Χρειαζόμαστε τους Αγίους και την Παναγία. Του Marcello Veneziani

Ο Σεπτέμβριος είναι ο μήνας της Μαρίας και των θαυμάτων: μέσα σε λίγες μέρες γιορτάζουμε τη γέννηση της Παναγίας, την υγροποίηση του αίματος του San Gennaro και την επέτειο του πιο θαυματουργού αγίου της εποχής μας, του Padre Pio. Η Εκκλησία του Φραγκίσκου θέλησε να αντιμετωπίσει την πίστη στα θαύματα εκφραζόμενη στο Medjugorje, μετά από μια σιωπή που διαρκεί 43 χρόνια, όταν η θεϊκή Μητέρα εμφανίστηκε για πρώτη φορά στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Πρέπει να αναγνωριστεί ότι το έπραξε με σοφό και συνετό τρόπο, με ισορροπία κοινής λογικής, αναγνώρισης της πίστης, της αφοσίωσης και της πλήρους νομιμότητάς της, χωρίς ωστόσο να χάσει την αυστηρότητα και την αναστολή της κρίσης που αρμόζει σε αυτές τις περιπτώσεις· αφενός απελευθερώνοντας το nihil obstat, την εξουσιοδότηση για λατρεία και αφετέρου αποφεύγοντας να αποφανθεί για το τι ακριβώς συμβαίνει, αλλά αφήνοντας την πόρτα ανοιχτή στο υπερφυσικό.

Το θεολογικό κλειδί για το θαύμα και ευρύτερα για το υπερφυσικό παραμένει μυστήριο. Η εισβολή ενός μη ανθρώπινου, μη φυσικού παράγοντα, που δεν μπορεί να εξηγηθεί από τη λογική και τις σχέσεις αιτίας και αποτελέσματος μάς παραμένει ένα μυστήριο. Η αλλαγή τής καταστάσεως παραμένει ένα μυστήριο χωρίς καμία λογική, τεκμηριωμένη, επιστημονική εξήγηση. Η σχέση μεταξύ πίστης, αφοσίωσης και θαυμάτων παραμένει μυστήριο. Όλες οι εύλογες και λογικές αντιρρήσεις μπορούν να γίνουν για τα θαύματα, οι πιο εύστοχες συγκρίσεις μπορούν να γίνουν μεταξύ των ατομικών σωτηριών και των ατομικών και συλλογικών τραγωδιών που συνέβησαν, παρά τις προσευχές, τις ιεροτελεστίες και την πίστη στα θαύματα· και όμως κάποια εξαιρετικά γεγονότα παραμένουν άλυτα, κάποιες απροσδόκητες θεραπείες ανεξήγητες, κάποιες συλλογικές εμφανίσεις που εκπλήσσουν και κοινές αντιλήψεις για υπερφυσικές παρουσίες. Η υποβολή, έστω και αμοιβαία, δεν αρκεί· κάποια γεγονότα παραμένουν, κάποιες προβλέψεις μας αφήνουν απογοητευμένους, συμβαίνει κάτι μη αναγώγιμο και ανυποχώρητο, δεν μπορούμε να ελέγξουμε όλες τις υποθέσεις μόνο με τον υπολογισμό των πιθανοτήτων και με κάποιους νόμους της φυσικής και της επιστήμης γενικότερα.

Αφήνοντας όμως το θεολογικό θεμέλιο του θαύματος και την πραγματική του βάση στο μυστήριο, το θρησκευτικό θέμα και το λαϊκό φαινόμενο της αφοσίωσης παραμένουν: η λατρεία, η ιεροτελεστία και η προσευχή, οι λιτανείες· η σύνδεση μεταξύ πίστης και ελπίδας, η στενή σχέση μεταξύ ουρανού και γης, μεταξύ ζωντανών, νεκρών, αγίων και Μαντόνας. Κάποιοι θα απορρίψουν αυτά ως δεισιδαιμονίες. Αλλά αν υποθέσουμε ότι είναι τέτοιες, οι δεισιδαιμονίες είναι -όπως εξήγησε ο Βίκο- αυτό που μένει -αυτό που επέζησε, στην πραγματικότητα- αληθειών και λατρειών των οποίων έχει χαθεί το ίχνος, το σφρίγος και η μνήμη. Και ο Βίκο πρόσθεσε, αναφέροντας όχι έναν Πατέρα της Εκκλησίας αλλά έναν σοφό της αρχαιότητας, τον Πλούταρχο, ότι οι πολιτισμοί προέκυψαν από δεισιδαιμονίες, ενώ κανένας δεν προέκυψε ποτέ από τον αθεϊσμό. Ως εκ τούτου, είναι προτιμότερο να αφήσουμε να καλλιεργηθούν πεποιθήσεις αμφίβολης εγκυρότητας παρά να επιβάλουμε την απόλυτη και επιζήμια δυσπιστία. Επιπλέον, αν σβήσεις τη θρησκεία, στη θέση της φυτρώνουν τα ζιζάνια της ειδωλολατρίας και του φετιχισμού. Οι Άγιοι και η Μαντόνα είναι καλύτεροι ως πρότυπα αντί οι influencers και οι σταρ της ποπ.

Η σχέση με τη Μαντόνα και τους Αγίους είναι τότε ένα σημαντικό κεφάλαιο στην ιστορία της Ευρώπης και ειδικότερα της Ιταλίας, και ιδιαίτερα του Νότου, από τρεις τουλάχιστον απόψεις. Το πρώτο είναι ότι η λατρεία της Μαρίας και των Αγίων ανοίγει ένα σημαντικό κεφάλαιο στην παγκόσμια ιστορία της ευσέβειας: βοήθεια για όσους έχουν ανάγκη, φροντίδα για τους αρρώστους, συντροφιά στους ετοιμοθάνατους, προστασία για τους εύθραυστους, στοργική μέριμνα για τα παιδιά και τους ηλικιωμένους , σεβασμός στις γυναίκες, φιλανθρωπία προς τους φτωχούς, βοήθεια σε όσους έχουν ανάγκη. Όλα αυτά τρέφονταν από την προστατευτική σχέση των αγίων και με τη σειρά τους τροφοδοτούσαν την αφοσίωση προς αυτούς. Στο όνομα του Αγίου και της Παναγίας πραγματοποιήθηκαν κατά τα άλλα αδύνατες πράξεις, θυσίες, θεραπείες και έργα.

Το δεύτερο είναι η παγκόσμια ιστορία της τέχνης και της ομορφιάς. Η απεικόνιση των Αγίων, της Παναγίας, της ζωής και του θανάτου του Ιησού Χριστού έχει έχει δημιουργήσει το μεγαλείο έργων, γλυπτών, βωμών, εκκλησιών, πλατειών, νοσοκομείων και πόλεων. Η εικονογραφία των αγίων και η εικονογραφημένη ιστορία των θαυμάτων τους είναι μια από τις ομορφιές που συνοδεύουν τη θρησκεία, τη χριστιανική ιδιαίτερα και ειδικά την καθολική. Ο πολιτισμός μας οφείλει πολλά στην έμπνευση και την αναπαράσταση των αγίων, των θαυμάτων τους και ό,τι σχετίζεται με τη θρησκευτική ζωή και την εικονοποίηση του υπερφυσικού που εισχωρεί στην επίγεια ζωή. Η ιερότητα που διοχετεύεται στην τέχνη είναι όλο "ένα θαύμα που αποκαλύπτεται".

Το τρίτο σημείο είναι ηθικής, ψυχολογικής φύσης: η εμπιστοσύνη στους αγίους, στη Μαντόνα, στο μητρικό χέρι της Πρόνοιας σημαίνει να μην χάνεις την καρδιά σου, να μην απελπίζεσαι, να εμπιστεύεσαι σε κάτι και σε κάποιον· να βρεις δύναμη, να μην νιώθεις μόνος απέναντι στα κρίσιμα ζητήματα της ζωής, να βοηθάς τον εαυτό σου γιατί σε βοηθάει ο Θεός, να είσαι εξοικειωμένος με τους ουρανούς, με τους νεκρούς, με τα θαύματα. Η ελπίδα για το απροσδόκητο σημαίνει να βρει κανείς πρόσθετη, μυστηριώδη ενέργεια μέσα του, να εμπιστευτεί τον εαυτό του με υπερβατική εμπιστοσύνη σε κάτι, σε κάποιον που θα μας οδηγήσει στην ασφάλεια ή θα μας συνοδεύσει στο πέρασμα, όπως μια μητέρα, ένας πατέρας, ένας αδελφός, μια αδελφή. Αυτή η ενέργεια που εμπνέει την πίστη και τη λατρεία των αγίων και που, όπως λένε, μετακινεί βουνά είναι ήδη θαυματουργή.

Εάν φέρετε θαύματα στο δικαστήριο, εάν σύρετε τους αγίους σε ένα ασφαλιστήριο συμβόλαιο ή εάν προσποιηθείτε ότι συλλογίζεστε για εμφανίσεις και θεραπείες υπό το φως της λογικής, θα γίνετε γελοίοι καθώς γελοιοποιείτε αυτά τα φαινόμενα και αυτές τις υπερφυσικές παρουσίες. Αλλά αν αφήσεις τους ανθρώπους με τη λατρεία, το τελετουργικό, την προσευχή, την αφοσίωση, την ελπίδα, την ικανότητα να εκπλήσσονται, το άνοιγμα στο θαύμα και το μυστήριο, το να επιτρέψουν στον εαυτό τους να επισκεφθούν το ιερό και να τους αγγίξει ο άγιος, τότε θα έχεις κάνει κάτι καλό και σωστό για αυτούς και για τον κόσμο. Εκτός από υπερβολές, ειδωλολατρίες και φανατισμούς, αυτή η λατρεία δεν βλάπτει κανέναν, ωφελεί κάποιους, κάνει τον κόσμο ελαφρώς καλύτερο και ακόμα πιο ανθρώπινο, πιο ανοιχτό στο θαύμα και πιο ικανό να έχει εμπιστοσύνη, παρά τις αντιξοότητες. Και αυτό από μόνο του, πιστέψτε με, είναι ένα θαύμα.

 https://www.marcelloveneziani.com/articoli/abbiamo-bisogno-dei-santi-e-di-maria/