Σάββατο 18 Φεβρουαρίου 2023

ΜΑΞΙΜΟΣ Ο ΟΜΟΛΟΓΗΤΗΣ, ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΛΟΓΩΝ ΤΩΝ ΟΝΤΩΝ (3)

Συνέχεια από: Παρασκευή 17 Φεβρουαρίου 2023

ΜΑΞΙΜΟΣ Ο ΟΜΟΛΟΓΗΤΗΣ, ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΛΟΓΩΝ ΤΩΝ ΟΝΤΩΝ

Ο άνθρωπος και ο κόσμος.

Στηριζόμενος στον Αριστοτέλη, ο Μάξιμος διακρίνει τρείς μορφές ζωής: την φυτική, την αισθητική και την νοητική. Ή επίσης ακολουθώντας πάντοτε τον Αριστοτέλη, θυμίζει τους τρείς τρόπους, οι οποίοι καθορίζουν κάθε ύπαρξη: Ουσία, Ποιότητα και ποσότητα, οι οποίοι κατά την άποψή του μπορούν να αφομοιωθούν στις δέκα αριστοτελικές κατηγορίες: το σύμπαν περιέχεται και περικλείεται από αυτές. Αυτά τα χαρακτηριστικά έχουν σχέση με το συμβεβηκός, αλλά όχι με την ουσία. Θα συνιστούσαν λοιπόν, τις φυσικές ή αγέννητες ιδιαιτερότητες. Ο Μάξιμος αναφέρει ανάμεσά τους και την θέληση και τις ενέργειες ή “πράξειςκαι βλέπει ότι η πραγματικότης καθορίζεται από τους 3 λόγους της ουσίας, της δυνάμεως και της ενέργειας, που είναι αριστοτελική θεωρία. Ανάμεσά τους η πράξη είναι ενέργεια και είναι η σπουδαιότερη ιδιαιτερότητα του πράγματος, διότι είναι η μυστική δύναμις, η οποία την ωθεί στην κίνηση και κατευθύνεται στον σκοπό της. Η μονοθελητιστική πολεμική τον ωθεί όμως να εμβαθύνει τη θέση του! Μετά τις Χριστολογικές διαμάχες, ο Μάξιμος δηλώνει με μεγαλύτερη αποφασιστικότητα ότι η ενέργεια ανήκει στην φύση του ανθρώπου, ότι η ενέργεια και η ύπαρξη συνιστούν μια ενότητα  και δεν μπορεί να υπάρξει φύση χωρίς ενέργεια.

Το χωρίο τού προβληματος 10,38 1180 BC Μας διδάσκει ότι το “πού” Και το “πότε” δεν εφαρμόζουν σε ένα πράγμα με απόλυτο τρόπο, αλλά βρίσκονται πάντοτε σε στενή σχέση με το “πώς”. Αυτή είναι μία γενική ιδιαιτερότης του γήινου Είναι, το οποίο καθορίζεται από την κατηγορία της σχέσης και ακριβέστερα από το “Είναι σε σχέση με κάποιο πράγμα”. Ανήκει δέ 
επιπλέον στην φύση του ξεχωριστού πράγματος,  το γεγονός ότι το υποκείμενο χαρακτηρίζεται από τις ιδιαιτερότητές του, οι οποίες δείχνουν την ιδιαίτερη ύπαρξή του και φανερώνουν επίσης την διαφορά εκείνου του υποκειμένου από τα άλλα. Γι’αυτόν τον λόγο όπως είδαμε προηγουμένως, κάθε πράγμα διαθέτει τον ιδιαίτερο λόγο του και πρέπει να διακρίνουμε ανάμεσα στον λόγο της φύσεως και τον τρόπο υπάρξεως του πράγματος. Ο πρώτος όρος του ζεύγους ξεδιπλώνει σε μία αφθονία ατομικών διαφοροποιήσεων αλλά παραμένει στην ποιότητά του. Αυτή η διαφορά η οποία είναι συστατική του κτιστού Είναι είναι πολύ σημαντική για τον Μάξιμο ώστε την επαναλαμβάνει πολλές φορές τονίζοντας την τόσο συχνά πού γεννήθηκε η ιδέα ότι η διαφορετικότης των κτιστών πραγμάτων ανήκει στις μεγάλες ιδέες που καθοδηγούν τον δημιουργό, ότι είναι ένα στοιχείο που οικοδομεί το είναι του κόσμου.
Η κτίση περιέχει αντιθέτως το γίγνεσθαι και με το γίγνεσθαι βρίσκεται σε στενή σχέση η αλλαγή και η μετάλλαξη. Αυτό το γεγονός μας οδηγεί σε μία έννοια η οποία στο σύστημα τού Μαξίμου λαμβάνει μία απολύτως κυρίαρχη θέση και το χαρακτηρίζει με έναν ιδιαίτερο τρόπο. Η έννοια της κινήσεως. Η κίνηση κυριαρχεί όλη την πραγματικότητα διότι η ουσία απλώνεται από το πιο γενικό γένος όλων μέχρι τα είδη, μέσω των πιο γενικών από τα γένη μέχρι τα πιο ιδιαίτερα γένη. Αυτή η διαστολή ξανακυλά με την αντίθετη σημασία σαν συστολή και συγκεντρώνεται αντιστρόφως με την αντίστροφη σημασία από τα πιο ιδιαίτερα είδη. Έχουμε να κάνουμε λοιπόν με τον ρυθμό της ροής και της επιστροφής, ο οποίος δίνει στην ολότητα του κόσμου ένα χαρακτηριστικό το οποίο είχε συλλάβει ο Αρεοπαγίτης και υιοθετεί ο Μάξιμος [την κίνηση της καρδιάς].

Συνεχίζεται

Αμέθυστος.

Δεν υπάρχουν σχόλια: