Συνέχεια απο : Τετάρτη 12 Μαίου 2021
Η ΚΕΝΩΣΙΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΚΑΙ Ο ΑΓΙΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΥΛΗΣ.
Η δεύτερη μετα-πατερική σύνθεση, μετά τού Φλωρόφσκυ.
ΠΕΡΙ ΠΡΟ-ΠΑΤΕΡΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ.Θεός-κόσμος: τα μονοπάτια του σοφιολογικού προβλήματος.
Η ΣΟΦΙΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΤΟΥ ΜΠΟΥΛΓΚΑΚΟΦ
Παρότι η σοφιολογία μπορεί να οδηγηθεί σ’ένα κεντρικό πρόβλημα, δεν είναι μία ομογενής θεωρία. Ο ίδιος ο Μπουλγκάκοφ αναγνωρίζει πώς η σκέψη του εξελίχθηκε και πώς υπάρχουν διάφορα μέρη της που δεν έχουν μεγάλη σημασία μέσα στο σύνολο του έργου του.
Η έννοια «η σοφία του Θεού», εμφανίζεται για πρώτη φορά στην «φιλοσοφία της οικονομίας» τής διδακτορικής του διατριβής στο πανεπιστήμιο τής Μόσχας, το 1912, όπου δείχνει την υπερβατική ενότητα τής οργανωτικής δραστηριότητος του ανθρώπου στον κόσμο. Κατ’αρχάς λοιπόν το ίδιο το πρόβλημα τής φιλοσοφίας τής οικονομίας τίθεται σε σχέση με την θρησκευτική συνείδηση και στις βαθειές της δομές, σαν το μοναδικό πεδίο και προοπτική όπου ο κόσμος μπορεί να κατανοηθεί πραγματικά σαν πεδίο εφαρμογής της οικονομικής δραστηριότητος τού ανθρώπου. «Σ’αυτή την περίοδο της παρακμής του δογματικού αισθήματος όπου πολύ συχνά η θρησκεία ξαναγυρίζει σε μία ηθική λιγότερο ή περισσότερο χρωματισμένη με πιετιστικές συγκινήσεις, είναι σημαντικό στον υπέρτατο βαθμό να αναδείξουμε την οντολογική και κοσμολογική πλευρά του Χριστιανισμού, που φανερώνεται επίσης κατά κάποιο τρόπο και στην φιλοσοφία της Οικονομίας».
Πάνω σ’αυτή την ιδέα της δημιουργικής δραστηριότητος, υπεισέρχεται το σύμβολο της Σοφίας, η οποία υψώνεται σε μοναδικό υπερβατικό υποκείμενο της παγκόσμιας προόδου, τής οικονομικής του μεταμορφώσεως, μία αληθινή «ψυχή του κόσμου» που οδηγεί την πραγματικότητα και την συνοδεύει στην ολοκλήρωσή της. Η σοφία είναι σαν μία μέση οντότης που μεταδίδει τις θείες ενέργειες στον κόσμο, υψώνοντας τον από το τωρινό επίπεδο του χάους στην κατάσταση του κόσμου. Σ’αυτή την πρόοδο ο άνθρωπος παίζει έναν κεντρικό ρόλο καθότι είναι ο μεσολαβητής διά του οποίου η σοφία του Θεού κατακτά την κτιστή πραγματικότητα. Η Θεία δύναμις της Σοφίας πραγματοποιείται στην δραστηριότητα του ανθρώπου. Γνώση, οικονομία, Παιδεία, Τέχνη, είναι οι τόποι στους οποίους, χάρη στον άνθρωπο αναδύεται η Θεία δύναμις της Σοφίας.
Στην συνέχεια επαναφέροντας την Σοφία στο πρόβλημα της σχέσεως ανάμεσα στο Απόλυτο και το σχετικό, «Το φώς χωρίς την Δύση», την κατανοεί σαν μία Τρίτη ουσία ανάμεσα στον Θεό και τον κόσμο, από την στιγμή που δεν είναι του κόσμου και δεν είναι ούτε του Θεού, αλλά αντιστοιχεί στο πλατωνικό Μεταξύ. Το αποδεικνύει το γεγονός πώς στην διαπραγμάτευση της Τριάδος, δεν αναφέρεται στην Φύση του Θεού αλλά στις υποστάσεις, με την διόρθωση ότι δεν είναι μία αληθινή υπόσταση αλλά μία αρχή υποστατικού τύπου που εισέρχεται στον κόσμο του Θεού, παρότι δεν είναι εντελώς Θεία και δεν συμμετέχει εντελώς στην ζωή του Θεού. Η σοφία είναι τοιουτοτρόπως ο δεσμός ανάμεσα στον κόσμο και τον Θεό, ουσιοποιημένος, αλλά στο βάθος είναι ξένη και στον κτιστό κόσμο και στον Θεό.
Καί στην συνέχεια, λόγω της κριτικής που υφίσταται η θέσις του, στο κείμενο "υπόσταση και υποστασιοποίηση", παρουσιάζεται μία στροφή στην σοφιολογία και από κοσμική σοφία, δηλαδή μία αρχή κοσμολογική κυρίως, γίνεται μία σοφιολογία διατριαδική, που εμβαθύνει την ανάγκη επαναπροσδιορισμού της Τριαδικής Θεολογίας σε σχέση με την παρουσία στον κόσμο των ενεργειών της σοφίας. Η Σοφία τώρα πλέον διαθέτει μία ικανότητα/τάση να υποστατικοποιηθεί, χωρίς να είναι ή να γίνεται αυτή η ίδια ένα πρόσωπο, αλλά διατηρώντας μία απρόσωπη και αντικειμενική μορφή. Από εδώ, από το 1924, αρχίζει η πρόοδος που θα πλησιάσει την Σοφία στην Ουσία του Θεού, δηλαδή στην Ουσιώδη διάσταση και όχι στην υποστατικότητα τής Θεότητος και χρησιμοποιώντας το σχήμα του Παλαμά, στην ουσία καθότι δίνεται σαν αποκαλυπτική ενέργεια. ΤΟ ΑΠΟΛΥΤΟ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΕΤΑΙ ΣΤΟ ΣΧΕΤΙΚΟ. Η ουσία του Θεού, η οποία είναι καθαυτή η άγνωστη άβυσσος της Θεότητος, εξέρχεται με δική της πρωτοβουλία από το Απόλυτο σε μία πρόοδο αυτοαποκαλύψεως ενδοτριαδικής και εξωτριαδικής. Στην πραγματεία του τέλος, «Η νύμφη του Αμνού», προσθέτει εκτός από μία συστηματοποίηση του θέματος της Δημιουργίας, ένα νέο κεφάλαιο της σοφιολογίας: την εσχατολογία. Καθώς προσέγγιζε την ανθρωπολογία, αναγκάστηκε να ερευνήσει το θέμα της ελευθερίας και την αξία της ιστορίας. Το θεϊκό θεμέλιο του κόσμου είναι μία ένταση προς την πραγματοποίησή του πού εν τέλει είναι η εσχατολογική Βασιλεία.
Ο Μπουλγκάκοφ τίναξε όλα τα συστήματα στον αέρα χρησιμοποιώντας με επιτυχία την μοναδική του ιδέα. Η οποία ταυτίζει τον «τόπο» της Σοφίας, με την κίνηση της αυτοαποκαλύψεως του Απολύτου.
Η Θεολογία της δημιουργίας λοιπόν είναι ο πυρήνας της σκέψεως του και δυστυχώς λόγω της Θεολογίας αυτής διέστρεψε την Οικονομία της Σωτηρίας, απόηχος θλιβερός, της οποίας είναι η Εκκλησιολογία του Ζηζιούλα.
Έτσι η στιγμή κατά την οποία το Απόλυτο εξέρχεται από τον εαυτό του είναι εκείνη η οποία, παραδόξως, γίνεται Απόλυτο για κάποιον, επομένως Θεός για τον άνθρωπο και για τον κόσμο. Είναι η στιγμή λοιπόν κατά την οποία ο κόσμος έρχεται στην ύπαρξη. «Να εξέλθω από τον εαυτό, να εισέλθω στο καθαυτό άλλο, να τοποθετηθώ στο έξω-θεϊκό Είναι, είναι ας πούμε σαν να επαναλαμβάνομαι, να αναπαράγομαι έξω από τον εαυτό, στο εκτός εαυτού [ο Μανικός εραστής, ο εκτός εαυτού του Γιανναρά], είναι έργο της Θείας απολυτότητος σαν παντοδυναμίας. Αυτή η έξοδος του Θεού εκτός αυτού είναι μία δημιουργία σαν δημιουργική ενέργεια του δημιουργού Θεού».
Η Θεολογία της δημιουργίας φέρνει όμως μαζί της αναπόφευκτα το θέμα της παρουσίας «του κόσμου στον Θεό και του Θεού στον κόσμο», μέσω της επαναπροσλήψεως του δόγματος των Θείων αρχετύπων και της ψυχής του κόσμου. Έτσι ο ρόλος του ανθρώπου είναι εξέχων διότι είναι εικόνα της Θεότητος. Έτσι με την επινόηση της Σοφίας, η δομή της κοσμολογίας ανοίγει το πρόβλημα της εντάσεως του καθοριστικού, που εισάγει η Σοφία στην ιστορία.
[Κατανοούμε λοιπόν λίγο καλύτερα την εμμονή του Ζηζιούλα στην ετερότητα και όλων των νέο-Ορθόδοξων στην σωτηρία του κόσμου. Αλλά βασικά τό ακανθώδες θέμα τής οντολογίας. Μιάς έννοιας πού αποστομώνει τούς πάντες διότι απροσδιόριστη από τούς Ελληνες, καθότι ντρέπονται νά τήν ορίσουν καί φοβούνται νά τήν αφαιρέσουν από τά συστήματά τους.]
Συνεχίζεται
Αμέθυστος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου