Συνέχεια από: Κυριακή 13 Ιουλίου 2025
Του Enrico Berti.
6. Η κλασική μεταφυσική στην πιο αυθεντική αριστοτελική της διατύπωσηΣτην αριστοτελική σύλληψη, πράγματι, το είναι «μπορεί και να μην είναι», διότι δεν υπάρχει το «είναι» ως ενιαία οντότητα, αλλά υπάρχουν τα πολλαπλά και διαφορετικά όντα, καθένα από τα οποία είναι (το ίδιο, ο εαυτός του) και ταυτόχρονα δεν είναι (το άλλο), έτσι ώστε η διαφορά να είναι εξίσου ουσιώδης για το είναι όσο και η ταυτότητα. Το είναι λέγεται με πολλούς τρόπους —δηλώνει ο Αριστοτέλης— και κατά ανάλογο τρόπο λέγεται και το μη είναι, χωρίς αυτό να οδηγεί σε κάποια αντίφαση.
Υπάρχουν εκείνοι που θεωρούν αυτή τη θέση ως έναν γνήσιο μηδενισμό· όμως αυτό ισχύει μόνο υπό το φως της αρχής του Παρμενίδη, η οποία δεν είναι η αρχή της μη αντίφασης, αλλά απλώς μια περιοριστική ερμηνεία αυτής, βασισμένη σε εκείνη την προϋπόθεση της μονοσημίας του είναι, η οποία διαψεύδεται από την εμπειρία.
Αυτό σημαίνει επίσης την αναγνώριση της νομιμότητας – και της ενδεχόμενης λογικότητας – λόγων που δεν είναι αυστηρά επιστημονικοί, όπως η ηθική, η πολιτική, το δίκαιο, η ρητορική κ.ά. Σημαίνει τέλος την ικανοποίηση των απαιτήσεων μιας λογικής που έχει δομηθεί για την κατανόηση της ιστορίας και της κοινωνίας, όπως είναι η λογική του Χέγκελ, αναγνωρίζοντας στη διαλεκτική ταυτότητας και διαφοράς έναν ιδιαίτερο τύπο αντίφασης, η οποία δεν παραβιάζει την αριστοτελική αρχή της μη-αντίφασης, αλλά μόνον τη σύγχρονη και διανοητικιστική αρχή της ταυτότητας, εμπνευσμένη περισσότερο από τον Ελεατισμό ή τη Μεγαρική σχολή, παρά από τον Αριστοτέλη.
Εξίσου αριστοτελική – αν και ήδη σωκρατική και πλατωνική, ή μάλλον προσωκρατική – είναι και η άλλη όψη της προβληματικότητας, δηλαδή η δομή της αιτιότητας, η οποία δεν πρέπει να νοηθεί με φυσικό ή κοσμολογικό τρόπο, αλλά πρωτίστως με λογικό και διαλεκτικό τρόπο: το να θέτει κανείς ένα πρόβλημα σημαίνει στην πραγματικότητα να ζητά μία αιτία, να ρωτά το «γιατί», να απαιτεί από τον συνομιλητή να δώσει λόγο γι’ αυτό που λέει, δηλαδή να μη μένει απλώς σε αυθαίρετους και ατεκμηρίωτους ισχυρισμούς.
Η δομή της αιτιότητας είναι επομένως η ίδια η δομή του λόγου, δηλαδή αυτό που διακρίνει τον άνθρωπο από τα υπόλοιπα ζώα και – όπως θα έλεγε ο Αριστοτέλης – από τα φυτά. Η ανάγκη για την αιτία εκδηλώθηκε ήδη με την ίδια τη γέννηση της φιλοσοφίας (και της επιστήμης), όταν ο Θαλής (ή ο Αναξίμανδρος) για πρώτη φορά διερωτήθηκε ποια είναι η «αρχή» όλων των πραγμάτων. Χαρακτηριστικά, η απαίτηση αυτή παραμελήθηκε ακριβώς από τον Παρμενίδη, καθώς – όπως επρόκειτο να παρατηρήσει ο Αριστοτέλης – αν υποτεθεί ότι υπάρχει μόνο η αρχή (στην περίπτωσή του, το Είναι), τότε αρνείται κανείς την ύπαρξη αρχής. Αντιθέτως, η απαίτηση αυτή υπογραμμίστηκε έντονα από τη σωκρατικο-πλατωνική διαλεκτική του ερωτάν και του δίδειν λόγον, και θεμελιώθηκε οριστικά από τον Αριστοτέλη με τον ορισμό της επιστήμης εν γένει ως γνώση των αιτίων και της πρώτης φιλοσοφίας (ή επιστήμης) ως γνώση των πρώτων αιτίων.
Ο Αριστοτέλης, και πριν από αυτόν ο Πλάτωνας, θεωρούνται οι θεμελιωτές της λογικής δομής της φιλοσοφίας. Διότι, εάν ο Ζήνων ο Ελεάτης την είχε ήδη υποδείξει στη μεθοδολογική μείωση σε αντίφαση της άποψης που αντιτίθεται σε εκείνη που θέλει κανείς να αποδείξει, μόνο ο Πλάτων – πάντα στον Παρμενίδη – έδειξε ότι, για να αποδειχθεί μια θέση, είναι αναγκαίο να καταρριφθούν όλες οι αντίθετες προς αυτήν απόψεις.
Ακριβώς για να διορθώσει και να συμπληρώσει τη διαδικασία του Ζήνωνα, ο Πλάτων επεκτείνεται στον εντοπισμό και στην ανάλυση όλων των δυνατών υποθέσεων σχετικά με μία ιδέα – εν προκειμένω με το Έν – δηλαδή τόσο με την ύπαρξή του όσο και με τη μη ύπαρξή του. Εξετάζει και τις δύο αυτές υποθέσεις, αναλύοντας τις συνέπειές τους τόσο για το Έν όσο και για τα Πολλά, και τις συνέπειες για το Έν καθαυτό (σε σχέση με τον εαυτό του) όσο και σε σχέση με τα Πολλά, καθώς και για τα Πολλά καθαυτά (θεωρούμενα τόσο σε σχέση με τον εαυτό τους) όσο και σε σχέση με το Έν.
Ο λόγος αυτής της περίπλοκης μεθοδολογίας εξηγήθηκε με σαφήνεια από τον Αριστοτέλη, όταν παρατήρησε ότι η εφαρμογή της αρχής της μη-αντίφασης, γνωστής ως αρχή του αποκλειομένου τρίτου – σύμφωνα με την οποία ανάμεσα σε δύο αντίθετες προτάσεις η μία είναι αναγκαστικά αληθής και η άλλη ψευδής, και επί της οποίας στηρίζεται όλη η τεχνική της διαψευστικής απόδειξης (διάψευσης) – ισχύει μόνον όταν έχουμε να κάνουμε με προτάσεις πραγματικά αντιφατικές και όχι απλώς αντίθετες.
Δύο προτάσεις είναι πραγματικά αντιφατικές μόνο όταν συναποτελούν ένα εναλλακτικό ζεύγος που καλύπτει την ολότητα, δηλαδή όλες τις δυνατές προτάσεις που αφορούν το ίδιο αντικείμενο ή θέμα. Τώρα, οι επιμέρους ειδικές επιστήμες, ακόμη και όταν προχωρούν με τη μέθοδο της διαψευσιμότητας (όπως υποστηρίζει ο Πόππερ), έχουν πάντοτε να κάνουν μόνο με αντίθετες προτάσεις ή θεωρίες, και όχι με την ολότητα· για τον λόγο αυτό, η διάψευση μιας θεωρίας δεν συνεπάγεται ποτέ την απόδειξη της αντίθετής της.
Αντιθέτως, η φιλοσοφία, εφόσον ασχολείται με την ολότητα, μπορεί να διατυπώνει εναλλακτικές επιλογές μεταξύ προτάσεων που είναι αυστηρά αντιφατικές μεταξύ τους και, επομένως, μπορεί να καταλήγει σε πραγματικές αποδείξεις. Σε αυτό, λοιπόν, έγκειται η διαφορά ανάμεσα στη λογική της επιστήμης και στη λογική της φιλοσοφίας. Εδώ βρίσκεται η διαφορά μεταξύ επιστημονικής λογικής και φιλοσοφικής λογικής.
(Συνεχίζεται και ολοκληρώνεται στην επόμενη ανάρτηση)
ΕΔΩ ΣΥΝΑΝΤΟΥΜΕ ΞΑΦΝΙΚΑ ΤΗΝ ΛΟΓΙΚΗ ΕΛΛΕΙΨΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ.
ΖΗΖΙΟΥΛΑΣ
"Νομίζω ότι στην ουσία η Νεο-Πατερική σύνθεση δεν είναι τίποτε άλλο από την προσπάθεια να απαντήσουμε με βάση τα υπάρχοντα κείμενά τους στο ερώτημα: τί θα έλεγαν οι Πατέρες αν βρίσκονταν στην εποχή μας; Το εγχείρημα είναι δύσκολο, και στη γλώσσα του Φλωρόβσκυ,"θαρραλέο και ριψοκίνδυνο". Αλλά ποιός μας λέει ότι η θεολογία είναι εύκολη υπόθεση;
Εύκολη είναι όταν επαναλαμβάνουμε σαν παπαγάλοι τί είπαν οι Πατέρες στην εποχή τους. Αλλά, όπως κάθε δάσκαλος, έτσι και οι Πατέρες απεχθάνονται τους μαθητές που παπαγαλίζουν, και χαίρονται εκείνους που λένε το μάθημα "με δικά τους λόγια". Τα δικά μας λόγια είναι τα ερωτήματα που θέτει ο πολιτισμός στον οποίο ανήκουμε, και σ΄αυτά πρέπει να πούμε το μάθημα των Πατέρων.
Εύκολη είναι όταν επαναλαμβάνουμε σαν παπαγάλοι τί είπαν οι Πατέρες στην εποχή τους. Αλλά, όπως κάθε δάσκαλος, έτσι και οι Πατέρες απεχθάνονται τους μαθητές που παπαγαλίζουν, και χαίρονται εκείνους που λένε το μάθημα "με δικά τους λόγια". Τα δικά μας λόγια είναι τα ερωτήματα που θέτει ο πολιτισμός στον οποίο ανήκουμε, και σ΄αυτά πρέπει να πούμε το μάθημα των Πατέρων.
"Στην αριστοτελική σύλληψη, πράγματι, το είναι «μπορεί και να μην είναι», διότι δεν υπάρχει το «είναι» ως ενιαία οντότητα, αλλά υπάρχουν τα πολλαπλά και διαφορετικά όντα, καθένα από τα οποία είναι (το ίδιο, ο εαυτός του) και ταυτόχρονα δεν είναι (το άλλο), έτσι ώστε η διαφορά να είναι εξίσου ουσιώδης για το είναι όσο και η ταυτότητα.
Η αποκατάσταση των διαφορών με αυτόν τον τρόπο σημαίνει όχι μόνο την ικανοποίηση των εύλογων απαιτήσεων που εκφράζουν οι σύγχρονες φιλοσοφίες της διαφοράς, για τις οποίες κάναμε λόγο στην αρχή, αλλά και την αναγνώριση της λογικής νομιμότητας, δηλαδή της ίδιας της λογικότητας, των επιμέρους επιστημών, ή μάλλον των πολλαπλών και αμέτρητων τεχνικών λογικής ανάλυσης της πραγματικότητας που εφαρμόζονται τόσο από τις φυσικές όσο και από τις ανθρωπιστικές, ακριβείς και εμπειρικές επιστήμες, καθώς και από κάθε άλλη μορφή ορθολογικής διερεύνησης της πραγματικότητας.
Αυτό σημαίνει επίσης την αναγνώριση της νομιμότητας – και της ενδεχόμενης λογικότητας – λόγων που δεν είναι αυστηρά επιστημονικοί, όπως η ηθική, η πολιτική, το δίκαιο, η ρητορική κ.ά. Σημαίνει τέλος την ικανοποίηση των απαιτήσεων μιας λογικής που έχει δομηθεί για την κατανόηση της ιστορίας και της κοινωνίας, όπως είναι η λογική του Χέγκελ, αναγνωρίζοντας στη διαλεκτική ταυτότητας και διαφοράς έναν ιδιαίτερο τύπο αντίφασης, η οποία δεν παραβιάζει την αριστοτελική αρχή της μη-αντίφασης, αλλά μόνον τη σύγχρονη και διανοητικιστική αρχή της ταυτότητας, εμπνευσμένη περισσότερο από τον Ελεατισμό ή τη Μεγαρική σχολή, παρά από τον Αριστοτέλη.
Η δομή της αιτιότητας είναι επομένως η ίδια η δομή του λόγου, δηλαδή αυτό που διακρίνει τον άνθρωπο από τα υπόλοιπα ζώα
ΑΥΤΗ ΕΙΝΑΙ Η ΝΕΟΡΘΟΔΟΞΙΑ. ΑΝΤΙΚΑΤΕΣΤΗΣΕ ΤΟΝ ΘΕΟ ΛΟΓΟ, ΕΝ ΑΡΧΗ ΗΝ Ο ΛΟΓΟΣ ΚΑΙ Ο ΛΟΓΟΣ ΗΝ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΘΕΟΝ ΚΑΙ ΘΕΟΣ ΗΝ Ο ΛΟΓΟΣ, ΜΕ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΛΟΓΟ ΤΗΣ ΑΙΤΙΟΤΗΤΟΣ. ΓΙΑ ΝΑ ΣΕΒΑΣΤΕΙ ΛΕΕΙ ΤΗ ΘΕΣΗ ΤΟΥ Μ. ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ.
ΒΑΠΤΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΠΑΤΕΡΑ ΘΕΟ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΖΟΝΤΑΣ ΣΤΗΝ ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΔΑ ΤΟ ΕΝΑ ΚΑΙ ΤΑ ΠΟΛΛΑ, ΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΔΙΑΦΟΡΑ. ΠΡΟΧΩΡΩΝΤΑΣ ΣΤΟΝ ΟΡΙΣΜΟ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΣΑΝ ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΣ Η ΟΠΟΙΑ ΖΕΙ ΜΕ ΤΟΝ ΟΜΟΟΥΣΙΟ ΤΡΟΠΟ ΖΩΗΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ, ΤΗΝ ΑΓΑΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΣΩΤΗΡΙΑ ΣΑΝ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΠΡΟΣΩΠΩΝ .
ΑΝΑΒΑΘΜΙΖΟΝΤΑΣ ΤΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ, ΙΔΙΑΙΤΕΡΩΣ ΤΗΣ Θ.ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑΣ ΣΕ ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗ.
ΤΟΥΤΕΣΤΙ ΥΠΑΚΟΥΟΝΤΑΣ ΣΤΗΝ ΑΙΡΕΣΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΝΤΑ ΦΙΟΡΕ Η ΟΠΟΙΑ ΑΝΤΙΚΑΘΙΣΤΑ ΤΗΝ ΑΠΟΤΥΧΗΜΕΝΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΟΥ ΥΙΟΥ ΣΑΝ ΠΕΡΙΟΡΙΣΤΙΚΗ ΣΕ ΛΙΓΟΥΣ ΕΚΛΕΚΤΟΥΣ ΟΙ ΟΠΟΙΟΙ ΟΜΩΣ ΑΚΟΥΣΑΝ ΤΗΝ ΚΛΗΣΗ ΠΡΟΣ ΟΛΟΥΣ ΑΠΟΔΕΧΟΜΕΝΟΙ ΤΟΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ, ΙΔΟΥ ΔΟΥΛΗ ΚΥΡΙΟΥ ΓΕΝΟΙΤΟ ΜΟΙ ΚΑΤΑ ΤΟ ΡΗΜΑ ΣΟΥ, ΤΗΝ ΥΟΘΕΣΙΑ ΤΗΣ ΣΩΤΗΡΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΝ ΚΥΡΙΟ ΗΜΩΝ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟ ΣΑΝ ΠΑΤΕΡΑ ΜΑΣ.
ΤΟ ΔΟΓΜΑ ΤΗΣ ΣΩΤΗΡΙΑΣ ΚΑΤΕΣΤΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΣΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ, ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΟΥ ΕΦΙΚΤΟΥ.
Μ' ΑΥΤΑ ΤΑ ΣΚΟΥΠΙΔΙΑ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΝΟΜΙΖΟΥΝ ΟΤΙ ΚΛΗΡΟΝΟΜΟΥΝ ΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΜΑΣ ΘΑΥΜΑΖΟΝΤΑΣ ΤΟΥΣ ΒΙΟΥΣ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΜΑΣ.
Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΣ ΣΤΗΝ ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ. Ο ΠΙΣΤΟΣ HOMO AECONOMICUS. Η ΑΙΡΕΣΗ ΣΩΤΗΡΙΑ ΔΙΟΤΙ ΚΑΤΑΝΟΗΤΗ ΕΦΙΚΤΗ ΚΑΙ ΣΩΖΕΙ ΤΑ ΕΓΩ ΜΑΣ
ΔΕΝ ΠΕΙΡΑΖΕΙ ΑΝ ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΗΝ ΔΙΑΦΟΡΑ ΜΠΗΚΕ ΚΑΙ Η ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΣ. ΑΓΑΠΑ ΚΑΙ ΚΑΝΕ Ο,ΤΙ ΘΕΣ. Ο ΘΕΟΣ ΑΓΑΠΗ ΕΣΤΙ.
Ο Ντήτριχ Μπονόφερ: ο κόσμος ωρίμασε, ενηλικιώθηκε.
ΕΚΚΟΣΜΙΚΕΥΣΗ
«Αυτό που με κινεί ακατάπαυστα είναι το ερώτημα… ποιος ΕΙΝΑΙ ΛΟΙΠΟΝ Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΓΙΑΣ ΜΑΣ ΣΗΜΕΡΑ;» ! [ πρόκειται για την ουσιαστική σωτηρία της εκκοσμικεύσεως.] Και εμβαθύνοντας ακόμη περισσότερο στους στοχασμούς του, γράφει: « Η ώριμη κατάσταση του κόσμου δεν είναι πλέον αιτία πολέμου ή απολογητικής, αλλά σήμερα κατανοείται καλύτερα από ότι κατανοεί τον εαυτό του, ξεκινώντας δηλαδή από το Ευαγγέλιο, από τον Χριστό».
«Δεν μπορούμε να είμαστε ειλικρινείς χωρίς να αναγνωρίσουμε πως πρέπει να ζήσουμε μέσα στον κόσμο. Και ακριβώς αυτό το αναγνωρίζουμε – μπροστά στον Θεό. Ο ίδιος ο Θεός μας υποχρεώνει να το αναγνωρίσουμε… ο Θεός μας δίνει να γνωρίσουμε, να μάθουμε, πως πρέπει να ζήσουμε σαν άνθρωποι που ξέρουν να τα βγάλουν πέρα με μια ζωή χωρίς Θεό. Ο Θεός που είναι μαζί μας είναι ο Θεός που μας εγκαταλείπει! (Μάρκον, 15, 34! Και τῇ ώρα τῇ ενάτη εβόησεν ο Ιησούς φωνή μεγάλη λέγων: Ελωΐ, Ελωΐ, λαμά σαβαχθανί !, ό εστί μεθερμηνευόμενον, ο θεός μου, ο θεός μου, εις τι με εγκατέλειπες;)
[Δηλαδή επικυρώνει και δικαιώνει τον Διαφωτισμό. Διότι ο Διαφωτισμός όπως τον όρισε και ο Καντ είναι η χειραφέτηση και η ωριμότης του κόσμου. Ενός κόσμου που δεν έχει πλέον την ανάγκη προστασίας του Θεού, αλλά που θα είναι αντιθέτως βοηθός του Θεού, αφού ο Θεός δεν μπορεί να βοηθήσει πλέον τον άνθρωπο, όπως φάνηκε στο Ολοκαύτωμα (Hans Jonas). Γι’ αυτόν τον λόγο έχουμε την ανάγκη ενός νέου Χριστού, τον οποίο καλούμαστε να κατασκευάζουμε, κατανοητό πλέον, τον οποίο δεν θα μισούν οι άνθρωποι, διότι θα είναι εκ του κόσμου τούτου, έναν Θεό αγαπολόγο, ο οποίος δεν θα απαιτεί από τον άνθρωπο μετάνοια και μεταμόρφωση, αλλά θα τον αποδέχεται και θα τον σώζει όπως είναι. Έναν Χριστό αληθινό ΕΓΩ, πρόσωπο, που θα σώζει τα αληθινά εγώ, τα οποία με αυτοπεποίθηση (πρόσωπα) θα στέκονται μπρος του λέγοντάς του «Εγώ είμαι αυτός που είμαι», όπως και εσύ, κατ’ εικόνα σου, έγινα μιμητής σου και σωτήρας του κόσμου].
: ΜΙΑ ΝΕΑ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΣΤΟΝ ΧΡΙΣΤΟ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ [κατασκευάζεται και ήδη έχει ολοκληρωθεί η κατασκευή, ένας νέος Θεός, διά χειρός προτεσταντισμού. Σήμερα αποκτά και την εκκλησία του, στην οποία θα ανήκουν και όλες οι θρησκείες, μεταρρυθμισμένες, σύμφωνα με τον τρόπο ζωής που επιτάσσει ο νέος αυτός Θεός, οι νόμοι του], ΜΙΑ ΠΛΗΡΗΣ ΑΠΟΔΟΧΗ ΤΗΣ ΩΡΙΜΟΤΗΤΟΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΓΗΙΝΗΣ ΦΥΣΕΩΣ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΥΠΑΡΞΕΩΣ, ΚΑΙ Η ΑΠΟΦΑΣΙΣΤΙΚΗ ΑΠΟΡΡΙΨΗ ΤΗΣ ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ, ΣΑΝ ΠΡΟΔΟΣΙΑΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ.
ΕΚΚΟΣΜΙΚΕΥΜΕΝΑ ΖΩΑ ΚΑΙ ΝΑ ΛΕΜΕ ΚΑΙ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ
«Ο φόβος του Θεού πέθανε. Αλλά στην θέση του εισήλθε ένας άλλος φόβος, ο φόβος του κόσμου. Αυτός ο φόβος έχει ήδη σφραγίσει βαθειά την εποχή μας και στις διάφορες πτυχές του προκαλεί ήδη ναυτία. Ο θαυμασμός της κουλτούρας (καλλιέργειας) αλλάζει σε περιφρόνηση. Η σκοτεινή πόρτα στην οποία οδηγεί κάθε εκκοσμίκευση είναι η απαισιοδοξία»!
Ο ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ. ΤΟ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ
Ξεγελώντας εαυτόν και αλλήλους με την εσωτερικότητα του Αυγουστίνου! Ας δούμε ξανά πώς την ορίζει; Σταμάτησε την ορμή τής εξωτερικεύσεως τού πόθου για δράση ή πραγματοποίηση, και την ορμή αυτή εσωτερίκευσέ την. Εκεί θα διυλιστεί και θα γίνει στοχασμός, το θεμέλιο της αυτοκυριαρχίας, της ατομικότητος, του προσώπου Η ΑΛΑΘΗΤΗ ΣΚΕΨΗ. Τους αδύναμους διανοητικά τούς οδηγεί σήμερα στην στέρηση, αλλά την διορθώνει η ψυχολογία. Ο μοντέρνος άνθρωπος. Ο κενολόγος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου