ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ, Μπερντιάεφ
«Οι καταστροφές και οι βίαιες ιστορικές αλλαγές, που συμβαίνουν σε καθοριστικές στιγμές της παγκοσμίου ιστορίας, γίνονται πρόξενοι διαλογισμού πάνω στην φιλοσοφία της Ιστορίας. Ξεκινούν προσπάθειες κατανοήσεως της ιστορικής προόδου και κατασκευάζονται φιλοσοφίες της Ιστορίας. Ο Αυγουστίνος ο οποίος έγραψε την πρώτη και καθοριστική Φιλοσοφία της Ιστορίας, την πολιτεία του θεού, διότι ο προφήτης Δανιήλ είχε προηγηθεί στην Ιστορία του Ισραήλ, την έγραψε μετά την καταστροφή της Ρώμης, μιάς από τις μεγαλύτερες καταστροφές της Ιστορίας (Άγνωστη σε εμάς, διότι έπεσε χίλια χρόνια νωρίτερα από την Κωνσταντινούπολη στα χέρια των Βαρβάρων)».
Σήμερα εισερχόμαστε σε μια νέα ιστορική εποχή, μια εποχή καταστροφών, την οποία ετοίμασαν όλες οι επαναστάσεις που συνέτριψαν σιγά-σιγά την Δύση, και το πρόβλημα της φιλοσοφίας της Ιστορίας καθίσταται επείγον. Παρόλες τις προσπάθειες για ψευτολύσεις μέσω τής εσχατολογίας.
Στην διάρκεια των καταστροφών διακόπτεται η ιστορική ζωή, που επιτρέπει στους ανθρώπους να έχουν μια ήσυχη εσωτερική βεβαιότητα, και τους αναγκάζει να ξεχωρίσουν την εσωτερική τους πραγματικότητα, τον εσωτερικό τους χρόνο, τα ιστορικά τους βιώματα, από την πρόοδο της Ιστορίας, από το αντικείμενο, την Ιστορία. (Αυτή είναι και η εσωτερικότης που επινόησε ο Αυγουστίνος. Η ιστορική ζωή. Η οποία δεν έχει καμία σχέση, ούτε με την Εκκλησία, ούτε με το νοητό κόσμο. Αυτή η σταθερή ιστορική εσωτερικότης, κάτι σαν την εσωτερίκευση της Pax Romana, που επιβάλλεται σήμερα σαν Οικουμενισμός, πήρε την θέση του βάθους της καρδίας, του ΝΟΥ. Και έφτασε να ταυτιστεί με το κατ' εικόνα, με την ζωή της Αγιάς Τριάδος, να στηρίξει το ΠΡΟΣΩΠΟ και να αποθεωθεί σαν η ενυπάρχουσα, σταθερή, immanent, Αγία Τριάδα).
Ο Κύριος επιτρέπει τις καταστροφές για να κατορθώσουμε να δούμε την ματαιότητα του κόσμου τούτου, την ανέφικτο ειρήνη, το σκότος που στηρίζει την ήσυχη εσωτερική μας ζωή. Το ψεύδος που είναι ο τρόπος ζωής του προσώπου. ΤΗΝ ΥΠΟΚΡΙΣΙΑ. Για να δούμε την ανοιχτή πόρτα προς τον νοητό κόσμο, που δίνει την γνώση της ματαιότητος και του πνευματικού θανάτου, χωρίς την ανάγκη καταστροφών (ο ΝΟΥΣ είναι η μόνιμη καταστροφή της ψευδαισθήσεως στην ανθρώπινη δύναμη). Και να έχουμε ανοιχτή τοιουτοτρόπως την δυνατότητα επιστροφής στον Κύριο, την δυνατότητα να ακούσουμε την κλίση του. Ο Κύριος δεν επέτρεψε την είσοδο στην Εκκλησία, των Φαρισαίων, Μια προτύπωση αυτής δε της απαγορεύσεως βρίσκεται ήδη στην ζωή του Αβραάμ. Όπου η Σάρα έδιωξε τον Ισμαήλ, σε συμφωνία με τον Κύριο, για να μην μεγαλώσει ο Ισαάκ, ο οποίος γεννήθηκε άνωθεν, εκ πνεύματος, με τον Ισμαήλ, ο οποίος γεννήθηκε σαρκικά.
Γι' αυτό και η Ιστορία δεν μπορεί να αντικαταστήσει την Εκκλησία, χωρίς να την εξαφανίσει. Ο Κύριος δεν μπορεί να μπει στην Ιστορία των ανθρώπων και να κριθεί με ανθρώπινα κριτήρια. Εκρίθη άπαξ από τον όχλο και σταυρώθηκε. Ας μην ξεχνούμε ότι ο όχλος προτίμησε και θα προτιμά πάντα τον επαναστάτη. Τον Βαραββά. Για μια ελεύθερη ιστορική ζωή. Για την απελευθέρωση. Όπως βλέπουμε να συμβαίνει και σήμερα. Σήμερα σταυρώνουμε τον Κύριο για την σεξουαλική μας απελευθέρωση!
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ, Η ΕΣΧΑΤΟΛΟΓΙΑ, ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΣΗΜΕΡΙΝΟΙ ΕΧΘΡΟΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ.
«Τί πράγμα είναι το "ιστορικό" λοιπόν; Στις εποχές στις οποίες το ανθρώπινο πνεύμα παραμένει με έναν οργανικό τρόπο θα λέγαμε, σε κατάσταση πληρότητος, μέσα σε ένα περιβάλλον τελείως αποκρυσταλλωμένο και σταθεροποιημένο, δεν εμφανίζονται καν τα φιλοσοφικά προβλήματα της ιστορικής κινήσεως και του νοήματος της Ιστορίας. Είναι αναγκαίο να ξεκινήσει μια διάλυση, μια διχοτόμηση στην ιστορική ύπαρξη και στην ανθρώπινη συνείδηση, για να εμφανισθεί η δυνατότης αντιπαραθέσεως του ιστορικού αντικειμένου στο ιστορικό υποκείμενο. Είναι αναγκαίος ο στοχασμός πάνω στα γεγονότα, για να ξεκινήσει η ιστορική γνώση και να γεννηθεί η δυνατότης δημιουργίας μιας φιλοσοφίας της ιστορίας. Μιας φιλοσοφίας η οποία δέχεται και καθορίζεται από την αλλαγή. Κατά την διάρκεια όμως της περιόδου της κρίσεως, της διχοτομήσεως ανάμεσα στο ιστορικό αντικείμενο και το υποκείμενο της Ιστορίας, εμφανίζονται πρώιμες διαφωτιστικές ιστορίες, επιφανειακές ως επί το πλείστον, οι οποίες προσπαθούν να πείσουν τον άνθρωπο για τις δικές του δυνατότητες καί δυνάμεις να υποτάξει την Ιστορία. Να την κατευθύνει σύμφωνα με τα ανθρώπινα δεδομένα, αρκεί να ξεφορτωθεί από πάνω του κάθε είδος πρόνοιας και ελπίδος που έχει εναποθέσει σε δυνάμεις έξω του εαυτού του. Μια τέτοια περίοδος υπήρξε η περίοδος του Ευρωπαϊκού διαφωτισμού και της Γαλλικής επαναστάσεως, η οποία δημιούργησε την Ευρώπη και τον Δυτικό πολιτισμό που γνωρίζουμε».
Τέτοιοι διαφωτισμοί εμφανίζονται περιοδικώς σε όλους του πολιτισμούς. Ιδιαιτέρως δε στον Ελληνικό, τον μεγαλύτερο μέχρι στιγμής πολιτισμό. Η περίοδος των σοφιστών είναι με τον τρόπο της μια σελίδα του Ελληνικού πολιτισμού, γεμάτη με τα χαρακτηριστικά που διέκριναν τον Ευρωπαϊκό "Διαφωτισμό" , ο οποίος κυριαρχεί μέχρι σήμερα! Στην ουσία της λοιπόν και η διαφωτιστική εποχή του Ελληνικού πολιτισμού κατέστρεψε το ιερό στοιχείο που περιείχετο στο ιστορικό, στην περίοδο της σταθερότητος, την οργανική παράδοση και τις ιστορικές παραδόσεις, όπως ακριβώς έκανε και ο Ευρωπαϊκός διαφωτισμός[ Και το δοκιμάζει σήμερα το μεταρρυθμιστικό κίνημα της Αυλής του Ζηζιούλα!]
Αυτή είναι η εποχή στην οποία η ανθρώπινη σκέψη, περιορισμένη και σίγουρη για τον εαυτό της, τοποθετείται πάνω από τα μυστήρια του Είναι, της ζωής και αρχίζει να τοποθετείται έξω από τα μυστήρια που καλύπτουν ακόμη και την ιστορική ζωή. Η μικρή ανθρώπινη διάνοια εξυψώνεται σε κριτή των μυστηρίων του σύμπαντος και της ανθρώπινης ιστορίας. Η πρώτη σύγχρονη, εκκοσμικευμένη, φιλοσοφία της Ιστορίας γράφτηκε από τον Βολταίρο. Καί στην εποχή μας ο διαφωτισμός αυτός, σαν οικονομικός υλισμός, συμπυκνώνεται στην Μαρξιστική έννοια της Ιστορίας. Και αυτός ο οικονομικός υλισμός φτάνει στα άκρα την κυνική αμφισβήτηση κάθε παραδόσεως, κάθε ιερής κληρονομιάς στην Ιστορία.
Στα όρια αυτού του οικονομικού υλισμού η ιστορική πρόοδος δεν διαθέτει ψυχή, τίποτε δεν διαθέτει ψυχή, ένα εσωτερικό μυστήριο, μια μυστηριώδη εσωτερική ζωή. Η μοναδική αυθεντική πραγματικότης στην διάρκεια της Ιστορίας είναι η διαδικασία της υλικής οικονομικής παραγωγής και επομένως οι οικονομικές μορφές που προέρχονται από την διαδικασία αυτή είναι οι μοναδικές οντολογικές μορφές. Όλα τα υπόλοιπα είναι αντικατοπτρισμοί. Όλη η θρησκευτική ζωή, η πνευματική καλλιέργεια, όλη η τέχνη, όλη η ανθρώπινη ζωή είναι μόνον είδωλα, δεν είναι πρωτογενής πραγματικότης.
Αυτή η θεωρία που επιβλήθηκε θριαμβευτικά στις συνειδήσεις, υπήρξε η υπέρτατη προσπάθεια να παντρευτούν οι απαιτήσεις του Διαφωτισμού με τις μεσσιανικές απαιτήσεις, ανάλογες του αρχαίου Ισραήλ.
Ποτέ της όμως δεν κατόρθωσε να εξηγήσει την ύπαρξη των θεωρητικών της, του Μαρξ π.χ.,διότι εφόσον η ανθρώπινη συνείδηση είναι μόνον μια υπερδομή των οικονομικών σχέσεων, από που προέρχεται η νόηση του Μαρξ; Ποτέ της αυτή η θεωρία δεν κατόρθωσε να εξηγήσει γιατί το δόγμα της είναι ανώτερο από τα υπόλοιπα αστικά δόγματα. Πώς υπερυψώθη η νόηση του Μαρξ, των οικονομικών διαδικασιών; Ήταν προορισμένος λοιπόν. Όπως όλοι οι Μεσσίες, οι Σωτήρες της Ιστορίας που την βύθισαν στο αίμα!
Το ιστορικό, το αντικείμενο της Ιστορίας, δεν είναι κοινωνιολογία, διότι ερευνά την μοίρα του ανθρώπου. Μόνον ο διαφωτισμός, ο οποίος προσπαθεί να αλλάξει την μοίρα μειώνεται σε κοινωνιολογία, κατηγορώντας και χλευάζοντας τον ιστορικό άνθρωπο. [Όπως ακριβώς οι σύγχρονοι διαφωτιστές. Γιανναράς, Ράμφος, Ζηζιούλας, Αγουρίδης.]
«Δεν μπορούμε να χωρίσουμε τον άνθρωπο από την Ιστορία, δεν μπορούμε να τον εκλάβουμε θεωρητικά και δεν μπορούμε να ξεχωρίσουμε την Ιστορία από τον άνθρωπο. Δεν μπορούμε να κατανοήσουμε το "ιστορικό" μόνον σαν ένα φαινόμενο, μόνον σαν μια ψευδαίσθηση του κόσμου, το οποίο δεν μπορεί να γίνει αντιληπτό εξωτερικώς και μπορεί να δοθεί μόνον στην εμπειρία μας και κατόπιν αυτό το "ιστορικό" να το αντιπαραθέσουμε στην πραγματικότητα του νοούμενου, όπως κάνει ο Καντ, στην ουσία του Είναι, στην μυστική εσωτερική πραγματικότητα. Η ιστορία και το "ιστορικό" δεν είναι φαινόμενα, για να τα μεταρρυθμίσουμε και να τα εκμοντερνίσουμε. Είναι νοούμενα και οι βάσεις κάθε φιλοσοφίας της Ιστορίας. Στον ιστορικό άνθρωπο διαφαίνεται η ουσία του Είναι, η πνευματική-εσωτερική πνευματικότης του κόσμου, η πνευματική ουσία του ανθρώπου».
Το κοσμικό φρόνημα. Αυτή είναι η προσφορά του Αυγουστίνου στην ανθρωπότητα. Με την εσωτερικότητά του, μια αλλαγή ορμής από τα έξω προς τα μέσα, ταύτισε τον νοητό κόσμο με τον κόσμο της γνώμης. Αυτούς τους κόσμους διαχώρισε ξανά ο Kant. Και επεξεργάστηκε ο Χέγγελ. Μόνον που οι αρχαίοι δεν αναγνώρισαν ποτέ την ισότητα των δύο κόσμων, ούτε την αδελφότητα. Ούτε και η Εκκλησία η οποία μάς διευκρίνισε πως η κοινωνία των ανθρώπων στηρίζεται στα διαβλητά πάθη και μόνον.
(Συνεχίζεται)
Η χριστιανική Αποκάλυψη, επομένως, είναι ιστορική και προϋποθέτει συγκεκριμένα γεγονότα από τα οποία δεν μπορεί να αποσπαστεί ούτε μπορεί να ερμηνευθεί μακριά από αυτά.
ΠΡΟΣ ΧΑΡΙΝ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ Η ΕΝΣΑΡΚΩΣΗ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΟΝΟΜΑΣΘΗΚΕ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΚΑΙ Η ΣΩΤΗΡΙΑ ΔΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΕΣΧΑΤΟΛΟΓΙΑ. ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΠΑΡΑΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΣΩΤΗΡΙΑΣ ΣΗΜΑΙΝΕΙ Η ΧΑΩΔΗΣ ΕΠΙΘΕΣΗ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΟΥ ΑΠ. ΠΑΥΛΟΥ, ΚΑΘΟΤΙ ΔΙΑΣΤΡΕΒΛΩΣΕ ΤΗΝ ΗΘΙΚΗ ΕΣΧΑΤΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΟΔΟ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ, ΕΠΙΒΑΛΛΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΚΑΘΕΤΗ ΣΩΤΗΡΙΑ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ.
ΠΩΣ ΕΝΩΘΗΚΕ ΟΜΩΣ ΑΥΤΗ Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΜΕ ΤΗΝ ΣΩΤΗΡΙΑ; ΜΕ ΤΟ ΑΤΟΜΟ; ΕΔΩ ΕΙΣΗΛΘΕ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ, ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΘΡΙΑΜΒΕΥΣΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΚΑΡΤΕΣΙΟΥ.
Δέν υπάρχει ιστορία χωρίς χρόνο, αλλά μπορεί να υπάρξει χρόνος χωρίς ιστορία : ο εξωτερικός χρόνος τών πραγμάτων δέν διαθέτει : η ιστορία ξεκινά με τον πρώτο άνθρωπο, τον Αδάμ, όχι με τα πράγματα που υπήρχαν πρίν τον δημιουργήσει ο Θεός. Δέν υπάρχει ιστορία της Φύσεως. Ο χρόνος λοιπόν δέν ταυτίζεται με την ιστορία : υπάρχει ένας ανιστορικός χρόνος, ο χρόνος των πραγμάτων χωρίς συνείδηση.
Ο Αυγουστίνος δέν είχε ξεκαθαρίσει αυτή την έννοια, ούτε μπορούσε στην εποχή του: η σύγχρονη σκέψη την ξεκαθάρισε και την εμβάθυνε, αλλά το ξεκαθάρισμα και η εμβάθυνση πηγάζουν ακριβώς απο τον Ιερό Αυγουστίνο, ο οποίος ανακάλυψε τον χρόνο της συνειδήσεως ή, όπως λέγεται συνήθως, της διαδοχής (της συνέχειας, της ακολουθίας και επομένως της διάρκειας). Συνέχεια και συμπτωματικότης είναι τα δύο μεταφυσικά θεμέλια της ιστορίας. Αλλά η συνέχεια είναι ο χρόνος της συνειδήσεως, είναι ανθρώπινος και έτσι αυτός είναι ο χρόνος, μαζί με το τυχαίο, που θεμελιώνουν μεταφυσικά την ιστορία και την δημιουργούν όπως την γνωρίζουμε.
Πολύ συχνά ο Αυγουστίνος διστάζει μπρός σε μία σύλληψη της ιστορίας που δέν είναι ανώτερη του πολιτισμού της εποχής του. Μιλάμε για την ιστορία που κατανοείται σαν σύνολο πεπραγμένων που έλαβαν μέρος στην διάσταση του χρόνου και η οποία γίνεται αφήγηση σαν παρελθόν, η γνώση της οποίας πραγματοποιείται με την εμπειρία και όχι με την λογική ή την νόηση : την ιστορία δηλ. η οποία κατανοείται σαν μόρφωση, σαν παράδειγμα, χρήσιμη γνώση πραγμάτων που συνέβησαν κ.τ.λ. Είναι η ιστορία του εξωτερικού χρόνου, των γεγονότων που έγιναν, τα οποία τοποθετούνται στον χρόνο και καταμετρώνται σύμφωνα με την χρονολογική τάξη.
Εάν ο Αυγουστίνος δέν είχε πεί τίποτε άλλο, δέν θα είχαμε προβληματιστεί ποτέ για το πρόβλημα της έννοιας της ιστορίας που συνέλαβε, ούτε θα τον είχαμε αντιμετωπίσει με στοχαστική στάση. Αλλά δέν αναφέρθηκε μόνον σ’αυτό, και μάλιστα ακόμη και αυτός ο χρόνος εννοιολογείται βάσει της άλλης προοπτικής του χρόνου της συνειδήσεως ή του εσωτερικού χρόνου, για τον οποίον το παρελθόν είναι παρόν στο παρόν και προβάλλεται στο μέλλον. Και αυτό ακριβώς το παρελθόν είναι ιστορία, και μόνον αυτός ο χρόνος είναι χρόνος ιστορικός. Οπωσδήποτε το αντικείμενο της ιστορίας είναι πάντοτε το παρελθόν, αλλ’όμως άλλο είναι το παρελθόν του εξωτερικού χρόνου και άλλο εκείνο που μεταφέρεται στον χρόνο της συνειδήσεως.
Παρελθόν είναι αυτό που υπήρξε, και εάν υπήρξε, δέν είναι πλέον. Μέλλον είναι αυτό που θα είναι, και εάν πρέπει να είναι, δέν είναι ακόμη. Παρόν είναι αυτό που κυλά και είναι στιγμή χωρίς διάρκεια, δέν είναι, το Είναι του χρόνου είναι το τίποτα. Αυτός είναι ο χρόνος εξωτερικώς υπολογιζόμενος, εμπειρικά συλλαμβανόμενος, σαν χώρος όπου συμβαίνουν διάφορα γεγονότα και πράξεις. Ο χρόνος δέν είναι η κίνηση ενός σώματος, αλλά το μέτρο του. Και ποιό είναι αυτό το μέτρο; Είναι επέκταση αλλά δέν είναι χωρική, είναι πνευματική επέκταση, η distensio ipsius animi, δηλ. του νού και του πνεύματος.
Παρελθόν, παρόν και μέλλον, οι τρείς τρόποι του χρόνου, είναι τρείς ενέργειες του πνεύματος ξεχωριστές, αλλά και συνδεδεμένες, απο τις οποίες η μία συνεχίζει στην άλλη και γι’αυτό ο χρόνος είναι διάρκεια ή καλύτερα, η διάρκεια της συνειδήσεως.
Ο κόσμος υπάρχει λόγω μιας θεληματικής ενέργειας του θεού που τον δημιούργησε: θα μπορούσε και να μην είναι, είναι όμως επειδή ο θεός θέλησε ελεύθερα να υπάρξει. Η ύπαρξίς του είναι συμπτωματική: η σύμπτωση είναι λοιπόν το πρώτο μεταφυσικό θεμέλιο της Ιστορίας. Ένας αιώνιος κόσμος θα ήταν χωρίς Ιστορία: υπάρχει Ιστορία εκεί όπου υπάρχει δημιούργημα και όπου υπάρχει δημιούργημα υπάρχει η συμπτωματικότης. Διότι ένας αιώνιος κόσμος σημαίνει: (α) υπάρχει μια αρχή, καθεαυτή αμετάβλητη, ξένη, μακρυνή, από την οποία αιωνίως απορρέουν φαινόμενα, τα οποία χάνονται σαν σκιές, τα οποία εμφανίζονται και εξαφανίζονται σαν αντικατοπτρισμοί σε έναν καθρέπτη. (β) η αιώνια αρχή λύνεται δυναμικά μέσα στο δικό της γίγνεσθαι, μάλιστα δε αυτό το τελευταίο είναι η ουσία της: αιωνίως, ab aeterno, η αρχή ταιριάζει το γίγνεσθαι και αντιστρόφως.
Και ούτε είναι, όπως είναι γνωστό, ακριβές να πούμε, για τον Αυγουστίνο, πως ο θεός εδημιούργησε τον κόσμο μέσα στον χρόνο, καθότι δεν υπάρχει χρόνος πριν από την δημιουργία. Ακόμη και ο χρόνος είναι δημιούργημα του θεού, αρχίζει με την δημιουργία και «δεν υπήρχε χρόνος πριν από την αρχή του χρόνου». Και σαν δημιούργημα, και ο χρόνος επίσης είναι συμπτωματικός και δεν είναι συναιώνιος με τον θεό: η συμπτωματικότης του χρόνου είναι η συμπτωματικότης της Ιστορίας, η οποία είναι χρονική, και είναι επίσης η ίδια η συμπτωματικότης του κόσμου.
Αφού καθορίστηκε η αρχή της συμπτώσεως, με άλλη τόση δύναμη βεβαιώνεται η αρχή της αναλογικής συμμετοχής ανάμεσα στο αιώνιο Δημιουργών και το συμπτωματικό δημιουργημένο. Έτσι ακριβώς το πρώτο «Ιστορικό» γεγονός που είναι η δημιουργία, συνεπάγεται έναν οντολογικό δεσμό ανάμεσα στον Δημιουργό και στο δημιούργημα: ο κόσμος και κάθε του ον θα μπορούσε να μην υπάρχει, αλλά από την στιγμή που Είναι, είναι από και γιά τον Δημιουργό. Αυτός ο δεσμός του κτιστού έχει μια διαλεκτική κίνηση: από το Αιώνιο στο Χρονικό και από το Χρονικό στο Αιώνιο, που δεν είναι όμως ένα ταξείδι πήγαινε έλα: το ον το οποίο είναι από τον θεό, λόγω του γεγονότος πως είναι από Εκείνον, είναι καθ’ εαυτό για εκείνον. Το πήγαινε έλα είναι μπλεγμένο στην ουσία την ίδια του δημιουργημένου όντος και η διαλεκτική του από και του γιά είναι ξανά η αντίφαση των δύο όρων ακόμη και μέσα στην διάκρισή τους. Ή αν προτιμούμε: η κίνηση από τον Δημιουργό στην δημιουργία θέτει το άλλο από την δημιουργία στον Δημιουργό. Δηλαδή για το γεγονός πως η δημιουργία είναι δημιουργία, από την φύση της και την ουσία της, τείνει προς τον θεό, ακόμη και όταν τείνει προς άλλο: η τάση προς άλλο είναι μια «διαφοροποίηση» που δεν καταστρέφει την τάση, την μόνη ουσιώδη, της «συγκλίσεως» προς τον θεό. Οι χρόνοι του θεού είναι το αιώνιο σήμερα, μέσα από το οποίο διήλθαν όλοι οι χρόνοι των πατέρων μας και οι δικοί μας, καθότι από το σήμερα του θεού έχουν προσλάβει μέτρο (modus) και ύπαρξη. Και το ίδιο θα ισχύει και για όσους θα έλθουν (Εξομολ. 1,6,10). Ο θεός δεν είναι οι χρόνοι μας (η Ιστορία), αλλ’ όμως όλοι μας οι χρόνοι περνούν από το δικό του δημιουργικό σήμερα. Και σ’ αυτό το σήμερα ελπίζουν να επιστρέψουν τα λογικά δημιουργήματα. Ας σημειώσουμε: Από το Αιώνιο στο χρονικό και στο Αιώνιο ξανά. Το χρονικό (η Ιστορία) στέκεται στο μέσον σαν περίκλειστο από την αιωνιότητα! Το ξεκίνημά του βρίσκεται στο Αιώνιο και στο Αιώνιο βρίσκεται και το τέλος του. Έτσι λοιπόν η Ιστορία όχι μόνον έχει έναν σκοπό υπεριστορικό, αλλά έχει και μία αρχή: η πηγή είναι και η εκβολή της. Το Αιώνιο είναι πηγή και εκβολή. Και όπως αυτή η Ιστορία φέρει πάνω της το ένδυμα της πηγής και της εκβολής, δεν κυλά σαν ποταμός από το βουνό στην θάλασσα, αλλά ξεπηδά σαν ένας πίδακας νερού, του οποίου η εκβολή είναι η επιστροφή (σαν ένας πόθος) στο σημείο της πηγής από το οποίο ξεπήδησε. Οπωσδήποτε υπάρχει μια διπλή κίνηση καθόδου και ανόδου, αλλά δεν υπάρχει διαχωρισμός! διότι ήδη στην κάθοδο (η δημιουργική πράξη των κτισμάτων) υπονοείται οντολογικώς μέσα στο ίδιο το κτιστό, στην ίδια την δημιουργία η διεύθυνση της αναβάσεως.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου