ΧΑΝΣ ΓΙΩΝΑΣ - ΤΕΧΝΙΚΗ, ΙΑΤΡΙΚΗ ΚΑΙ ΗΘΙΚΗ - Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ (52)

Συνέχεια από Τετάρτη, 20 Δεκεμβρίου 2023 

HANS JONAS  -  TECHNIK, MEDIZIN UND ETHIK  -  ZUR PRAXIS DES PRINZIPS VERANTWORTUNG

8. ΑΣ ΚΛΩΝΟΠΟΙΗΣΟΥΜΕ ΛΟΙΠΟΝ ΕΝΑΝ ΑΝΘΡΩΠΟ:
Απ’ την ευγονική στη γονιδιακή τεχνολογία.
Φουτουριστικές («μοντέρνες») μέθοδοι ΙΙ
Η αρχιτεκτονική τού DNA

9. Τελική παρατήρηση: δημιουργικότητα και ηθική.

Κινηθήκαμε επί μακρόν σ’ αυτό το «μελλοντολογικό» μέρος τής πραγματείας μας, αυστηρά στα όρια του ανθρώπινου και της δυνατής περί αυτού συζήτησης. Το αίσθημα του μη πραγματικού, ακόμα και φαντασιώδους τέτοιων εκτιμήσεων για εντελώς πιθανές ακόμα (( τη δεκαετία τού 1990… )) δυνατότητες, στις οποίες θα μπορούσαν να προστεθούν και άλλες, ακόμα πιο «αλλόκοτες» εκτιμήσεις, δεν πρέπει να μας παραπλανήση να τις θεωρήσουμε άσκοπες και περιττές. Υφίσταται (πράγματι…) ο κίνδυνος, να ολισθήσουμε απρόβλεπτα σε μοιραίες «αρχές», αθώα ούτως ειπείν κάτω από τη «σημαία» τής καθαρής επιστήμης και της ελεύθερης έρευνας. «Απωθώ» δε μέσα μου τη μεταφυσική φρίκη που με καταλαμβάνει στη σκέψη τού βδελύγματος ανθρωπο-θηριωδών ερμαφροδίτων, που έχουν (ωστόσο…) ήδη, εντελώς συνεπώς, «αναδυθή», στον τομέα που ερευνά τον επανασυνδυασμό τού DNA, ως μια απ’ τις πρακτικές προοπτικές τής μοριακής βιολογίας. Κατανοούμε, ότι το γενετικό πρότυπο της θεϊκής εικόνας (imago dei) μιας παράτολμης μοριακής αρχιτεκτονικής γίνεται αντικείμενο ενός «δημιουργικού» (πλέον…) παιχνιδιού. Το ίδιο το αντικείμενο της όλης υπόθεσης δεν μας επιτρέπει να κρατήσουμε το κατηγόρημα (το χαρακτηριστικό…) τής ιερότητας και του ιερού έξω απ’ τη συζήτηση. Η επιστημονικότητα δεν το ανέχεται όμως αυτό το κατηγόρημα, κι εγώ το λαμβάνω αυτό, υποχωρώντας, ως δεδομένο. Γι’ αυτό και θέλω τελειώνοντας, και αναφερόμενος στο συνολικό πεδίο τού βιολογικού χειρισμού, να επιστρέψω στο πιο νηφάλιο μόνον ηθικό επιχείρημα: οι πράξεις επάνω σε άλλους, για τις οποίες δεν χρειάζεται (καν…) να λογοδοτούμε σ’ αυτούς, είναι (το λιγότερο…) άδικες. Το δε ηθικό δίλημμα κάθε ανθρώπινου, βιολογικού χειρισμού, που ξεπερνά το καθαρά «αρνητικό» στοιχείο τής αποτροπής κληρονομικών ελαττωμάτων, είναι ακριβώς το εξής: ότι η πιθανή καταγγελία ενός «απογόνου» ενάντια στον «γεννήτορά» του δεν θα συναντήση κανέναν πλέον, που θα μπορούσε να απαντήση και να επανορθώση, αλλά και κανένα «εργαλείο» ή «όργανο» επανορθώσεως. Υπάρχει δηλ. εδώ ένα πεδίο για εγκλήματα με απόλυτη ατιμωρησία, για τα οποία οι παρόντες – και κατόπιν παρελθόντες – είναι απόλυτα «ασφαλείς» και σίγουροι απέναντι στα μελλοντικά τους θύματα. Κι αυτό και μόνο μάς υποχρεώνει στην πιο ακραία και λεπτολόγο προσοχή απέναντι σε όλες τις ενδεχόμενες χρήσεις τής αναπτυσσόμενης ισχύος τής βιολογικής τέχνης ή τεχνικής επάνω στους ανθρώπους. Μόνον η προσοχή για κάθε (ενδεχόμενη…) δυστυχία επιτρέπεται εδώ, και καμμιά δοκιμή οιασδήποτε «νεοφανούς» ευτυχίας. Ο άνθρωπος, και όχι ο υπεράνθρωπος, πρέπει να είναι ο στόχος. Και παρ’ όλο που εμπλέκονται εδώ περισσότερα, και μάλιστα μεταφυσικά θέματα, επαρκεί ωστόσο ήδη εδώ η απλή ηθική «αξιοπρεπείας» και «ευσχημοσύνης», ώστε να απαγορευτούν «τεχνικές» ελευθεριότητες με τον ανθρώπινο γενότυπο ήδη στο ξεκίνημά τους – κι όσο κι αν ακούγεται δυσάρεστο στα σύγχρονα αυτιά μας: να απαγορευτή ακόμα και η «ασυλία» που απολαμβάνει η πειραματική έρευνα (( Και που έφτασε σήμερα στο ατιμώρητο και ακαταδίωκτο τόσων «επιτροπών», που αποφασίζουν, Κύριος οίδε «τίνων προστάγμασιν», για τόσα και τόσα σοβαρά θέματα της καθημερινής μας ζωής… ))

( συνεχίζεται, με το επόμενο, 9ο κεφάλαιο, υπό τον τίτλο: «Μικρόβια, γαμέτες και ζυγότες: περισσότερα για τον καινούργιο, δημιουργικό ρόλο τού ανθρώπου - ή: του ανθρώπου στον ρόλο τού δημιουργού» )