Συνέχεια από: Παρασκευή, 7 Μαΐου 2021
iiδ.iii Ο σύγχρονος άνθρωπος της τεχνολογίας
Θεωρώντας ότι με τα προηγούμενα έχουμε προτείνει μια γέφυρα μεταξύ της αρχαίας εποχής του Αριστοτέλη και τής σύγχρονης επιστημονικής προσέγγισης;;;;, δεν μπορούμε παρά να καταλήξουμε στον σύγχρονο άνθρωπο της τεχνολογίας, ως την πλησιέστερη σε μας μορφή εξέλιξης: τα τεχνολογικά επιτεύγματα των τελευταίων δύο αιώνων έχουν δημιουργήσει νέες προοπτικές αλληλεπίδρασης μεταξύ του ανθρώπου και του περιβάλλοντος – φυσικού και εικονικού – στο πλαίσιο του οποίου διαβιοί. Επίσης, οι σύγχρονες εξελίξεις στις τεχνολογίες υλισμικού και λογισμικού έχουν διαμορφώσει άρδην το τρέχον πλαίσιο εφαρμογής της πληροφορικής επιστήμης. Η ζωή του ανθρώπου επηρεάζεται ιδιαίτερα, καθώς η τεχνολογία διαμορφώνει τη σημασία τής αλληλεπίδρασης με τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Είναι πλέον αποδεκτό πως η αλληλεπίδραση ανθρώπου και υπολογιστή (Human Computer Interaction – HCI) καθιστά την τεχνολογία από καθαρά χρηστική σε μία πανταχού παρούσα κατάσταση γι’ αυτόν και το περιβάλλον του. Η αλληλεπίδραση με την τεχνολογία γίνεται περισσότερο άμεση και απτή λόγω της μείωσης του μεγέθους και της ταχύτατης εξέλιξης των υπολογιστών. Τα τεχνολογικά εργαλεία που έχουν αναπτυχθεί μέχρι σήμερα δρουν υποσυνείδητα, επειδή αξιολογούνται εμπειρικά από τον άνθρωπο. Συνεπώς, η καθημερινή τους χρήση καθιστά τα εργαλεία αυτά να λειτουργούν πρωτίστως ως νοούμενες ψυχολογικές υποθέσεις286 και δευτερευόντως ως χρηστικά αντικείμενα. Η σύγχρονη ψυχολογία διαθέτει διακεκριμένες και εξελιγμένες μεθόδους περιγραφής των γνωστικών δομών της συμπεριφοράς ως αλληλεπίδραση του ανθρώπου με την τεχνολογία.287
Η θεωρία του
«λογισμικού τού νου(mind)»288 έχει δύο διαφορετικές ερμηνείες: Αρχικά αναφέρεται στη
θεώρηση της ανθρώπινης προσωπικότητας ως λειτουργικού συστήματος που
επηρεάζεται από προδιαθέσεις και συσκευές μάθησης289, είτε ως εργαλείο
γνωστικής προοπτικής που διαμορφώνεται με την τεχνολογική αλληλεπίδραση290. Το
βασικό ερώτημα που προκύπτει είναι το κατά πόσο ο άνθρωπος που καθορίζεται από
τα δεδομένα της τεχνολογίας επηρεάζει το κοινωνικό γίγνεσθαι και είναι σε θέση
να διαμορφώσει πολιτισμό.291
Η τεχνολογία – όσο
«βάρβαρη» και ασυμβίβαστη με το φυσικό περιβάλλον αν μοιάζει – αποτελεί σίγουρα
μέρος της ζωής των ανθρώπων, προκειμένου να καλύψει μέρος των αναγκών τους. Στο
άλλο μέρος αυτών των αναγκών η τέχνη, σε οποιαδήποτε μορφή της, μπορεί να
καλλιεργεί τον άνθρωπο ψυχικά και πνευματικά οδηγώντας τον προς μια κατάσταση
ευαισθησίας, κατά την οποία μπορεί να ξεχωρίσει τη δυσαρμονία από την αρμονία,
το θόρυβο από τον ήχο, το αντιαισθητικό από το καλαίσθητο, το βάρβαρο από το
πολιτισμένο, το οξύ από το τραχύ. Και στις δύο πλευρές του ανθρώπινου
πολιτισμού προϋποτίθεται και δρα η δημιουργικότητα ενθαρρύνοντας πάνω απ’ όλα
την διαφορετικότητα και την καινοτομία.
Όπως στη φύση, ένα
καινούργιο είδος αντιμετωπίζεται σαν απειλή και εξοστρακίζεται από ένα
προϋπάρχον περιβάλλον, έτσι και στην ανθρώπινη κοινωνία είναι δύσκολο να
επικρατήσει το στοιχείο που θεωρείται διαφορετικό. Αλλά όπως η ενεργοποίηση της
φαντασίας και του λειτουργικού τμήματος του ανθρώπινου νου που δημιουργεί
σύμβολα, παράγει εικόνες και μας βοηθά να αντιδρούμε δυναμικά και απρόβλεπτα
στη ζωή, δηλαδή δημιουργικά και όχι μόνο μηχανικά και επαναληπτικά, και όπως σε
κάθε κύτταρο του σώματός μας είναι παρόντα τα βασικά χαρακτηριστικά της ζωής
που μας καθιστούν ικανούς για μεταβολισμό της τροφής, αναπαραγωγή και αντίδραση
στο μεταβαλλόμενο φυσικό περιβάλλον, έτσι και η τάση μας για δημιουργία δεν
μπορεί παρά να αποτελεί μέρος της φύσης μας.
Πώς ενσωματώνουμε τη
διαφορετικότητα στον συνήθη τρόπο κατανόησης του κόσμου και του περιβάλλοντος;
Όπως αντιμετωπίζει η φύση ένα διαφορετικό δένδρο, ένα νέο σπόρο σ’ ένα
καλλιεργημένο τοπίο, όπως ενσωματώνει τον μοναχικό άγριο λύκο, ακόμη και όταν
αποτελεί απειλή….. Βλέποντας λοιπόν την τέχνη και τις τέχνες σαν οργανικό
κομμάτι του φυσικοκοικοινωνικού περιβάλλοντος, ως ολότητα292, όπως ακριβώς η
φιλοσοφία μας επιτρέπει να αντιλαμβανόμαστε το σύμπαν ως μια ενότητα σχέσεων
μεταξύ υποκειμένων και όχι ως μια απλή συλλογή αντικειμένων.
Σημειώσεις
286. L. J. Ball - T.
C. Ormerod, «Putting ethnography to work: the case for a cognitive ethnography
of design», στο International Journal of Human-Computer Studies, Vol.
53, No. 1, 07.2000, σελ. 147-168, σελ. 148.
287. D. P. McAdams,
«Personality, modernity, and the storied self: A contemporary framework for studying
persons», στο Psychological Inquiry: 7, 1996, σελ. 295-321.
288. G.J. Hofstede -
M. Minkov, Cultures and Organizations: Software of the Mind, McGraw-Hill
USA, 2010 (1997).
289. H. Keller,
«Culture and Biology: The Foundation of Pathways of Development», στο Social
and Personality Psychology Compass, 2, 2008, σελ. 668–681.
290. K. Weber - M.
T. Dacin, «The Cultural Construction of Organizational Life: Introduction to
the Special Issue», στο Organization Science, 22, 2011, σελ. 287 – 298.
291. Ένα από τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματα, το έξυπνο κινητό τηλέφωνο που καθίσται πλέον πρωταρχικό εργαλείο ανάλυσης, λόγω των επεκτάσεων της κοινωνικότητας που παρουσιάζει (κοινωνική δημογραφία, πολιτική οικονομία, συνδιάλεξη, ανάλυση συνομιλίας και γραπτού κειμένου, εθνογραφία κλπ).
292. T. Berry, «Art in the Eozoic Era», στο Art and Ecology, τ. 51, 1992, σελ. 42 – 48.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου