Ο ΠΛΑΤΩΝ ΚΑΙ Η ΝΕΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑ
Jean-François Mattéi
Οι συναντήσεις αυτού του δεύτερου Φόρουμ Le Monde/Le Mans (1990) εκτυλίσσονται ανάμεσα σε δύο προτάσεις*.
Πρώτον, μια διατύπωση με τρεις πτυχές: «Οι Έλληνες, οι Ρωμαίοι και εμείς», όπου αναφέρονται οι δυο πόλοι της αρχαίας κληρονομιάς και το συλλογικό πρόσωπο των κληρονόμων τους.
Δεύτερον, ένα ερώτημα με δύο πτυχές: «Η Αρχαιότητα είναι νεωτερική;» όπου εξετάζεται το ζήτημα της νομιμότητας μιας κληρονομιάς, η οποία ίσως να μην ανταποκρίνεται πια στις ανάγκες του καιρού μας.
Ας δούμε μια στιγμή το παράξενο αυτό ερώτημα. Αν απαντήσουμε αρνητικά, πράγμα που δείχνει λογικό, εκτός κι αν αρνηθούμε την ιστορία και θεωρήσουμε τον Σόλωνα ή τον Κάτωνα συγχρόνους μας, τότε δεν υπάρχει λόγος να ασχολούμαστε με μια κληρονομιά που έφτασε ως εμάς χάρη στις ιδιοτροπίες της ιστορίας, κι ακόμα λιγότερο με τη διαθήκη που προηγήθηκε. Στην περίπτωση αυτή η Αρχαιότητα δεν θα μας έχει κληροδοτήσει άλλο από παλιές τηβέννους, που εμείς τις έχουμε στοιβάξει στην αποθήκη και τις δοκιμάζουμε καμιά φορά, σε καμιά επέτειο. Αυτό ακριβώς μαρτυρεί εν πολλοίς η σύγχρονη εκπαίδευση, η οποία έχει περιορίσει σιγά σιγά το πεδίο των κλασικών «ανθρωπιστικών» σπουδών, τόσο των «νεκρών» γλωσσών όπως η ελληνική και η λατινική, όσο και της ιστορίας και της φιλοσοφίας, οι οποίες έχουν πια διαλυθεί μέσα στον ορίζοντα της «κουλτούρας», προς όφελος νέων μαθημάτων, που θεωρούνται πιο διαπλαστικά και που συνδέονται με τις διάφορες τεχνολογίες, της επικοινωνίας κατά πρώτο λόγο. Αν, αντίθετα, απαντήσουμε θετικά στο ερώτημα, τότε η νεωτερικότητα δεν είναι άλλο από μια παράταση της Αρχαιότητας, οπότε της αφαιρείται κάθε ιδιαίτερη ταυτότητα, περίπου όπως η Ευρώπη, κατά τον Πωλ Βαλερύ, δεν ήταν στην πραγματικότητα παρά «ένα μικρό ακρωτήρι της ασιατικής ηπείρου». Τότε το Νεωτερικό δεν θα 'ταν άλλο από την επανάληψη του Αρχαίου, όπως μαρτυρεί, σε πείσμα των παραπάνω, η μονιμότητα του ανθρωπιστικού ιδεώδους και οι διάφορες αναγεννήσεις, οι οποίες, από τον πρώτο ανθρωπισμό της Ρώμης, όταν αυτή συνάντησε τον ύστερο ελληνισμό, ως τις ιταλικές αναγεννήσεις ή ακόμα και ως τη Γαλλική Επανάσταση, που υποδύεται τη δική της τραγωδία με ρωμαϊκά ρούχα -με καλύτερο πειστήριο το ζωγραφικό έργο του Νταβίντ -, το μόνο που έκαναν ήταν να επαναλαμβάνουν τη βασική διδασκαλία της ελληνικής παιδείας. Στην περίπτωση αυτήν, η νεωτερικότητα δεν έχει κανένα μέλλον, παρά μόνον εκείνο της αιώνιας αυταπάτης, αφού όλα έχουν ειπωθεί στο παρελθόν, για πρώτη και έσχατη φορά.
Το διφορούμενο του πράγματος εκδηλώνεται με τον ζωηρότερο τρόπο στη φιλοσοφία, όπου η νεωτερικότητα, από τον Νίτσε και μετά, αντλεί την ταυτότητά της από τη θέληση ρήξης με μια παράδοση που ανάγεται στον Πλάτωνα, ο οποίος υποτίθεται πως βρισκόταν και ο ίδιος σε ρήξη με τον ελληνικό κόσμο – εξαιτίας «εκείνου του Εβραίου του Σωκράτη»! Κατά τον συγγραφέα της Γενεαλογίας της Ηθικής, η ιστορία της παράδοσης έπρεπε να εννοείται ως η αποφασιστική και διηνεκής πάλη μεταξύ Πλάτωνα και Ομήρου. Με ανάλογο τρόπο, η νεωτερικότητα θα κατακτούσε την προβληματική της ταυτότητα με το να ορθωθεί ενάντια στον Πλάτωνα, δίχως ωστόσο να επιστρέψει στον Όμηρο ή να συμφιλιώσει τις δύο μορφές, όπως το θέλησε για κάποιο διάστημα ο Βάγκνερ. Δε θα ήμασταν «αποφασιστικά μοντέρνοι» παρά μόνον αν ανατρέπαμε τον πλατωνισμό και προχωρούσαμε βαθύτερα σ' αυτό που ο Νίτσε επρόκειτο να ονομάσει «μηδενισμό». Ο όρος δεν φαίνεται υπερβολικός. Εκεί που ο Πλάτων θεμελίωνε το πράγμα στην Ιδέα, ένας Στίρνερ θα θελήσει να θεμελιώσει τη δική του υπόθεση στο Τίποτα. Ούτε Θεός, ούτε Ουσία, ούτε Ιδέα, ούτε Υπόσταση, ο Ουρανός των Νεότερων είναι άδειος, και τα παιδιά δεν κλαίνε πια τον θάνατο του Πατέρα. Όπως θα δείξουν οι Ντελέζ και Γκουατταρί στον Αντι-Οιδίποδα, «δεν υπάρχει καν πια πατέρας για σκότωμα», αφού η πατρική φύση του όντος ή του νοήματος αυτού του «νοήματος του όντος» που ήθελε να παλινορθώσει ο Χάιντεγκερ του Είναι και Χρόνος - αποτελεί απλώς το στερνό κατάλοιπο της υπερβατολογικής αυταπάτης.
* Πρόκειται για τον τίτλο και τον υπότιτλο του Φόρουμ: «Les Grecs, les Romains et nous. L'Antiquité est-elle moderne?» (...)
ΠΕΡΙ ΑΠΟΔΟΜΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΓΝΩΣΤΗΣ ΚΕΝΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΥ ΛΟΥΔΟΒΙΚΟΥ. Η ΟΠΟΙΑ ΘΕΜΕΛΙΩΘΗΚΕ ΣΤΗΝ ΑΠΟΜΥΘΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ ΠΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕ ΕΚΤΟΣ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΒΑΘΟΥΣ ΤΟΥ ΓΙΟΥΝΓΚ.
4 σχόλια:
Κάποιος είχε πει πως το πρόβλημα είναι πως όλοι ξέρουν τα πάντα για όλους αλλά όχι γνωρίζοντας τι ακριβώς είχαν πει οι τελευταίοι αλλά όπως το έχουν μεταφέρει τόσοι άσχετοι στο ενδιάμεσο.
Παράδειγμα απλό. Πόσοι έχουν διαβάσει πρόσφατα κάτι κατευθείαν από την Κ.Δ.; Υποψιάζομαι πως και οι επαγγελματίες ακόμα αναφέρονται σε αυτήν μέσα από αναφορές άλλων και πάει λέγοντας.
όπως και να έχει μια επιπόλαια σαλατοποίηση στα πάντα.
Ο Σωκράτης σέβονταν και τιμούσε τον Όμηρο.
Ο Πλάτωνας εντόπιζε την πνευματική παρακμή της εποχής του που είχε να κάνει με το διαχρονικό "ο παππούς λεβέντης και ο εγγονός λεβεντομαλάκας" η οποία έβρισκε πολλά άλλοθι στον Όμηρο και τον Αισχύλο αλλά και κάθε μορφή τέχνης.
Φίλε αμέθυστε σε πόσα καραμπινάτα ρουφιανοχώρια, απόγονοι ρουφιάνων δεν τραγουδούν με καμάρι στα πανηγύρια τους το "Που είσαι μωρέ Νικηταρά"; Χάθηκε ρε συ να κάνει καμία μέρα πλάκα ο Θεός και να πει "εδώ είμαι......αλήθεια με ψάχνατε; "
Οι Έλληνες ήξεραν καλά μέχρι που φτάνει η ποίηση και η τέχνη. Ήξεραν και το καταφύγιο που προσφέρει μέσα από τον αναπόφευκτο συμβολισμό της στους αγύμναστους, χυδαίους, φαύλους και ψεύτες. Δεν κρατούν όμως αυτοί ζωντανό τον Όμηρο και τον Αισχύλο. Άλλοι τον κρατούν που δεν πρόκειται να γονατίσουν τους αρέσει δεν τους αρέσει έως ότου..............
Παίδες ο Όμηρος δεν πρόκειται να μας αδειάσει την γωνιά .....πάρτε το απόφαση και πάμε παρακάτω.
Γειά σου φίλε.Υπάρχει καί αυτή η πραγματικότης στούς αρχαίους.
Η πρόσληψη υλικού από έναν φιλόσοφο του παρελθόντος δεν ήταν καθόλου, μία οικειοποίηση ξένου υλικού, αλλά ήταν απλώς η επαναπρόταση μίας αλήθειας την οποία εκείνος ο φιλόσοφος είχε αποκτήσει μία φορά για πάντα, προς όφελος ενός κοινού αγαθού.
Οικειοποίηση είναι ο ορισμός τού υποκειμένου. Τού σημερινού ΕΓΩ.Οι αρχαίοι δέν είχαν Εγώ, άποψη, είχαν γνώμη, τήν αισθητηριακή γωώση.
Φίλε αμέθυστε το μία φορά για πάντα μπορείς να το εξηγήσεις λίγο παραπάνω;
Πρώτος στό τέλος ενός γίγνεσθαι. Ολοκληρώνοντας μιά φορά γιά πάντα τήν εμπειρία τής φιλοσοφίας η οποία μπορεί νά επαναληφθεί στόν κάθε άξιο. Οπως τό άκτιστο φώς τών Αγίων. Η φιλοσοφία είναι μιά εμπειρία ουσιαστικά, τής ολότητος τού επιστητού ή τού κτιστού όπως λέγεται σήμερα. Ο δεύτερος πλούς τού Σωκράτη πού τού αποκάλυψε τό επέκεινα τής ουσίας, τό ΕΝΑ.Οπως περιγράφεται στόν Φαίδωνα.
Δημοσίευση σχολίου