4η Συνάντηση του κύκλου Εκκλησία και Εσχατολογία, 2001

Θανάσης Ν. Παπαθανασίου «Εσχατολογία και ιεραποστολή» Δημητρης Μόσχος «Το εσχατολογικό στοιχείο στον Αιγυπτιακό Μοναχισμό» Μητροπολίτης Περγάμου Ιωάννης Δ.Ζηζιούλας «Εκκλησία και έσχατα» Τα επεξεργασμένα κείμενα των διαλέξεων του κύκλου «Εκκλησία και Εσχατολογία» έχουν δημοσιευτεί στον ομώνυμο τόμο που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καστανιώτη το 2003 και επανεκδόθηκε από την Εκδοτική Δημητριάδος το 2014

4η Συνάντηση του κύκλου Εκκλησία και Εσχατολογία, 2001 (youtube.com)

Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΣΗΜΑΙΝΕΤΑΙ ΕΝ ΤΟΙΣ ΜΥΣΤΗΡΙΟΙΣ.

ΑΣ ΔΕΧΘΟΥΜΕ ΟΤΙ ΜΥΣΤΗΡΙΟΙΣ ΕΝΝΟΕΊΤΑΙ ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑΣ.

ΣΗΜΑΙΝΕΤΑΙ ΕΝΝΟΕΙΤΑΙ ΣΑΝ ΕΙΝΑΙ; ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ.

38.
(t.) ΛΗ´. Κατὰ τίνα λόγον τὰ μυστήρια σημαντικὰ
τῆς Ἐκκλησίας εἰσί
(1.) Σημαίνεται δὲ ἡ Ἐκκλησία ἐν τοῖς μυστηρίοις οὐχ ὡς
ἐν συμβόλοις, ἀλλ᾿ ὡς ἐν καρδίᾳ μέλη καὶ ὡς ἐν ῥίζῃ τοῦ φυτοῦ
κλάδοι, καὶ καθάπερ ἔφη ὁ Κύριος, ὡς ἐν ἀμπέλῳ κλή-
ματα. Οὐ γὰρ ὀνόματος ἐνταῦθα κοινωνία μόνον ἢ ἀναλογίας
ὁμοιότης, ἀλλὰ πράγματος ταυτότης. (5)
(2.) Καὶ γὰρ σῶμα καὶ αἷμα Χριστοῦ τὰ μυστήρια· ἀλλὰ
τῇ Ἐκκλησίᾳ Χριστοῦ ταῦτα βρῶσίς ἐστι καὶ πόσις ἀληθινή·
καὶ τούτων μετέχουσα οὐ πρὸς ἀνθρώπινον αὐτὰ μεταβάλλει
σῶμα, καθάπερ ἄλλο τι σιτίον, ἀλλ᾿ αὐτὴ μεταβάλλεται πρὸς
ἐκεῖνα τῶν κρειττόνων ὑπερνικώντων. Ἐπεὶ καὶ σίδηρος (5)
ὁμιλήσας πυρὶ αὐτὸς γίνεται πῦρ, οὐ τῷ πυρὶ δίδωσιν εἶναι
σίδηρον· καὶ καθάπερ τὸν πυρακτωθέντα σίδηρον οὐ σίδηρον,
ἀλλὰ πῦρ ἀτεχνῶς ὁρῶμεν, τῶν τοῦ σιδήρου ἰδιωμάτων ὑπὸ
τοῦ πυρὸς παντελῶς ἀφανιζομένων, οὕτω καὶ τὴν τοῦ Χριστοῦ
Ἐκκλησίαν εἴ τις ἰδεῖν δυνηθείη, κατ᾿ αὐτὸ τοῦτο καθ᾿ ὅσον (10)
αὐτῷ ἥνωται καὶ τῶν αὐτοῦ μετέχει σαρκῶν, οὐδὲν ἕτερον
ἢ αὐτὸ μόνον τὸ Κυριακὸν ὄψεται σῶμα. Διὰ τοῦτον τὸν
λόγον· «Ὑμεῖς ἐστε σῶμα Χριστοῦ» γράφει Παῦλος, «καὶ
μέλη ἐκ μέρους.» Οὐ γὰρ τὴν τοῦ Χριστοῦ περὶ ἡμᾶς πρόνοιαν
καὶ παιδαγωγίαν καὶ νουθεσίαν καὶ τὴν ἡμῶν ὑποταγὴν πρὸς (15)
αὐτὸν δηλῶσαι βουλόμενος, τὸν μὲν κεφαλήν, ἡμᾶς δὲ σῶμα
προσεῖπεν, ὥσπερ οὓς καὶ ἡμεῖς τῶν συγγενῶν ἢ φίλων μέλη
καλοῦμεν ὑπερβολῇ χρώμενοι· ἀλλ᾿ αὐτὸ ἐκεῖνο σημαίνων @1
ὅπερ ἔλεγεν, ὅτι τοὺς πιστοὺς ἤδη διὰ τὸ αἷμα τοῦτο ζῶντας
τὴν ἐν τῷ Χριστῷ ζωὴν καὶ τῆς κεφαλῆς ὡς ἀληθῶς ἐκεί- (20)
νης ἐξηρτημένους, καὶ τοῦτο περικειμένους τὸ σῶμα.
(3.) Διὰ ταῦτα οὐδὲν ἀπεικὸς ἐνταῦθα διὰ τῶν μυστηρίων τὴν

(3.) Διὰ ταῦτα οὐδὲν ἀπεικὸς ἐνταῦθα διὰ τῶν μυστηρίων τὴν
Ἐκκλησίαν σημαίνεσθαι.

Κεφάλαιο 38

Με ποιο τρόπο τα μυστήρια σημαίνουν την Εκκλησία

1. Σημαίνεται η Εκκλησία με τα μυστήρια, όχι όμως ως σύμβολα· αλλά είναι γι' αυτήν ό,τι η καρδιά για τα μέλη και ό,τι η ρίζα του φυτού για τα κλαδιά και, όπως είπε ο Κύριος, ό,τι η άμπελος για τα κλήματα. Διότι εδώ δεν υπάρχει μόνο κοινό όνομα ή ομοιότης αναλογίας, αλλά πράγματος ταυτότης.

2. Και διότι σώμα και αίμα Χριστού τα μυστήρια. Για την Εκκλησία του Χριστού αυτά είναι αληθινή "βρώσις και πόσις". Και όταν μεταλαμβάνει η Εκκλησία από αυτά, δεν τα μεταβάλλει σε ανθρώπινο σώμα, όπως τις συνηθισμένες τροφές, αλλά η ίδια μεταβάλλεται σ' εκείνα με το να υπερισχύουν τα ανώτερα. Το σίδερο, όταν έρθει σε επαφή με τη φωτιά, γίνεται και αυτό φωτιά, δεν κάνει τη φωτιά σίδερο. Και όπως το πυρακτωμένο σίδερο δεν το βλέπουμε ως σίδερο, άλλα ως φωτιά μόνο, καθώς τα χαρακτηριστικά του εξαφανίζονται από τη φωτιά, έτσι και την Εκκλησία του Χριστού, αν μπορούσε κανείς να τη δει καθώς είναι ενωμένη με τον Χριστό και κοινωνεί το σώμα Του, τίποτε άλλο δεν θα έβλεπε, παρά μόνο το σώμα του Κυρίου. Γι’ αυτό το λόγο γράφει ο Παύλος: «Εσείς είστε σώμα Χριστού» και «μέλη εκ μέρους». Ονομάζοντας τον Χριστό κεφαλή κι εμάς σώμα, δεν το κάνει για να φανερώσει τη σχετική μ' εμάς πρόνοια και παιδαγωγία και νουθεσία Του, ή τη δική μας υποταγή σ' Αυτόν. Δεν το λέγει, δηλαδή, όπως εμείς λέμε, υπερβολικά βέβαια, τους εαυτούς μας μέλη των συγγενών ή των φίλων μας. Αλλά το λέγει σημαίνοντας εκείνο που έλεγε, ότι οι πιστοί ήδη ζουν χάρις στο Αίμα τούτο την εν Χριστώ ζωή και εξαρτώνται αληθινά από την Κεφαλή εκείνη και φορούν τούτο το Σώμα.

3. Γι' αυτό το λόγο δεν είναι καθόλου αταίριαστο το ότι εδώ με τα μυστήρια σημαίνεται η Εκκλησία.