Πέμπτη 17 Οκτωβρίου 2024

ΙΤΑΛΙΑ: Παγκόσμιο έγκλημα η παρένθετη μητρότητα!


Στην Ιταλία, η παρένθετη μητρότητα έχει γίνει παγκόσμιο έγκλημα. Η ιταλική Γερουσία έδωσε το πράσινο φως σε νομοσχέδιο που αποσκοπεί στην καταπολέμηση της παρένθετης μητρότητας. Είναι μια «μάχη πολιτισμού». Και μια πολιτισμική νίκη. Ο νόμος απαγορεύει στους Ιταλούς να ασκούν παρένθετη μητρότητα όχι μόνο στη χώρα τους, όπου είναι ήδη παράνομη, αλλά και στο εξωτερικό.

ΙΤΑΛΙΑ: Παγκόσμιο έγκλημα η παρένθετη μητρότητα!

της Francesca de Villasmundo

Το φύλλο συκής της «προοδευτικότητας» της ελληνικής νομολογίας για την παρένθετη μητρότητα είναι ότι τελείται «αφιλοκερδώς και χωρίς οποιοδήποτε αντάλλαγμα»… Μας πείσατε!...

Στην Ιταλία, η παρένθετη μητρότητα είναι πλέον ένα παγκόσμιο έγκλημα, επομένως τιμωρείται ως τέτοιο ακόμη και αν ασκείται στο εξωτερικό. Το οριστικό πράσινο φως έδωσε η ιταλική Γερουσία στο νομοσχέδιο για την καταπολέμηση της παρένθετης μητρότητας, το οποίο είχε ήδη ψηφιστεί στη Βουλή. Ο νόμος απαγορεύει στους Ιταλούς να ασκούν παρένθετη μητρότητα όχι μόνο στη χώρα τους, όπου είναι ήδη παράνομη, αλλά και στο εξωτερικό, σε κράτη όπου η πρακτική είναι δυνατή. Οι κεντροδεξιές δυνάμεις ψήφισαν υπέρ του μέτρου, ενώ η αντιπολίτευση εξέφρασε τη διαφωνία της με το νομοσχέδιο που επιθυμούν κατά προτεραιότητα τα Αδέλφια της Ιταλίας, το κόμμα της Giorgia Meloni, σημερινού πρωθυπουργού της Ιταλίας. Οι ψήφοι υπέρ ήταν 84 και υπέρ 58.

Παγκόσμια πρωτοπορεία

Ο νόμος που μόλις εγκρίθηκε από τη Βουλή προβλέπει ότι ακόμη και αν οι πράξεις διαπράττονται στο εξωτερικό, « ο Ιταλός πολίτης τιμωρείται σύμφωνα με την ιταλική νομοθεσία », ο οποίος προβλέπει ποινή φυλάκισης από τρεις μήνες έως δύο χρόνια και πρόστιμο 600.000 έως ένα εκατομμύρια ευρώ για όποιον δημιουργεί, οργανώνει ή διαφημίζει την εμπορία γαμετών ή εμβρύων ή παρένθετης μητρότητας. « Η σημερινή ψηφοφορία, η οποία επιτέλους καθιστά αποτελεσματική την απαγόρευση της ενοικίασης μήτρας για τους Ιταλούς πολίτες, μας τοποθετεί στην πρώτη γραμμή των εθνών στο μέτωπο των δικαιωμάτων », σχολίασε η Eugenia Roccella, Υπουργός Οικογένειας, Γέννησης και Ίσων Ευκαιριών. Το ιταλικό κοινοβούλιο, με την ισχυρή υποστήριξη της κυβέρνησης, επιβεβαίωσε σήμερα ότι η γονεϊκότητα δεν μπορεί να γίνει εμπορική σύμβαση. Αυτή η απλή αλήθεια, που ήδη περιέχεται στο νομικό μας σύστημα που τιμωρεί την παρεκκλίνουσα πρακτική της ενοικίασης της μήτρας ως έγκλημα, δεν μπορεί πλέον να παρακαμφθεί », συνέχισε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, κάνοντας λόγο για πραγματική « μάχη πολιτισμού ».

Σε ένα σημείωμα, ο πρόεδρος των γερουσιαστών της Forza Italia , Maurizio Gasparri, όρισε επίσης τη σημερινή έγκριση από τη Γερουσία ως « ένα βήμα στην πορεία προς έναν αυθεντικό νομικό πολιτισμό ». Κατόπιν επέκρινε τη στάση της «ορθοφρονούσας» αριστεράς: « Με εξέπληξε ο κυνισμός με τον οποίο πολλοί εκπρόσωποι του Grillini και της αριστεράς υπερασπίστηκαν την αγοραπωλησία παιδιών, που ασκούσαν κυνικά ζευγάρια Ιταλών, ετεροφυλόφιλων και ομοφυλόφιλων, που κερδοσκοπούν την απελπισία φτωχών γυναικών, κυρίως από τον τρίτο κόσμο . « Όσοι εκμεταλλεύονται τη φτώχεια και την αδυναμία των άλλων για να αγοράσουν παιδιά είναι υπεύθυνοι για μια απαράδεκτη και απαράδεκτη πρακτική », δήλωσε περαιτέρω ο γερουσιαστής, αναφερόμενος στην πολιτική στάση της αντιπολίτευσης.

Το νομοσχέδιο συνάντησε την έντονη αντίθεση του προοδευτικού χώρου. Έτσι ο γραμματέας της +Europa Riccardo Magi έκανε λόγο για « μαύρη σελίδα, πολύ μαύρη για τα δικαιώματα και τις ελευθερίες ». « Αυτό είναι ένα τεράστιο μέτρο όσον αφορά τη σοβαρότητά του. Για δύο τουλάχιστον λόγους », επιτέθηκε ο εκπρόσωπος της κεντροαριστεράς σχολιάζοντας την ψηφοφορία. Ο πρώτος, γράφει, « είναι ότι η γέννηση ενός παιδιού και η γονεϊκότητα εξισώνονται με «καθολικά εγκλήματα», όπως η παιδεραστία και η γενοκτονία ». Ο δεύτερος είναι ότι « για άλλη μια φορά η πολιτική προσπαθεί και καταφέρνει να ρυθμίσει τα σώματα και την αυτοδιάθεση των γυναικών ». Ως εκ τούτου, ο Magi ελπίζει ότι η διάταξη « θα παραμεριστεί από το Συνταγματικό Δικαστήριο ».

Επικροτούν οι Καθολικοί

Αντίθετα, ο καθολικός κόσμος χαίρεται, καθώς ήταν πάντα ενάντια στην πρακτική της παρένθετης μητρότητας, την οποία ο ίδιος ο Πάπας Φραγκίσκος όρισε ως « ποταπή», αν και είναι πολύ φιλικός προς τους ομοφυλόφιλους, κάτι που δεν είναι παρά αντίφαση. « Ελπίζω σε μια δέσμευση από τη διεθνή κοινότητα να απαγορεύσει αυτή την πρακτική σε παγκόσμιο επίπεδο », είπε νωρίτερα αυτό το έτος. Ο νόμος που εγκρίθηκε από τη Γερουσία κινείται ακριβώς προς αυτή την κατεύθυνση.

« Από σήμερα, η Ιταλία δεν θα είναι πλέον συνένοχος, έστω και έμμεσα », δήλωσε ο Jacopo Coghe, εκπρόσωπος της ProVita & Famiglia onlus , « μιας πρακτικής που εκμεταλλεύεται το γυναικείο σώμα ως πραγματικό «φούρνο» για να παράγει κομμένα παιδιά κατά παραγγελία σαν να ήταν αντικείμενα προς πώληση και αγορά. Είναι σαφές ότι από σήμερα, ακόμη περισσότερο από πριν, οι δικαστές θα πρέπει να απορρίπτουν αιτήματα μεταγραφής στα δημοτολόγια τα πιστοποιητικά γέννησης που προσκομίζουν ζευγάρια που έχουν νοικιάσει μήτρες στην αλλοδαπή… Εκφράζουμε την ευγνωμοσύνη μας στις πολιτικές δυνάμεις που ψήφισαν υπέρ αυτού του αστικού νόμου .»

πηγή: Media-Press-Info

ΑΚΤΙΝΕΣ: ΙΤΑΛΙΑ: Παγκόσμιο έγκλημα η παρένθετη μητρότητα! (aktines.blogspot.com)

Ουκρανία - Διαφθορά - Μπαλτζώης Ιωάννης: Γνωστή η Ουκρανία για τη διαφθορά της αλλά τώρα είναι ...


Για τη μεγάλη διαφθορά στην Ουκρανία που έγινε ανεξέλεγκτη τα τελευταία χρόνια, μίλησε ο αντιστράτηγος ε.α. και πρόεδρος του ΕΛ.Ι.Σ.ΜΕ. (Ελληνικό Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών - www.elisme.gr) Ιωάννης Μπαλτζώης. Όπως είπε ο κ. Μπαλτζώης, η Ουκρανία θεωρείται από τις πιο διεφθαρμένες χώρες στον κόσμο.
Επισημαίνει ότι και στη Ρωσία υπάρχει διαφθορά, αλλά στην Ουκρανία η κατάσταση είναι ανεξέλεγκτη. Η Diana Panchenko, ουκρανή δημοσιογράφος, αναφέρει ότι ο δήμαρχος του Κιέβου, Βιτάλι Κλίτσκο, ελέγχει το μεγαλύτερο δίκτυο strip clubs και οίκων ανοχής στο Κίεβο. Επίσης, κατηγορείται για πώληση ναρκωτικών και διαφθορά. 
Η οργάνωση Femen, γνωστή για τις διαδηλώσεις της, έχει διαμαρτυρηθεί εναντίον του Κλίτσκο, ονομάζοντάς τον "βασιλιά του σεξ". Οι κατηγορίες περιλαμβάνουν και τη συμμετοχή του σε διεθνές δίκτυο εμπορίας γυναικών. Η Panchenko αναφέρει ότι ο Κλίτσκο ζει σε πολυτελές συγκρότημα κατοικιών μαζί με οίκους ανοχής και παίρνει προσωπικά τα χρήματα από τις δραστηριότητες αυτές. Υπάρχουν φωτογραφίες που υποστηρίζουν τις κατηγορίες της. Επιπλέον, υπάρχει έρευνα από το γραφείο καταπολέμησης της διαφθοράς εναντίον του Κλίτσκο, με κατηγορίες για υπεξαίρεση εκατομμυρίων δολαρίων από το κράτος.
 Η Panchenko καλεί τα δυτικά μέσα ενημέρωσης να διερευνήσουν τις κατηγορίες. Τέλος, γίνεται λόγος για την μετακίνηση Ουκρανών σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με τον αριθμό να ανέρχεται σε 10 με 11 εκατομμύρια.

 


Η απαίδευτη κοινωνία

του Marcello Veneziani


Τι μας τρομάζει στην κοινωνία μας; Η μαζική μοναξιά, τό γρύλισμα και η δυσπιστία, απρόθυμη να κοινωνικοποιηθεί και να συζητήσει. Η αμέτρητη ανάπτυξη της τεχνολογίας και οι ανησυχητικές επιπτώσεις της, με την αυξανόμενη εξάρτηση από το smartphone. την απώλεια κάθε κοινωνικής εγγύτητας και κάθε αληθινού μοιράσματος. Η μοριακή αδέσποτη βία στους δρόμους, σε ζευγάρια, προς γυναίκες, παιδιά, ηλικιωμένους, μεταξύ αγοριών, για να κατέχουμε το παραμικρό αντικείμενο ή για να καταστείλουμε το εμπόδιο στις άμεσες επιθυμίες μας. Επιθετικότητα στις διαπροσωπικές σχέσεις, για λόγους έλλειψης ένταξης, γειτονιάς, κυκλοφορίας, προτεραιότητας, αγέλης, δημόσιων χώρων, ψυχολογικής ευθραυστότητας, προς δασκάλους, γιατρούς, νοσηλευτές, δημόσιους υπαλλήλους, ανυπεράσπιστους περαστικούς.

Θα μπορούσαμε να συνεχίσουμε για πάντα, αλλά όλοι οι δρόμοι οδηγούν σε ένα κέντρο που δεν θέλουμε να δούμε ούτε καν να ονομάσουμε: στην εκπαίδευση. Το βασικό πρόβλημα είναι ότι ζούμε σε μια απαίδευτη κοινωνία. Ναι, ακόμη και αγενής, αλλά πάνω από όλα απαίδευτη. Δηλαδή κανείς δεν αισθάνεται το καθήκον, το δικαίωμα, την υποχρέωση να μορφωθεί και να μορφώσει. Όλοι πιστεύουν ότι είναι αυτόνομοι, αυτάρκεις, από μικρή ηλικία. Κάθε προσπάθεια εκπαίδευσης θεωρείται λογοκλοπή, υποταγή, εξαναγκασμός. Σε κάθε περίπτωση περιορισμός της ελευθερίας, έλλειψη σεβασμού για την προσωπικότητα, ακόμα και για ένα παιδί που βρίσκεται σε εξέλιξη. εν ολίγοις, όχι φροντίδα αλλά κατάχρηση των ιερών δικαιωμάτων του να είμαστε αυτό που θέλουμε να είμαστε.

Δεν μπορείτε καν να προσπαθήσετε να πείτε αυτή τη λέξη - εκπαίδευση - και μπροστά σας παρελαύνουν εικόνες αυταρχικών αν όχι ολοκληρωτικών καθεστώτων, δεσποτισμών του παρελθόντος ή πατριαρχικών, πατερναλιστικών συστημάτων που είναι θαμμένα στο παρελθόν.

Αλλά όπως «δεν γεννιέται μαθημένος», έτσι δεν γεννιέται μορφωμένος. και μια μορφή αυτοεκπαίδευσης δεν μπορεί να είναι αρκετή. Οι γνώσεις, οι εμπειρίες, οι ρόλοι, οι συγκρίσεις και οι ευθύνες μετρούν. Όλα αυτά δίνουν εμπιστοσύνη και επίσης, μη φοβάστε, εξουσία, την οποία χρειαζόμαστε τουλάχιστον όσο το αντίθετό της, αυτονομία. Πράγματι, η σχέση μεταξύ εξουσίας και αυτονομίας δεν είναι ίση, τουλάχιστον αρχικά όταν είσαι νέος είναι αναγκαστικά ανισόρροπη υπέρ του πρώτου.

Η εκπαίδευση είναι η μεγάλη απουσία της σύγχρονης κοινωνίας μας. Η εκπαίδευση δεν πραγματοποιείται πλέον επειδή οι κοινές αρχές και οι κοινοί ορίζοντες νοήματος έχουν εξαφανιστεί. Και η υπομονή να μορφωθείς και να μορφώσεις χάθηκε. Η εκπαίδευση περιλαμβάνει όχι μόνο μια περίμετρο κανόνων και συμπεριφορών, αλλά και αρχών αναφοράς, γνώση γνώσης ανάλογη με την ηλικία, τη μόρφωση και τη νοημοσύνη του κάθε ανθρώπου και μια συνεχή δέσμευση για την αστική και πολιτιστική ανάπτυξη των πολιτών. Αγωγή του πολίτη; Φυσικά, αλλά όχι μόνο. Εκπαιδεύστε με σεβασμό, ευγένεια και καλούς τρόπους, εκπαιδεύστε στην καλή γλώσσα, εκπαιδεύστε στην ανάγνωση και τον πολιτισμό, στην ιστορία και την ομορφιά, εκπαιδεύστε στην ιθαγένεια και στην εργασία, στη φύση και στο σώμα και σε ορισμένες βασικές αρχές μιας καλής ζωής που επίσης μεταφράζουν ηθικό και ηθικό επίπεδο. Η εκπαίδευση δεν είναι αρκετή, ειδικά όταν περιορίζεται ρεαλιστικά σε οδηγίες χρήσης. ούτε αρκεί η εξοικείωση με τεχνοπρακτικούς ή κερδοφόρους τομείς. Η εκπαίδευση είναι ένα γενικό όραμα, το να γνωρίζεις πώς να μετράς τα μέσα και τους σκοπούς, να γνωρίζεις πώς να ζεις σε μια κοινότητα, να γνωρίζεις τα δικαιώματα και τα καθήκοντά σου, καθώς και να γνωρίζεις τον κόσμο, την πόλη, τη χώρα στην οποία ζεις. Η εκπαίδευση στην αγάπη είναι τελικά το υψηλότερο επίπεδο εκπαίδευσης στον έρωτα σε κάθε επίπεδο και σε κάθε τομέα, όχι μόνο στον αυστηρά συναισθηματικό.

Πού είναι όμως οι παιδαγωγοί; Οι κύριοι φορείς παραμένουν τρεις: το σχολείο, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και η οικογένεια, καθώς και διάφοροι ενδιάμεσοι και παράπλευροι τομείς. Και οι τρεις βρίσκονται σε βαθιά κρίση. Στο σχολείο λείπουν σε μεγάλο βαθμό και συχνά διστάζουν να αναγνωρίσουν τον εαυτό τους ως εκπαιδευτικοί. Τα ΜΜΕ αρνούνται ακόμη και ότι είναι καθήκον τους να εκπαιδεύουν, πρέπει να ενημερώνουν, να ψυχαγωγούν, το πολύ να εκπαιδεύουν και πάνω από όλα να πουλάνε. και αντ' αυτού τα δημόσια μοντέλα αναφοράς τους προέρχονται από τα μέσα ενημέρωσης. Ο πρωταρχικός κώδικας έχει αλλάξει στην οικογένεια: όχι να εκπαιδεύει αλλά μόνο να προστατεύει, να μην εκπαιδεύει τα παιδιά να αναλαμβάνουν ευθύνες, να σέβονται, να αποδέχονται τα όριά τους και να δεσμεύονται να είναι καλύτερα, αλλά να τα προστατεύουν, να τα θωρακίζουν ή  τά προετοιμάζουν  να ξεπεράσουν τα εμπόδια, νά απορρίπτουν κάθε επιλεκτικό κριτήριο και κάθε αυστηρότητα, πάντα με το μέρος τους και στηρίζοντας τους σε όλα εκτός από τις περιπτώσεις που κινδυνεύουν να πληγωθούν. Η βλαβερή φόρμουλα που αντιτίθεται στην παιδεία είναι ο μαμισμός συν ο ωφελιμισμός = παρηγοριά, δηλαδή να κάνει κανείς την ευκολία του. Δεν είναι απλώς μια σπιτική φόρμουλα, είναι τελικά το γενικό κριτήριο της κοινωνικής οργάνωσης, όπου ο μαμισμός γίνεται ανεκτικότητα και ο ωφελιμισμός γίνεται η πρωτοκαθεδρία του κέρδους και του προσωπικού συμφέροντος. Μια κοινωνία ανθίζει αν έχει μια καλή οικονομία από κάτω της, μια κοινωνία είναι άρρωστη αν έχει την οικονομία από πάνω της.

Το ερώτημα παραμένει αναπάντητο: πού να βρεθούν εκπαιδευτικοί; Τώρα πιστεύω ότι η πολιτική δεν είναι πλέον ικανή να σκεφτεί αυτές τις διαδικασίες. Είναι μόνο μια εκτελεστική σειρά οδηγιών που πρέπει να ακολουθούνται αμέσως ή κοντά. το σημαντικό είναι να πάρουμε την εξουσία και να μείνουμε εκεί όσο το δυνατόν περισσότερο. Αυτό είναι το Απόλυτο Κέρδος.

Για να είσαι οραματιστής, αυτό που χρειάζεται σε αυτό το σημείο είναι ένα μεγάλο κίνημα αγωγής των πολιτών ανοιχτό σε όλους όσους βρίσκονται εκεί και έχουν τα προσόντα να είναι εκεί: πραγματικοί δάσκαλοι, ενεργοί ή συνταξιούχοι, ιδρύματα, ινστιτούτα, σύλλογοι, ενορίες και θρησκευτικοί φορείς, πολιτιστικοί ηγέτες, διάσπαρτοι ηγέτες και μελετητές στα χαλαρά, ενάρετα παραδείγματα. Από αμνημονεύτων χρόνων, δεν έχουν εμφανιστεί κινήματα πολιτών, έξω από το χάος της αφύπνισης ή της κατήχησης των φύλων, που να ωθούν προς αυτό το μεγάλο εκπαιδευτικό έργο που στοχεύει στην κοινωνία.

Η δυσκολία, αν όχι η φιλοδοξία, του έργου είναι τόσο τεράστια όσο και η ανάγκη να προσπαθήσουμε. Ένα έργο, δέκα έργα. Έπειτα δέκα μικροί εθελοντές και εκατό, μετά χίλιοι, που σταδιακά επεκτείνονται. Και δέκα μικρά σεμινάρια, μετά μαθήματα, σχολές βραδινής εκπαίδευσης, γυμναστήρια. Μέχρι να το καταλάβει και η πολιτική, και να υπάρξει πρόβλημα. ή μέχρι να το συνειδητοποιήσουν οι κυβερνήσεις και τα υπουργεία, και πέρα ​​από τον κόπο, ίσως προκύψουν πρωτοβουλίες και προγράμματα. Όπως όλα τα σπουδαία, ευεργετικά και απαραίτητα πράγματα που προτείνονται, οι προβλέψεις πάντα κλίνουν προς το αρνητικό, είναι πολύ πιο πιθανό να αποτύχουν ή να προδωθούν. Το πρόβλημα είναι να κατανοήσουμε ότι χωρίς αυτή τη μεγάλη σκέψη, χωρίς αυτές τις προσπάθειες να αλλάξουμε την πορεία των γεγονότων και να μην τα αφήσουμε να κυλήσουν όπως έρχονται, είμαστε προορισμένοι για το τέλος του πολιτισμού. Μια απαίδευτη κοινωνία αφήνεται να τρώγεται σε μπουκιές, μέρα με τη μέρα.


Η ΣΥΛΛΗΨΗ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ ΣΤΟΝ ΠΛΑΤΩΝΑ ΚΑΙ ΟΙ ΑΠΟΡΙΕΣ ΤΗΣ. (1)

 Η ΣΥΛΛΗΨΗ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ ΣΤΟΝ ΠΛΑΤΩΝΑ ΚΑΙ ΟΙ ΑΠΟΡΙΕΣ ΤΗΣ.

Του Giovanni Reale.

1. Πρόλογος στο πρόβλημα το οποίο αφορά την έννοια τής ψυχής (psychè) σαν δημιουργία τών Ελλήνων.

Η θεωρητική φιγούρα τής ψυχής συνιστά-κάτω από πολλές απόψεις-την πιό δυνατή έννοια και με την πιό δυνατή επιρροή, τής σκέψης τών Ελλήνων, την οποία διαπραγματεύτηκαν οι περισσότεροι φιλόσοφοι με κορυφαίους τον Πλάτωνα και τον Πλωτίνο. Στους Πλατωνικούς διαλόγους ο όρος ψυχή συναντάται 1143 φορές, στις Ενεάδες 1509 φορές. Ο Αριστοτέλης τον χρησιμοποιεί 785 φορές, αλλά το έργο του "περί ψυχής" αποτελεί ένα απο τα θεμελιώδη κείμενα και ο Hegel το θεωρούσε την καλύτερη πραγματεία στο θέμα αυτό που γράφτηκε μέχρι τους χρόνους του!
Πολλοί θεωρούν την έννοια τής ψυχής τυπική τής Χριστιανικής σκέψης, διαπράττοντας ένα ιστορικο-ερμηνευτικό λάθος αληθινά σημαντικό. Είναι αλήθεια ότι οι Χριστιανοί προσπάθησαν να οικειοποιηθούν αυτή την έννοια. Αλλά στα κείμενα τής Κ.Δ ο όρος ψυχή, όχι μόνον εμφανίζεται λίγες φορές, αλλά πάνω απ'όλα με την σημασία τής "ζωής" και με μία διαφορετική σημασία απο εκείνη των Ελλήνων.
Απο καιρό μερικοί μελετητές τόνισαν το γεγονός ότι "η αθανασία τής ψυχής" με την Ελληνική σημασία και η "ανάσταση των νεκρών" με την ακριβέστατη σημασία του Χριστιανικού μηνύματος είναι κάτω απο πολλές απόψεις αντίθετες μεταξύ τους και πάντως συμφωνούν με έναν ιδιαιτέρως προβληματικό τρόπο. Πιό συγκεκριμένα, οι Έλληνες σε συνάρτηση τής έννοιας τής "αθανασίας τής ψυχής" ερμήνευσαν και αναπαρέστησαν την εμπειρία και το μέγεθος τού θανάτου μ'έναν τρόπο ιδιαιτέρως μειωτικό! Αρκεί να σκεφθούμε την περιγραφή τού θανάτου τού Σωκράτη στις τελευταίες σελίδες τού Φαίδωνος και την περιγραφή τού θανάτου τού Χριστού στα Ευαγγέλια. Ο Πλάτων και ο Παύλος-έλεγε ο O.Culmann-είναι καθαρά σε αντίθεση!
Όταν αναφερόμαστε στην προβληματική τής ψυχής είναι αναγκαίο να διακρίνουμε τρείς πλευρές τού θέματος, διαφορετικές ανάμεσά τους!
α) Μπορούμε να υπολογίσουμε την ψυχή στις λειτουργίες της, και επομένως μπορούμε να την χειριστούμε με την πρακτική-λειτουργική σημασία!
β)Μπορούμε επίσης να την υπολογίσουμε στην φύση της, και επομένως με την οντολογική και μεταφυσική σημασία!
γ) ή μπορούμε ακόμη να την υπολογίσουμε απο την εσχατολογική οπτική γωνία, στο πεπρωμένο της στο επέκεινα και επομένως με την θρησκευτική σημασία.
Η έννοια της ψυχής με την δεύτερη και τρίτη σημασία επηρέασε ιδιαιτέρως την φιλοσοφία και την Θεολογία. Με την πρώτη σημασία-την πρακτική λειτουργική-επηρέασε βαθειά και τις ανθρωπιστικές σπουδές με διάφορους τρόπους: ας σκεφτούμε την ψυχολογία, την ψυχανάλυση, την ψυχοθεραπεία στις διάφορες ενδοχές της, για να κατανοήσουμε τον βαθμό αυτής τής επιρροής.

2. Μερικές επισημάνσεις σχετικά με την επιρροή τής έννοιας τής ψυχής στον δυτικό πολιτισμό γενικώς και στις ανθρωπιστικές επιστήμες ειδικώς.

Ο Umberto Galimberti στο βιβλίο του "το σώμα" υποστηρίζει ότι αυτή ακριβώς η εξάρτηση τής ψυχολογίας απο την ελληνική έννοια τής ψυχής θα πρέπει να είναι αυτό που πρέπει να εγκαταλειφθή, με μία ριζική αντιστροφή τής τοποθετήσεως : "εάν δέν σκεφθούμε την ψυχολογία ενάντια στην αναπαράσταση που είναι δοσμένη απ'αρχής, απο εκείνη την ελληνική αυγή στην οποία ξεκίνησε η αυτοονομασία τής ψυχής, η ψυχολογία όχι μόνον δέν θα φθάσει ποτέ στην κατανόηση τής πρωτότυπης εκφραστικότητος τού σώματος, αλλά θα υποχρεωθεί στην περιπλάνηση, διότι αγνοεί το λάθος το οποίο βρίσκεται στην βάση τής επιστημονικής της θεμελίωσης, της γέννησής της σαν επιστήμης".
Ο Galimberti δείχνει ακριβώς στον Πλάτωνα την πηγή αυτού τού λάθους : με την υπερβατική μεταφυσική, ο φιλόσοφος αντικατέστησε, την καταγωγική συμβολική αμφιθυμία, με την δισθενή ψυχή, η οποία βασίζεται στην λογική αποδεσμεύοντας τό "φυσικό" απο το "υπερφυσικό" και επομένως αφομοιώνει την πραγματικότητα στην αξία"!
Ο Galimberti γράφει"Έτσι ο Πλάτων θεμελιώνει την κουλτούρα, τον πολιτισμό τής Δύσεως, εκεί όπου η αξία, η ιδέα, το πνεύμα, και μπορούμε να προσθέσουμε η συνείδηση, η αίσθηση, η ουσία, η μορφή είναι η αληθινή πραγματικότης και σε σχέση με τα οποία η ύλη, τα πράγματα, τα σώματα, στο παιχνίδι τών διαφορών τους, απογυμνώνονται απο την σημασία τους η οποία είναι πάντοτε "αλλού", στο γενικό ισοδύναμο που τα μετρά".
Αλλά ακριβώς η πρόσκληση την οποία απευθύνει ο Galimberti στην ψυχολογία "να σκεφθεί τον εαυτό της ενάντια στην ίδια", καταργώντας το σχίσμα ανάμεσα σε "ψυχή" και "σώμα" και η ίδια λογική δομή τού λόγου του προϋποθέτουν με έναν αναπόφευκτο τρόπο ακριβώς εκείνες τις έννοιες ενάντια στις οποίες θα'πρεπε να πορευθούμε! Η ίδια η έννοια στην οποία στοχεύει ο Galimberti-δηλαδή η έννοια εκείνης τής αμφιθυμίας σαν ανοίγματος τού νοήματος, η οποία θέτει σε αμφισβήτηση όλες τις σημασίες οι οποίες απο καταγωγής, δηλαδή απο πρίν απο την διαχωριστική λογική την οποία εισήγαγε ο Πλάτων, ήταν συμβολικώς συγκεχυμένα και ανακατωμένα, δέν είναι και δέν είναι δυνατόν να ξαναπροταθεί στην "πρωτότυπη" σημασία! Διότι η έννοια τής αμφιθυμίας επανασχεδιάζεται χρησιμεύοντας σε μία σκληρή ελεγκτική συζήτηση (ανασκευαστική με την κλασσική σημασία) ενάντια στην εννοιολόγηση τού ανθρώπου η οποία γεννήθηκε στην Ελλάδα και η οποία κράτησε όλη την ιστορία τού Δυτικού πολιτισμού, αλλά ταυτοχρόνως, επιχειρείται με συστηματικό τρόπο στο φώς αυτής, με την επανατοποθέτηση στην διαμάχη ακριβώς εκείνες τις έννοιες! Χωρίς το "δισθενές" με την διάκριση τής σημασίας,ο Galimberti δέν θα μπορούσε να εκφράσει έναν λεπτομερέστατο λόγο, τόσο λεπτό και συνεπή, όπως έκανε στην αμφιθυμία, σαν "αδιάκοπη κυκλοφορία νοήματος και σαν αντιστροφή τών εναλλαγών τών δισθενών δομών, οι οποίες προέρχονται απο το πλατωνικό σχίσμα! [το οποίο επινόησε ο Καρτέσιος].
Συνεπώς, με οποιονδήποτε τρόπο και άν αξιολογήσουμε την επιρροή τής Ελληνικής έννοιας τής ψυχής-και ιδιαιτέρως στην διατύπωση που τής έδωσε ο Πλάτων -παραμένει μία απο τις βάσεις στην οποία θεμελιώνεται ο δυτικός πολιτισμός στις διάφορες εκδοχές του!

Συνεχίζεται
Αμέθυστος.

ΧΡΗΣΤΟΥ ΓΙΑΝΝΑΡΑ - Η ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ (1)

 Συνέχεια από: Τετάρτη 16 Οκτωβρίου 2024

ΧΡΗΣΤΟΥ ΓΙΑΝΝΑΡΑ

Η ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ

Σπουδή στον Ιωάννη της Κλίμακος

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΔΩΔΩΝΗ, 1971

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

1. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΟΡΟΛΟΓΙΑΣ


Στὰ πλαίσια τῆς φιλοσοφικῆς ἀνθρωπολογίας προηγεῖται ἱστορικὰ τὸ ἐρώτημα γιὰ τὴ σχέση τῆς ψυχῆς μὲ τὸ σῶμα.

Μιὰ γενική, ἀναπόφευκτα σχηματική θεώρηση τῶν ἀπαντήσεων ποὺ δόθηκαν στὸ ἐρώτημα μᾶς ὁδηγεῖ νὰ διαπιστώσουμε δυὸ βασικές κατευθύνσεις, δυὸ σχολές ποὺ ἐκπροσωπήθηκαν ἀπὸ τὴν ἐποχὴ κιόλας τῆς προσωκρατικῆς φιλοσοφίας. Πρόκειται γιὰ τὸν Μονισμὸ καὶ τὸν Δυαλισμό. Θὰ ἐξηγήσουμε τοὺς ὅρους συνοπτικά.

Ὁ Μονισμός (λατ, monismus, ἀπὸ τὴν ἑλληνικὴ λέξη μονὰς ποὺ σημαίνει τὴν ἑνότητα) εἶναι ἕνας ὅρος ἱστορικὰ πρόσφατος (τὸν χρησιμοποίησε πρῶτος ὁ Christian Wolff 1679 - 1754) . ᾿Αντιπροσωπεύει, ὡστόσο, μιὰ πολὺ παλιὰ φιλοσοφική στάση καὶ θεωρία, σύμφωνα μὲ τὴν ὁποία μέσα στὸν κόσμο ὑπάρχει μόνο μιὰ ἀρχή, ἕνας τρόπος, ἕνα εἶδος ὑπάρξεως. Τὸ σύνολο τῆς πραγματικότητος εἶναι μία καὶ μοναδικὴ καὶ ἀπόλυτη οὐσία, τὰ ὄντα στὸ σύνολό τους συνθέτουν μιὰ ἑνότητα, εἶναι φτιαγμένα ἀπὸ τὸ ἴδιο ὑλικὸ καὶ ρυθμίζονται ἀπὸ τοὺς ἴδιους φυσικούς, λογικοὺς ἢ ἠθικούς νόμους. «Εστιν ὁμοῦ πᾶν ἓν συνεχές» κατὰ τὴν κλασσικὴ ρήση τοῦ Παρμενίδη1. Δὲν ὑπάρχουν οὐσιαστικὲς διακρίσεις, διαφορὲς ἢ ποικιλίες στὴ μία καθολική πραγματικότητα τοῦ σύμπαντος· τὸ Εἶναι, ἡ καθολική Φύση ἢ Οὐσία, εἶναι μία καὶ κοινὴ καὶ παντοῦ ἴδια2.

Σύμφωνα μὲ μιὰ πρώτη ἀντίληψη, στὰ πλαίσια πάντοτε τοῦ Μονισμοῦ, αὐτὴ ἡ μοναδικὴ καὶ ἑνιαία Φύση ἢ Οὐσία εἶναι πνευματική. Μόνο ἡ πνευματική φύση ὑπάρχει πραγματικά, ὁ ὑλικὸς κόσμος, τὰ αἰσθητὰ πράγματα, εἶναι ἕνα ἁπλὸ φαινόμενο, ἡ εἰκόνα τῆς μιᾶς καθολικῆς πνευματικῆς οὐσίας. Ἔτσι ὁ Μονισμὸς ἐμφανίζεται ταυτόχρονα σὰν ἀπόλυτος Ἰδεαλισμὸς καὶ Πανθεϊσμός3. Ὑπάρχει ὅμως καὶ ἡ ἀντίθετη μονιστικὴ ἄποψη ποὺ δέχεται σὰν μοναδικὴ οὐσία τοῦ κόσμου τὴν ὕλη. Σύμφωνα μὲ τὴ δεύτερη αὐτὴ ἀντίληψη τὸ πνεῦμα εἶναι μόνο μιὰ «λειτουργία» τῆς ὕλης ἢ μιὰ εὐγενέστερη ποιότητα ὕλης – πάντοτε μέσα στὰ ὅρια τοῦ χρόνου καὶ τῆς φθορᾶς.

Τὴν πρώτη ἀντίληψη (τοῦ πνευματικοῦ Μονισμοῦ) ἐκπροσωποῦν οἱ ἀρχαιότατες θρησκευτικές δοξασίες τῆς Κίνας καὶ τῶν Ἰνδιῶν4, οἱ «ὑλοζωϊστές» φιλόσοφοι τῆς Ἰωνίας (Θαλῆς, Ἡράκλειτος, ᾿Αναξίμανδρος, ᾿Αναξιμένης)5, οἱ Ἐλεάτες φιλόσοφοι (Ξενοφάνης, Παρμενίδης, Ζήνων)6· καὶ στοὺς νεώτερους χρόνους ὁ Giordano Bruno, ὁ G. Berkeley, ὁ Spinoza, ὁ Hegel καὶ ἄλλοι. Τὴ δεύτερη ἀντίληψη (τοῦ ὑλιστικοῦ Μονισμοῦ) ἐκπροσω ποῦν οἱ λεγόμενοι «ἀτομικοὶ» προσωκρατικοί φιλόσοφοι (Λεύκιππος, Δημόκριτος), ὁ Ἐπίκουρος, καὶ ἀργότερα ὁ Th. Hobbes, oἱ ὑλιστὲς φιλόσοφοι τοῦ γαλλικοῦ Διαφωτισμοῦ καὶ οἱ νεώτεροι ἐκπρόσωποι τοῦ ὑλισμοῦ τῶν φυσικῶν ἐπιστημῶν (Büchnecr Haeckel)7.

Στὸ ἐρώτημα γιὰ τὴ σχέση τῆς ψυχῆς μὲ τὸ σῶμα ὁ Μονισμὸς ἀπαντάει ταυτίζοντας τὰ δύο αὐτὰ στοιχεῖα τῆς ἀνθρώπινης ὑπάρξεως. Σῶμα καὶ ψυχὴ εἶναι δυὸ ὄψεις τῆς ἴδιας πραγματικῆς ἑνότητος. Τὸ σῶμα εἶναι μιὰ «συμπύκνωση» τῆς ψυχῆς καὶ ἡ ψυχή «ἡ μέσα ὄψη» τοῦ σώματος. Ὁ πνευματικὸς ἢ ἰδεαλιστικὸς Μονισμὸς φτάνει νὰ πιστεύη ὅτι τὸ Ὑποκείμενο ποὺ πραγματικὰ ὑπάρχει καὶ ἐνεργεῖ εἶναι ἡ ψυχὴ (στὸν Fichte τὸ ἐγώ, στὸν Hegel ἡ ἀρχική λογική μορφὴ τοῦ εἶναι) χωρὶς τὸ σῶμα νὰ συμμετέχη οὐσιαστικά. Ἡ σωματική φύση εἶναι μόνο τὸ ξένο σχῆμα (Fremdform)[8], τὸ ἔνδυμα, ἡ ἐμφάνιση, τὸ σύμβολο τοῦ πραγματικοῦ. Πραγματικὸ εἶναι μόνο κάτι πνευματικό9. Ἡ ἀντίθετη ἄποψη, τοῦ ὑλιστικοῦ Μονισμοῦ, βλέπει τὴν οὐσία τοῦ ἀνθρώπου μόνο στὸ σῶμα. Τὰ σωματικὰ ἐνεργήματα ἔχουν σὰν συνέχεια τὰ ψυχικά. Οἱ ψυχικὲς ἐνέργειες εἶναι ἕνα εἶδος λειτουργιῶν τοῦ σώματος. Ὁ ἄνθρωπος ὑπάρχει μὲ τὸ σῶμα, μόνο τὸ σῶμα εἶναι ἡ οὐσιαστικὴ φανέρωση τοῦ ἀνθρώπου, γι' αὐτὸ εἶναι καὶ ἡ τέλεια διατύπωση καὶ ἔκφραση τῆς ὀμορφιᾶς10.

᾿Αντίθετα μὲ τὸν Μονισμό, ποὺ βλέπει τὸ πνεῦμα καὶ τὴν ὕλη σὰν ἑνιαία πραγματικότητα, ὁ Δυαλισμός (λατ. dualismus, ἀπὸ τὴν ἑλλ. λέξη δυὰς) διαστέλλει μὲ ὀξύτητα τὶς δύο αὐτὲς πραγματικότητες. ᾿Αφετηρία τοῦ ὀντολογικοῦ καὶ κοσμολογικοῦ δυαλισμοῦ εἶναι ἡ θρησκευτικὴ διαρχία (ἢ Δυϊσμός), ἡ θρησκευτικὴ ἐκείνη ἀντίληψη ποὺ δέχεται δύο ἀρχὲς στὸν κόσμο, δύο ἀπόλυτες οὐσίες, δύο θεότητες, μία τοῦ καλοῦ καὶ μία τοῦ κακοῦ. Συνέπεια τῆς θρησκευτικῆς διαρχίας εἶναι ὁ φιλοσοφικὸς Δυαλισμός, ἡ θεωρητικὴ ἀντίθεση ἀνάμεσα στὰ αἰσθητὰ καὶ στὰ νοητά, στὴν ὕλη καὶ στὸ πνεῦμα11.

Αὐτὴ ἡ ἀντίθεση καὶ διαστολὴ μεταφέρεται στη σχέση τῆς ψυχῆς μὲ τὸ σῶμα. Ὁ Δυαλισμὸς βλέπει ἀνάμεσα στὰ δυὸ αὐτὰ στοιχεῖα τῆς ἀνθρώπινης ὑπάρξεως μιὰ διαφορὰ οὐσιαστικὴ καὶ ἀξιολογική. Ἡ ψυχὴ εἶναι πνευματική, ἀδιάστατη, ἀδιάλυτη, ἀθάνατη, τὸ σῶμα εἶναι ὑλικό, περατό, διαλυτό, θνητό. Ἡ ἀξιολογικὴ ἀντιπαραβολή τους ξεκινάει ἱστορικὰ ἀπὸ τὴν προσωκρατική ἑλληνικὴ σκέψη. Στὸν Πυθαγόρα κιόλας συναντᾶμε τὴν ἄποψη (μεταφερμένη στὴ Σικελία, ὅπως πιστεύεται, ἀπὸ τοὺς Ὀρφικοὺς) ὅτι τὸ σῶμα εἶναι τὸ μνῆμα («σήμα») τῆς ψυχῆς. Ἡ ψυχὴ ἔχει θεία καταγωγή, ἀλλὰ ἁμάρτησε καὶ γι' αὐτὸ καταδικάστηκε νὰ προσδεθῆ στὸ σῶμα. Θὰ μείνη στὰ δεσμὰ τοῦ σώματος ὥσπου νὰ πετύχη ἕνα τέλειο καθαρμὸ ποὺ θὰ τῆς ἐπιτρέψη τὴν ἐπιστροφὴ στὴν καθαρή πνευματική της ὑπόσταση12. Τὴν ἴδια ἄποψη γιὰ τὴν καταδίκη τῆς ψυχῆς καὶ τὴν ἀνάγκη τοῦ καθαρμοῦ της στὰ δεσμὰ τοῦ σώματος ἐπαναλαμβάνει καὶ ὁ Ἐμπεδοκλῆς, ὀνομάζοντας μάλιστα «ἀμφιβρότην χθόνα» τὸ «τῇ ψυχῇ περικείμενον σῶμα»13. Ὁ ᾿Αναξαγόρας διαστέλλει κι αὐτὸς τὴν «γινομένην ὕλην», ἀπὸ τὸν «κοσμοποιὸν νοῦν», στὸν ὁποῖο βλέπει ἑνωμένες τὶς πνευματικές δυνάμεις τοῦ ἀνθρώπου, τὴ σκέψη καὶ τὴ βούληση. ᾿Αλλοῦ ὀνομάζει «Νοῦ» τὴν πνευματικὴ ἀρχὴ τοῦ κόσμου, ποὺ εἶναι γιὰ τὸν ᾿Αναξαγόρα τὸ κυριαρχικό στοιχεῖο κάθε ὑπάρξεως, ἡ αἰτία τῆς ζωῆς καὶ ἡ προϋπόθεση τῆς φυσικῆς ἰσορροπίας14.

᾿Αλλὰ ἡ δυαλιστικὴ ἑρμηνεία τοῦ ἀνθρώπου βρίσκει ὁπωσδήποτε τὴν κλασσική της διατύπωση στὸν Πλάτωνα. Ἡ ἀφετηρία εἶναι κοσμολογικὴ καὶ ὀντολογική, ἀναφέρεται στὴ διάκριση τῆς Ὕλης καὶ τῶν Ἰδεῶν. Σὰν συνέπεια, ἡ ἀντίθεση τῆς ψυχῆς πρὸς τὸ σῶμα εἶναι οὐσιαστικὴ καὶ ἀπόλυτη. Ἡ σωματική φύση δὲν μετέχει στὴν οὐσία τοῦ ἀνθρώπου, εἶναι μόνο τὸ «ἔνδυμα», τὸ «δεσμωτήριον», τὸ «μνῆμα» τῆς ψυχῆς, ἡ ἀδιάκοπη ὀργανικὴ ἀναστολὴ τῆς ὁρμῆς τοῦ πνεύματος. «Ἕως ἂν τὸ σῶμα ἔχωμεν καὶ συμπεφυρμένη ἡ ἡμῶν ἡ ψυχὴ μετὰ τοιούτου κακοῦ, οὐ μή ποτε κτησώμεθα ἱκανῶς οὗ ἐπιθυμοῦμεν»16. Γι᾿ αὐτὸ τὸν λόγο ὀφείλουμε νὰ «καθαρεύωμεν ἀπ᾿ αὐτοῦ (τοῦ σώματος), ἕως ἂν ὁ θεὸς αὐτὸς ἀπολύσῃ ἡμᾶς»17. Ἡ κάθαρση ἀπὸ τὸ σῶμα εἶναι «ὁμοίωσις θεῷ κατὰ τὸ δυνατόν», γιατί ἡ ψυχὴ εἶναι «ὁμοιότατον τῷ θείῳ καὶ ἀθανάτῳ καὶ νοητῷ καὶ μονοειδεῖ καὶ ἀδιαλύτῳ καὶ ἀεὶ ὡσαύτως κατὰ ταὐτὰ ἔχοντι ἑαυτῷ», ἐνῶ τὸ σῶμα εἶναι «ὁμοιότατον τῷ ἀνθρωπίνῳ καὶ θνητῷ καὶ πολυειδεῖ καὶ ἀνοήτῳ καὶ διαλυτῷ καὶ μηδέποτε κατὰ ταὐτὰ ἔχοντι ἑαυτῷ»19. Ἔτσι τὸ σῶμα προσδιορίζεται ὡς τὸ ὑποστατικὰ ἀρνητικὸ μέρος τῆς ἀνθρώπινης ὑπάρξεως, καθεαυτὸ εὐτελὲς καὶ κακὸ καὶ ἡ ψυχὴ συμφύρεται μαζί του «ἕως ἂν ἐκτείσῃ τὰ ὀφειλόμενα». Ἡ παραμονὴ στὸ σῶμα εἶναι μιὰ καταδίκη, εἶναι ὁ πραγματικός θάνατος, γι᾿ αὐτὸ καὶ ὁ Πλάτων ἀποδέχεται τὸν χαρακτηρισμὸ ποὺ ἔδωσαν οἱ Ὀρφικοὶ καὶ οἱ Πυθαγόρειοι στὸ σῶμα καὶ τὸ εἶπαν «σῆμα», δηλαδή μνῆμα τῆς ψυχῆς. «Καὶ γὰρ σῆμά τινές φασιν αὐτὸ εἶναι τῆς ψυχῆς, ὡς τεθαμμένης ἐν τῷ νῦν παρόντι· καὶ διότι αὖ τούτῳ σημαίνει ἅ ἂν σημαίνῃ ἡ ψυχή, καὶ ταύτῃ «σῆμα» ὀρθῶς καλεῖσθαι· δοκοῦσι μέντοι μοι μάλιστα θέσθαι οἱ ἀμφὶ Ὀρφέα τοῦτο τὸ ὄνομα, ὡς δίκην διδούσης τῆς ψυχῆς ὧν δὴ ἕνεκα δίδωσι τοῦτον δὲ περίβολον ἔχειν, ἵνα σώζηται δεσμωτηρίου εἰκόνα· εἶναι οὖν τῆς ψυχῆς τοῦτο ὥσπερ αὐτὸ ὀνομάζεται, ἕως ἂν ἐκτείσῃ τὰ ὀφειλόμενα, τὸ σῶμα καὶ οὐδὲν δεῖν παράγειν οὐδ᾽ ἓν γράμμα»20.

Στὴν ἀντιθετικὴ αὐτὴ σχέση τῆς ψυχῆς μὲ τὸ σῶμα μόνο μιὰ θετικὴ ἐξαίρεση μπορεῖ νὰ ὑπάρξη, νὰ ἐπηρεασθῆ κάπως θετικά τὸ σῶμα ἀπὸ μιὰ ἐνάρετη ψυχή, ποτὲ ὅμως τὸ ἀντίθετο ποτέ - τὸ σῶμα δὲν εἶναι δυνατὸ νὰ ἐπηρεάση θετικὰ τὴν ψυχή: «Ο ἂν χρηστὸν ἡ σῶμα, τοῦτο τῇ αὐτοῦ ἀρετῇ ψυχὴν ἀγαθὴν ποιεῖν, ἐμοὶ οὐ φαίνεται, ἀλλὰ τουναντίον ψυχὴ ἀγαθὴ τῇ αὐτῆς ἀρετῇ σῶμα παρέχειν ὡς οἷόν τε βέλτιστον»21. Καὶ πάλι ἡ ἔκφραση δὲν εἶναι σαφής, οὔτε ἔχει διατυπωθῆ ἀναλυτικὰ (ὅ ἂν χρηστὸν ἡ σῶμα – ψυχή παρέχειν ὡς οἷόν τε βέλτιστον) ὡστόσο ἀναφέρεται σὲ ἔνα ἐνδεχόμενο ἀρετῆς καὶ χρηστότητος τοῦ σώματος. ᾿Αφετηριακὰ κακὸ τὸ σῶμα εἶναι ἐπιδεκτικὸ ἀρετῆς, ἀλλὰ μιᾶς ἀρετῆς ποὺ δὲν ἐκτείνεται ὡς τὰ ὅρια τῆς ψυχῆς. Πρέπει νὰ ὑποθέσουμε ὅτι ἡ «χρηστότητα» τοῦ σώματος εἶναι περισσότερο μιὰ παθητικὴ ἰδιότητα, μιὰ ὑποταγὴ στὴν ψυχή, ἕνας περιορισμὸς τῶν περισπά- σεων καὶ τῶν ἀντιδράσεων ποὺ ὁπωσδήποτε δημιουργεῖ τὸ σῶμα στὴν ψυχή – διδασκαλία ποὺ ἀνέπτυξαν ἀργότερα στὴν ἠθική τους οἱ Στωϊκοί.

Θετικὴ ἀφετηρία εἶναι καὶ τὸ αἰσθητὸ κάλλος τοῦ σώματος, ἡ φυσικὴ ὡραιότητα, ποὺ γεννάει στοὺς ἀνθρώπους τὸν ἔρωτα, ἀλλὰ μόνο σὰν ἀφετηρία, σὰν ὁδὸς ἀναγωγῆς ἀπὸ τὸ φυσικό στὸ νοητὸ κάλλος, ἀπὸ τὴ φυσικὴ ὅλη στὰ ἀρχέτυπα τῶν Ἰδεῶν. Εἶναι γνωστὸ τὸ χωρίο τοῦ «Συμποσίου» ὅπου περιγράφεται αὐτὴ ἡ ἀνοδικὴ δυνατότητα τῶν «ἐρωτικῶν ἐπαναβασμῶν»: «Τοῦτο γὰρ δὴ ἐστι τὸ ὀρθῶς ἐπὶ τὰ ἐρωτικὰ ἰέναι ἢ ὑπ᾿ ἄλλου ἄγεσθαι, ἀρχόμενον ἀπὸ τῶνδε τῶν καλῶν ἐκείνου ἕνεκα τοῦ καλοῦ ἀεὶ ἐπανιέναι, ὥσπερ ἐπαναβασμοῖς χρώμενον, ἀπὸ ἑνὸς ἐπὶ δύο καὶ ἀπὸ δυοῖν ἐπὶ πάντα τὰ καλὰ σώματα, καὶ ἀπὸ τῶν καλῶν σωμάτων ἐπὶ τὰ καλὰ ἐπιτηδεύματα, καὶ ἀπὸ τῶν ἐπιτηδευμάτων ἐπὶ τὰ καλὰ μαθήματα, καὶ ἀπὸ τῶν μαθημάτων ἐπ᾿ ἐκεῖνο τὸ μάθημα τελευτῆσαι, ὁ ἐστιν οὐκ ἄλλου ἢ αὐτοῦ ἐκείνου τοῦ καλοῦ μάθημα, καὶ γνῶ αὐτὸ τελευτῶν ὁ ἔστι καλόν»22. Ὡς ὁδὸς ἀναγωγῆς ἀπὸ τὸ φυσικὸ στὸ νοητὸ κάλλος ὁ ἔρως εἶναι ἕνα στοιχεῖο τῆς πλατωνικῆς διδασκαλίας ποὺ χρησιμοποιήθηκε εὐρύτατα ἀπὸ τὴ χριστιανικὴ διδασκαλία γιὰ τὸ ἀνθρώπινο σῶμα.

Σημειώσεις

1. Frg. 8,5 DIELS I, 235.
2. Βλ. Joh. HIRSCHBERGER, Geschichte der Philosophie, Freiburg 1961 1, 33 καὶ Χ. ΘΕΟΔΩΡΙΔΗ, Εἰσαγωγὴ στὴ Φιλοσοφία, ᾿Αθήνα 1955 σελ. 433 κ.ε .
3. Βλ. Walter BRUGGER, Philosophisches Wörterbuch, Freiburg 1959 σελ. 200.
4. Βλ. Lexikon für Theologie und Kirche, Τόμος VII, σελ. 554.
5. HIRSCHBERGER I, 19.
6. HIRSCHBERGER, I, 33.
7. ΘΕΟΔΩΡΙΔΗ, Εἰσαγωγή στη Φιλοσοφία, σ. 433, 434.
[8]. Η σημείωση 8 δεν υπάρχει στο πραγματικό κείμενο.
Σημ.: Σύμφωνα με τον πνευματικὸ ἢ ἰδεαλιστικὸ Μονισμὸ, το σώμα δεν θεωρείται ουσιώδες για την πραγματική ύπαρξη. Αντίθετα, παρουσιάζεται ως μια Fremdform, δηλαδή ως μια ξένη μορφή (ξένο σχήμα), ένα «ένδυμα» ή μια «εμφάνιση» που καλύπτει την αληθινή ουσία του υποκειμένου. Το σώμα δεν μετέχει στη θεμελιώδη πραγματικότητα, αλλά λειτουργεί ως συμβολισμός του πνεύματος που είναι το μόνο ουσιαστικό και πραγματικό. Ο Paul HAEBERLIN, στο έργο του "Der Leib und die Seele" («Το Σώμα και η Ψυχή»), αντιπαρατίθεται σε αυτόν τον διαχωρισμό μεταξύ σώματος και ψυχής, τονίζοντας ότι το σώμα δεν είναι απλώς μια ξένη μορφή ή σύμβολο, αλλά αποτελεί ένα ουσιαστικό μέρος της ανθρώπινης εμπειρίας. Για τον Haeberlin, η ψυχή εκφράζεται και δρα μέσα από το σώμα, και η αλληλεπίδρασή τους είναι αναπόσπαστη για την κατανόηση της ανθρώπινης ύπαρξης. Η ιδέα ότι το σώμα είναι μόνο «ένδυμα» του πνεύματος υποτιμά, σύμφωνα με τον Haeberlin, τη σημασία της ενσωμάτωσης (Leiblichkeit) και του τρόπου που το σώμα συνδέεται με την ανθρώπινη συνείδηση και την εμπειρία. Αυτό που προτείνει είναι μια πιο ολοκληρωμένη προσέγγιση, όπου το σώμα και η ψυχή είναι αλληλένδετα και δεν μπορεί κανείς να υπάρξει ή να εκδηλωθεί χωρίς το άλλο. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο Haeberlin αναδεικνύει τον κίνδυνο της αντίληψης της Fremdform (ως κάτι ξένο ή αποκομμένο) και επιμένει στη σημασία της ενοποιημένης ύπαρξης, όπου το σώμα και το πνεύμα είναι αλληλεξαρτώμενα και αλληλοσυμπληρούμενα. Το έργο του Haeberlin εντάσσεται στην ευρύτερη παράδοση της φαινομενολογίας, που αποσκοπεί στην κατανόηση της ανθρώπινης συνείδησης μέσω της βιωμένης εμπειρίας.
9. Βλ. Paul HAEBERLIN, Der Leib und die Seele, ἀπὸ παραπομπὴ τοῦ Κ. BARTH, Kirchliche Dogmatik, III-2, 468.
10. Bλ. Franz WALTER, Der Leib und sein Recht im Christentum, Donauwörth 1910, σελ. 37.
11. ΘΕΟΔΩΡΙΔΗ, Εἰσαγωγή, 431, 432 καὶ Dualismus, στὸ Philosophisches Wöterbuch, Kröner Verlag.
12. Βλ. HIRSCHBERGER I, 24 καὶ Joseph BERNHARDT, Metaphysik und Formideal des Leibes in der griechischen Antike, στὸν τόμο Vom Wert des Leibes, Saltzburg 1936, σελ. 15, 16.
13. Frgm. 148-150 DIELS I, 370, 15-18.
14. Frgm. DIELS II, 16, 2 καὶ 18, 28, καὶ 20, 40 - 41. Ἐπίσης BERNHARDT, Metaphysik u. Formideal... 21, 22. HIRSCHBERGER, I, 49.
16. Φαίδων 66β 5-7.
17. Φαίδων 67α 5-6.
18. Θεαίτητος, 176β 1-2.
19. Φαίδων 80β 1-5.
20. Κρατύλος 400c 1-10.
21. Πολιτεία Γ΄ 403d 2-4.
22. Συμπόσιον 211C 1-10.

                                       

Ο Πλούταρχος λέει ότι «αν η γνώση και η σκέψη της πραγματικότητας αποτύχουν, η αθανασία δεν θα είναι πλέον ζωή, αλλά χρόνος» (Ίσις και Όσιρις, 35 e). Και έτσι, σύμφωνα με τη ρήση του Πλούταρχου, η αθανασία δεν αφορά καθόλου μια μορφή υπέρβασης, αλλά την εμμένεια, hic et nunc (εδώ και τώρα).

Στον Φαίδωνα (107 d - 115 a), ο Σωκράτης (ή Πλάτωνας), πριν εκτελεστεί, λέει στον Σιμμία ότι: «... Ασφαλώς, το να επιμένουμε να υποστηρίζουμε ότι τα πράγματα είναι ακριβώς όπως τα περιέγραψα, δεν αρμόζει σε έναν άνθρωπο που έχει λογική: αλλά ότι θα πρέπει να είναι έτσι ή λίγο διαφορετικά από αυτό γιά τις ψυχές μας και τις κατοικίες τους, αφού έχει αποδειχθεί ότι η ψυχή είναι αθάνατη, μου φαίνεται κατάλληλο να το υποστηρίξω αυτό, και ακόμη και να σκεφτώ καί να τολμήσω να το πιστέψω...»

Και έτσι, σύμφωνα με τον τελευταίο λόγο του Σωκράτη (ή του Πλάτωνα), η απόδειξη ότι η ψυχή είναι αθάνατη είναι ανεξάρτητη από την ύπαρξη μιας μετά θάνατον ζωής ή υπερβατικής ζωής, αποτελεί το αντικείμενο μιας πίστης που υπερβαίνει την προαναφερθείσα απόδειξηΜια απόδειξη που, λέει ο ίδιος ο Σωκράτης (Πλάτωνας), αρμόζει στους φιλοσόφους, δηλαδή «εκείνους που, καθαροί και καθαρμένοι από τη φιλοσοφία, ζουν το υπόλοιπο της ζωής τους χωρίς σωματικά δεσμά».

Αλλά, στη φαινομενική μορφή του κειμένου, φαίνεται να υπάρχει μια προφανής «αντίφαση», αφού είναι αδύνατο, ακόμη και για τον φιλόσοφο, να ζήσει μια ζωή χωρίς σωματικούς δεσμούς. Και τότε ο ίδιος ο Χάιντεγκερ θα έλεγε ότι «ούτε η μετάφραση ούτε η διευκρίνιση έχουν καμία βαρύτητα, όσο αυτό που θεωρείται(σημαίνεται) στη λέξη του (σημείωση του συντάκτη: στην υπό εξέταση περίπτωση ο Πλάτωνας) δεν μας αγγίζει άμεσα». Πρόσθεσε αμέσως ότι: «όλα εξαρτώνται από το αν δίνουμε προσοχή ή όχι στο κάλεσμα που προέρχεται από τον σκεπτόμενο λόγο. Μόνο με αυτόν τον τρόπο, δίνοντας προσοχή στο κάλεσμα, γνωρίζουμε το ρηθέν».

Τι εννοεί, λοιπόν, ο Πλούταρχος όταν λέει ότι αν η γνώση και η σκέψη της πραγματικότητας αποτύχουν, η αθανασία δεν θα είναι πλέον ζωή, αλλά χρόνος; Είναι λογικά αποδεδειγμένο ότι η γνώση και η σκέψη της πραγματικότητας γεννούν αθάνατη ζωή; Και ότι, ελλείψει γνώσης και σκέψης της πραγματικότητας, η αθανασία είναι χρόνος;

ΔΟΚΙΜΙΟ ΜΕΤΆΒΑΣΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΘΕΟ ΤΩΝ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ ΣΤΟΝ ΘΕΌ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ (1)

 X A V I E R   T I L LI E T T E   

Αρχεία Φιλοσοφίας
ΔΟΚΙΜΙΟ ΜΕΤΆΒΑΣΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΘΕΟ ΤΩΝ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ ΣΤΟΝ ΘΕΌ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ
    
 Το χειρόγραφο με τίτλο Memorial (του Μπλεζ Πασκάλ) φέρει το πύρινο αποτύπωμα μιας προσωπικής εμπειρίας, απόλυτα εσωτερικής και πνευματικής. Μιας αδιαμφισβήτητης εμπειρίας που καμιά ψυχή πιστού δεν μπορεί να διαψεύσει. Ο Θεός που συναντώ μέσα στην προσευχή και τη πίστη δεν είναι ο Θεός που προσεγγίζω με τη σκέψη. Είναι αλήθεια ότι η σκέψη μπορεί να ανυψωθεί ως τον στοχασμό, ακόμη και ως την λατρεία, αλλά o θεωρητικός και ο ορθολογικός μυστικισμός, εξ αιτίας της ίδιας της καθαρότητας και της αυτάρκειάς του, αντιστέκεται στην διαδικασία της πίστεως, που στην μυστική χριστιανική εμπειρία είναι πάντοτε εσωτερική υπόθεση. Υπάρχει η κατηγορία (τάξη) της νόησης και η κατηγορία (τάξη) του ελέους, η αλήθεια της κρίσεως και η αλήθεια της μαρτυρίας. «Πόσο μακριά από τη γνώση του Θεού βρίσκεται η αγάπη μας προς Αυτόν !».
     Το διάσημο αυτό χειρόγραφο αναδεικνύει με μοναδικό τρόπο την υπαρξιακή προσχώρηση της πίστεως προς τον Ιησού-Χριστό. Η αντιπαράθεση που εδραιώνει ανάμεσα στο Θεό των φιλοσόφων και το Θεό των χριστιανών απευθύνεται κατ’ αρχήν ενάντια στην υπεροψία των φιλοσόφων και την αλαζονεία των λογίων, που αδυνατούν να αναγνωρίσουν τον αληθινό Σωτήρα της ανθρωπότητας – και ενδεχομένως ενάντια στο Θεό του θεϊσμού. Αλλά περιλαμβάνει επίσης τα σπέρματα διχοτομιών που εάν δεν υπερβληθούν οδηγούν στον αγνωστικισμό ή τον φιντεϊσμό· αντιπαράθεση λογικής και πίστεως, λογικής και Αποκαλύψεως, φιλοσοφίας και θρησκείας, φιλοσοφίας και χριστιανισμού, και εξ αντανακλάσεως φιλοσοφίας και θεολογίας.
     Ο Πασκάλ δεν είναι ωστόσο ένας στοχαστής της σκέψης. Η απολογητική του προδιάθεση δεν αφίσταται της «τέχνης της πειθούς» και των αποθεμάτων της διαλεκτικής. Παρότι επισημαίνει τις υποκειμενικές προδιαγραφές της πίστεως, το αναπόδεικτο του Θεού, την αυτονόητη απόδειξη του χριστιανισμού, απεναντίας δεν απορρίπτει την διανοητική προετοιμασία προσχώρησης στην πίστη, ούτε τη λογική της συμμόρφωσης. Ο υποψήφιος για προσηλυτισμό που έχει κατά νου, ο ακόλαστος, υποτίθεται ότι είναι έμπλεος αδιαφορίας και περιφρόνησης. Εξ αυτού προκύπτει μια κάποια «στενότητα», όπως την αποκαλεί ο Albert Beguin στην απολογητική  του Πασκάλ. Η λογική την οποία καταπολεμά είναι η αυταρχική λογική, μια αυτόνομη εξουσία, ριζωμένη στην υπερηφάνεια και την ανεξαρτησία της. Και καταδικάζει τις μάταιες αξιώσεις της: «εάν [οι φιλόσοφοι] σας πρόσφεραν ως αντικείμενο το Θεό είναι για να εξασκήσετε την υπεροψία σας»Ο Θεός της λογικής είναι ο Θεός του θεϊσμού, «που βρίσκεται τόσο μακριά από τον θεό της χριστιανικής θρησκείας όσο και ο αθεϊσμός». Η βασική μομφή κατά της λογικής για τον Πασκάλ είναι το ότι αναγνωρίζει μόνο μία από τις δύο ουσιώδεις αλήθειες, και ότι αυτή η μονομερής γνώση είναι όχι μόνο ανεπαρκής αλλά και ολέθρια: «Η αποδοχή μιας μόνο από αυτές τις γνώσεις γεννά… την υπεροψία των φιλοσόφων». Τους λείπει η δυνατότητα επίσης να γνωρίσουν αυτό με το οποίο συσχετίζεται, δηλ. την ανθρώπινη μειονεξία. Ο χριστιανισμός, δια του Ιησού-Χριστού, συνένωσε τις δύο αδιαίρετες αλήθειες. «Χωρίς τον Ιησού-Χριστό», η γνώση δια της «κατά φύσιν λογικής», είναι «άχρηστη και μάταιη». Το επιχείρημα αυτού του στοιχήματος μοιάζει να προϋποθέτει επίσης ότι η γνώση του Θεού «δια του κατά φύσιν φωτισμού» είναι αδύνατη. «Ποιος θα τολμούσε να κατακρίνει… τους χριστιανούς, αυτούς που επαγγέλλονται μια θρησκεία χωρίς λογική αιτία, επειδή δεν δύνανται να αιτιολογήσουν το χρέος τους ;» Είναι σαν η ύπαρξη του Θεού να παίζεται «κορώνα, γράμματα». Αλλά το επιχείρημα του στοιχήματος είναι ad hominem (προς τον άνθρωπον), ολόκληρο το απόσπασμα προϋποθέτει έναν συνομιλητή σκεπτικιστή, και η παρενθετική αναφορά στη λογική είναι ρητορική. Εφ όσον αυτός ο σκεπτικιστής, ο εμπαίζων, ο ακόλαστος δεν επιθυμεί ούτε θέλει να δεχτεί λογικά επιχειρήματα και αποδείξεις, ας συμμεριστούμε την επιθυμία του, ας αφήσουμε κατά μέρος τη λογική, ας προσποιηθούμε ότι αποδεχόμαστε το παράλογο. Μήπως όμως η επιλογή αποτελεί παραλογισμό ; Ακριβώς όχι, διότι «πρέπει να αποδεχτούμε το στοίχημα… είμαστε ήδη δεσμευμένοι». Και αφού θα πρέπει να επιλέξουμε, να διακινδυνεύσουμε, ο υπολογισμός του ρίσκου μάς αποδεικνύει ότι είναι λογικό να αναδείξουμε με ακρίβεια ένα προσδιορισμένο αγαθό επιδιώκοντας ένα αβέβαιο, αλλά απροσδιόριστο όφελος. Το διακύβευμα της απώλειας δεν είναι ισάξιο. Οπουδήποτε υπάρχει απροσδιοριστία…, δεν τίθεται θέμα αμφιταλάντευσης, θα πρέπει να δωθούν τα πάντα». Ο σκεπτικιστής είναι στην πραγματικότητα ένας πεπεισμένος που θρηνεί την «αδυναμία του να πιστέψει». Κατάσταση στην οποία ο Πασκάλ αποκρίνεται λέγοντας: «Η αδυναμία σας να πιστέψετε, αφού η λογική σάς ενθαρρύνει…, προέρχεται από τα πάθη σας. Μην προσπαθείτε λοιπόν να πεισθείτε δια της διεύρυνσης των επιχειρημάτων περί του Θεού, αλλά δια του περιορισμού των παθών σας».
     Η υπεροψία της λογικής έχει τις ρίζες της στα πάθη. Γι’ αυτό ακριβώς θα πρέπει «να ταπεινώσουμε αυτή την υπεροπτική δύναμη της λογικής». Τούτο όμως δεν σημαίνει ότι αντιστρόφως θα πρέπει να περιφρονήσουμε τη λογική. Στις «υπεροπτικές εξάρσεις της λογικής» ο Πασκάλ αντιπαραθέτει την «απλή υποταγή στη λογική». «Δύο υπερβολές: αποκλεισμός της λογικής, απόλυτη αποδοχή της λογικής». Ο αληθινός χριστιανισμός συναντάται στην υποταγή και τη χρήση της λογικής». Το λάθος των φιλοσόφων είναι ότι ξεχνούν πως η λογική είναι τραυματισμένη, ότι συμμετέχει στην ανθρώπινη μιζέρια. Επομένως η ύστατη ενέργεια της λογικής είναι να αποδεχθεί ότι υπάρχουν αναρίθμητα πράγματα που την υπερβαίνουν». Επομένως η λογική μπορεί να οδηγηθεί προς αυτό που την υπερβαίνει απολύτως και δεν ανήκει στην τάξη της. Πρόκειται ασφαλώς για μιαν ακραία συγκυρία. Όταν ο Πασκάλ γράφει ότι «σ’ αυτούς που δεν έχουν [θρησκεία] δεν μπορούμε να τους την προσφέρουμε παρά δια της εκλογίκευσης» αναφέρεται σε μια θεμιτή, αλλά προσωρινή διαδικασία αναμονής. Ξεχωρίζει τη λογική από την καρδιά, το συναίσθημα με την βαθύτερη έννοια της διαισθητικής γνώσης που συγγενεύει με την αίσθηση του αληθινού, αυτού που της ανήκει: «Η καρδιά είναι αυτή που αισθάνεται το Θεό και όχι η λογική. Αυτό ακριβώς είναι η πίστη: Ο Θεός που γίνεται αισθητός στην καρδιά και όχι στη λογική». Το πέρασμα από τη λογική στην καρδιά, την πίστη, προϋποθέτει την ταπείνωση της λογικής. Μιας λογικής που «επιθυμεί να κρίνει τα πάντα», να μας διδάξει τα πάντα. Αλλά «είθε να μπορούσαμε προς χάριν του Θεού να μην την έχουμε ποτέ ανάγκη, και να μπορούμε να γνωρίζουμε τα πάντα δια του ενστίκτου ή του συναισθήματος! Αλλά η φύση μας αρνήθηκε αυτό το αγαθό…».
     Η πίστη δεν είναι ένα  «δώρο της λογικής». Ο Θεός είναι «κλίση της καρδιάς», «κλίση της πίστεως». Και αυτή η πεποίθηση, αυτή η εσωτερική βεβαιότητα δεν έχει ανάγκη από συλλογισμούς και αποδείξεις. Παρότι δεν αρκεί για να «προσηλυτίσει έναν άπιστο», η αυθόρμητη πίστη δεν παύει να είναι στέρεη και ασφαλής. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτή η σιωπηρή ευαγγελική επιταγή διακινδυνεύει έναν ανορθολογισμό, στην πραγματικότητα όμως αποτελεί μια καθαρή ερμηνεία του θείου λόγου. Ο Θεός «δεν αποκαλύφθηκε στους υπεροπτικούς σοφούς», αλλά στους μικρούς και αμαθείς. Και ο Πασκάλ αναγνωρίζει την αξία της διανοητικής έρευνας, τη διανοητική συνεισφορά στην αναζήτηση του Θεού: «Δύο είναι τα είδη των ανθρώπων που γνωρίζουν: αυτοί που έχουν καρδία ταπεινωμένη και επιλέγουν την απαξίωσή τους… και αυτοί που διαθέτουν αρκετή πνευματικότητα για να διακρίνουν την αλήθεια, όποιες κι αν είναι οι αντιστάσεις τους».
     Μιλήσαμε για κάποιο είδος στενότητας των εκτιμήσεων του Πασκάλ. Αποτελεί εγγενές στοιχείο της απολογητικής του προοπτικής που πριμοδοτεί τις ηθικές αποδείξεις και αναδεικνύει την υπαρξιακή διαδικασία. Για τον Πασκάλ, η λογική που περιορίζεται στην εκλογίκευση, την κατανόηση, φέρει αναπόφευκτα τα σημάδια της υπερηφάνειας. Αρκεί οι προϋποθέσεις της – η αντίληψη της λογικής ή το νόημα της «καρδιάς» - να λάβουν διαφορετική ερμηνεία, για να αναδυθεί μια νέα σύγκρουση. Αλλά ιδίωμα του πνεύματος είναι το να υπερβαίνει τα όρια μέσα στα οποία έχει εγκλωβιστεί. Η συγκλονιστική εικόνα του ανθρώπου, η «ένδειά» του και η «δυσανάλογη» θέση του, παρόλη τη θριαμβολογία των ανθρωπιστών, παραμένει μια ανέγκλητη, μια αδιάψευστη διαπίστωση· και ο Πασκάλ είναι ασφαλώς αυτός που διαπιστώνει με τον καλύτερο τρόπο ότι το ζήτημα του Θεού, όχι μόνο δεσμεύει την ανθρώπινη ύπαρξη, αλλά συνδέεται άμεσα με το ζήτημα του ανθρώπου. Σ’ αυτή την προοπτική, ο Κίρκεγκαρντ είναι ο άμεσος διάδοχός του: η αναγνώριση της αμαρτωλότητας αποτελεί ομολογία πίστεως.  Επιπλέον ο Πασκάλ προλαμβάνει τα επιχειρήματα του θεϊσμού: δεν υπάρχει μια κατά κάποιο τρόπο ουδέτερη γνώση του Θεού, πέρα από τον Ιησού-Χριστό, τον «αληθινό Θεό των ανθρώπων». Η θεοδικία είναι ένα μέτρο χωρίς αντικείμενο. Ο Θεός αποκαλύπτεται – παραμένοντας κρυφό αντικείμενο της πίστης – μόνο μέσα από μια θετική αντίληψη της θρησκείας. Ο 18ος και ο 19ος αιώνας δεν θα ακολουθήσουν το παράδειγμά του. Αλλά η προσπάθεια του Μπλοντέλ προσαρτάται σε αυτό. Η φιλοσοφία της Πράξης είναι επίσης μια διαλεκτική της δυσαναλογίας, είναι πλήρως προσανατολισμένη προς την είσοδο στη σφαίρα του υπερφυσικού, και προετοιμάζει «εν κενώ» την αποδοχή του χαρίσματος της πίστης. Η φαινομενολογία της ανθρώπινης πράξης, αν αναλυθεί, ταξινομηθεί και επεκταθεί στο έσχατο σημείο των απαιτήσεών της, οδηγεί στη rationabile obsequium (λογική συμμόρφωση), προσδοκά τη δωρεά του Θεού, διότι έχει ήδη αυτή τη προδιάθεση, και αναδεικνύει με όλη τη δυνατή ακρίβεια τις προϋποθέσεις της πίστης. Να προσθέσουμε ότι ακόμη και σήμερα οι περισσότερο εμπεριστατωμένες μελέτες απολογητικής εμπνέονται από τον Πασκάλ και τον Μπλοντέλ. Δεν διαθέτουμε καμία εναλλακτική απολογητική που να παρουσιάζει ανάλογη συνοχή και να εναρμονίζεται με τις λογικές και ενδογενείς προϋποθέσεις μιας υπερ-φυσικής θρησκείας.
     Επομένως ο Πασκάλ δεν μπορεί να θεωρηθεί ανεπίκαιρος σε ό,τι αφορά τουλάχιστον την βαθύτερη του πρόθεση. Ασφαλώς δεν προέβλεψε την εξέλιξη του ρασιοναλισμού. Αλλά η καθολική παράδοση του 19ου αιώνα, αντιμέτωπη με  τον ακραίο ρασιοναλισμό και την αναπόφευκτη αντιπαράθεση με τον φιντεϊσμόθεσμοθέτησε μια διαχωριστική γραμμή η οποία επικαλύπτει τη διχοτόμηση του Πασκάλ. Την εποχή αυτή τα ντοκουμέντα του Magisterium (Αυθεντία της καθολικής εκκλησίας) ταλαντεύονται, μέσα στο κλίμα των αιρέσεων, ανάμεσα στην καταδίκη του ορθολογισμού και τη θεμιτή υπεράσπιση της λογικής γνώσης, καταλήγοντας κατόπιν ωρίμου σκέψεως στις επεξεργασμένες διατυπώσεις του δόγματος De fide Catholica (Περί τη καθολικής πίστεως) της 1ης Βατικάνιας Συνόδου. Αφ’ ενός οι «προτάσεις που υπέβαλε ο Bautain» (1835 και 1840) και αυτές που υπέβαλε ο Bonnety (1855) υπογραμμίζουν την αξία της λογικής και της ορθολογικής θεολογίας. Αφ’ ετέρου η εγκύκλιος Qui paribus του Πίου του 9ου  κατά των παρερμηνειών του Ερμή, η εγκύκλιος Singulari quaedam (1854) κατά του Ερμή και του Gϋnter, η επιστολή του 1862 προς τον αρχιεπίσκοπο του Μονάχου, κατά του Frohschammer, και τέλος το Syllabus, πιστοποιούν τη φροντίδα να αποφευχθεί η διείσδυση της λογικής στις προϋποθέσεις της πίστης. Το δόγμα De fide catholica αναδεικνύει με διακριτικότητα την άποψη της Εκκλησίας περί των σχέσεων της λογικής με την Αποκάλυψη. Η άποψη που κυριαρχεί είναι ότι δεν πρέπει να υπάρξει «καμία διάσταση, καμία πραγματική διαφωνία» ανάμεσα στη μια και τη άλλη, και τούτο «παρότι η πίστη τοποθετείται υπεράνω της λογικής», διότι «ο ίδιος Θεός» είναι αυτός που αποκαλύπτει τα μυστήρια της πίστης και που «εναπέθεσε στο ανθρώπινο πνεύμα το φως της λογικής». Και όχι μόνο η λογική και η πίστη δεν μπορούν ποτέ να αφίστανται, αλλά εμφανίζονται αλληλέγγυες: « η ορθή λογική αναδεικνύει τα θεμέλια της πίστης· φωτιζόμενη από την πίστη συνεισφέρει στη γνώση των θείων πραγμάτων», χωρίς όμως να μπορεί να ανασύρει πλήρως το πέπλο του μυστηρίου που καλύπτει το status viae· αντιστρόφως, «η πίστη απελευθερώνει και προστατεύει τη λογική από τα σφάλματα και διευρύνει το γνωστικό πεδίο της». Σύμφωνα λοιπόν με το κείμενο της Συνόδου, υπάρχει μια διπλή και μάλιστα ακόμη και τριπλή χρήση της λογικής: η λογική χωρίς πίστη, ικανή να συλλάβει κατά κάποιο τρόπο τη γνώση του θεού δημιουργού – η λογική υπό την πίστη, που είτε προσφέρεται στην έρευνα των θεμελίων της Αποκάλυψης,  και προετοιμάζει την συγκατάνευση στην πίστη, είτε δοκιμάζει την εσωτερική λογική ορθότητα των αποκαλυπτόμενων γνώσεων (ως διάνοια της πίστεως και θεολογική λογική) – και τέλος η αυτόνομη λογική που ακολουθεί τη δική της τάξη, η λογική των επιστημών, που όμως δεν της επιτρέπεται να υπερβεί αυτά τα όρια. Σε τελική ανάλυση ο συνοδικός κανών ενεργεί σε δύο διαφορετικά πεδία: την επιστήμη και τη φιλοσοφία – τη φυσική ή λογική θεολογία – τα προλεγόμενα της πίστης που περιλαμβάνουν την itinerarium mentis ad Deum (τη διαδρομή του νοός προς τον Θεό) και το ζήτημα της ομολογίας πίστεως, την απολογητική και τη θεμελιώδη θεολογία – και την καθαυτό θεολογία, την επιστήμη της Αποκαλύψεως. Σε όλη αυτή τη διαδικασία δεν τίθεται πουθενά θέμα ρήξης η διαμάχης ανάμεσα στη λογική και την πίστη, τη φιλοσοφία και την Αποκάλυψη, παρά μόνο όπου χρειάζεται να περιοριστεί η επιβολή της αυθεντίας τους. Διαγράφεται ένας τέλειος κύκλος αναζήτησης της πίστης δια της διάνοιας (intellectus quaerens fidem) και αναζήτησης της διάνοιας δια της πίστης (fides quaerens intellectum). Η λογική οριοθετείται διαρκώς από την πίστη. Η Αποκάλυψη περικλείει τη λογική. Το πέρασμα από το Θεό της λογικής στο Θεό της Αποκάλυψης πραγματοποιείται εντός της πίστης ως προαίσθημα ή ως κατάκτηση. Γεγονός που δεν σηματοδοτεί την ανεπάρκεια ή την απόρριψη της λογικής αλλά ακριβώς το αντίθετο. Αυτό όμως το θεμιτό δογματικό καταστάλαγμα της Εκκλησίας οφείλει να τεθεί υπό το πρίσμα της κριτικής των χριστιανών φιλοσόφων και των θεολόγων.

(συνεχίζεται)

Διεθνές Συνέδριο «Η θεολογική παρακαταθήκη του πρωθιερέως Γεωργίου Φλωρόφσκυ» – Καταληκτήριες παρατηρήσεις-Συμπεράσματα

 

Καταληκτήριες παρατηρήσεις και συμπεράσματα των εργασιών του Διεθνούς Συνεδρίου 
«Η θεολογική παρακαταθήκη του πρωθιερέως Γεωργίου Φλωρόφσκυ», το οποίο διοργανώθηκε
 από το Οικουμενικό Πατριαρχείο και το Πατριαρχικό Ίδρυμα Πατερικών Μελετών 
την Κυριακή 1 Σεπτεμβρίου – την Τρίτη 3 Σεπτεμβρίου 2019 στην Κωνσταντινούπολη.


Η ΑΠΟΡΡΙΨΗ ΤΗΣ ΑΠΟΦΑΤΙΚΗΣ ΟΔΟΥ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΠΑΤΕΡΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ Η ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΘΕΤΙΚΗ ΟΔΟ ΤΟΥ ΑΚΙΝΑΤΗ ΚΑΙ ΤΟΥ ΓΕΡΜΑΝΙΚΟΥ ΙΔΕΑΛΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΦΙΧΤΕ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΕΛΛΙΝΓΚ. ΑΝΑΚΟΙΝΩΝΕΤΑΙ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΗΣΥΧΑΣΜΟΥ.
Ο ΟΜΗΡΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΟΥ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΥ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΜΠΕΙΡΙΑΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΝΕΤΑΙ ΜΕ ΤΟΝ ΔΟΥΡΕΙΟ ΙΠΠΟ ΤΟΥ ΦΛΩΡΟΦΣΚΙ ΚΑΙ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΟΥ. Ο ΦΛΩΡΟΦΣΚΙ ΠΑΡΗΓΓΕΙΛΕ ΣΤΗΝ ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΝΑ ΞΕΚΙΝΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΧΡΙΣΤΟ. ΠΩΣ; ΑΠΟ ΠΟΙΟΝ ΧΡΙΣΤΟ; ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ; ΑΠΟ ΤΟ ΤΙΠΟΤΑ ΤΗΣ ΠΙΣΤΗΣ ΤΟΥ ΧΑΙΝΤΕΓΚΕΡ;
 ΦΤΑΣΑΜΕ ΗΔΗ ΣΤΟΥΣ ΕΣΧΑΤΟΥΣ ΧΡΟΝΟΥΣ ΟΠΩΣ ΤΟΥΣ ΠΡΟΦΗΤΕΨΕ Ο ΠΑΜΒΩ. ΘΑ ΔΙΑΝΥΟΥΜΕ ΜΕΓΑΛΕΣ ΑΠΟΣΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΝΑ ΚΟΙΝΩΝΟΥΜΕ ΑΠΟ ΟΡΘΟΔΟΞΟ ΙΕΡΕΑ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΜΑΣ. 
ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΗΝ ΨΕΥΔΟΠΡΟΦΗΤΕΙΑ ΠΟΛΥ ΑΓΑΠΗΣΑΝ.

Ανώνυμος/η

Εφ 4:14 – 17

Ἀδελφοί, μηκέτι ὦμεν νήπιοι, κλυδωνιζόμενοι καὶ περιφερόμενοι παντὶ ἀνέμῳ τῆς διδασκαλίας, ἐν τῇ κυβείᾳ τῶν ἀνθρώπων, ἐν πανουργίᾳ πρὸς τὴν μεθοδείαν τῆς πλάνης, ἀληθεύοντες δὲ ἐν ἀγάπῃ αὐξήσωμεν εἰς αὐτὸν τὰ πάντα, ὅς ἐστιν ἡ κεφαλή, ὁ Χριστός, ἐξ οὗ πᾶν τὸ σῶμα συναρμολογούμενον καὶ συμβιβαζόμενον διὰ πάσης ἁφῆς τῆς ἐπιχορηγίας κατ᾽ ἐνέργειαν ἐν μέτρῳ ἑνὸς ἑκάστου μέρους τὴν αὔξησιν τοῦ σώματος ποιεῖται εἰς οἰκοδομὴν ἑαυτοῦ ἐν ἀγάπῃ. Τοῦτο οὖν λέγω καὶ μαρτύρομαι ἐν Κυρίῳ, μηκέτι ὑμᾶς περιπατεῖν καθὼς καὶ τὰ λοιπὰ ἔθνη περιπατεῖ ἐν ματαιότητι τοῦ νοὸς αὐτῶν.

ΜΕΡΙΚΕΣ ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΣΥΝΕΙΔΗΣΕΩΣ ΣΤΟΝ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΠΡΟΤΕΣΤΑΝΤΙΣΜΟ. (2 )

 Συνεχίζεται από: Δευτέρα 14 Οκτωβρίου 2024

ΜΕΡΙΚΕΣ ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΣΥΝΕΙΔΗΣΕΩΣ ΣΤΟΝ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΠΡΟΤΕΣΤΑΝΤΙΣΜΟ. 
Του Renzo Bertalot.
         
ΙΙ. Ο Paul Lehmann έρχεται σε επίγνωση και αυτός, όπως και πολλοί άλλοι τής γενιάς μας, τού γεγονότος ότι η Έννοια τής συνειδήσεως έχασε το ενδιαφέρον της και είναι πλέον κατηγορούμενη για ασημαντότητα λόγω τής αδυναμίας της να καθορίσει την συμπεριφορά και απο το αβέβαιο στριφογύρισμά της ανάμεσα σε αυτονομία και ετερονομία, ανάμεσα σε απόλυτότητα και σχετικότητα! Από το ένα μέρος σημειώνει την εγκατάλειψη τού στοιχείου τής ελευθερίας, κάτω απο την πίεση μίας αυξάνουσας εξωτερικής νομοθεσίας, η οποία καθιστά τον άνθρωπο έναν αλλοτριωμένο. Απο το άλλο μέρος σημειώνει ακόμη ότι η επιμονή στην αυτονομία καταστρέφει την υπακοή και καθιστά τον άνθρωπο τόν δημιουργό τών ανθρωπίνων συνθηκών. Κατά βάθος όλη η ιστορία τής έννοιας τής συνειδήσεως δέν είναι άλλο απο την έρευνα ενός πλαισίου ισχύοντος το οποίο την εξασφαλίζει. Θα μπορούσαμε λοιπόν να επαναθέσουμε το πρόβλημα, προτείνοντας ένα νέο σημείο εκκίνησης και θεωρίας ικανού να προσφέρει μία ηθική πραγματικότητα και μία δύναμη πράξης στην συνείδηση!
          Για τον Lehmann η έρευνα πραγματοποιείται ξεκινώντας απο μία μεσσιανική Θεολογία η οποία έχει υπ'όψιν της τήν πράξη τού Θεού στον κόσμο και την κοινωνία τών πιστώνΗ απάντηση στην ερώτηση: "Τί πράγμα πρέπει να κάνω σαν πιστός τού Χριστού και σαν μέλος της Εκκλησίας του;" είναι μόνον μία: Το θέλημά Του. Η ενέργεια τού Θεού στον κόσμο συνίσταται στο να καταστήσει ανθρώπινη την ζωή τού ανθρώπου. Πρόκειται για την πολιτική τού Θεού η οποία δέν θέλει να κάνει τον άνθρωπο ένα ηθικό όν αλλά ένα ώριμο όν τού οποίου η ανθρωπότης (ανθρώπινη πληρότης, ολότης) θα είναι κατανοητή με όρους σωτηρίας. Καθότι η θέληση τού Θεού δέν μπορεί να γενικευθεί, έτσι και η συμπεριφορά τού ανθρώπου δέν μπορεί να περιορισθεί απο αρχές και τύπους, αλλά πρέπει να είναι ελεύθερη, δυναμική, προσεκτική και υπάκοη. Ανάμεσα στην ενέργεια ή τήν πράξη τού Θεού και την ανθρώπινη κατάσταση πρέπει να βρεθεί η "σωστή λέξη". Δέν είναι θέμα προφορικής αληθοφάνειας αλλά "παραβολών τής αλήθειας".
          Η κατάσταση, στην Μεσσιανική προοπτική, αντιπροσωπεύει λοιπόν το πλαίσιο για τον ηθικό στοχασμό τής συνειδήσεως. Ανάμεσα στην ελευθερία και την αναγκαιότητα, ανάμεσα στην αυτονομία και την ετερονομία τίθεται λοιπόν, η Θεονομική συνείδηση! Ο άθρωπος δέν αποφασίζει απο μόνος, αλλά στο πλαίσιο τού ανθρωπισμού τού ανθρώπου, δείχνοντας κάθε φορά το όριο ανάμεσα στην ανθρωποποίηση και την απανθρωπία! Η Θεονομική συνείδηση εδραιώνει την σχέση η οποία οφείλει να διατρέξει ανάμεσα στην πολιτική τού Θεού στον κόσμο και την υπακοή τής πίστης.
          Αυτή δέν είναι λοιπόν ούτε νομικιστική ούτε αυτόνομη, αλλά μία παραβολή τής ελευθερίας τού Χριστού, το κεντρικό σημείο τού ηθικού στοχασμού. Ο ίδιος ο Απ. Παύλος κατά τον Lehmann πραγματοποιεί αυτή την επανάσταση στην έννοια τής συνειδήσεως, τοποθετώντας την σε σχέση με την πολιτική τού Θεού, δίνοντάς της δηλαδή ένα συμφραζόμενο για την Εκκλησία! Η συνείδηση τού πλησίον, στο εσωτερικό τής κοινωνίας συμπίπτει με τον στοχασμό σαν συμφραζόμενο (Ι Κορ. 8,8-13), αλλά δέν συνιστά τον κανόνα! Μόνον ο Θεός κυβερνά και μορφοποιεί την συνείδηση σύμφωνα με το δικό του κριτήριο δράσης. Η Θεονομική συνείδηση αποστερείται την δύναμή της να κατηγορεί και να συγχωρεί τόσο τον πλησίον, όσο και τον εαυτό της, διότι γίνεται ένα όργανο της πολιτικής του Θεού (Ι Κορ. 10,31). Αναδύεται λοιπόν η καλή συνείδηση, η ακεραιότης τής καρδιάς, η οποία έχει την δύναμη να καθορίζει, στην Χριστιανική κοινωνία, την συμπεριφορά μέσω τής υπάκοης ελευθερίας, τής ελευθερίας τής υπακοής!
          Το αλάθητο, σαν ερώτημα το οποίο δέν είναι δυνατόν να αντιμετωπισθεί, βρίσκει την απάντησή του όχι στις λογικές γενικεύσεις στις οποίες θα μπορούσε να μειωθεί μία μερική έρευνα στην γλώσσα, αλλά στην δύναμη τής μεταμορφώσεως. Η συμπεριφορά εκφράζει με παραβολές την νέα ανθρωπότητα, επομένως η γνωστή λέξη αναζητάται συμβολικά, όχι με  όρους τελειότητος, αλλά παραβολικής δυνάμεως, κάτι που αποκλείει το μονοδιάστατο!
          ΙΙΙ. Ο Πώλ Τίλλιχ, αφού έλαβε γνώση τής δύσκολης εξέλιξης τής έννοιας τής συνειδήσεως και τής δυσκολίας ακόμη και τής κατανοήσεώς της στην σημερινή κατάσταση, προσπαθεί να εξάγει νέα συμπεράσματα, κατάλληλα στην Θεολογική του σκέψη, διατρέχοντας τήν οδό τού υπαρξιακού στοχασμού. Έτσι αναφέρεται στον Χάιντεγκερ και στην δική του έννοια τής ένοχης ύπαρξης. Η πράξη εμπλέκει μία ενοχή, και γι'αυτό η καλή συνείδηση παραμένει μία ψευδαίσθηση! Δέν είναι δυνατόν, παρατηρεί ο Τίλλιχ, να συνδυάσουμε μία ευαίσθητη συνείδηση με μία καλή συνείδηση. Πρέπει να κατορθώσουμε την υπέρβαση αυτής τής διαμάχης τόσο στην ψυχανάλυση όσο και στην θρησκεία. Όσον αφορά δε αυτή την τελευταία, η σωτηρία συστήνει την ηθική κατάσταση η οποία επιτρέπει την υπέρβαση τής κρίσης. Η σιγουριά τής πίστης δέν μπορεί να έλθει απο την συνείδηση, αλλά μπορεί να αναδυθεί απο μία συνείδηση πέραν τής ηθικής, ξεκινώντας απο το Λουθηρανό δόγμα τής δικαιώσεως διά τής χάριτος.
          Αυτή η καλή δια-ηθική συνίσταται στην αποδοχή τής κακής ηθικής συνειδήσεως, η οποία είναι καθαυτή αναπόφευκτος. Με άλλα λόγια πρόκειται για την υπέρβαση τού πλαισίου μέσα στο οποίο η συνείδηση θεωρείται επαρκής, για να μεταφερθεί στην σφαίρα απο την οποία προσλαμβάνει την αξία της.
          Αυτές οι υποδείξεις τού Τίλλιχ διαβάζονται παράλληλα με τους στοχασμούς του στην γλώσσα οι οποίοι ενδιαφέρουν επίσης σαν ένα περασμένο πλαίσιο τού θέματός μας.
          Ο διαχωρισμός ανάμεσα σε υποκείμενο και αντικείμενο είναι η προϋπόθεση κάθε γνώσεως: ή καταργούμε το ένα εις βάρος του άλλου ή βρίσκεται μία αρχή κοινή που τα ενώνει. Η γλώσσα η οποία ειναι η βασική έκφραση τού ανθρωπίνου πνεύματος, βρίσκεται περιορισμένο ανάμεσα στους δύο πόλους αυτού τού σχήματος, σε μία διαλεκτική η οποία το φθείρει και το νικά διαρκώς. Αλλά είναι επίσης αλήθεια ότι πρέπει να γνωρίζουμε να διακρίνουμε έναν ιδιαίτερο παράγοντα, συνδεδεμένο με τον τρόπο συνάντησης με την πραγματικότητα, και έναν καθολικό ο οποίος εκφράζει τον Λόγο, το κριτήριο κάθε ιδιαιτέρου λόγου! Διότι κάτι καθολικώς ισχύον περιέχεται σε κάθε σημαντική έκφραση, περιορισμένη στις δυνατότητές της, διότι εξαρτώμενη απο διάφορες νοοτροπίες, νοητικές στάσεις και συμπεριφορές!

Συνεχίζεται
Αμέθυστος. 

ΕΙΚΟΝΑ ΣΟΥ ΕΙΜΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΣΕ ΓΡΑΦΩ.

 

«Το Πρόσωπο ως Εικόνα, το Πρόσωπο ως Συνάντηση με τη Θεία Παρουσία:
Η θεολογία του προσώπου του Ολιβιέ Κλεμάν»

Τετάρτη 16 Οκτωβρίου 2024





Υπενθυμίζουμε την παρακάτω εκδήλωση που διοργανώνεται από το Ινστιτούτο Ορθόδοξων Χριστιανικών Σπουδών του Κέιμπριτζ, έναν οργανισμό με τον οποίο η Ακαδημία συνδέεται με δεσμούς φιλίας και συνεργασίας εδώ και χρόνια.[ΔΕΣΜΟΥΣ ΣΟΡΟ-πιαστούς]

Την Τετάρτη 16 Οκτωβρίου 2024, ώρα Ελλάδος 7 μμ (τοπική ώρα 5 μμ) το Ινστιτούτο Ορθόδοξων Χριστιανικών Σπουδών του Κέιμπριτζ σε συνεργασία με την Ορθόδοξη Χριστιανική Εταιρεία του ίδιου Πανεπιστημίου (https://www.cuocs.com/home) διοργανώνει διάλεξη με θέμα: «Το Πρόσωπο ως Εικόνα, το Πρόσωπο ως Συνάντηση με τη Θεία Παρουσία: Η θεολογία του προσώπου του Ολιβιέ Κλεμάν».


Ομιλητής θα είναι ο Τζέρεμυ Ίνγκπεν, υποψήφιος διδάκτορας.

Η γλώσσα της εκδήλωσης είναι τα αγγλικά.

Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί με φυσική παρουσία στο Wesley House του Κέιμπριτζ, αλλά θα είναι προσβάσιμη και διαδικτυακά μέσω Ζουμ, με εγγραφή στη διεύθυνση https://tinyurl.com/2m7ct8ph

ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ Συνέδριο εις μνήμην του Μητροπολίτη Περγάμου Ιωάννη Δ. Ζηζιούλα

ΤΟ ΧΡΗΜΑ ΠΑΝΤΑ ΡΕΙ. ΤΟ ΦΑΝΑΡΙ ΙΔΡΥΕΙ ΤΟ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ ΤΩΝ ΑΞΙΩΝ ΤΟΥ

ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ
Συνέδριο εις μνήμην του Μητροπολίτη Περγάμου Ιωάννη Δ. Ζηζιούλα
Κωνσταντινούπολη, 5 – 8 Νοεμβρίου 2024
 
Διεθνές επιστημονικό Συνέδριο στη μνήμη του εκλιπόντος Μητροπολίτη Περγάμου Ιωάννη Δ. Ζηζιούλα διοργανώνεται από το Οικουμενικό Πατριαρχείο, σε συνεργασία με την Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών Βόλου και τo Κέντρο Ορθοδόξων Χριστιανικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Φόρντχαμ (Νέα Υόρκη, ΗΠΑ).

Το Συνέδριο πραγματοποιείται με την ευλογία της ΑΘΠ του Οικουμενικού Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου, και στοχεύει να αναδείξει την πολυδιάστατη προσφορά του Μητροπολίτη Περγάμου προς την Μητέρα Εκκλησία και την Ορθόδοξη Θεολογία, για το έργο του οποίου σημειώνεται ότι έχουν ήδη εκπονηθεί δεκάδες διδακτορικές διατριβές και μελέτες, ενώ «δέν ὑπάρχει παγκοσμίως σοβαρόν θεολογικόν σύγγραμμα, τό ὁποῖον νά μή ἀναφέρεται καί εἰς τόν Ἰωάννην Ζηζιούλαν».

Το Συνέδριο θα διεξαχθεί στην Κωνσταντινούπολη, στο ξενοδοχείο Grand Hyatt Istanbul, από τις 5 ως τις 8 Νοεμβρίου 2024. Στους ομιλητές συμπεριλαμβάνονται ο πρωτοπρεσβύτερος Δημήτριος Λινός (Καθηγητής Ιατρικής Σχολής, Πανεπιστήμιο Αθηνών), ο Δρ. Νικόλαος Ασπρούλης (Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών Βόλου), ο ιερομόναχος κ. Νικόλαος Σαχάρωφ (Ι.Μ. Τιμίου Προδρόμου, Έσσεξ, Ἡνωμένο Βασίλειο), ο επίσκοπος Πόζαρετς και Μπρανιτσέβου κ. Ιγνάτιος (Πατριαρχείο Σερβίας), ο Δρ. Πασχάλης Κιτρομηλίδης (Ομότιμος Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Αθηνών, μέλος της Ακαδημίας Αθηνών), ο Δρ. Αριστοτέλης Παπανικολάου (Καθηγητής, Κέντρο Ὀρθοδόξων Χριστιανικῶν Σπουδῶν, Πανεπιστήμιο Φόρντχαμ, ΗΠΑ), ο Δρ. Κωνσταντίνος Ζορμπάς (Ορθόδοξος Ακαδημία Κρήτης), ο αρχιμανδρίτης Δρ. Αμφιλόχιος Μίλτος (Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών Βόλου), η Δρ. Αικατερίνη Τσαλαμπούνη (Καθηγήτρια, Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης), ο πρωτοπρεσβύτερος Δρ. Ἀλέξιος Τόρανς (Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Νοτρ Νταμ, ΗΠΑ), ο Μητροπολίτης Γέρων Χαλκηδόνος κ. Εμμανουήλ (Οικουμενικό Πατριαρχείο), ο Μητροπολίτης Σηλυβρίας κ. Μάξιμος (Οικουμενικό Πατριαρχείο), ο Δρ. Παντελής Καλαϊτζίδης (Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών Βόλου), ο βοηθός επίσκοπος Κρίστοφερ Χιλ (επίτιμος βοηθός επίσκοπος, Εκκλησία της Αγγλίας), ο Μητροπολίτης Πισιδίας κ. Ιώβ (Οικουμενικό Πατριαρχείο), ο Δρ. Στυλιανός Τσομπανίδης (Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης), ο Δρ. Μάρτιν Ίλερτ (Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Χάλλε, Γερμανία· «Πίστις και Τάξις» του ΠΣΕ), ο Δρ. Σταύρος Γιαγκάζογλου (Αναπληρωτής Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Αθηνών), ο Δρ. Πωλ Μακ Πάρτλαν (Ομότιμος Καθηγητής, Καθολικό Πανεπιστήμιο Αμερικής, Ουάσιγκτον, ΗΠΑ), ο εν Λος Άντζελες επίσκοπος κ. Μάξιμος (Πατριαρχείο Σερβίας), η Δρ. Μαρία Θάλεια Καρρά (Επιμελήτρια Σύγχρονης Τέχνης), ο Δρ. Πέτρος Παπασαραντόπουλος (Συγγραφέας και εκδότης), και η Δρ. Ευδοξία Δελλή (Ακαδημία Αθηνών), ενώ την κεντρική ομιλία θα εκφωνήσει ο ίδιος ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος.

Το ακριβές πρόγραμμα του Συνεδρίου θα ανακοινωθεί εντός των ημερών

Ανώνυμος είπε...

Ρωμ 9:18 – 33


Ἀδελφοί, ὃν θέλει ὁ Θεὸς ἐλεεῖ, ὃν δὲ θέλει σκληρύνει. Ἐρεῖς οὖν μοι· τί ἔτι μέμφεται; τῷ γὰρ βουλήματι αὐτοῦ τίς ἀνθέστηκε; μενοῦνγε, ὦ ἄνθρωπε, σὺ τίς εἶ ὁ ἀνταποκρινόμενος τῷ Θεῷ; μὴ ἐρεῖ τὸ πλάσμα τῷ πλάσαντι, τί με ἐποίησας οὕτως; ἢ οὐκ ἔχει ἐξουσίαν ὁ κεραμεὺς τοῦ πηλοῦ, ἐκ τοῦ αὐτοῦ φυράματος ποιῆσαι ὃ μὲν εἰς τιμὴν σκεῦος, ὃ δὲ εἰς ἀτιμίαν; εἰ δὲ θέλων ὁ Θεὸς ἐνδείξασθαι τὴν ὀργὴν καὶ γνωρίσαι τὸ δυνατὸν αὐτοῦ ἤνεγκεν ἐν πολλῇ μακροθυμίᾳ σκεύη ὀργῆς κατηρτισμένα εἰς ἀπώλειαν; καὶ ἵνα γνωρίσῃ τὸν πλοῦτον τῆς δόξης αὐτοῦ ἐπὶ σκεύη ἐλέους, — ἃ προητοίμασεν εἰς δόξαν; οὓς καὶ ἐκάλεσεν ἡμᾶς οὐ μόνον ἐξ Ἰουδαίων, ἀλλὰ καὶ ἐξ ἐθνῶν, ὡς καὶ ἐν τῷ Ὡσηὲ λέγει· καλέσω τὸν οὐ λαόν μου λαόν μου, καὶ τὴν οὐκ ἠγαπημένην ἠγαπημένην· καὶ ἔσται ἐν τῷ τόπῳ οὗ ἐρρέθη αὐτοῖς, οὐ λαός μου ὑμεῖς, ἐκεῖ κληθήσονται υἱοὶ Θεοῦ ζῶντος. Ἡσαΐας δὲ κράζει ὑπὲρ τοῦ Ἰσραήλ· ἐὰν ᾖ ὁ ἀριθμὸς τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ ὡς ἡ ἄμμος τῆς θαλάσσης, τὸ κατάλειμμα σωθήσεται· λόγον γὰρ συντελῶν καὶ συντέμνων ἐν δικαιοσύνῃ, ὅτι λόγον συντετμημένον ποιήσει Κύριος ἐπὶ τῆς γῆς. καὶ καθὼς προείρηκεν Ἡσαΐας, εἰ μὴ Κύριος Σαβαὼθ ἐγκατέλιπεν ἡμῖν σπέρμα, ὡς Σόδομα ἂν ἐγενήθημεν καὶ ὡς Γόμορρα ἂν ὡμοιώθημεν. Τί οὖν ἐροῦμεν; ὅτι ἔθνη τὰ μὴ διώκοντα δικαιοσύνην κατέλαβε δικαιοσύνην, δικαιοσύνην δὲ τὴν ἐκ πίστεως, Ἰσραὴλ δὲ διώκων νόμον δικαιοσύνης εἰς νόμον δικαιοσύνης οὐκ ἔφθασε. διατί; ὅτι οὐκ ἐκ πίστεως, ἀλλ᾿ ὡς ἐξ ἔργων νόμου· προσέκοψαν γὰρ τῷ λίθῳ τοῦ προσκόμματος, καθὼς γέγραπται· ἰδοὺ τίθημι ἐν Σιὼν λίθον προσκόμματος καὶ πέτραν σκανδάλου, καὶ πᾶς ὁ πιστεύων ἐπ᾿ αὐτῷ οὐ καταισχυνθήσεται.