Το άτομο, ως πολίτης (civis), διατάσσεται για το κοινό καλό της Κοινωνίας και υποτάσσεται στην Κοινωνία, όπως το μέρος στο σύνολο (για παράδειγμα, το χέρι στον άνθρωπο). Επομένως, υπάρχει μια ορισμένη κοινωνική/πολιτική προτεραιότητα του κοινού καλού έναντι του ατόμου. Ωστόσο, το άτομο οντολογικά ως ευφυές υποκείμενο, ελεύθερο και εξοπλισμένο με μια αθάνατη ψυχή, δεν είναι ένα γρανάζι μιας μηχανής, εντελώς υποταγμένο στη λειτουργία της, ή μια μέλισσα υποταγμένη στην κυψέλη.
Το άτομο δεν είναι μόνο πολιτικό ή κοινωνικό ζώο, δεν είναι μόνο μέλος της Κοινωνίας ή δημόσιος πολίτης, είναι επίσης και πάνω απ' όλα ένα λογικό ζώο, προικισμένο με αθάνατη ψυχή και με νου για να γνωρίζει την Υπέρτατη Αλήθεια και με τη θέληση για να αγαπά το Υπέρτατο Καλό. Πρέπει λοιπόν να διακρίνουμε τον άνθρωπο:
α) Ως πολίτης υπάγεται στην Κοινωνία. Αφού ο άνθρωπος, είναι κοινωνικό ζώο – γράφει ο ΑΓΙΟΣ ΘΩΜΑΣ – είναι μέρος της Κοινωνίας, και ως τέτοιο ανήκει στο σύνολο.
β) Ως λογικό και πνευματικό ζώο, ξεπερνά τη γήινη ή την πολιτική Κοινωνία, και διατάσσεται στην ουράνια ή θεϊκή Πόλη, η οποία υπερβαίνει την Κοινωνία των Πολιτών. Ο άνθρωπος δεν είναι διαταγμένος στην πολιτική κοινωνία σύμφωνα με τον εαυτό του, αλλά ό,τι είναι, μπορεί και έχει ότι είναι διαταγμένα στον Θεό.
Επομένως, ως πολίτης, που τείνει προς την πρόσκαιρη και επίγεια ευημερία, ο άνθρωπος διατάσσεται στην Κοινωνία, ως μέρος του συνόλου (όπως ένα μέρος προς το όλον), αλλά, ως λογικός και πνευματικός άνθρωπος, διατάσσεται μόνο στον Θεό, έχοντας ανώτερο σκοπό από αυτή της επίγειας κοινωνίας. Το καλό τού μεμονωμένου ατόμου (ο Θεός) είναι ανώτερο από το καλό της Κοινωνίας (η προσωρινή χρονική ευημερία), αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ο πολίτης, που θεωρείται από μόνος του, είναι πιο ευγενής από ό,τι θεωρεί το κράτος από μόνο του, που είναι μια ομάδα πολλών πολιτών· το πιο ευγενές είναι ο Σκοπός που αφορά την ανθρώπινη φύση του ατόμου.
Επομένως: αντιμέτωπο με το υπερφυσικό αγαθό του ανθρώπου, το Κράτος πρέπει να αναγνωρίσει τα όριά του και να υποταχθεί σε αυτόν τον σκοπό, ο οποίος επηρεάζει κάθε λογικό και πνευματικό άνθρωπο που διέπεται από αυτό. Ενώ, σε φυσικό και χρονικό επίπεδο, κάθε πολίτης πρέπει να υποτάσσεται στο Κράτος, στόχος του οποίου είναι να επιδιώκει το κοινό καλό της κοινότητας.
Το κράτος δεν πρέπει να θέτει εμπόδια στην επίτευξη του υπερφυσικού σκοπού των ανθρώπων, αλλά μάλλον να τον ευνοεί σύμφωνα με τα μέσα που έχει στη διάθεσή του, και το μεμονωμένο άτομο δεν πρέπει να προσποιείται, στο όνομα μιας παρεξηγημένης αίσθησης της οντολογικής του αξιοπρέπειας, ότι κάνει ό,τι θέλει (1).
ΣΗΜΕΙΩΜΑ
1 - S. Th ., I, q. 29, α. 3; Summa contra Gentiles , lib. III, κεφάλαιο. 112.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου