ΤΟ ΣΥΜΒΟΛΙΚΟ ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ (11)

Συνέχεια από : Κυριακή 16 Οκτωβρίου 2011

Ira Progoff

1. ΠΡΟΣ ΜΙΑ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
Ο ΠΛΟΥΤΟΣ ΠΟΥ ΛΕΙΠΕΙ
2. Η ΑΓΩΝΊΑ ΚΑΙ Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΉ ΜΑΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ

Το σημείο επαφής στο οποίο συμβαίνουν αυτά γίνεται καμπή στην εμπειρία του ατόμου επειδή το άτομο μπαίνει μέσα σε μία εντελώς διαφορετική ψυχολογική ατμόσφαιρα, όταν αυτό συμβή. Αντιλαμβάνεται τον κόσμο με ριζικά αλλαγμένες διαστάσεις, και η σχέση ανάμεσα στην προσωπική του ύπαρξη και το συμβάν γύρω του μεταβάλλεται.

Το εξωτερικό περιβάλλον της ζωής του δέν αλλάζει άμεσα, αλλά το εσωτερικό περιβάλλον αλλάζει βασικά, και αυτό είναι το κεντρικό σημείο του ζητήματος. Μας δείχνεται η ιδιαίτερη ποιότητα της ατμόσφαιρας σε σχέση με τα ανθρώπινα όντα. Ο πραγματικός κόσμος, μέσα στον οποίο κινούμαστε είναι ένας εσωτερικός κόσμος. Μας περιβάλλει απο το εσωτερικό τής ψυχολογικής μας φύσης, καθορίζοντας τον τόνο και το πλαίσιο για τα πρότυπα συμπεριφοράς τα οποία υλοποιούμε στον κόσμο. Η διάσταση της πραγματικότητας που αισθανόμαστε και ζούμε στο περισσότερο εσωτερικό επίπεδο είναι η ουσιαστική ατμόσφαιρα της ζωής μας, και η μεταβολή αυτής της ατμόσφαιρας είναι το κλειδί για μία επιτυχημένη θεραπεία σε βαθύ ψυχολογικό επίπεδο.

Όταν η ψυχολογική ατμόσφαιρα στην οποία ένα άτομο βιώνει την ζωή του χαρακτηρίζεται απο κοινωνικές πιέσεις και ανταγωνισμό στο περιβάλλον του, τότε το άτομο βρίσκεται στο έλεος της ανησυχίας. Αυτή η ανησυχία γεννιέται μέσα του και καταλαμβάνει την ζωή του ξεκινώντας απο το εσωτερικό αλλά η αρχή της βρίσκεται στο γεγονός ότι η πρωταρχική ατμόσφαιρα της ύπαρξης του ανθρώπου καθορίζεται απο εξωτερικούς παράγοντες. Μόνο στο σημείο που βιώνει τον εαυτό του στο επίπεδο των δυναμικών παραγόντων που λειτουργούν και ξεδιπλώνονται μέσα στην ψυχή του, μπορεί η ατμόσφαιρα της ζωής του να αλλάξη αρκετά ώστε να μεταβάλη την λειτουργία της προσωπικότητάς του. Όταν συναντήση κάποιος την εσωτερική αρχή που λειτουργεί μέσα στην ψυχή και όταν την αναγνωρίσει σαν την ουσιαστική δύναμη της ύπαρξης του, το πλαίσιο της εμπειρίας του αλλάζει, και αυτός μπορεί να δή τον κόσμο με μία νέα προοπτική. Έτσι γίνεται ικανός να αντιμετωπίση τις δυσκολίες του και να τις ξεπεράση μέσω μίας ανώτερης εσωτερικής δύναμης.

Στο επίπεδο της ατομικής ψυχολογίας, αυτή η ποιότητα της εμπειρίας, με την αλλαγή που φέρνει στον βαθμό της συνειδητότητας έχει ένα έντονα θεραπευτικό αποτέλεσμα. Αλλά υπάρχει και μία ακόμη βαθύτερη προοπτική σε αυτήν. Αυτή η εμπειρία ανοίγει τον δρόμο για την προσέγγιση ενός δυναμικού αποθέματος μέσα στην προσωπικότητα, απο το οποίο το άτομο μπορεί να αντλήσει καινούργιο υλικό για την ζωή του. Χρησιμεύει σαν μία καινούργια πηγή ενόρασης για αυτόν, μία νέα πηγή ιδεών και εμπνεύσεων και νοημάτων. Έχει αγγίξει, με άλλα λόγια, το βαθύ ψυχικό συντριβάνι της δημιουργηκότητας μέσα στον άνθρωπο. Μπορεί να έχει ακούσει κάτι για αυτό πιό πρίν μπορεί να έχει αναρωτηθή κανείς με λαχτάρα για την ύπαρξη του, αλλά όταν συμβή η συνάντηση με την βαθειά και δυναμική αρχή της ψυχής, ξέρει ότι αυτή είναι πραγματικότητα. Μπορεί τότε να μπή στον χώρο του και να ζήση σε μία νέα ατμόσφαιρα συνειδητότητας.

Μπορεί να συμφωνούμε ότι μέσω των διαδικασιών που έχουμε αναφέρει είναι δυνατόν να θεμελιώσουμε μία ατμόσφαιρα ανάπτυξης στην ψυχή του σύγχρονου ατόμου, αλλά τί θα πούμε σχετικά με την κοινωνική ατμόσφαιρα γενικά; Ο σύγχρονος πολιτισμός είναι κάτ’εξοχήν στραμμένος προς τα έξω. Οι κυρίαρχες  αξίες του είναι ο προσωπικός ανταγωνισμός, ο προφανής καταναλωτισμός, η αναρρίχηση σε κάποια θέση, και τα παρόμοια. Πιό σημαντικό, και σχετικό με το θέμα μας, είναι το γεγονός ότι οι πρωταρχικοί όροι για την αντίληψη της πραγματικότητας σε αυτόν τον πολιτισμό είναι αισθησιακοί και υλιστικοί, είναι υλιστικοί όχι απλώς με την γενική έννοια της αποδοχής της αντικειμενικής σπουδαιότητας των δεδομένων της αίσθησης, επειδή αυτό είναι απαραίτητο στην ευρύτερη έννοια για την προσαρμογή του ατόμου στην ζωή, όπως και για το εμπειρικό έργο της επιστήμης. Αλλά είναι υλιστικοί με την ειδική έννοια της στάσης που υιοθετείται όσον αφορά την αξιολόγηση και την εκτίμηση των εμπειριών της ζωής. Μέσα απο αυτήν την προοπτική, τα δυναμικά στοιχεία του εξωτερικού κόσμου γίνονται αισθητά σαν πολύ μεγαλύτερης σημασίας απο τα δυναμικά στοιχεία του εσωτερικού κόσμου, που συχνά απορρίπτονται σαν αόριστα, θαμπά, και μάλλον μή πραγματικά. Αυτή η ιδιαίτερη μορφή υλισμού που είναι η στάση που απορρίπτει την πραγματικότητα του εσωτερικού κόσμου, θέτει τους όρους με τους οποίους τα άτομα βιώνουν και πραγματοποιούν την ζωή τους, κατα ένα μεγάλο μέρος, στον σύγχρονο πολιτισμό.

Οι ψυχολογικές συνέπειες του να ζή κανείς μέσα σε αυτήν την κοινωνική ατμόσφαιρα είναι αναπόφευκτες και τις βλέπουμε παντού γύρω μας σε αυτήν την ιστορική περίοδο. Μή διακρίνοντας και μή όντας συνδεδεμένο με την εσωτερική αρχή της ανάπτυξης, το σύγχρονο άτομο δέν έχει τρόπο προστασίας απέναντι στις αγωνίες που τό περιβάλλουν σαν αποτέλεσμα των πιέσεων του ανταγωνιστικού του περιβάλλοντος. Μόνο εάν επιτύχη την εσωτερική σύνδεση με το βάθος της ψυχής του, μπορεί να εγκαθιδρύσει μία νέα ατμόσφαιρα που θα το προστατεύση και θα το στηρίζη. Τότε θα προστατεύη τον εαυτό του απο την αγωνία, και θα τον συνδέη με τις πηγές της δημιουργηκότητας.

Και σε προσωπικό και σε κοινωνικό επίπεδο η σημασία της ενίσχυσης της επαφής με το εσωτερικό στοιχείο έρχεται στην επιφάνεια στον πολιτισμό μας. Αυτή είναι η ευρύτερη σημασία της πρότασης που έκανε ο δικαστικός Warren να καθιερωθή ένα καινούργιο επάγγελμα ηθικών συμβούλων, είναι κάτι περισσότερο απο ότι έχει σχέση με πρότυπα ηθικής συμπεριφοράς. Η μεγάλη ανάγκη αφορά ένα επάγγελμα συμβούλων , που θα είναι ικανοί να ανασύρουν απο τα βάθη της ατομικής προσωπικότητας μία πλουσιώτερη ευαισθησία στις δυνατότητες της ζωής σε μεγάλο αριθμό σύγχρονων ατόμων, και ιδιαίτερα σε αυτούς που κρατούν υπεύθυνες κοινωνικές θέσεις.

Αυτό σημαίνει μία τάξη συμβούλων που θα χρησιμεύουν σαν εκμαιευτές προσώπων. Τα εργαλεία αυτού του συμβούλου θα είναι ψυχολογικά, αλλά οι στόχοι του θα εκτείνωνται πολύ μακρύτερα απο την ψυχοθεραπεία στην  περιορισμένη κλινική της έννοιας, έργο του θα είναι όχι να επιβάλη σιγά-σιγά ηθικές αξίες με διδακτικά κηρύγματα, αλλά να ανοίξη έναν δρόμο προσωπικής εμπειρίας, που θα αφομοιωθή και θα αποκτήση κύρος με μοναδικό τρόπο στα εσωτερικά βάθη του κάθε ατόμου.

Το ηθικό επίπεδο της ζωής στον πολιτισμό μας μπορεί τότε να αλλάξη με βάση αυτές τις εμπειρίες, και να φωτισθή απο την διερυμένη συνειδητοποίηση της πραγματικότητας που φέρνουν αυτές.

Ένα τέτοιο επάγγελμα συμβούλων, που εργάζονται σαν εκμαιευτές της προσωπικής ανάπτυξης, θα μπορούσε θαυμάσια να σταματήση το κύμα της ηθικής αποσύνδεσης και της προσωπικής έλλειψης νοήματος που υψώνεται στον πολιτισμό μας. Εκτός απο το να φέρουν μία αποτελεσματική θεραπεία απο την αγωνία, θα μπορούσαν να αποκαταστήσουν μέσα μας το χαμένο απόθεμα δυναμικού της προσωπικότητας μας που απαιτεί η ιστορική στιγμή. Αλλά καμμία ανθρώπινη ομάδα δέν μπορεί να λειτουργήση στο κενό, χρειάζεται μία κοινωνική ατμόσφαιρα που θα είναι εποικοδομητική για τον τρόπο της εργασίας τους, θα εκτιμά την σημασία της και θα την υποστηρίζη. Πανω απ’όλα, απαιτείται μία προοπτική γνώσεων, μέσων και μεθοδολογίας, με τα οποία θα φέρουν σε πέρας το έργο τους , το να θέση μία βάση προς αυτήν την κατεύθυνση είναι ο κύριος σκοπός αυτού του βιβλίου. Στα κεφάλαια που ακολουθούν θα προσπαθήσουμε να θέσουμε μία προοπτική θεωριτικών συλλήψεων και πρακτικών διαδικασιών, με τις οποίες θα είναι δυνατόν να επιδιωχθή το μεγάλο κοινωνικό και ψυχολογικό εγχείρημα του καιρού μας. Είναι απαραίτητο ένα έργο ατόμων και ομάδων, έτσι ώστε να εγκαθιδρυθεί μία νέα ατμόσφαιρα πραγματικότητας στην εποχή μας. Έχουμε καθήκον να αναπτύξουμε μίας ατμόσφαιρα δημιουργηκότητας μέσα στον σύγχρονο πολιτισμό σε δύο επίπεδα. Πρώτα, στο κοινωνικό επίπεδο, χρειαζόμαστε μία στάση που να επιβεβαιώνη την σημασία της εσωτερικής ζωής και να την βλέπει σαν ένα απαραίτητο και ανεκτιμητης αξίας ζήτημα, ιδιαίτερα για πρόσωπα που απασχολούνται στα «σκληροτράχηλα» επαγγέλματα της βιομηχανίας και της επιστήμης, που είναι χαρακτηριστικά για τον πολιτισμό μας. Έπειτα, σε προσωπικό επίπεδο, χρειάζεται να δώσουμε τις απαραίτητες συνθήκες, πληροφορίες, και ένα πρόγραμμα εξάσκησης, που θα δώση την δυνατότητα σε έναν σημαντικό αριθμό ατόμων να φθάσουν στην διάσταση του βάθους της ανθρώπινης ύπαρξης, να έρθουν σε επαφή με την πραγματικότητα της εσωτερικής αλήθειας, να αναγνωρίσουν την δύναμη και το νόημα της, και να αποδεχθούν αυτήν την ευρύτερη γνώση σαν ένα γεγονός προσωπικής εμπειρίας. Σαν ένα βασικό πρώτο βήμα, εάν μπορέσουμε να συνηθίσουμε να νιώθουμε σαν στο σπίτι μας, να τριγυρίζουμε, να εξερευνούμε και να ανακαλύπτουμε μέσα στην σκοτεινή και μυστηριώδη ατμόσφαιρα του βάθους της ψυχής, θα μπορέσουμε να προσεγγίσουμε τα ψυχολογικά δυναμικά αποθέματα που χρειαζόμαστε, για να μετατρέψουμε τις αγωνίες της εποχής μας σε μία μεγάλη ευκαιρία.

Τέλος κεφαλαίου.

Συνεχίζεται

Αμέθυστος