Ο Χάμπτι Ντάμπτι αποκαλύπτει στην Άλις την προσέγγισή του στη χρήση των λέξεων, η οποία προεξοφλεί τη δεύτερη σκέψη και τη νεογλώσσα του Όργουελ και, από πολλές απόψεις, τη σημασιολογική επανάσταση της πολιτικής ορθότητας. Όταν χρησιμοποιώ μια λέξη, εξηγεί ο Humpty Dumpty - μια μεταφορά για τη δύναμη όλων των εποχών - σημαίνει ακριβώς αυτό που θέλω να σημαίνει. Στην παρατήρηση της Αλίκης ότι οι λέξεις μπορούν να έχουν πολλές σημασίες, ο μικρός σε σχήμα αυγού απαντά: «Όταν κάνω μια λέξη να κάνει μια τέτοια δουλειά, πάντα πληρώνω περισσότερα». Πολύ μοντέρνο, όντως σύγχρονο. Ο Γκουστάβο Μπουένο εξέδωσε ένα βιβλίο -προφανώς απλής πολιτικής διαμάχης- με τίτλο "Ο Θαπατερό και η σκέψη της Αλίκης". Το θέμα ήταν η σύγχυση ενώπιον ενός πολιτικού ηγέτη, του José Luìs Rodrìguez Zapatero, εντελώς απαλλαγμένου από τις δικές του ιδέες (που στερείται εντελώς δικών του ιδεών), ενός σχετικιστή στην υπερβολή, ένας αρχηγός κυβέρνησης που επιβεβαίωσε ήρεμα την αδιαφορία του για το ισπανικό έθνος που κλήθηκε να ηγηθεί, που έκανε δικά του -μετατρέποντάς τα σε νόμους- όλα τα κλισέ της προοδευτικής υποκουλτούρας της αμερικανικής καταγωγής: σοσιαλιστής κατ' όνομα, ριζοσπάστης στην πραγματικότητα. Η Σκέψη Αλίκη, στον απέραντο ισπανόφωνο κόσμο, σύντομα έγινε συνώνυμη με ένα μοντέλο, με μια πολιτική φιλοσοφία που - αλίμονο - κυριαρχεί στη Δύση. Είναι μια σκέψη που περιγράφει τεράστιους στόχους χωρίς να εξηγεί πώς να τους επιτύχει. Μιλάει, εκφωνεί προτάσεις, πάντα αποστομωτικές, καθολικές, αδιαμφισβήτητες λόγω της προφανότητάς τους και τις καθιστά σημεία ατζέντας κοινωνικής μηχανικής. Όχι στον πόλεμο, το «ποτέ ξανά», που αναφέρεται σε τραγωδίες ή λάθη του παρελθόντος, συμμαχία πολιτισμών, είναι χαρακτηριστικές εκφράσεις μιας κουτσής σκέψης που εκφράζει χωρίς να εξηγεί, της οποίας οι λύσεις περιέχονται σε ατάκες.
Καμία σχέση με την «αδύναμη σκέψη» ενός Gianni Vattimo, που αρχή του είναι η ανυπαρξία της αλήθειας. Η σκέψη της Αλίκης έχει πολλαπλές αλήθειες, μία ή περισσότερες για κάθε εποχή, ιριδίζουσες, μεταβαλλόμενες υγρές αξίες. Είναι εύθραυστη, όχι αδύναμη, ελαφρότατη γιατί δεν έχει βάρος και πάχος. Γι' αυτό λειτουργεί, στη γη και την ώρα του ηλιοβασιλέματος. Οι εκφραστές της δεν διατυπώνουν σκέψεις, εκτοξεύουν επικλήσεις. Οι ισχυρισμοί τους υπονοούν ότι μόνο αυτοί προωθούν ευγενείς σκοπούς, σε αντίθεση με εκείνους που διαφωνούν, με την υποτιθέμενη «συναισθηματική» καλοσύνη, ελαφριά σαν φτερό, αλλά αμείλικτη στους κακούς διαφωνούντες. Οι προτάσεις τους που πλαισιώνουν την ουτοπία και το οραματικό όνειρο μεταφέρουν, όπως η Αλίκη αφού έπεσε από την τρύπα του κουνελιού, σε έναν εικονικό κόσμο, που διαμορφώνεται από έναν επιφανειακό λεκτικό βολονταρισμό και φωνακλάδικο, ενθουσιασμό, που αναβλύζει γλυκιά, διαβητική μελάσα. Μια χώρα των (λεγόμενων) θαυμάτων όπου όλες οι φαντασιώσεις είναι δυνατές αν το θέλουμε πραγματικά. Το άδειο αλλά σφοδρά επιτυχημένο σύνθημα του Μπαράκ Ομπάμα έρχεται στο μυαλό μου. Ναι, μπορούμε. Σε αυτή τη γενική, αδιάκριτη, ασαφή, παιδαριώδη, βρεφική μορφή, τόσο καλοδεχούμενη στον Ευρωπαίο τού 21ου αιώνος, μπορεί κανείς να επιτύχει αέναη ειρήνη ή να εγκρίνει νόμους που θεσπίζουν ισότητα και ισοδυναμία, που αποδίδουν «ανθρώπινα» δικαιώματα σε ανώτερα πρωτεύοντα (η Ισπανία του Θαπατέρο, ο πρώτος « πλανήτης των πιθήκων»!), να διακηρύξει νόρμες για τις οποίες είναι εμφανής η ανυπαρξία ή ανεπάρκεια οικονομικών πόρων.
Κι όμως, η κριτική που στοχεύει να ξεσκεπάσει τον μη ρεαλισμό της σκέψης της Αλίκης διακρίνεται από την ανυπαρξία της. Ο Θαπατέρο δήλωσε ότι «ό,τι δεν μπαίνει στον προϋπολογισμό δεν υπάρχει». Ο Humpty Dumpty στην εξουσία, ο Mad Hatter και ο Cheshire Cat υπουργοί του κράτους. Η επιτυχία ήταν εκπληκτική: η σκέψη της Αλίκης στην εξουσία και η ψευδαίσθηση, το ψυχεδελικό ταξίδι που έχει γίνει πρόγραμμα, έχουν αντικαταστήσει την πραγματικότητα. Δεν θα είχε συμβεί χωρίς την άκριτη υποστήριξη των ΜΜΕ, δηλαδή χωρίς την έγκριση από αυτούς που κρατούν τα κλειδιά της εξουσίας. Καλά φυτεμένη στην υλική πραγματικότητα που κυριαρχεί και κατέχει, η ολιγαρχία προωθεί, ορίζει όλο και πιο τεράστιες δόσεις σκέψης τής Αλίκης. Η κριτική δεν χαίρει καλής δημοσιότητας: δεν πρέπει να ενοχλούμε τον χειριστή, ο οποίος έχει φτιάξει έναν παιχνιδότοπο για εμάς, μια πλανητική Χώρα των θαυμάτων, ξεπερνώντας τον Πήτερ Παν και τη Χώρα του Ποτέ. Η Χώρα των θαυμάτων υπάρχει γιατί υπάρχει η ιδέα, γιατί έτσι έχουμε αποφασίσει. Η πολιτική ορθότητα, το επιστύλιο της σκέψης της Αλίκης, σκορπίζει φτηνή ενσυναίσθηση και καλοσύνη, και δεν έχει σημασία αν είναι απλοϊκή και εξωπραγματική. Οι αυτοαποκαλούμενες όμορφες ψυχές είναι τόσες Αλίκες που κρέμονται πάνω από τα λόγια του Χάμπτι Ντάμπτι, που χειροκροτούν μανιωδώς χωρίς να υποπτεύονται την απάτη. Υπάρχουν τόσες χώρες των θαυμάτων όσες και οι αδύναμες, αλαφροΐσκιωτες σύγχρονες Αλίκες. Αργά ή γρήγορα η πραγματικότητα σπάει τον καθρέφτη και κάνει τη φωνή της να ακουστεί. Το πρόβλημα είναι η ελαφρότητα των γενεών «χιονονιφάδας». Εκατομμύρια δυτικές Αλίκες δεν θα αντέξουν το χτύπημα, δεν θα επιβιώσουν από την πτώση των ψευδαισθήσεων του annus horribilis 2020, με τον ιό και τον ξαφνικό περιορισμό των ελευθεριών, την κοινωνική αποστασιοποίηση, τον φόβος που εξαπλώνεται ευρέως, καί τον εγωισμό που είναι ο καρπός του. Σε αντίθεση με τη Χώρα των Θαυμάτων, η σωτηρία, η ίδια η ζωή είναι υποκειμενική, αφορά το «εμένα» και «εσύ» είσαι ο εχθρός μου, ένας εν δυνάμει μολυσμένος. Το παράλογο και το γελοίο επικρατούν και λαμβάνουν την έγκριση μιας γενιάς που δεν καταλαβαίνει γιατί δεν συλλογίζεται και δεν μπορεί να δει πέρα από τη μύτη της. Στη σκέψη της Αλίκης τα επιχειρήματα δεν είναι έγκυρα: ναι, μπορούμε, ναι μπορούμε: έτσι αποφασίζεται και κάθε εμπόδιο που θα σταθεί εμπόδιο είναι ένδειξη ασέβειας. Πόσο ευχαριστεί αυτή η ολοκληρωτική αποφασιστικότητα τα ανθρώπινα κοπάδια που βόσκουν, ανυπόμονα για έναν αυλητή όπως στο Hamelin, ακόμα κι αν ο μαγικός αυλός οδηγεί στην άβυσσο. Χρειάζεται η δημιουργική ιδιοφυΐα ενός García Márquez -που φανταζόταν τον τρελό Macondo του, τόσο αληθινό από πολλές απόψεις- την οξυδερκή ευφυΐα ενός Gustavo Bueno για να ξετυλίξει το περίπλοκο κουβάρι της ανοησίας, τα παραπλανητικά νήματα από τα οποία είναι υφασμένη η σκέψη της Alice.
Είναι μια φάρσα που ξετυλίγεται μπροστά στα μάτια μας, για να εξαπατήσει για άλλη μια φορά τον λεγόμενο κυρίαρχο λαό. Εφόσον όλα έχουν γίνει λάθος μέχρι τώρα, θέλουν να ξεκινήσουν από την αρχή, καταργώντας το παρελθόν, νέους Αδάμ ή καλούς άγριους à la Rousseau, παιδικούς και ανόητους. Αυτό που γράφει ο García Márquez στις αρχικές γραμμές του "Εκατό Χρόνια Μοναξιάς" μπορεί να εφαρμοστεί στους οπαδούς της σκέψης της Αλίκης. «Ο κόσμος ήταν τόσο πρόσφατος που πολλά πράγματα δεν είχαν όνομα και, για να τα πεις, έπρεπε να τα μαρκάρεις με το δάχτυλό σου». Η Αριστερά – η «θεϊκή» Αριστερά (Alain Finkielkraut) με κεφαλαίο γράμμα – επανεφευρίσκει τα πάντα, ακόμη και το λεξιλόγιο, ή μάλλον "από-εφευρίσκει", αποδομεί, όπως ήθελε ο Ντεριντά, ένας από τους ιερείς της – ό,τι την ενοχλεί. Έχουν τοποθετήσει την ιδέα του κράτους, του έθνους, της Ελλάδος, στο ιδιαίτερο ευρετήριο των απαγορευμένων λέξεων. Η Ιταλία όπως καί η Ελλάδα δεν υπάρχει, και αν υπήρχε, πρέπει να εκμηδενιστεί. Είναι απλώς «αυτή η χώρα». Η σκέψη της Αλίκης ξεκινά από την αναπαράσταση ενός κόσμου διαφορετικού από τον πραγματικό κόσμο, του αντίθετου από τον δικό μας, γιατί τον φαντάζεται να αντανακλάται πέρα από τον καθρέφτη. Η Αλίκη μισεί να γνωρίζει τις δυσκολίες που πρέπει να ξεπεράσει για να φτάσει στον φανταστικό και αδύνατο κόσμο. «Όλα είναι πολύ πιο απλά, αν έχεις τη θέληση να μπεις στον κόσμο ανάποδα». Η σκέψη της Αλίκης χάνει κάθε κριτική και λειτουργεί ως μια απλοϊκή ονειροπόληση, τυπική για τον έφηβο που βλέπει τα πράγματα από έξω, χωρίς να διεισδύει στην πραγματικότητα και την περίστασή τους. Αυτό δεν αποκλείει ότι μπορεί να είναι «πολύ αποτελεσματικό και θριαμβευτικό για το πλήθος των σιτηρών» (G. Bueno).
Η σκέψη της Αλίκης προχωρά ζωγραφίζοντας έναν κόσμο διαφορετικό από τον πραγματικό κόσμο και, παραδόξως, ανάποδα όπως σε καθρέφτες. Ανατρέπει τη σκληρή πραγματικότητα, δεν θέλει να έχει επίγνωση των δυσκολιών, των μεθόδων και των μονοπατιών. Σε αυτό διαφέρει από τον ουτοπικό τρόπο σκέψης, ο οποίος, αν και τείνει να προϊδεάζει έναν τέλειο κόσμο («ένας άλλος κόσμος είναι δυνατός»), διατηρεί την επίγνωση των δυσκολιών, που μπορεί επίσης να απαιτήσουν ακόμη και αιματηρές επαναστάσεις. Μια επίγνωση που χρησιμεύει στη μέτρηση της απόστασης μεταξύ ρεαλιστικής και ιδανικής πραγματικότητας, στη διαμόρφωση ενδιάμεσων στόχων, στη μέτρηση των ελπίδων και των δυνατοτήτων των έργων μετασχηματισμού, στην ανάλυση των πιθανοτήτων επιτυχίας. Καμία από αυτές τις τεχνικές ή φιλοσοφικές επιπτώσεις δεν αγγίζει τη σκέψη της Αλίκης, η οποία λειτουργεί ως απλοϊκός, ανώριμος ονειροπόλος, σάν ο ύπνος της λογικής που καταλήγει να καλύπτει την πραγματικότητα αντί να την αναλύει, να συλλογίζεται σε ευθείες, στοιχειώδεις γραμμές, χωρίς να λαμβάνει υπόψη και ακόμη και χωρίς να αναγνωρίζει τις άπειρες μεταβλητές. Δίνει ζωή σε έναν αφηρημένο, τυφλό και άκαμπτο ορθολογισμό. Σκέφτηκε η Αλίκη, καί τραβάει μόνο τη μια άκρη από τό κουβάρι χωρίς να θέλει να μάθει τίποτα για τα άλλα νήματα στα οποία είναι μπλεγμένη. Προχωρά επιβεβαιώνοντας μια ομοιότητα μεταξύ διαφορετικών πραγματικοτήτων για να την επεκτείνει σε όλο το φάσμα των δυνατοτήτων. Συμπεριφέρεται σαν ένα διψασμένο παιδί που πίνει το διάφανο αλκοολούχο υγρό στο μπουκάλι, έχοντας εμπιστοσύνη στην ομοιότητα με το αγνό νερό που του προσφέρουν οι γονείς του.
Είναι ένας ψεύτικος απλοϊκός ορθολογισμός, ίδιος με τις ομιλίες των μπαρ όσων λύνουν τα προβλήματα του κόσμου με προφανή κοινή λογική, χωρίς να γνωρίζουν τους όρους των προβλημάτων. Βραχυπρόθεσμες, κοντόφθαλμες ιδέες, που ικανοποιούνται με την επιφάνεια. Η σκέψη της Αλίκης είναι μια αφελής, αισιόδοξη αλλά πολύ επικίνδυνη μορφή πολιτικής που συνίσταται στη διατύπωση προτάσεων «καλού» των οποίων η πρόθεση είναι να είναι ευχάριστη στο αυτί της λιγότερο καλά ενημερωμένης κοινής γνώμης, της απόλυτης πλειοψηφίας. Από αυτή την άποψη, κάθε γεγονός είναι αποδεκτό αρκεί να προσαρμόζεται ιδεολογικά στον ευνοϊκό άνεμο της πολιτικής ορθότητας, στο πηγάδι της συναίνεσης ενός ιδεαλισμού της αγοράς του δρόμου, πεπεισμένος ότι μπορούν να δοθούν απλές λύσεις σε πολύπλοκα προβλήματα. Δεν είναι παράξενο που το παράδειγμα της σκέψης της Αλίκης ήταν ο Θαπατερό, γνωστός ως Μπάμπι, του οποίου ο απαλός ουτοπισμός τον οδήγησε να περικυκλωθεί από ένα γυναικονίτη, ανίκανες συνεργάτιδες -τον ενδιέφερε ότι ήταν γυναίκες, όχι ότι ήξεραν να αντιμετωπίζουν τα προβλήματα- γιά να προωθήσει μια διφορούμενη, πού ποτέ δεν εξηγήθηκε "συμμαχία πολιτισμών", να ενταχθεί στο υπερ-ζωοφιλικό έργο "μεγάλος πίθηκος" . Το αποτέλεσμα ήταν το πολιτικό κενό που καλύπτεται από καλές προθέσεις, προοδευτική ρητορική με το χέρι στην καρδιά και την αδυναμία αντιμετώπισης των πραγματικών ζητημάτων της πολιτικής, κοινωνικής και πολιτικής ατζέντας.
Είναι σαν να αφήνουμε το κουμάντο του πλοίου σε μια φουρτουνιασμένη θάλασσα – η αναλογία με την εκθαμβωτική επιτυχία του Movimento 5 Stelle μας κάνει ανήσυχους – σε έναν χαμογελαστό και αισιόδοξο μαθητή, αλλά ανίδεο, ανόητο και ανίκανο, που προσελκύει επιβάτες που δεν μπορούν να δουν τα βράχια και τα κύματα. Στον κόσμο της Αλίκης που πέρασε από το καθρέφτη, υπάρχει η μαγεία της φωτιάς που δεν καίγεται και των πραγμάτων που αιωρούνται στον αέρα. Μια υποβλητική (υπαινικτική) σκέψη, αλλά εξωπραγματική, κλεισμένη στην εφηβική αφέλεια που θέλει να γίνει ο κανόνας, παρά το γεγονός ότι τα πάντα στη ζωή κοστίζουν κόπο, τον φόρο τιμής που απαιτείται για να ζεις στον κόσμο. Είναι η πρόταση/επιβολή ενός νοήματος ζωής που περιστρέφεται γύρω από τα γελοία τσιτάτα και τα ταμπού της πολιτικής ορθότητας, στα οποία η απογοήτευση της σύγκρουσης με μια πραγματικότητα στην οποία οι καθρέφτες, όπως και τα σώματα, είναι αδιαπέραστα. Η σκέψη της Αλίκης αποτελεί απειλή με ανυπολόγιστες συνέπειες. Αν οι άνθρωποι αποδεχτούν την παραπλανητική ανάγνωσή της, η σύγχυση θά εξαπλώνεται. Ωχαδερφισμός, αδιαφορία για την αλήθεια, εμμονική ισοδυναμία των πάντων και όλων, μοχθηρός ταυτοτισμός άπειρων απαιτητικών και ιδιότροπων μικρών ομάδων, αντιανθρωπισμός, εφηβική συναισθηματικότητα, ενθουσιασμός για κάθε νέα ιδέα, όσο παράλογη κι αν είναι. Μια παραληρηματική και ασυνάρτητη εποχή του Υδροχόου για χρήση παραληρημένων και στενόμυαλων.
Η Αλίκη και οι ιστορίες της ανήκουν στο ανούσιο λογοτεχνικό είδος και κατ' επέκταση στο φανταστικό. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το κύρος που απολαμβάνει αυτή η τάση σε ορισμένους τομείς γνώμης είναι εκπληκτικό και μπορεί να γίνει κατανοητό μόνο ξεκινώντας από μια τρομερή αλλά αληθινή διάγνωση: ο κόσμος είναι ένα σμήνος μέτριων ανθρώπων. Αυτή η άκριτη σκέψη, που ξεπερνά πολύ τα όρια της ουτοπίας, μπορεί να αποκαλεί τους πιθήκους ως ανθρώπους, γονείς Α και Β μέλη ομοφυλόφιλων ζευγαριών που έχουν λάβει παιδί για υιοθεσία· φασίστες όλους όσους διαφωνούν με το μανιχαϊστικό τους όραμα για τον κόσμο. Καλύψτε λοιπόν τα πραγματικά προβλήματα των ανθρώπων κάτω από ένα αφηρημένο νεφέλωμα χωρίς περιεχόμενο, χωρίς καν να τα ορίσετε, πίσω από ένα μόνιμο ηλίθιο χαμόγελο, μια αφόρητη αγγελική στάση, ένα ποτάμι ρητορικής ανάμεσα σε ψεύτικες, υποκριτικές και κακόπιστες σκέψεις. Είναι η τελική φάση του εκφυλισμού της προοδευτικής αριστεράς, απελευθερωμένης από το βάρος των φτωχών και των εργατών. Δεν είναι ουτοπική σκέψη: η σκέψη της Αλίκης προχωρά περιγράφοντας -και δυστυχώς υλοποιώντας- έναν κόσμο ξένο προς την πραγματικότητα, ανάποδο, διάφανο, ρευστό, που τον βλέπουμε και τον κρίνουμε μέσα από έναν σπασμένο καθρέφτη. Είναι μια ιδεολογική παραμόρφωση της συνείδησης ενός νηπιακού, ανενημέρωτου, άπειρου ανθρώπινου τύπου, αλλά άκαμπτου στις ψευδοπεποιθήσεις του. Εθελοντισμός φτιαγμένος από συνθήματα κατά της πραγματικότητας, σχετικισμός ενάντια στην αυστηρότητα, αφέλεια απέναντι στην απειλή, είναι μερικά από τα χαρακτηριστικά της σκέψης της Αλίκης, η τελική φάση του προοδευτισμού, με τη σειρά της μια παθολογία της αριστεράς που ορφάνεψε από αρχές. Με τα λάβαρα του πραγματικού σοσιαλισμού να χάνονται, το εξωπραγματικό ήρθε σε εμάς. Ένα είδος συμπλέγματος αυτοευνουχισμού που έφτασε σε ωριμότητα σε μια εποχή που η Ευρώπη και η Ιταλία απειλούνταν στην ίδια τους την ύπαρξη, όπως συνέβη με πολλά άλλα αντιδραστικά αντισώματα, στον πρώιμο Μεσαίωνα και μετά την καταστροφή της Κωνσταντινούπολης. Η σκέψη της Αλίκης, εύθραυστη, αιθέρια, χωρίς ρίζες, που αιωρείται στήν απουσία βάρους, για την οποία «όλοι έχουν κάπως δίκιο», που έχει μια ιδέα «αλλά και» - διδάσκει ο Βελτρόνι - το αντίθετό της, είναι ο χαρακτηριστικός καρπός των καιρών της παρακμής, σ΄αυτό που τελικά κερδίζει ο Humpty Dumpty, ο οποίος πληρώνει για τις λέξεις για να πάρουν το νόημα που θέλει.
Ρόμπερτ Πεκιόλι
ΑΝ ΔΈΝ ΒΛΕΠΟΥΜΕ ΤΟΝ ΑΛΗΘΙΝΟ ΗΓΕΤΗ ΠΟΥ ΕΙΧΑΜΕ ΑΝΑΓΚΗ, ΟΠΩΣ ΘΡΙΑΜΒΟΛΟΓΟΥΣΕ Ο ΡΑΜΦΟΣ Ή ΑΥΤΟΝ ΠΟΥ ΕΤΟΙΜΑΖΕΤΑΙ, ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΛΠΙΣ.
Η ΜΟΝΗ ΔΥΝΑΤΗ ΕΞΗΓΗΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΧΩΡΗΣΕΩΣ ΤΩΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΜΑΣΚΑ ΤΩΝ ΑΡΙΣΤΕΡΩΝ ΣΤΟΝ ΝΕΟΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟ.
Ο ΑΠΟΛΥΤΟΣ ΘΡΙΑΜΒΟΣ ΤΟΥ puer aeternus, TΟΥ ΜΑΜΟΘΡΕΦΤΟΥ.
1 σχόλιο:
https://www.iefimerida.gr/politismos/paskal-mprykner-biblio-enas-shedon-teleios-enohos
ΚΑΛΗ ΑΝΑΣΤΑΣΗ
Δημοσίευση σχολίου