π. Ν. Λουδοβίκος: H Ανάσταση και η κρίση του Ανθρωπισμού (β)

 

π. Ν. Λουδοβίκος: H Ανάσταση και η κρίση του Ανθρωπισμού β

https://www.youtube.com/watch?v=hdmWCtUM5kI

Τα εκρηκτικώς ανόητα και τα αυτονόητα

… Ή να του λέω, από τρυφερότατη ηλικία, να του λες, κοίταξε, και ο Βούδας και ο Μωάμεθ, τίποτα, όλα μαζί, σε ένα τσουβάλι τους βάζουν. Τι; Είναι τεράστια κοιτάγματα του κόσμου! Τεράστιοι πολιτισμοί, που πρέπει να τους σπουδάσει κανείς για να βρει μέσα τους νόημα ύπαρξης, για τον εαυτό του, για τη ζωή και για το θάνατο του!

16:20

Λοιπόν, και αυτά τα πράγματα, που θα’ πρεπε να θεωρούνται εκρηκτικώς αυτονόητα, θεωρούνται εκρηκτικώς ανόητα. Είναι απίστευτο αυτό το πράγμα. Ζούμε σε μια εποχή η οποία ετοιμάζει την μαζική αυτοκτονία του ανθρώπινου γένους. Και είναι φοβερό αυτό, γιατί ποτέ άλλοτε δεν το είχαμε αυτό στα μάτια μας μπροστά. Τώρα, αν αυτή η αυτοκτονία θα γίνει πάνω στον τελευταίο τύπο του Tesla ας πούμε, ή πάνω στην προσπάθεια να φύγουμε να πάμε στ’ άστρα, για να πάμε που; Που θα πας στα άστρα, τι θα βρεις; Τι θα βρεις στον διαπλανητικό χώρο; Τι θα κουβαλήσεις δηλαδή; Τα χάλια σου. Δηλαδή, αυτό το πράγμα, τη θεραπεία αυτής της μεταφυσικής, αυτό το πράγμα δεν ξέρουμε καν, ή δε θέλουμε καν να υπάρχει. Και ψυχολογία, ξέρετε εγώ προέρχομαι από την ψυχολογία, και με κατηγορούν μερικοί. Δεν κατηγορώ εγώ την ψυχολογία, σαν όργανο γνώσης την χρησιμοποιώ πάρα πολύ, αλλά δεν μπορείς να μείνεις στην ψυχολογία. Ούτε στην κοινωνιολογία μπορείς να μείνεις. Ούτε στην παιδαγωγική μπορείς να μείνεις. Πρέπει να θέσεις…και αυτό όλοι οι μεγάλοι ψυχολόγοι το κατάλαβαν. Και κάναν όλοι τους κοσμοθεωρία. Όταν έχεις τον Jung και σου λέει, πιστεύετε; Μιλούσε αγγλικά στη συνέντευξη αυτή, και λέει, I don`t believe, „do you believe in God?“ τον ρωτάει ο δημοσιογράφος. I don`t believe in God, I know Him. Γιατί; Γιατί τον έχει δει μέσα στην ψυχοθεραπεία. Τον είχε δει μέσα στα αρχέτυπα του ασυνειδήτου. Και λέει, το ξέω, ξέρω ότι υπάρχει. Αααα. Σήμερα λοιπόν. Και πολλοί μεγάλοι, μέχρι τον Λακάν, άμεσος για μένα δάσκαλος, έκαναν κοσμοθεωρία. Υπάρχει και ένα βιβλίο του Λακάν για την ψυχανάλυση και τη θρησκεία, που είναι πολύ καλό. Κάνουν λοιπόν όλοι αυτοί τον αγώνα, να δείξουν ότι ο άνθρωπος είναι ένα ον παράγωγο. Και αυτό είναι ευτυχία του. Γιατί; Διότι, όταν καταλάβω ότι η πηγή του (δείχνει προς τα πάνω) είναι τεράστια, θα είναι και ο ίδιος τεράστιος. Θα γίνει ένας θεός επί γης. Και ερχόμαστε εδώ στους δικούς μας, τον πατέρα Πορφύριο,…οι οποίοι είχαν πράγματα, δυνατότητες εν Αγίω Πνεύματι να βλέπουν παρελθόντα, παρόντα, μέλλοντα. Τα ζήσαμε αυτά (δείχνει τον εαυτό του). Αυτά πρέπει να αποσιωπούνται απ’ τους σημερινούς ανοήτους θεολόγους. Αν είναι θεολόγοι έτσι όπως γίναμε, δεν ξέρω, πως θα μας έλεγε κάποιος. Αλλά λυπάμαι, διότι θεωρείται ότι, και δεν καταλαβαίνουμε καν, ότι αυτή η προσφορά που κάνουμε, η στοχαστική προσφορά, αν δεν έχει μεταφυσική ρίζα μέσα της, δεν έχει και περιεχόμενο. Δεν έχει περιεχόμενο. Αυτό έλεγα σε κάποιον τελευταία, δηλαδή μια όμορφη αλήθεια ότι όλα αυτά επηρεάζουν την ανθρωπότητα σαν ιδέες. Αλλά όμως όταν τα παίρνεις σοβαρά, είχα μια κουβέντα με ένα διανοούμενο, και μάλιστα στο τελευταίοι μου βιβλίο, τούτο δω, το λέω. Έτσι αρχίζει το βιβλίο αυτό, ο καημένος ο Καστοριάδης λέω, και όχι μόνο αυτός, και ο Αξελός και άλλοι, η παρέα εκεί, και η…αριστερά, ο Αξελός δεν είναι αριστερός, ήταν όλοι άνθρωποι οι οποίοι κατάλαβαν ότι ο άνθρωπος παράγει λόγο, έτσι. Και τον φέρνει απ’ το χάος στα πράγματα. Θεσπίζει. Ο Καστοριάδης, που να φανταστεί, ότι τελικά φεύγουν από την κοινωνική σφαίρα οι θεσπίσεις αυτές, και θα γίνονταν ανθρωπάκια, τα οποία κάνουν μοναχά εσωτερική ανακάλυψη της γλοιώδους υποκειμενικότητας τους. Ο λαός είναι το Hegel και είναι καταπληκτικός, και θα κάνανε θα γινότανε όλο και πιο ανεπικοινώνητα;; μεταξύ τους, μέσα σε αυτό το χάος. Δεν κατάλαβε τι; Την αντικειμενική παρουσία του λόγου στα πράγματα. Τότε να βάλω στοίχημα. Αν λέω ότι παράγω τον λόγο σημαίνει φαντασιώνομαι. Έτσι δεν είναι; Έρχεται ένας ψυχολόγος και σου λέει, άντε βρες καμιά καλή, να σε περιποιείται, γυναίκα ή τι προτιμάς, φάε και καμιά δυο μακαρονάδες, και θα τελειώσει η ανησυχία σου. Αλλά ο λόγος, καταλάβατε; Αν όμως ο λόγος υπάρχει εκεί έξω, με Λ κεφαλαίο, και είναι ο λόγος του κόσμου, και με καλεί όπως λέει ο Heidegger, βλέπετε δεν χρησιμοποιώ άλλα ονόματα, …με πατερικούς όρους, μιλάω για μια διαλογική αμοιβαιότητα εγώ, μεταξύ Θεού και ανθρώπου στον Μάξιμο τον Ομολογητή. Ο λόγος λέει για τον εαυτό του και με καλεί, και με καλεί να απαντήσω. Και αυτή η συζήτηση για να είναι πραγματική, πρέπει να είναι πραγματικός και ο ένας και ο άλλος. Αλλιώς είναι παραλήρημα. Και μετά από λίγο λέω ότι είμαι άθεος, και σταματάει εκεί η πηγή να μιλάει, διότι δεν της δίνω τον λόγο εγώ. Λοιπόν ο λόγος υπάρχει εκεί έξω, αυτό είναι το μεγάλο πρόβλημα της εποχής μας, και απ’ αυτό θα πεθάνει η ανθρωπότητα, αν πεθάνει, ή θα φθάσει να πνέει τα λοίσθια, δηλαδή από βλακεία. Από βλακεία και από αυτοκτονία. Βασικά ο άνθρωπος αυτοκτονεί. Οι εννιά στους δέκα ανθρώπους αυτοκτονούν. Διότι δεν υπάρχει ούτε κρίση σήμερα, η αίσθηση ότι ο άνθρωπος είναι ένα ον το οποίο κάνει δυο πράγματα. Δίνει νόημα και αποκτάει νόημα, ζητάει νόημα, και ερμηνεύει, αυτά τα δυο. Δεν μπορείς να ερμηνεύσεις τον κόσμο, εάν το μόνο που κάνεις είναι να απολαμβάνεις τις αισθήσεις σου. Δεν αρκεί αυτό. Αλλά για να ερμηνεύσεις τον κόσμο, θα σου έρθει η αλήθεια ως σύμπτωμα. Έκανα μια ομιλία τελευταία, που τη βγάλατε για το γάμο, και απόρησα, γιατί δεν ξεκινάτε από την έννοια της ηδονής; Γιατί η αποτυχία της ηδονής είναι σήμερα, είναι η αίσθηση ότι δεν επαρκώ. Είναι το ερώτημα της αλήθειας. Η αλήθεια είναι σύμπτωμα πλέον. Το υφιστάμεθα δηλαδή. Προμηθεϊκά δεν το αναζητούμε, αλλά το υφιστάμεθα ως σύμπτωμα, γιατί αποτυγχάνει η ηδονή. Γιατί αποτυγχάνει η ηδονή; Διότι δεν βρίσκεις νόημα, από μόνη της. Πως το έλεγε ο Σαββόπουλος, η ευτυχία στην έρημο, όλα τα ζώα;;; (μιλάει πολύ γρήγορα και ασαφώς σε όλο το απόσπασμα), πως το λέει ο παλιός ποιητής, στο λιβάδι αυτό, ένας γάιδαρος βοσκούσε, τίποτ’ άλλο δε ζητούσε ο καημένος. Ε; Αυτό είναι το όραμα, αυτό δίνουμε στα παιδιά σήμερα. Στο λιβάδι ξεχασμένος, ένας γάιδαρος βοσκούσε, τίποτ’ άλλο δε ζητούσε, ο καημένος. Αν θυμάμαι καλά, είναι παιδικό αυτό, τίποτ’ άλλο δε ζητούσε, να’ ναι πάντα εκεί δεμένος, και να τρώει το χορτάρι ο καημένος. Είναι φοβερό, αλλά στην πραγματικότητα αυτό ακριβώς λέμε στα παιδιά σήμερα. Με πιο εξευγενισμένο τρόπο. Δεν είναι. Και ο κόσμος εκεί έξω, τι κάνει; Μας υπηρετεί. ..τεχνική να μας βλέπει. Θα πρέπει να πας που,;;;Που, στο τέλος.. αυτά τα πράγματα όταν… τα θεωρούμε αυτονόητα. Για κάποιον που είναι σκεπτόμενος, μιλάω για ανθρώπους σκεπτόμενους. και σου λέει ο άλλος, όχι, θα κάνουμε ρεαλισμό.

Σεξ, θάνατος και αυτοκτονία

Για μας ο άνθρωπος είναι σεξ και θάνατος. Γιατί; Κατάλαβες ποτέ, απεδέχθεις τον θάνατο ποτέ σου; Άντε λοιπόν αυτοκτόνησε, όπως λέει ο Ντοστογιέφσκι. Πάρτο όπλο, πήγαινε δίπλα, άντε. Εδώ σε θέλω. Ή το σεξ που δεν μπορείς να κάνεις. ..ηλικία, δεν γίνεται το σεξ, κάποια στιγμή σταματάει. Ο άνθρωπος δίνει νόημα, ερωτεύεται, μόνο ο άνθρωπος, κανένα ζώο. Ένα ζευγάρι προχθές που πάντρεψα…(ακατανόητα λόγια) υπερβολή, γιατί ο Θεός αγαπάει υπερβολικά, καθ’ υπερβολή, με την έννοια ότι δεν το αξίζεις, αλλά για να σε κάνει άξιο, και εσύ αγαπάς τον άλλο, για να τον κάνεις άξιο;; καθ’ υπερβολήν…δίνει ο άνθρωπος νόημα, λαμβάνει νόημα, ζει με το νόημα, και ερμηνεύει. Αν δεν έχεις αρχές, πως θα ερμηνεύσεις; Αλλά άμα έχεις αρχές, σημαίνει ότι κάνεις μεταφυσική. Αν αυτή η μεταφυσική σου είναι αυθαίρετη, εμπίπτεις σε αυτό που λέει ο Ηράκλειτος, …η μεταφυσική πρέπει να είναι γενική μεταφυσική, για να έχει νόημα για τους άλλους. Το να κάνω εγώ τη δική μου ερμηνεία, σημαίνει ότι θα πάω στο τρελάδικο μετά από λίγο. Αυτό είναι η παράνοια. Η δική μου ερμηνεία του κόσμου. Η ιδιοτροπία,…κανένας άλλος δεν ξέρει τίποτα. Κοιτάξτε πόσο μακριά μας πηγαίνει το ερώτημα για τον ανθρωπισμό, το οποίο είναι σήμερα σε τεράστια κρίση, και βέβαια έρχεται και η ανάσταση των ημερών, και της εκκλησίας, που είναι η πρόταση του Χριστού. Σου λέει, θεοποίηση, αθανασία, αιωνιότητα. Πρέπει να μάθεις και τη γλώσσα της. Για να έχει νόημα για σένα όλο αυτό. Μια κατάσταση όμορφη, που δεν τελειώνει ποτέ.

Η Ανάσταση και ο γλυκύτατος Βουδιστής

Τι είναι η ανάσταση; Η μετοχή στη ζωή του Θεού. Ότι έχει ο Θεός κατά φύσιν, το αποκτάς κατά χάριν. Και αυτή την προοπτική κατάφεραν και την συκοφάντησαν, με τη βοήθεια και των παπάδων και των θεολόγων. Έχουμε και εμείς βάλει το χεράκι μας. Βέβαια! Και την εντάσσουμε σε όλη αυτή την ακαρπία, σε όλη αυτή την ττττττ την άγονη αυτή αυτολατρεία..Δηλαδή αυτή την τεράστια προοπτική, να έχω, να την έχει ο Θεός, ναι. Να είμαι επι γης θεός, θεός επί γης, αυτό είναι η Ανάσταση. Αυτό είναι Εκκλησία. Προσωπικά δε θα με ενδιέφερε καθόλου, θα πέταγα και τα ράσα που φοράω, θα γινόμουνα ένας γλυκύτατος βουδιστής, να μη νοιάζομαι για τίποτα, αν δεν υπήρχε αυτή η προοπτική. Στον βουδισμό αυτό λείπει. Αν κάποιος έλεγε στον Βούδα, έλα εδώ πουλάκι μου, ο Θεός μπορεί να μπει στον κόσμο, θα έλεγε: ά, ναι; Άρα ο πόνος, το παράλογο, και αυτά τελειώνουν; Τελειώνουν. Ά, εντάξει. Άστον βουδισμό. Ο βουδισμός παράγεται ακριβώς γιατί δεν υπάρχει ελπίδα να μπει το απόλυτο, ως λογική, και ως αιωνιότητα μέσα στα πράγματα του κόσμου. Η Ανάσταση λοιπόν είναι η όλη μας ελπίς. Αλλά όχι συμβολικά, όχι όπως βγαίνουν οι πολιτικοί και λένε, η άνοιξη ήρθε πάλι, και ο Άδωνις… τι Άδωνις και κολοκύθια! Εδώ έχουμε να κάνουμε με θέωση του ανθρώπου. Ο Άδωνις δεν εθεώθει ποτέ. Δεν πρόκειται για νεκροφάνεια. Πρόκειται για απόφαση του Θεού να υπάρξουμε αιώνιοι. Γιατί δεν θα …τα έργα Του. Και θέλει να τα έχει ίδια με αυτόνε. Αυτό είναι φοβερό. Δεν το περιμέναμε. Κανονικά δε θα έπρεπε να ανασταινόμαστε. Ίσως αυτό θα έλυνε το πρόβλημα καλύτερα. Δε θα είχαμε και φιλοσοφία, ούτε μεταφυσική, να γινόμασταν σαν το γάιδαρο ευτυχισμένο στο λιβάδι.. και όμως είναι πολύ ευχαριστημένοι, αυτό και το προβάλλουν για λογική στάση. Είναι απλά βλακώδης. Μια ψυχοθεραπεία πάρε…που τελειώνει η ψυχοθεραπεία; Ποτέ, ε! Ο ορίζοντας του ανθρώπου στην ψυχοθεραπεία φαίνεται ότι είναι τεράστιος. Ο ίδιος ορίζοντας, το έσχατο νόημα. Αναβάλλεται συνεχώς. Κατάλαβα εκείνο, μετά πρέπει να καταλάβω εκείνο… και δεν τελειώνει αυτό ποτέ. Ο Λακάν το είπε, η επιθυμία δεν έχει αντικείμενο στο τέλος. Έχει αιτήματα πολλά, και μετά φτάνεις στο σημείο και λες, ποια είναι η επιθυμία; Είναι παμπεριεκτική, θες το όλο, θες το σύμπαν, τα πάντα. Τι είναι αυτό όμως; Η ζωή του Θεού. (29:06)

 Συνεχίζεται

Σ' ΑΥΤΟ ΤΟ ΠΑΡΑΛΗΡΗΜΑ ΚΑΤΑΛΗΓΕΙ Η ΝΕΑ ΟΝΤΟΛΟΓΙΑ, ΟΙ ΛΟΓΟΙ ΤΩΝ ΟΝΤΩΝ. Η ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΠΑΤΕΝΤΑ. 

Ο βουδισμός παράγεται ακριβώς γιατί δεν υπάρχει ελπίδα να μπει το απόλυτο, ως λογική, και ως αιωνιότητα μέσα στα πράγματα του κόσμου.Τι είναι η ανάσταση; Η μετοχή στη ζωή του Θεού. Ότι έχει ο Θεός κατά φύσιν, το αποκτάς κατά χάριν.δίνει ο άνθρωπος νόημα, λαμβάνει νόημα, ζει με το νόημα, και ερμηνεύει. Αν δεν έχεις αρχές, πως θα ερμηνεύσεις; Αλλά άμα έχεις αρχές, σημαίνει ότι κάνεις μεταφυσική. Ο λόγος λέει για τον εαυτό του και με καλεί, και με καλεί να απαντήσω. Και αυτή η συζήτηση για να είναι πραγματική, πρέπει να είναι πραγματικός και ο ένας και ο άλλος. Αλλιώς είναι παραλήρημα Όταν έχεις τον Jung και σου λέει, πιστεύετε; Μιλούσε αγγλικά στη συνέντευξη αυτή, και λέει, I don`t believe, „do you believe in God?“ τον ρωτάει ο δημοσιογράφος. I don`t believe in God, I know Him. Γιατί; Γιατί τον έχει δει μέσα στην ψυχοθεραπεία. Τον είχε δει μέσα στα αρχέτυπα του ασυνειδήτου. Και λέει, το ξέω, ξέρω ότι υπάρχει. 

Ο ΘΕΟΣ ΣΤΟΝ ΟΠΟΙΟ ΑΝΑΦΕΡΕΤΑΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ Ο ΚΥΡΙΟΣ ΗΜΩΝ ΙΗΣΟΥΣ ΧΡΙΣΤΟΣ. ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΝΟΗΜΑ.

Γιατὶ ὁ λόγος ἀναγνωρίζει ὅτι ἡ γνώση τῶν θείων εἶναι διπλή· ἡ σχετική, ποὺ βρίσκεται μόνο στὸ λόγο καὶ στὶς ἔννοιες καὶ ποὺ δὲν ἔχει κατὰ τὴν πράξη μὲ τὴν πείρα αἴσθηση ἐκείνου ποὺ ἔγινε γνωστὸ καὶ ποὺ μ᾿ αὐτὴν οἰκονομοῦμε τὴν παρούσα ζωή· καὶ ἡ πραγματικὴ ἀληθινὴ γνώση, ποὺ μὲ τὴν πείρα μόνο κατὰ τὴν πράξη χωρὶς λόγο καὶ ἔννοιες παρέχει ὅλη τὴν αἴσθηση ἐκείνου ποὺ ἔγινε γνωστὸ, μετέχοντάς το κατὰ χάρη, καὶ μὲ αὐτὴ τὴ γνώση ὑποδεχόμαστε κατὰ τὴ μελλοντικὴ κατάπαυση τὴν πάνω ἀπὸ τὴ φύση θέωση ποὺ πραγματοποιεῖται ἀδιάκοπα. Καὶ ἡ σχετικὴ βέβαια γνώση, ἐπειδὴ βρίσκεται στὸ λόγο καὶ στὶς ἔννοιες, λένε ὅτι κινεῖ τὴν ἐπιθυμία πρὸς τὴν μεθεκτικὴ κατὰ τὴν πράξη γνώση. ᾿Ενῶ ἡ γνώση μὲ τὴν ἐνέργεια ποὺ ἀπὸ τὴν πείρα καὶ μὲ μέθεξη αὐτοῦ ποὺ ἔγινε γνωστὸ παρέχει τὴν αἴσθηση, ἀπωθεῖ τὴ γνώση ποὺ βρίσκεται στὸ λόγο καὶ τὶς ἔννοιες.

Γιατὶ εἶναι ἀδύνατο, λένε οἱ σοφοί, νὰ συνυπάρχουν ἡ ἐμπειρία τοῦ Θεοῦ καὶ ὁ λόγος περὶ Θεοῦ ἢ ἡ αἴσθηση τοῦ Θεοῦ καὶ ἡ νόηση γι᾿ Αὐτόν. Καὶ λόγο περὶ Θεοῦ ἀποκαλῶ τὴν γνωστικὴ θεωρία γι᾿ αὐτὸν ποὺ ἀναλογεῖ στὰ ὄντα, αἴσθηση τὴν μεθεκτικὴ πείρα τῶν πέρα ἀπὸ τὴ φύση ἀγαθῶν, καὶ νόηση τὴν ἁπλὴ καὶ ἑνιαία γνώση περὶ Θεοῦ μέσῳ τῶν ὄντων. Τὸ ἴδιο ἴσως μπορεῖ νὰ διαπιστωθεῖ καὶ σὲ κάθε ἄλλο πράγμα, ἂν ἡ ἐμπειρία αὐτοῦ τοῦ πράγματος σταματᾶ τὸ λόγο γι᾿ αὐτὸν καὶ ἡ αἴσθηση αὐτοῦ τοῦ πράγματος κάνει ἀργὴ τὴν νόηση περὶ αὐτοῦ. Πείρα λέγω τὴν ἴδια τὴ γνώση ἀπὸ τὴν ἐνέργεια, ποὺ πραγματοποιεῖται ἔπειτα ἀπὸ κάθε λόγο, καὶ αἴσθηση, τὴν ἴδια τὴ μέθεξη αὐτοῦ ποὺ ἔγινε γνωστὸ καὶ ποὺ ἐκδηλώνεται ἔπειτα ἀπὸ ὅλη τὴ νοητικὴ διαδικασία. Κι ἴσως αὐτὸ διδάσκει μυστικὰ ὁ μέγας ᾿Απόστολος λέγοντας, «εἴτε προφητεῖες εἶναι θὰ καταργηθοῦν, εἴτε ὁμιλίες σὲ διάφορες γλῶσσες θὰ πάψουν, εἴτε γνώσεις θὰ καταργηθοῦν»5, ἐννοώντας ὁλοφάνερα γιὰ τὴ γνώση ποὺ βρίσκεται στὸ λόγο καὶ στὶς ἔννοιες.

(῾Αγίου Μαξίμου ῾Ομολογητοῦ, Πρὸς Θαλάσσιον Περὶ Διαφόρων ᾿Απόρων τῆς ῾Αγίας Γραφῆς, ᾿Ερώτησις Ξʹ. Τὸ ἀρχαῖο κείμενο: PG τ. 90, στλ. 620Β-625Β. Νεοελληνικὴ ἀπόδοσις: Φιλοκαλία τῶν Νηπτικῶν καὶ ᾿Ασκητικῶν, Ε.Π.Ε. τ. 14Γ, σελ. 186-195, Θεσσαλονίκη 1992)

  Προς Θαλάσσιον περί απόρων: Eρώτηση 54 (ΝΔ) εκδόσεις Μερετάκης, 14Γ.

 Ο φιλόσοφος νούς αντιθέτως, ο οποίος προΐσταται στήν αρετή καί τή γνώση καί ο οποίος θέλησε να στερηθεί η ψυχή από τήν κακή δουλεία τών παθών λέει : υπερισχύουν οι αρετές καί υπερνικά η αλήθεια. Από τίς θεοποιούς αρετές αποτελείται, γιά τούς ανθρώπους, η αγάπη πού τούς ενώνει μέ τόν Θεό καί μεταξύ τους, πού αρπάζει τήν ψυχή από όλα όσα υπόκεινται στόν νόμο τής γένεσης καί τής φθοράς καί από τίς πανω απ’αυτά νοητές ουσίες καί τήν περιπλέκει μέ τόν ίδιο τόν Θεό σέ μιά ερωτική ένωση, όσο είναι δυνατό στήν ανθρώπινη φύση, δημιουργώντας μυστικά τήν άϋλη καί θεία συμβίωση.
Αλήθεια πάλι είναι η μία καί μόνη αιτία τών όντων καί αρχή καί βασιλεία καί δύναμη καί δόξα, πού από αυτήν καί εξαιτίας της έχουν γίνει καί γίνονται τά πάντα, καί από αυτήν καί εξαιτίας της συγκρατιούνται στό ΕΙΝΑΙ καί γιά χάρη τους η φίλοι τού Θεού διαθέτουν σπουδή καί κινητοποίηση.
Η αγάπη λοιπόν, τό τέλος τών αρετών, όπερ έστι η κατ’έφεσιν τού φύσει αγαθού τών μετεχόντων αδιάπτωτος ηδονή καί αδιαίρετος ένωσις. Καί η αλήθεια, τό τέλος όλων τών γνώσεων καί αυτών πάντων τών γινωσκομένων, στό οποίο τέλος, ώς αρχή καί πέρας όλων τών όντων, συνέλκονται όλες οι κατά φύση κινήσεις, σύμφωνα μέ ένα γενικό λόγο, αφού η αλήθεια νικά πάντα από τήν φύση της, ώς η αρχή καί αιτία τών όντων καί συνέλκει πρός τόν εαυτό της τήν κίνηση τών γεγονότων (δημιουργημάτων).
Αφού έλθει λοιπόν σέ έναν τέτοιο διάλογο ο φιλόσοφος νούς μέ τόν φυσικό νόμο, αποκρούει όλη τήν πλάνη τών πονηρών δαιμόνων, πείθοντας να διαλέξουν τήν ελευθερία οι λογισμοί καί οι δυνάμεις τής ψυχής πού είχαν υποδουλωθεί στά πάθη καί να κηρύξουν λύτρωση καί απελευθέρωση από τά δεσμά τής νοητής αιχμαλωσίας στούς εγκάθειρκτους τού σκότους (τήν προσκόλληση στά αισθητά), ώστε να οικοδομήσει στήν Ιερουσαλήμ, μέ την έξη δηλ. τής απάθειας, τόν Ναό τού Κυρίου, δηλ. τήν γνώση πού δέχεται τήν σοφία.