέτει καί πλοῖα ἀποκτᾷ πλανητική δύναμη. Ἡ θεωρία ἐπαναδιατυπώθηκε ὡς ἑξῆς: ὅποιος ἐλέγχει τήν Ἀνατολική Εὐρώπη, ἐλέγχει τήν καρδιά τῆς γῆς. Ὅποιος ἐλέγχει τήν καρδιά τῆς γῆς, ἐλέγχει τήν παγκόσμια νῆσο. Καί ὅποιος ἐλέγχει τήν παγκόσμια νῆσο ἐλέγχει τόν κόσμο. Τό νέο πού προσέθεσε ὁ καθηγητής τό 1919 ἦταν τό ἑξῆς: ὑπό τό φῶς αὐτῶν τῶν δεδομένων, πρέπει νά ἀποτραπεῖ πάσῃ θυσίᾳ διά παντός –σᾶς θυμίζει κάτι αὐτό;– ἡ συμμαχία Ρωσσίας – Γερμανίας. Ἡ προσέγγισή του τελειοποιήθηκε ὅταν συνέλαβε σέ ὑβριδικό ἐπίπεδο τό 1943 τήν ἰδέα σύστασης τοῦ ΝΑΤΟ, τό ὁποῖο ἀπό τῆς ἱδρύσεώς του αὐτό τό δόγμα κατ’ οὐσίαν ὑπηρετεῖ. Ἀκόμη καί τώρα πού εἶναι κατά Μακρόν «ἐγκεφαλικά νεκρό» αὐτήν τήν ἀποστολή ἔχει. Νά κρατᾷ τήν Εὐρώπη στό μαντρί. Ἡ Ἀμερική ἤλεγξε τόν κρίσιμο ἔδαφος τῆς Εὐρώπης μετά τίς ἐκλογές τοῦ 1946-1947 στήν Γαλλία καί στήν Ἰταλία. Ἐκλογές πού οἱ καλά γνωρίζοντες λένε ὅτι διενήργησε στήν πραγματικότητα ἡ ἴδια ἡ CIA. Γιά τήν Ἑλλάδα δέν συζητᾶμε. Οἱ ἐξελίξεις μέ τόν ἴδιο στόχο καί τήν ἴδια ἔκβαση δέν ἦταν τόσο βελούδινες ὅσο στίς δύο ἄλλες χῶρες τῆς Μεσογείου. Χύθηκε αἷμα. Ἡ θέση μας ἦταν καί εἶναι στρατηγική καθώς ἐλέγχει τούς θαλάσσιους δρόμους μεταξύ Δαρδανελλίων, Σουέζ, Γιβραλτάρ. (Ὁ Τσῶρτσιλ ἤθελε τήν χώρα μας στήν σφαῖρα ἐπιρροῆς του γιά νά ἐλέγχει μέσῳ Σουέζ τίς κτήσεις του στήν Ἰνδία.)
Σήμερα, 32 ὁλόκληρα χρόνια μετά τήν πτώση τοῦ ὑπαρκτοῦ σοσιαλισμοῦ, βρισκόμαστε στό ἴδιο σημεῖο περίπου. Γράφω «περίπου» γιατί ἡ Τουρκία ἡ ὁποία τό 1989 ἦταν στρατηγικός σύμμαχος τῶν ΗΠΑ σήμερα ἔχει ἀποκτήσει σχέσεις βάθους μέ τήν Ρωσσία. Γράφω «περίπου» γιατί ἡ Γερμανία ἔχει ἀναπτύξει σχέσεις ἐνεργειακῆς ἐξάρτησης μέ τήν Ρωσσία. Ὁ Πούτιν γνωρίζει τήν γλῶσσα καί τήν νοοτροπία τῶν Γερμανῶν ἀπό τόν καιρό πού θήτευσε ὡς πράκτωρ τῆς KGB στήν Ἀνατολική Γερμανία. Γράφω «περίπου» γιατί ἡ Κίνα εἶναι ἰσχυρότατος ἐμπορικός ἑταῖρος τῆς Γερμανίας. Ὅταν λοιπόν ὁ Μπάιντεν διαπληκτίζεται δημόσια μέ τόν Πούτιν καθιστώντας τον ἰσοϋψῆ καί ἰσότιμο, ἀνοίγει μέτωπα μέ τό Πεκῖνο μέ τό καλημέρα καί πιέζει Γερμανία – Τουρκία, χῶρες κομβικές, νά ὑλοποιήσουν μέ τό ἔτσι θέλω τήν πολιτική του –τήν Τουρκία καί μέ ἐπαπειλούμενες κυρώσεις–, στήν πραγματικότητα κάνει τό ἑξῆς. Δίδει παλαιές ἀπαντήσεις σέ νέα ἐρωτήματα. Ἐφαρμόζει τήν ἴδια πολιτική σέ ἕνα τοπίο πού ἔχει ἀλλάξει. «Πιάνει» τό νῆμα ἀπό ἐκεῖ πού τό ἄφησαν στό παρελθόν ἡ Ὠλμπράιτ καί ὁ Ὀμπάμα χωρίς νά ὑπολογίζει ὅτι ἔχει μεσολαβήσει χρόνος καί τό κόμμα του ἔχει «χάσει τεύχη». Καί τό χειρότερο; Γιά πρώτη φορά, μετά τό 1977, ὅπως παρατηροῦσε πρόσφατα ὁ σοφός γέρων τῆς παρατάξεως μέ τό προσωνύμιο «Τσόμσκι», ἡ Ἀμερική τοποθετεῖ ἀπέναντί της ταυτοχρόνως τήν Ρωσσία καί τήν Κίνα. (Ὁ μόνος Πρόεδρός της πού εἶχε τήν σοφία νά κάνει ἄνοιγμα στήν Κίνα ἦταν ὁ Νίξον.) Εἶναι ὅμως ἴδια τά δεδομένα γιά νά τό κάνει; Ἐάν ἡ Ἀμερική δέν ἀποκτήσει ξανά ἰσχυρή πρωτοπορία στήν καινοτομία καί στήν βιομηχανία ὥστε νά μήν ἐξευτελίζεται ζητώντας ἀπό τούς συμμάχους της νά ἀποκλείουν τήν Κίνα ἀπό τά δίκτυα 5G χωρίς νά ἔχει ἐναλλακτική νά τούς προσφέρει (πρῶτον), ἐάν δέν ἀνανεώσει τήν ἀμυντική της βιομηχανία ὥστε νά κατασκευάζει ἀνταγωνιστικά πολεμικά πλοῖα ἀντί νά μᾶς ζητᾶ νά μήν ἀγοράσουμε γαλλικές φρεγάτες (δεύτερον), καί ἐάν δέν θωρακίσει τά ἠλεκτρονικά της συστήματα ὥστε νά μήν ξεπέφτει σέ γκρίνιες τοῦ τύπου «Ἡ Ρωσία ἀναμειγνύεται στίς ἐκλογές μας» (τρίτον), οἱ ἐξελίξεις δέν θά ἐπαναληφθοῦν πρός ὄφελός της. Θά ὑπάρξουν ἐκπλήξεις ζωηρές ἴσως γιά ὅποιον θελήσει νά προκαλέσει τήν μοῖρα του. Τό ἀτύχημα Μπάιντεν ὁ ὁποῖος σκόνταψε τρεῖς φορές στήν σκάλα τοῦ Προεδρικοῦ ἀεροσκάφους ἴσως εἶναι καί προφητικό. Καταληκτικῶς λοιπόν: τό καταστροφικό παιχνίδι τῶν ΗΠΑ πού ἔχει ὡς στόχο νά καθυστερεῖ τούς ἄλλους δέν ἔχει τήν ἴδια ἀπόδοση πλέον. Ἀπαιτεῖται καί δημιουργικό παιχνίδι. Ἡ Δύση θά κερδίσει πάλι σέ μιά ἀναμέτρηση τύπου 1989 μέ ἕναν τρόπο: μόνο ἐάν ἀκτινοβολεῖ. Ὄχι ἄν μηχανορραφεῖ. Ὁ Ψυχρός Πόλεμος καί ἡ κατασκοπία δέν εἶναι τό μέλλον μας.
Παλαιές ἀπαντήσεις σέ νέα ἐρωτήματα | ΕΣΤΙΑ ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΕΦΗΜΕΡΙΣ (estianews.gr)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου