Γεννήθηκε το 580 στην Κωνσταντινούπολη και έζησε την εποχή του Ηράκλειου. Μετά την επίθεση των Αβάρων εγκαταλείπει την Κύζικο όπου φώναζε και έγραψε πολλά από τα σημαντικά του κείμενα και εγκαθίσταται κατ’αρχάς στην Κρήτη όπου αντιμετωπίζει το πρόβλημα του Μονοφυσιτισμού για πρώτη φορά! Στην συνέχεια, μετά μία σύντομη παραμονή στην Κύπρο, μεταβαίνει κοντά στην Καρθαγένη όπου συναντά τον Σωφρόνιο. Πολύ γρήγορα ξέσπασε ο μονοενεργητισμός από την προσπάθειά του Πατριάρχη Σέργιου να ικανοποιήσει τους μονοφυσίτες. Μετά την κατάκτηση της Ιερουσαλήμ από τους Άραβες μονοφυσίτες το 638. Ο ίδιος Σέργιος επινοεί τον μονοθελητισμό, ο οποίος επιβεβαιώνει τον μονοενεργητισμό. Καταδικασμένος σε σκληρά μαρτύρια, μεταφέρεται σε ένα φρούριο πάνω στην Μαύρη θάλασσα, στην Γεωργία όπου πέθανε το Σάββατο 13 Αυγούστου το 662.
Ο «Λόγος»
Ο Λόγος είναι ο δημιουργός όλων των πραγμάτων των οποίων τα αρχέτυπα περιέχονται σ’αυτόν. Έτσι η δημιουργία βασίζεται στην ύπαρξη των λόγων στον Λόγο. Βρίσκουμε λοιπόν αμέσως τις δύο αρχές της Θεολογίας του. Την διαφοροποίηση και την ενοποίηση και την σχέση ανάμεσα στην κοσμολογία και την οικονομία της σωτηρίας. Πρόδρομοι της Θεολογίας των λόγων είναι ο Ωριγένης ο οποίος εννοεί τους λόγους σαν ιδέες οι οποίες όλες μαζί σχηματίζουν τον νοητό κόσμο. Είναι ένα μοντέλο του αισθητού κόσμου και αντιπροσωπεύουν την καταγωγική αγαθότητα των κτιστών πραγμάτων! Είναι όμως και ο Ευάγριος ο οποίος υπογραμμίζει την ύπαρξη των λόγων της πρόνοιας και της Κρίσεως του Θεού και θεωρεί ότι στο τέλος των χρόνων θα λάβει χώρα η πνευματική θεωρία, στην οποία οι λόγοι βρίσκονται σε μυστική κοινωνία με τον Θεό. Ο ψευδο-Διονύσιος τους υπολογίζει δυναμικά σαν Θείες θελήσεις.
Έχουμε όμως και τον σύγχρονο Μπαλτάσαρ ο οποίος τονίζει την διαφορά των λόγων από την Θεία ουσία (σαν άκτιστες ενέργειες και την οντολογική τους διαφορά από την υλική ύπαρξη των πραγμάτων).
Εάν θέλει να υπογραμμίσει την πλευρά της διαφοροποιήσεως ο Μάξιμος μιλά για τους λόγους των πραγμάτων ή για τον λόγο της φύσης. Αυτοί οι λόγοι δεν ορίζουν μόνον την ουσία αλλά και την γένεση των πραγμάτων. Οι λόγοι των πραγμάτων προϋπάρχουν στον Θεό. Τα όντα μπορούν να συμφωνούν ή να διαφωνούν με τον λόγο τους, αλλά εάν είναι σε αρμονία τότε κινούνται σύμφωνα με την Θεία πρόθεση! Η προϋπαρξη τους σώζει την ενότητα τους στον Θεό, αλλά η διαφοροποίηση τους και η κινητικότητά τους, εξίσου θελημένη από τον Θεό, σώζει την ανεξαρτησία τους και την ατομική τους ύπαρξη. Η θεωρία της σχέσεως ανάμεσα στους λόγους των όντων και στον Θείο Λόγο αναπτύσσεται στο πρόβλημα 7, των μεταφυσικών και Θεολογικών προβλημάτων στον Διονύσιο Αρεοπαγίτη και τον Γρηγόριο τον Μέγα! Κάθε πράγμα διαθέτει τον λόγο του χάρις στον οποίο λαμβάνει την ιδιαίτερη ύπαρξή του, όπως εξ’άλλου η ιδιαιτερότης των πολλαπλών πραγμάτων καθορίζεται από την ιδιαίτερη μορφή του κάθε λόγου. Έτσι το όλον είναι καθορισμένο από την αιωνιότητα, σύμφωνα με την πρόγνωση του Θεού και κατέχει ήδη στον λόγο του την τελειότητα η οποία είναι δυνατόν να πραγματοποιηθεί στην ζωή. Χάρις στους λόγους κάθε πράγμα έλαβε την μορφή του και το σχήμα του. Εάν ο Διονύσιος μιλά για τους λόγους οι οποίοι παράγουν τις διάφορες ουσίες, με τον ίδιο τρόπο ο Μάξιμος μιλά για τους λόγους που δίνουν την μορφή. Αλλά επειδή αυτοί είναι μόνον ιδιαίτερες φόρμες της φανερώσεως του μοναδικού Λόγου και οφείλονται στις ιδιαίτερες αμοιβαίες σχέσεις των πραγμάτων πάνω στη γη, συμπεραίνεται ότι ο Λόγος εισχωρεί στο ιδιαίτερο παρότι διατηρεί την ανωτερότητά του, την υπεροχή του. Ολόκληρος ο κόσμος, επομένως ξεδιπλώνει σαν μία μεγάλη εσωτερική ενότης, όπου το πάν μετέχει στον Θεό με κατώτερο τρόπο, υποβαθμισμένο, αντιστοιχώντας στην έννοια της αναλογίας, διότι ο λόγος του κόσμου βρίσκεται στον Θεό. Σ’αυτή την κοσμική εικόνα, επηρεασμένη από τον Διονύσιο, η οποία βασίζεται στην πολικότητα του Ενός και των πολλών αντιστοιχεί το γεγονός ότι οι πολλοί λόγοι επιστρέφουν ξανά στον μοναδικό Λόγο. Έτσι και σ’αυτή την περίπτωση ισχύει ο νόμος της προόδου και της επιστροφής στον οποίο η σχέση του Λόγου με τους λόγους υπεισέρχεται τελείως σαν μία ιδιαίτερη περίπτωση στον ρυθμό ολοκλήρου του κοσμικού γίγνεσθαι.
Όπως έχουμε σημειώσει οι λόγοι είναι αποθηκευμένοι κατ’ αρχάς σαν εφόδιο στην ύπαρξη καθενός υπαρκτού πράγματος. Τα πλάσματα έχουν γίνει στην βάση αυτών, γι’ αυτό ο Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης μιλά για τους λόγους σαν παραδείγματα. Αλλά στην λεπτομερή περιγραφή αυτής της ανάπτυξης ο Μάξιμος εγκαταλείπει τον Πλατωνισμό και ακολουθεί τον Αριστοτέλη. Οι φύσεις ή ακριβέστερα, οι σωματικές φύσεις, συνίστανται από ύλη και μορφή, έτσι ώστε η μορφή να δίνει σχήμα στην ύλη και νά την καθιστά μία συγκεκριμένη ύλη (Απορία 7, 1100 στ.) Οι νοερές ουσίες σχηματίζονται από ουσία και συμβεβηκότα. Το συμβεβηκός διαθέτει την ικανότητα να δώσει μορφή, φόρμα.
Επομένως κάθε όν είναι πάντοτε διπλό, μία δυάδα: “Και πράγματι μπορούμε να πούμε ότι κανένα όν είναι πραγματικά απλό. Στην φύση βρίσκεται πάντοτε μία δυαδικότης: εκείνο που καθιστά το πλάσμα αυτό το ιδιαίτερο όν (να είναι αυτό το ιδιαίτερο πράγμα) και εκείνο που το διακρίνει από ένα άλλο. Αυτό επιπλέον δεν υφίσταται απλώς καθαυτό, αλλά για να δείξει την ύπαρξή του, έχει την ανάγκη ενός άλλου πράγματος, συντίθεται από μέρη και επομένως μπορεί εκ νέου να διαλυθεί σ ’αυτά και είναι περιορισμένο από άλλες φύσεις. Κάθε μία φύση υπάρχει πάντοτε σε κάποια σχέση με κάποιο άλλο πράγμα και επειδή είναι δυαδικότης, εξαρτάται από την ενότητα “Η Μονάδα είναι η αρχή κάθε δυάδος”.
Συνεχίζεται
Αμέθυστος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου