ΕΜΦΥΛΕΣ Ή ΑΦΥΛΕΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΕΣ ΑΓΙΩΝ; - Η ΟΣΙΑ ΜΑΡΙΑ ΠΟΥ ΕΓΙΝΕ ΜΟΝΑΧΟΣ ΜΑΡΙΝΟΣ

Π.Α. Ανδριόπουλος

Η Οσία Μαρία, της οποίας την μνήμη εορτάζει η Εκκλησία στις 12 Φεβρουαρίου, έζησε τον 5ο αιώνα μ.Χ., κατά τη Μαρωνιτική παράδοση που τοποθετεί τον τόπο ασκήσεώς της στη σπηλιά Qanubin, στην πεδιάδα της Qadisa στο βόρειο Λίβανο, ενώ κατά άλλους τον 7ο αιώνα μ.Χ. σε Αιγυπτιακή περιοχή.
Ντύθηκε ανδρικά ρούχα και πήγε να ασκηθεί σε ανδρικό μοναστήρι μαζί με τον πατέρα της, κατά τον Συναξαριστή. Μετονομάστηκε σε μοναχό Μαρίνο. Κάποια φορά συκοφαντήθηκε ότι διέφθειρε την κόρη ενός πανδοχέα και εκδιώχθηκε από το μοναστήρι, ανατρέφοντας ένα παιδί που δεν γέννησε. 

Το πραγματικό της φύλο αποκαλύφθηκε κατά τον ενταφιασμό της.
Ιδού πώς περιγράφει ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης τον βίο της: 

Tη αυτή ημέρα μνήμη της Oσίας Mαρίας της μετονομασθείσης Mαρίνος. 

Στολή Mαρίνον μαρτυρεί την Mαρίαν, 

Tαφή Mαρίαν δεικνύει τον Mαρίνον. 

Aύτη η Oσία αλλάξασα τα γυναικεία φορέματα, εφόρεσεν ανδρίκεια, και αντί Mαρίας μετωνομάσθη Mαρίνος. Eμβαίνουσα δε μέσα εις Mοναστήριον, ομού με τον κατά σάρκα πατέρα της, εκουρεύθη Mοναχός και υπηρέτει μετά των νεωτέρων Mοναχών, χωρίς να γνωρισθή τελείως ότι ήτον γυνή. Mίαν φοράν δε κονεύσασα εις ένα πανδοχείον, ήτοι ξενοδοχείον, ομού με άλλους αδελφούς, εδιαβάλθη ότι έφθειρε την θυγατέρα του πανδοχέως, και δέχεται ευχαρίστως την συκοφαντίαν αυτήν και το όνειδος, και ομολογεί πως έπραξε την αμαρτίαν εκείνην, οπού δεν έπραξεν. Όθεν εδιώχθη έξω από το Mοναστήριον, και εις τρεις ολοκλήρους χρόνους εταλαιπωρήθη η αοίδιμος τρέφουσα το παιδίον εκείνο, οπού δεν εγέννησεν. Eπειδή δε μίαν φοράν εδέχθη μέσα εις το Mοναστήριον, είχε μαζί της και το εκ πορνείας παιδίον αρσενικόν. Eφανερώθησαν όμως τα κατά την Oσίαν, αφ’ ου ετελεύτησεν. Όταν γαρ ενταφιάζετο, εγνωρίσθη, ότι ήτον γυναίκα. H δε θυγάτηρ του πανδοχέως η συκοφαντήσασα την Oσίαν, εκυριεύθη από πονηρόν δαιμόνιον. Όθεν ωμολόγησε φανερά και είπεν, ότι διεφθάρη από ένα στρατιώτην. Kαι λοιπόν ο Hγούμενος και οι Mοναχοί, οπού πρότερον ωνόμαζον αθλίαν την Oσίαν, τότε ωνόμαζον αυτήν μακαρίαν, και πολλών τιμών ταύτην ηξίωσαν.

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 

Το πρόγραμμα του Υπουργείου Παιδείας «Έμφυλες ταυτότητες», που πραγματοποιείται στα Γυμνάσια, σκέπτομαι ότι έχει θεολογικές παραμέτρους – που στηρίζονται κυρίως στην αγιολογία – οι οποίες είναι ίσως πιο …ακατάλληλες και πιο …επικίνδυνες από το ίδιο το πρόγραμμα, το οποίο έσπευσαν να κατακεραυνώσουν οι γνωστοί άγνωστοι «εκκλησιαστικοί». 

Και ο προβληματισμός μου αυτός αφορμάται από τα Συναξάρια. 

Για παράδειγμα: Στον Συναξαριστή του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου διαβάζουμε για την οσία Ευφροσύνη (η μνήμη της 25 Σεπτεμβρίου). «Aύτη η Aγία Eυφροσύνη ήτον κατά τους χρόνους Θεοδοσίου του μικρού εν έτει υι΄ [410], αφήσασα δε τα χαροποιά πράγματα του κόσμου τούτου, και την φαντασίαν και δόξαν της παρούσης ζωής, και φυγούσα κρυφίως από τον οίκον του πατρός της, μετεσχημάτισε τον εαυτόν της. Φορέσασα γαρ ανδρίκεια φορέματα, αντί Eυφροσύνης μετωνομάσθη Σμάραγδος. Kαι επειδή ηγάπησε των Mοναχών την πολιτείαν, επήγεν εις ένα Mοναστήριον ανδρίκειον, φαινομένη ως ευνούχος βασιλικός, και κουρεύσασα τας τρίχας της κεφαλής της, εσπούδαζε με κάθε τρόπον, πώς να κρυφθή, και να μη την μάθη ο πατήρ της Παφνούτιος.» 

Τα όσα καταγράφονται  στον βίο της αγίας είναι αδιανόητα τόσο για την κοσμική όσο και για την σημερινή εκκλησιαστική πραγματικότητα. Απέδρασε από την πατρική εστία και «μετεσχημάτισε τον εαυτόν της», φορώντας αντρικά ρούχα, πήγε σε αντρικό μοναστήρι και παρουσιάστηκε ως ευνούχος βασιλικός κ.λπ. Το εξωφρενικό αυτό γεγονός τονίζει ο Άγιος Νικόδημος: «Kαι τη αληθεία ήτον ένα πράγμα παράδοξον, οπού αδυνατεί να το παραστήση λόγος: δηλαδή, το να βλέπη τινάς μίαν ωραίαν γυναίκα να συγκατοική ανάμεσα εις άνδρας Mοναχούς. H οποία εδυνήθη να κρύψη τον εαυτόν της, τόσον από τον πατέρα της, όστις την εζήτει επιπόνως εις τα όρη και τα λαγκάδια, και εις πάντα τόπον, και έτρεχεν εδώ και εκεί αναστενάζωντας διά τον μακρόν και πολυχρόνιον χωρισμόν της• όσον και από τους Mοναχούς, με τους οποίους εσυγκατοίκει.» 

Ο βίος της Αγίας δυναμίτης πραγματικός τόσο στα θεμέλια της οικογένειας – όπως εμείς οι σημερινοί χριστιανοί την εκλαμβάνουμε – αλλά και στην υπόθεση «φύλο», με την επιλογή του μετασχηματισμού και της εμφάνισης της ως «ευνούχος βασιλικός». 

Ανάλογος και ο βίος της Οσίας Θεοδώρας της εν Αλεξανδρεία (11 Σεπτεμβρίου), αλλά και της Οσίας Ευφροσύνης της Νέας της εν Κωνσταντινουπόλει. 

Και βέβαια έχουμε αγίους ευνούχους στο Βυζάντιο, όπως ο άγιος Θεόδωρος ο Κρατερός, ο οποίος ήταν ευνούχος κουβικουλάριος στην αυλή του βασιλέως του Βυζαντίου Θεοφίλου (829-842 μ.Χ.), ο άγιος Αζάτ (ευνούχος του βασιλιά των Περσών Σαβωρίου) κ.α. 

Στις μέρες μας τώρα. 

Ο Αρχιμ. Γεώργιος Χ. Χρυσοστόμου (νυν Μητροπολίτης Κίτρους) στην μελέτη του με θέμα: ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΕΥΧΟΛΟΓΙΑΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΑΦΕΙΑ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΣΘΕΝΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΙΣΤΩΝ, αναφέρεται και στην «εὐχή εἰς ὀνοματοθεσίαν νέαν ἐπί ἀλλαγῇ φύλου, ποίημα τοῦ μητροπ. Ν. Ἰωνίας Τιμοθέου Ματθαιάκη. Ἡ εὐχή αὐτή δέν περιλαμβάνει κάποιο αἴτημα ὑπέρ ὑγείας, ἀλλά ἀφορᾶ τή συνάφεια μεταξύ ὑγείας καί ἀσθένειας. Συγκεκριμένα ἀφορᾶ τήν κατάσταση ἑνός νηπίου, μετά τήν ἀποκατάσταση μιᾶς γενετήσιας ἐπιπλοκῆς. Μέ τήν πρόοδο τῆς ἰατρικῆς ἐπιστήμης ἡ ἀμφιφυλία σέ νεογέννητα βρέφη ἀποκαθίσταται χειρουργικά. Ἡ εὐχή χρησιμοποιεῖται μόνον ὅταν τό βρέφος ἔχει λάβει ἤδη ὄνομα. Ἡ ὀργανική ἀλλαγή φύλου ἤ ἡ διόρθωση γενετήσιων χαρακτηριστικῶν γίνεται ἀποκλειστικά μέσῳ ἰατρικῶν μέσων, ὁπότε καθίσταται ἀναγκαία ἡ ἀλλαγή ἤ μεταβολή τοῦ ὀνόματος. Ἡ εὐχή χρησιμοποιεῖται ἀποκλειστικά καί μόνο σέ αὐτή τή συγκεκριμένη περίπτωση.» 

Όλα τα παραπάνω - άκρως ενδεικτικά - προς προβληματισμόν και αναστοχασμόν για τις βεβαιότητές μας και τους …αφορισμούς μας.

panagiotisandriopoulos

ΣΧΟΛΙΟ: Στήν εκκλησία δέν υπάρχει άρσεν καί θήλυ. Υπάρχει Ανδρας καί Γυναίκα καί ανήκουν στόν κόσμο τών αρετών. Η αλλαγή ενδύματος σέ μιά εποχή πού δέν διέφεραν απολύτως οι ενδυμασίες, όπως σήμερα, δέν αναιρούσε τήν φύση, ούτε τό εκκλησιαστικό γεγονός. Η αλλαγή φύλου δέν ισούται μέ τήν αλλαγή τού ενδύματος. Διότι η αλλαγή φύλου συνεπιφέρει καί τήν αλλαγή σώματος. Καί αφήνει νά εννοηθεί ότι μπορούμε νά αλλάξουμε σώματα όπως τά πουκάμισα, κάτι πού διδάσκει όμως ο Ινδουισμός, ονομάζοντάς το μετενσάρκωση. Κάτι πού καταργεί καί τό τελευταίο άρθρο τού Συμβόλου τής Πίστεως βάσει τού οποίου Προσδοκούμε ανάστασιν νεκρών καί ζωήν τού μέλλοντος αιώνος. Εξάλλου η ιατρική η οποία καλείται νά συνδράμει τίς πρωτοβουλίες τού σημερινού υπουργού δέν είναι κοινωνική κατασκευή. Πώς είναι δυνατόν μιά κοινωνική κατασκευή νά δημιουργήσει κάτι πού είναι πέραν αυτής γιά νά υπηρετήσει στήν συνέχεια αυτή;

Αμέθυστος