Η ζωή του Ιησού 3
Του G. W. F Hegel, περιλαμβάνεται στη συλλογή: Τα νεανικά θεολογικά κείμενα
Όταν προσεύχεστε, ας μη γίνεται αυτό κατά τον τρόπο των υποκριτών, που γονατίζουν στις εκκλησίες, σταυρώνουν τα χέρια στους δρόμους, ή ενοχλούν τους γείτονές τους με το τραγούδι τους, για να φανούν έτσι μπροστά στους ανθρώπους — αληθινά, η προσευχή τους είναι χωρίς καρπό.
Του G. W. F Hegel, περιλαμβάνεται στη συλλογή: Τα νεανικά θεολογικά κείμενα
Όταν προσεύχεστε, ας μη γίνεται αυτό κατά τον τρόπο των υποκριτών, που γονατίζουν στις εκκλησίες, σταυρώνουν τα χέρια στους δρόμους, ή ενοχλούν τους γείτονές τους με το τραγούδι τους, για να φανούν έτσι μπροστά στους ανθρώπους — αληθινά, η προσευχή τους είναι χωρίς καρπό.
Η δική σας προσευχή, είτε γίνεται μέσα στη φύση την ελεύθερη είτε στο δωμάτιό σας, ας είναι μια ανύψωση του πνεύματός σας πάνω από τους μικρούς σκοπούς που θέτουν οι άνθρωποι στον εαυτό τους, και πάνω από τις επιθυμίες που τους σέρνουν πότε εδώ και πότε εκεί — με τη σκέψη προς τον Άγιο, που σας θυμίζει τον νόμο χαραγμένο στα στήθη σας, και σας γεμίζει σεβασμό γι’ αυτόν, αμετάβλητο απέναντι σε κάθε γοητεία των κλίσεων.
Μην βλέπετε την ουσία της προσευχής σε πολλά λόγια, με τα οποία οι δεισιδαίμονες νομίζουν ότι μπορούν να ευαρεστήσουν τον Θεό ή να ασκήσουν κάποια επιρροή πάνω του και στο σχέδιο της αιώνιας σοφίας του. Μη τους μιμείσθε.
Ο Πατέρας σας γνωρίζει τί έχετε ανάγκη προτού τον παρακαλέσετε· επομένως οι φυσικές ανάγκες και οι επιθυμίες των αισθήσεων δεν μπορούν να είναι το αντικείμενο της προσευχής σας· γιατί πώς θα μπορούσατε να γνωρίζετε αν η ικανοποίησή τους είναι σύμφωνη με τον ηθικό σκοπό του Αγίου;
Το πνεύμα της προσευχής σας ας είναι τούτο: ότι, ζωογονούμενοι από τη σκέψη της Θεότητας, λαμβάνετε ενώπιόν της την σταθερή απόφαση να αφιερώσετε όλον τον βίο σας στην αρετή. Το πνεύμα αυτό της προσευχής θα μπορούσε, αν εκφραζόταν με λόγια, να αποδοθεί κάπως έτσι:
«Πάτερ των ανθρώπων, στον οποίον είναι υποταγμένοι όλοι οι ουρανοί, εσύ ο Μοναδικά Άγιος, είθε η εικόνα σου να αιωρείται εμπρός μας, προς την οποίαν αγωνιζόμαστε να πλησιάσουμε· είθε να έλθει η βασιλεία σου, μέσα στην οποία όλα τα λογικά όντα έχουν τον νόμο μόνο ως κανόνα των πράξεών τους.
Σε αυτήν την ιδέα όλες οι επιθυμίες, ακόμη και η κραυγή της φύσης, βαθμηδόν υποτάσσονται.»
Μέσα στο αίσθημα της ατέλειάς μας απέναντι στο άγιο θέλημά σου — πώς θα μπορούσαμε να γίνουμε αυστηροί ή εκδικητικοί κριτές των αδελφών μας;
Θέλουμε μάλλον να εργαστούμε μόνο επάνω στον εαυτό μας, να βελτιώσουμε την καρδιά μας, να εξευγενίσουμε τα ελατήρια των πράξεών μας, να καθαρίσουμε ολοένα και περισσότερο τις διαθέσεις μας από το κακό, ώστε να σου μοιάσουμε, εσύ του οποίου η αγιότητα και η μακαριότητα είναι άπειρες.
Ένα σημείο της προόδου σας προς την ηθική τελειότητα έχετε — και τούτο είναι η αύξησή σας στην αγάπη προς τους αδελφούς και στην ροπή προς τη συγχώρηση.
Όχι οι θησαυροί της γης, που ούτε καν μπορείτε να ονομάσετε ολοδικά σας — ο χρυσός και το ασήμι, ή η ομορφιά, η δεξιότητα, που υπόκεινται στη φθορά, στην αλλαγή των περιστάσεων, ακόμη και στη σκουριά, στη φθορά των εντόμων ή στον κίνδυνο της κλοπής — όχι, τέτοια δεν πρέπει να γεμίζουν την ψυχή σας.
Συσσωρεύστε μέσα σας έναν αθάνατο θησαυρό, έναν πλούτο ηθικότητας· μόνο αυτός μπορεί να είναι, με την πλήρη σημασία της λέξεως, δική σας ιδιοκτησία, γιατί είναι προσκολλημένος στο ίδιο σας το Είναι — ούτε ο καταναγκασμός της φύσης, ούτε η κακή θέληση των ανθρώπων, ούτε ο ίδιος ο θάνατος δύναται να τον αφαιρέσει.
Όπως το μάτι είναι λυχνία του σώματος και, όταν είναι υγιές, το καθοδηγεί σε όλες τις λειτουργίες του, ενώ όταν είναι άρρωστο, το σώμα καθίσταται αδέξιο σε όλα — έτσι και όταν το φως της ψυχής, ο Λόγος (η Λογική), σκοτισθεί, από πού θα μπορούσε κάθε ορμή ή επιθυμία να λάβει την αληθινή της κατεύθυνση;
Όπως δεν μπορεί κανείς να υπηρετεί δύο κυρίους με ίση ζέση, έτσι και η υπηρεσία του Θεού και της Λογικής είναι ασυμβίβαστη με την υπηρεσία των αισθήσεων — ο ένας αποκλείει τον άλλον, ή αλλιώς γεννάται μια άθλια και ανίσχυρη ταλάντευση ανάμεσά τους.
Γι’ αυτό σας προτρέπω, αποσπασθείτε από τις αιώνιες μέριμνες για το φαγητό, το ποτό και την ένδυση — ανάγκες που αποτελούν όλον τον κύκλο του μόχθου των περισσοτέρων ανθρώπων, οι οποίοι, κατά τη σημασία που δίνουν σ’ αυτά, φαίνονται να κάνουν απ’ αυτά τον σκοπό και τον τελικό στόχο της ύπαρξής τους.
Δεν βρίσκεται άραγε μέσα στο ανθρώπινο πνεύμα μια ανάγκη υψηλότερη από την ανάγκη τροφής και ενδύσεως;
Κοιτάξτε τα πουλιά του ουρανού, που δεν σπέρνουν, δεν θερίζουν και δεν συνάγουν σε αποθήκες — ο Πατέρας της Φύσης φροντίζει για την τροφή τους.
Δεν είναι ο προορισμός σας ανώτερος από τον δικό τους; Και θα μπορούσε η φύση να σας έχει καταδικάσει να επιστρατεύετε όλες τις ευγενείς δυνάμεις της ψυχής σας μόνο για να ικανοποιείτε τις ανάγκες του στομάχου;
Ξοδεύετε τόσο κόπο για τον στολισμό και την ωραιοποίηση της μορφής που η φύση σάς έδωσε· μπορεί η φροντίδα σας, με κάθε μέσο των αισθήσεων και των αγωνιών, να προσθέσει στο ανάστημά σας έστω έναν πήχυ;
Ή κοιτάξτε τα άνθη του αγρού, που σήμερα ανθίζουν λαμπρά και αύριο γίνονται χορτάρι — μήπως ο Σολομών, μέσα σε όλη του τη μεγαλοπρέπεια, μπορούσε να συναγωνισθεί την ελεύθερη ομορφιά της φύσης;
Αποβάλτε λοιπόν κάπως την αγχώδη μέριμνα για τροφή και ένδυση·
ας είναι ο ύψιστος σκοπός των προσπαθειών σας η Βασιλεία του Θεού, και η ηθικότητα, μέσω της οποίας και μόνο καθίστασθε άξιοι να είσθε πολίτες αυτής·
τα υπόλοιπα θα σας δοθούν από μόνα τους.
Μην είστε αυστηροί στις κρίσεις σας για τους άλλους· διότι με το ίδιο μέτρο που χρησιμοποιείτε, θα μετρηθεί και σε σας, και αυτό δεν θα είναι πάντοτε προς όφελός σας.Γιατί βλέπετε τόσο πρόθυμα το μικρό αγκίστρι (το σκουπιδάκι) στο μάτι του άλλου, και το πολύ μεγαλύτερο στο δικό σας μάτι δεν το προσέχετε; Και λέτε ίσως ακόμη σ’ εκείνον: «Στάσου, φίλε μου, άφησέ με να βγάλω αυτό το σκουπιδάκι από το μάτι σου», — και ιδού, στο δικό σας μάτι βρίσκεται το πολύ μεγαλύτερο!
Υποκριτή, βγάλε πρώτα εκείνο από το δικό σου μάτι, και τότε μόνο σκέψου να θεραπεύσεις τον άλλον — εργάσου πρώτα επάνω στον εαυτό σου, προτού θελήσεις να εργασθείς επάνω σε άλλους.
Πώς μπορεί ένας τυφλός να δείξει τον δρόμο σε έναν άλλον τυφλό; — δεν θα πέσουν και οι δύο μέσα στον λάκκο; Ή μπορεί ο δάσκαλος να κάνει τον μαθητή ικανότερο από τον ίδιο τον εαυτό του;
Όταν λοιπόν θέλετε να διορθώσετε άλλους, μην απευθύνεστε απερίσκεπτα στον καθένα χωρίς διάκριση· μη ρίχνετε τα ιερά πράγματα στα σκυλιά, ούτε τα μαργαριτάρια μπροστά στους χοίρους· διότι εκείνοι θα τα καταπατήσουν με τα πόδια τους, και θα στραφούν εναντίον σας και θα σας καταρρίψουν.
Πλησιάστε τους ανθρώπους με ικεσία, και συχνά θα υποχωρήσουν· αναζητήστε μια πλευρά από όπου να μπορείτε να τους προσεγγίσετε — θα τη βρείτε· χτυπήστε απαλά, και θα σας ανοιχθεί η θύρα.
[*]
Ό,τι μπορείτε να θέλετε ώστε να ισχύει ως γενικός νόμος μεταξύ των ανθρώπων, και για εσάς τους ίδιους, σύμφωνα με μια τέτοια αρχή να πράττετε· — τούτο είναι ο θεμέλιος νόμος της ηθικότητας, το περιεχόμενο κάθε νομοθεσίας και όλων των ιερών βιβλίων όλων των εθνών.
Περάστε μέσα από αυτήν την πύλη του δικαίου στον ναό της αρετής· η πύλη αυτή είναι βεβαίως στενή, ο δρόμος προς αυτήν επικίνδυνος, και οι συνοδοιπόροι σας θα είναι λίγοι· πολύ πιο πολυζήτητος είναι ο παλάτιος της κακίας και της φθοράς, του οποίου οι πύλες είναι πλατιές και ο δρόμος του ομαλός.
Να προσέχετε ιδιαίτερα στον δρόμο σας από ψευδοδιδασκάλους, που με την ήπια όψη ενός αρνιού σας πλησιάζουν, ενώ κάτω απ’ αυτήν κρύβουν τις επιθυμίες αρπακτικών λύκων.
Έχετε ένα ασφαλές γνώρισμα για να διαπεράσετε εύκολα την προσποίηση τους — κρίνετέ τους από τα έργα τους. Μαζεύει κανείς σταφύλια από αγκάθια ή σύκα από τριβόλια; Κάθε καλό δέντρο φέρει καλούς καρπούς· και το κακό δέντρο — κακούς καρπούς. Δεν είναι βέβαια καλό δέντρο εκείνο που φέρει κακούς καρπούς, ούτε σάπιο εκείνο που φέρει καλούς· από τους καρπούς τους λοιπόν θα τους γνωρίσετε.
Από τον πλούτο μιας καλής καρδιάς αναβλύζει το καλό· από την πληρότητα μιας κακής καρδιάς αναβλύζει το κακό. Μην εξαπατάστε από λόγια ευσέβειας·
όχι καθένας που επικαλείται τον Θεό, που του προσφέρει προσευχές και θυσίες, είναι μέλος της βασιλείας του, αλλά μόνον εκείνος που πράττει το θέλημά του, το οποίο έχει φανερωθεί στον άνθρωπο μέσα στον νόμο του Λόγου (της Λογικής) του.
Πολλοί στην αιωνιότητα θα πουν ενώπιον του παγκόσμιου Κριτή:
«Κύριε, Κύριε, δεν κάναμε θαύματα; δεν διώξαμε πονηρά πνεύματα; δεν πραγματοποιήσαμε μεγάλα έργα; δεν χρησιμοποιήσαμε το όνομά σου σ’ αυτά, δεν σε δοξάσαμε, δεν σου αποδώσαμε ευχαριστία ως έργα σου;»
Τότε θα τους δοθεί η απάντηση:
Τί αξίζουν τα θαύματά σας, οι προφητείες σας ή τα μεγάλα έργα σας; γι’ αυτό τα πράξατε;
Ο Θεός δεν σας αναγνωρίζει ως δικούς του — δεν είστε πολίτες της βασιλείας του, εσείς οι θαυματουργοί, οι προφήτες, οι εκτελεστές μεγάλων έργων! Διότι πράξατε το κακό, και η ηθικότητα είναι το μόνο μέτρο της ευαρέσκειας του Θεού.
Κάθε άνθρωπο που άκουσε αυτές τις αρχές και τις έκανε δικές του, τον παρομοιάζω με σοφό άνδρα, που έχτισε το σπίτι του επάνω σε βράχο· και όταν ήλθε θύελλα, και τα ρεύματα έρρεαν, και οι άνεμοι έπνεαν, χτύπησαν και το σπίτι εκείνο, αλλά δεν έπεσε· διότι ήταν θεμελιωμένο επάνω σε βράχο. Εκείνον όμως που άκουσε αυτήν τη διδασκαλία αλλά δεν την εφάρμοσε, τον παρομοιάζω με ανόητο, που έχτισε το σπίτι του επάνω στην άμμο· και όταν ήλθε η θύελλα, χτύπησε και αυτό το σπίτι, και το γκρέμισε με μεγάλο πάταγο· διότι είχε ασθενή θεμέλια.
Αυτός ο λόγος έκανε μεγάλη εντύπωση στους ακροατές του· διότι μιλούσε με δύναμη και έμφαση, και τα θέματα ήταν τέτοια που αποτελούν το ύψιστο ενδιαφέρον της ανθρωπότητας.
Από τότε, η προσέλευση για να ακούσουν τον Ιησού γινόταν όλο και μεγαλύτερη·
αλλά και η προσοχή των Φαρισαίων και της ιουδαϊκής ιερατικής τάξης προς αυτόν αυξανόταν. Για να αποφύγει τον θόρυβο εκείνου του πλήθους και τις παγίδες αυτών, συχνά αποσυρόταν στην ερημία. Κατά τη διαμονή του στη Γαλιλαία, κάποτε πέρασε κοντά από ένα τελωνείο και είδε εκεί έναν υπάλληλο ονόματι Ματθαίο να κάθεται· τον προσκάλεσε να τον ακολουθήσει, και αργότερα τον θεώρησε άξιο της οικείας του συντροφιάς. Δείπνησε μαζί του, και η συντροφιά αποτελούνταν και από άλλους τέτοιους υπαλλήλους. Επειδή στους Ιουδαίους οι λέξεις τελώνης και αμαρτωλός ήταν σχεδόν ταυτόσημες, οι Φαρισαίοι εξέφρασαν στους φίλους του Ιησού την απορία τους γι’ αυτό.
Όταν εκείνος το άκουσε, τους είπε: Οι υγιείς δεν έχουν ανάγκη γιατρού, αλλά οι άρρωστοι. Σκεφθείτε όμως εσείς καθ’ οδόν, τί σημαίνει εκείνο που είναι γραμμένο κάπου στα ιερά σας βιβλία: «Όχι θυσία, αλλά δικαιοσύνη (εντιμότητα) μου είναι ευάρεστη.»
Μερικοί από τους μαθητές του Ιωάννη του Βαπτιστή παρατήρησαν, αντίθετα, ότι αυτοί και οι Φαρισαίοι τηρούσαν τόσες πολλές νηστείες, ενώ οι φίλοι του Ιησού όχι·
στην ερώτησή τους γι’ αυτό, ο Ιησούς τούς απάντησε:
Ποιον λόγο θα είχαν πράγματι να είναι λυπημένοι; Θα έρθουν οι ημέρες, βέβαια, όπου και από αυτούς ο διδάσκαλός τους — όπως και από εσάς ο δικός σας — θα τους αφαιρεθεί· τότε ας νηστέψουν!
Γιατί, λοιπόν, να απαιτήσω από αυτούς τέτοια αυστηρότητα στον τρόπο ζωής τους;
Θα ήταν κάτι που δεν ταιριάζει ούτε στη μέχρι τώρα συνήθειά τους, ούτε στις αρχές μου, οι οποίες δεν αποδίδουν καμιά αξία σε μια εξωτερική αυστηρότητα,
και ακόμη λιγότερο μου επιτρέπουν να επιβάλλω σε άλλους την τήρηση ορισμένων εθίμων. Κατά την εποχή που πλησίαζε πάλι μια εορτή του Πάσχα, ο Ιησούς πήγε επίσης στην Ιερουσαλήμ. Κατά τη διάρκεια της παραμονής του εκεί, προκάλεσε μεγάλη δυσφορία στους Ιουδαίους, όταν μια φορά, ένα Σάββατο, έκανε σε έναν φτωχό ασθενή μια πράξη αγάπης. Είδαν σ’ αυτό μια βεβήλωση αυτής της ιερής ημέρας, και μια ύβρη — σαν να τολμούσε να θεωρήσει μη δεσμευτική μια εντολή που ο ίδιος ο Θεός είχε δώσει, σαν να ιδιοποιούνταν ένα δικαίωμα που ανήκει μόνο στον Θεό,
και να εξισώνει τη δική του αυθεντία με την αυθεντία της Θεότητας.
Ο Ιησούς τους απάντησε: Αν θεωρείτε τα εκκλησιαστικά σας καταστατικά και τα θετικά σας προστάγματα ως τον ανώτατο νόμο που έχει δοθεί στον άνθρωπο, τότε αγνοείτε την αξιοπρέπεια του ανθρώπου και την ικανότητα μέσα του να αντλεί από τον εαυτό του την έννοια της Θεότητας και τη γνώση του θελήματός της. Όποιος δεν τιμά μέσα του αυτήν την ικανότητα, δεν τιμά τη Θεότητα.
Αυτό που ο άνθρωπος μπορεί να ονομάσει το Εγώ του, αυτό που είναι υψωμένο πάνω από τον τάφο και τη φθορά, και που θα καθορίσει ο ίδιος τη δίκαιη ανταμοιβή του, είναι ικανό να κρίνει τον εαυτό του — φανερώνεται ως Λόγος (Vernunft), του οποίου η νομοθεσία δεν εξαρτάται από τίποτε άλλο, και στον οποίο καμιά άλλη εξουσία, ούτε στη γη ούτε στον ουρανό, δεν μπορεί να δώσει διαφορετικό μέτρο κρίσης. Αυτό που διδάσκω δεν το παρουσιάζω ως επινόημά μου, ως δική μου ιδιοκτησία· δεν απαιτώ κανείς να το δεχθεί στηριζόμενος στην αυθεντία μου· διότι δεν ζητώ τη δόξα μου. Το υποβάλλω στην κρίση της καθολικής λογικής, που μπορεί να οδηγήσει κάθε άνθρωπο να το πιστέψει ή όχι.
Αλλά πώς θα μπορούσατε εσείς να αναγνωρίσετε τη λογική ως το ανώτατο μέτρο της γνώσης και της πίστης, εφόσον ποτέ δεν ακούσατε τη φωνή της Θεότητας, ποτέ δεν προσέξατε την αντήχηση αυτής της φωνής μέσα στην καρδιά σας, ποτέ δεν δώσατε σημασία σε εκείνον που την αντηχεί;
Εφόσον εσείς πιστεύετε ότι κατέχετε αποκλειστικά τη γνώση του τι είναι το θέλημα του Θεού, και κάνετε την ιδιαίτερη διάκριση που υποτίθεται ότι σας ανήκει,
αντικείμενο της φιλοδοξίας σας; Εφόσον επικαλείστε συνεχώς τον Μωυσή, και στηρίζετε την πίστη σας στην ξένη αυθεντία ενός και μόνο ανθρώπου!
Ναι — διαβάστε απλώς προσεκτικά τα ιερά σας βιβλία, αλλά πρέπει να φέρετε μαζί σας το πνεύμα της αλήθειας και της αρετής· και τότε θα βρείτε μέσα σε αυτά μαρτυρία αυτού του πνεύματος και ταυτόχρονα την κατηγορία εναντίον του εαυτού σας, ότι η υπερηφάνειά σας, που ευχαριστιέται μέσα στον περιορισμένο της ορίζοντα, δεν σας επιτρέπει να υψώσετε το βλέμμα σας προς κάτι ανώτερο από τη νεκρή σας επιστήμη και τα μηχανικά σας έθιμα.
Και μερικές άλλες περιστάσεις έδωσαν στους Φαρισαίους αφορμή να προσάψουν στον Χριστό και στους μαθητές του βεβήλωση του Σαββάτου.
Περπατούσε μια τέτοια ημέρα με τους φίλους του μέσα από ένα χωράφι με σπαρτά· αυτοί πείνασαν και άρχισαν να μαδούν στάχυα, ή ό,τι άλλο φυτό ήταν εκεί — ίσως ανατολικούς καρπούς ή όσπρια — και έτρωγαν τους κόκκους· πράγμα που, κατά τα άλλα, θα ήταν επιτρεπτό. Οι Φαρισαίοι, που το είδαν, επισήμαναν στον Χριστό ότι οι μαθητές του κάνουν κάτι που δεν επιτρέπεται κατά το Σάββατο.
Ο Χριστός όμως τους απάντησε:
Δεν θυμάστε από την ιστορία του λαού σας, ότι ο Δαβίδ, όταν πείνασε, έφαγε τους ιερούς άρτους του ναού, και μοίρασε κιόλας από αυτούς στους συντρόφους του;
Ή ότι οι ιερείς στον ναό, ακόμη και κατά το Σάββατο, έχουν διάφορες εργασίες να επιτελέσουν; Θα έπρεπε λοιπόν ο ναός να καθαγιάζει αυτές τις πράξεις;
Σας λέγω: ο άνθρωπος είναι περισσότερο από έναν ναό.
Ο άνθρωπος — και όχι κάποιος τόπος — καθαγιάζει ή καθιστά ακάθαρτες τις πράξεις του. Το Σάββατο είναι για χάρη του ανθρώπου που έχει θεσπιστεί, όχι ο άνθρωπος για χάρη του Σαββάτου· διότι ο άνθρωπος είναι επίσης κύριος του Σαββάτου.
Αν είχατε ποτέ σκεφθεί τί σημαίνει εκείνο που είπα κάποτε σε μερικούς από το δικό σας τάγμα — ότι «ο Θεός ζητά αγάπη, όχι θυσία» — δεν θα κατηγορούσατε τόσο αυστηρά τους αθώους.
Το ίδιο συνέβη όταν οι Φαρισαίοι τον ρώτησαν μέσα σε μια συναγωγή, σ’ ένα άλλο Σάββατο,για να βρουν αφορμή να τον κατηγορήσουν·
κατά την ευκαιρία εκείνη υπήρχε εκεί ένας άνθρωπος με ξερό (παράλυτο) χέρι,
και τον ρώτησαν αν επιτρέπεται σήμερα να τον θεραπεύσει.
Ο Ιησούς απάντησε:
Ποιος από εσάς, αν ένα πρόβατό του πέσει μέσα σε λάκκο κατά το Σάββατο, δεν θα το τραβήξει έξω; Και πόση μεγαλύτερη αξία δεν έχει ένας άνθρωπος από ένα πρόβατο!
Άρα θα είναι ασφαλώς επιτρεπτό να γίνει μια καλή πράξη κατά το Σάββατο!
Από πολλά τέτοια παραδείγματα μπορούμε να δούμε την κακή θέληση των Φαρισαίων απέναντι στον Ιησού, και από τότε πράγματι συνδέθηκαν με το κόμμα του Ηρώδη για να βρουν τρόπο, αν ήταν δυνατόν, να τον εξοντώσουν. Τον συναντούμε πάλι στη Γαλιλαία, όπου κρατούσε τον εαυτό του κρυμμένο εξαιτίας εκείνων των διώξεων, και μάλιστα συνιστούσε στους ακροατές του, που συγκεντρώνονταν γύρω του, να μην γνωστοποιούν τον τόπο της διαμονής του.
Από το πλήθος των ακροατών του, ο Ιησούς ξεχώρισε δώδεκα, τους οποίους θεώρησε άξιους της ιδιαίτερης διδασκαλίας του, ώστε να τους καταστήσει ικανούς να τον βοηθήσουν στη διάδοση της διδασκαλίας του· και καθώς ο Ιησούς γνώριζε πολύ καλά ότι η ζωή και η δύναμη ενός και μόνου ανθρώπου δεν επαρκούν για να διαμορφώσουν μια ολόκληρη έθνος στην ηθικότητα, ήθελε τουλάχιστον να έχει μερικούς στους οποίους να μπορούσε να εμφυσήσει καθαρά το πνεύμα του. (Τα ονόματά τους βλ. στο κατά Μάρκον, 3:16–19.)
Κατά την περίσταση όπου ο Ιωάννης (ο Βαπτιστής) έστειλε μερικούς από τους φίλους του προς τον Ιησού, για να τον ρωτήσουν σχετικά με τον σκοπό της διδασκαλίας του, ο Ιησούς επανέφερε την κατηγορία εναντίον των Φαρισαίων, για την ψυχρότητα με την οποία είχαν δεχθεί την πρόσκληση του Ιωάννη προς μετάνοια.
Ποια περιέργεια, είπε, σας ώθησε τότε να βγείτε στην έρημο; Δεν ήταν βέβαια η επιθυμία για βελτίωση του εαυτού σας! Μήπως για να δείτε κάποιον όμοιό σας, άνθρωπο χωρίς χαρακτήρα, που αλλάζει τις αρχές του ανάλογα με το συμφέρον του — ένα καλάμι που το φυσά ο άνεμος εδώ κι εκεί; Ή μήπως έναν άνθρωπο με πολυτελή ενδύματα, γεμάτο επίδειξη; Τέτοιους δεν συναντάτε στην έρημο, αλλά μόνο στα παλάτια των βασιλιάδων! Ή μήπως νομίζατε πως θα δείτε έναν μάντη, έναν θαυματοποιό;
Ο Ιωάννης ήταν περισσότερο από αυτό! Στον απλό λαό ο Ιωάννης βρήκε ευκολότερη πρόσβαση· αλλά τις καρδιές των Φαρισαίων και των ορθόδοξων νομοδιδασκάλων δεν μπόρεσε ούτε να τις συγκλονίσει, ούτε να τις κάνει δεκτικές στο καλό.
Με τι λοιπόν να παρομοιάσω αυτή τη γενιά ανθρώπων; Μήπως με παιδιά που παίζουν στην αγορά και φωνάζουν το ένα στο άλλο: “Σας παίξαμε αυλό, και δεν χορέψατε· σας τραγουδήσαμε θλιβερά τραγούδια, και δεν κλάψατε!” Ο Ιωάννης δεν έτρωγε ψωμί, ούτε έπινε κρασί — κι εσείς λέτε: ‘Δαιμόνιο τον βασανίζει’. Εγώ τρώγω και πίνω όπως όλοι οι άνθρωποι — και εσείς λέτε: ‘Να, ο άνθρωπος είναι λαίμαργος και οινοπότης, και συναναστρέφεται με κακούς ανθρώπους!’ Όμως η Σοφία και η Αρετή θα βρουν πάντοτε θαυμαστές που θα δικαιώσουν την αξία τους.
Συνεχίζεται
Μην βλέπετε την ουσία της προσευχής σε πολλά λόγια, με τα οποία οι δεισιδαίμονες νομίζουν ότι μπορούν να ευαρεστήσουν τον Θεό ή να ασκήσουν κάποια επιρροή πάνω του και στο σχέδιο της αιώνιας σοφίας του. Μη τους μιμείσθε.
Ο Πατέρας σας γνωρίζει τί έχετε ανάγκη προτού τον παρακαλέσετε· επομένως οι φυσικές ανάγκες και οι επιθυμίες των αισθήσεων δεν μπορούν να είναι το αντικείμενο της προσευχής σας· γιατί πώς θα μπορούσατε να γνωρίζετε αν η ικανοποίησή τους είναι σύμφωνη με τον ηθικό σκοπό του Αγίου;
Το πνεύμα της προσευχής σας ας είναι τούτο: ότι, ζωογονούμενοι από τη σκέψη της Θεότητας, λαμβάνετε ενώπιόν της την σταθερή απόφαση να αφιερώσετε όλον τον βίο σας στην αρετή. Το πνεύμα αυτό της προσευχής θα μπορούσε, αν εκφραζόταν με λόγια, να αποδοθεί κάπως έτσι:
«Πάτερ των ανθρώπων, στον οποίον είναι υποταγμένοι όλοι οι ουρανοί, εσύ ο Μοναδικά Άγιος, είθε η εικόνα σου να αιωρείται εμπρός μας, προς την οποίαν αγωνιζόμαστε να πλησιάσουμε· είθε να έλθει η βασιλεία σου, μέσα στην οποία όλα τα λογικά όντα έχουν τον νόμο μόνο ως κανόνα των πράξεών τους.
Σε αυτήν την ιδέα όλες οι επιθυμίες, ακόμη και η κραυγή της φύσης, βαθμηδόν υποτάσσονται.»
Μέσα στο αίσθημα της ατέλειάς μας απέναντι στο άγιο θέλημά σου — πώς θα μπορούσαμε να γίνουμε αυστηροί ή εκδικητικοί κριτές των αδελφών μας;
Θέλουμε μάλλον να εργαστούμε μόνο επάνω στον εαυτό μας, να βελτιώσουμε την καρδιά μας, να εξευγενίσουμε τα ελατήρια των πράξεών μας, να καθαρίσουμε ολοένα και περισσότερο τις διαθέσεις μας από το κακό, ώστε να σου μοιάσουμε, εσύ του οποίου η αγιότητα και η μακαριότητα είναι άπειρες.
Ένα σημείο της προόδου σας προς την ηθική τελειότητα έχετε — και τούτο είναι η αύξησή σας στην αγάπη προς τους αδελφούς και στην ροπή προς τη συγχώρηση.
Όχι οι θησαυροί της γης, που ούτε καν μπορείτε να ονομάσετε ολοδικά σας — ο χρυσός και το ασήμι, ή η ομορφιά, η δεξιότητα, που υπόκεινται στη φθορά, στην αλλαγή των περιστάσεων, ακόμη και στη σκουριά, στη φθορά των εντόμων ή στον κίνδυνο της κλοπής — όχι, τέτοια δεν πρέπει να γεμίζουν την ψυχή σας.
Συσσωρεύστε μέσα σας έναν αθάνατο θησαυρό, έναν πλούτο ηθικότητας· μόνο αυτός μπορεί να είναι, με την πλήρη σημασία της λέξεως, δική σας ιδιοκτησία, γιατί είναι προσκολλημένος στο ίδιο σας το Είναι — ούτε ο καταναγκασμός της φύσης, ούτε η κακή θέληση των ανθρώπων, ούτε ο ίδιος ο θάνατος δύναται να τον αφαιρέσει.
Όπως το μάτι είναι λυχνία του σώματος και, όταν είναι υγιές, το καθοδηγεί σε όλες τις λειτουργίες του, ενώ όταν είναι άρρωστο, το σώμα καθίσταται αδέξιο σε όλα — έτσι και όταν το φως της ψυχής, ο Λόγος (η Λογική), σκοτισθεί, από πού θα μπορούσε κάθε ορμή ή επιθυμία να λάβει την αληθινή της κατεύθυνση;
Όπως δεν μπορεί κανείς να υπηρετεί δύο κυρίους με ίση ζέση, έτσι και η υπηρεσία του Θεού και της Λογικής είναι ασυμβίβαστη με την υπηρεσία των αισθήσεων — ο ένας αποκλείει τον άλλον, ή αλλιώς γεννάται μια άθλια και ανίσχυρη ταλάντευση ανάμεσά τους.
Γι’ αυτό σας προτρέπω, αποσπασθείτε από τις αιώνιες μέριμνες για το φαγητό, το ποτό και την ένδυση — ανάγκες που αποτελούν όλον τον κύκλο του μόχθου των περισσοτέρων ανθρώπων, οι οποίοι, κατά τη σημασία που δίνουν σ’ αυτά, φαίνονται να κάνουν απ’ αυτά τον σκοπό και τον τελικό στόχο της ύπαρξής τους.
Δεν βρίσκεται άραγε μέσα στο ανθρώπινο πνεύμα μια ανάγκη υψηλότερη από την ανάγκη τροφής και ενδύσεως;
Κοιτάξτε τα πουλιά του ουρανού, που δεν σπέρνουν, δεν θερίζουν και δεν συνάγουν σε αποθήκες — ο Πατέρας της Φύσης φροντίζει για την τροφή τους.
Δεν είναι ο προορισμός σας ανώτερος από τον δικό τους; Και θα μπορούσε η φύση να σας έχει καταδικάσει να επιστρατεύετε όλες τις ευγενείς δυνάμεις της ψυχής σας μόνο για να ικανοποιείτε τις ανάγκες του στομάχου;
Ξοδεύετε τόσο κόπο για τον στολισμό και την ωραιοποίηση της μορφής που η φύση σάς έδωσε· μπορεί η φροντίδα σας, με κάθε μέσο των αισθήσεων και των αγωνιών, να προσθέσει στο ανάστημά σας έστω έναν πήχυ;
Ή κοιτάξτε τα άνθη του αγρού, που σήμερα ανθίζουν λαμπρά και αύριο γίνονται χορτάρι — μήπως ο Σολομών, μέσα σε όλη του τη μεγαλοπρέπεια, μπορούσε να συναγωνισθεί την ελεύθερη ομορφιά της φύσης;
Αποβάλτε λοιπόν κάπως την αγχώδη μέριμνα για τροφή και ένδυση·
ας είναι ο ύψιστος σκοπός των προσπαθειών σας η Βασιλεία του Θεού, και η ηθικότητα, μέσω της οποίας και μόνο καθίστασθε άξιοι να είσθε πολίτες αυτής·
τα υπόλοιπα θα σας δοθούν από μόνα τους.
Μην είστε αυστηροί στις κρίσεις σας για τους άλλους· διότι με το ίδιο μέτρο που χρησιμοποιείτε, θα μετρηθεί και σε σας, και αυτό δεν θα είναι πάντοτε προς όφελός σας.Γιατί βλέπετε τόσο πρόθυμα το μικρό αγκίστρι (το σκουπιδάκι) στο μάτι του άλλου, και το πολύ μεγαλύτερο στο δικό σας μάτι δεν το προσέχετε; Και λέτε ίσως ακόμη σ’ εκείνον: «Στάσου, φίλε μου, άφησέ με να βγάλω αυτό το σκουπιδάκι από το μάτι σου», — και ιδού, στο δικό σας μάτι βρίσκεται το πολύ μεγαλύτερο!
Υποκριτή, βγάλε πρώτα εκείνο από το δικό σου μάτι, και τότε μόνο σκέψου να θεραπεύσεις τον άλλον — εργάσου πρώτα επάνω στον εαυτό σου, προτού θελήσεις να εργασθείς επάνω σε άλλους.
Πώς μπορεί ένας τυφλός να δείξει τον δρόμο σε έναν άλλον τυφλό; — δεν θα πέσουν και οι δύο μέσα στον λάκκο; Ή μπορεί ο δάσκαλος να κάνει τον μαθητή ικανότερο από τον ίδιο τον εαυτό του;
Όταν λοιπόν θέλετε να διορθώσετε άλλους, μην απευθύνεστε απερίσκεπτα στον καθένα χωρίς διάκριση· μη ρίχνετε τα ιερά πράγματα στα σκυλιά, ούτε τα μαργαριτάρια μπροστά στους χοίρους· διότι εκείνοι θα τα καταπατήσουν με τα πόδια τους, και θα στραφούν εναντίον σας και θα σας καταρρίψουν.
Πλησιάστε τους ανθρώπους με ικεσία, και συχνά θα υποχωρήσουν· αναζητήστε μια πλευρά από όπου να μπορείτε να τους προσεγγίσετε — θα τη βρείτε· χτυπήστε απαλά, και θα σας ανοιχθεί η θύρα.
[*]
Ό,τι μπορείτε να θέλετε ώστε να ισχύει ως γενικός νόμος μεταξύ των ανθρώπων, και για εσάς τους ίδιους, σύμφωνα με μια τέτοια αρχή να πράττετε· — τούτο είναι ο θεμέλιος νόμος της ηθικότητας, το περιεχόμενο κάθε νομοθεσίας και όλων των ιερών βιβλίων όλων των εθνών.
Περάστε μέσα από αυτήν την πύλη του δικαίου στον ναό της αρετής· η πύλη αυτή είναι βεβαίως στενή, ο δρόμος προς αυτήν επικίνδυνος, και οι συνοδοιπόροι σας θα είναι λίγοι· πολύ πιο πολυζήτητος είναι ο παλάτιος της κακίας και της φθοράς, του οποίου οι πύλες είναι πλατιές και ο δρόμος του ομαλός.
Να προσέχετε ιδιαίτερα στον δρόμο σας από ψευδοδιδασκάλους, που με την ήπια όψη ενός αρνιού σας πλησιάζουν, ενώ κάτω απ’ αυτήν κρύβουν τις επιθυμίες αρπακτικών λύκων.
Έχετε ένα ασφαλές γνώρισμα για να διαπεράσετε εύκολα την προσποίηση τους — κρίνετέ τους από τα έργα τους. Μαζεύει κανείς σταφύλια από αγκάθια ή σύκα από τριβόλια; Κάθε καλό δέντρο φέρει καλούς καρπούς· και το κακό δέντρο — κακούς καρπούς. Δεν είναι βέβαια καλό δέντρο εκείνο που φέρει κακούς καρπούς, ούτε σάπιο εκείνο που φέρει καλούς· από τους καρπούς τους λοιπόν θα τους γνωρίσετε.
Από τον πλούτο μιας καλής καρδιάς αναβλύζει το καλό· από την πληρότητα μιας κακής καρδιάς αναβλύζει το κακό. Μην εξαπατάστε από λόγια ευσέβειας·
όχι καθένας που επικαλείται τον Θεό, που του προσφέρει προσευχές και θυσίες, είναι μέλος της βασιλείας του, αλλά μόνον εκείνος που πράττει το θέλημά του, το οποίο έχει φανερωθεί στον άνθρωπο μέσα στον νόμο του Λόγου (της Λογικής) του.
Πολλοί στην αιωνιότητα θα πουν ενώπιον του παγκόσμιου Κριτή:
«Κύριε, Κύριε, δεν κάναμε θαύματα; δεν διώξαμε πονηρά πνεύματα; δεν πραγματοποιήσαμε μεγάλα έργα; δεν χρησιμοποιήσαμε το όνομά σου σ’ αυτά, δεν σε δοξάσαμε, δεν σου αποδώσαμε ευχαριστία ως έργα σου;»
Τότε θα τους δοθεί η απάντηση:
Τί αξίζουν τα θαύματά σας, οι προφητείες σας ή τα μεγάλα έργα σας; γι’ αυτό τα πράξατε;
Ο Θεός δεν σας αναγνωρίζει ως δικούς του — δεν είστε πολίτες της βασιλείας του, εσείς οι θαυματουργοί, οι προφήτες, οι εκτελεστές μεγάλων έργων! Διότι πράξατε το κακό, και η ηθικότητα είναι το μόνο μέτρο της ευαρέσκειας του Θεού.
Κάθε άνθρωπο που άκουσε αυτές τις αρχές και τις έκανε δικές του, τον παρομοιάζω με σοφό άνδρα, που έχτισε το σπίτι του επάνω σε βράχο· και όταν ήλθε θύελλα, και τα ρεύματα έρρεαν, και οι άνεμοι έπνεαν, χτύπησαν και το σπίτι εκείνο, αλλά δεν έπεσε· διότι ήταν θεμελιωμένο επάνω σε βράχο. Εκείνον όμως που άκουσε αυτήν τη διδασκαλία αλλά δεν την εφάρμοσε, τον παρομοιάζω με ανόητο, που έχτισε το σπίτι του επάνω στην άμμο· και όταν ήλθε η θύελλα, χτύπησε και αυτό το σπίτι, και το γκρέμισε με μεγάλο πάταγο· διότι είχε ασθενή θεμέλια.
Αυτός ο λόγος έκανε μεγάλη εντύπωση στους ακροατές του· διότι μιλούσε με δύναμη και έμφαση, και τα θέματα ήταν τέτοια που αποτελούν το ύψιστο ενδιαφέρον της ανθρωπότητας.
Από τότε, η προσέλευση για να ακούσουν τον Ιησού γινόταν όλο και μεγαλύτερη·
αλλά και η προσοχή των Φαρισαίων και της ιουδαϊκής ιερατικής τάξης προς αυτόν αυξανόταν. Για να αποφύγει τον θόρυβο εκείνου του πλήθους και τις παγίδες αυτών, συχνά αποσυρόταν στην ερημία. Κατά τη διαμονή του στη Γαλιλαία, κάποτε πέρασε κοντά από ένα τελωνείο και είδε εκεί έναν υπάλληλο ονόματι Ματθαίο να κάθεται· τον προσκάλεσε να τον ακολουθήσει, και αργότερα τον θεώρησε άξιο της οικείας του συντροφιάς. Δείπνησε μαζί του, και η συντροφιά αποτελούνταν και από άλλους τέτοιους υπαλλήλους. Επειδή στους Ιουδαίους οι λέξεις τελώνης και αμαρτωλός ήταν σχεδόν ταυτόσημες, οι Φαρισαίοι εξέφρασαν στους φίλους του Ιησού την απορία τους γι’ αυτό.
Όταν εκείνος το άκουσε, τους είπε: Οι υγιείς δεν έχουν ανάγκη γιατρού, αλλά οι άρρωστοι. Σκεφθείτε όμως εσείς καθ’ οδόν, τί σημαίνει εκείνο που είναι γραμμένο κάπου στα ιερά σας βιβλία: «Όχι θυσία, αλλά δικαιοσύνη (εντιμότητα) μου είναι ευάρεστη.»
Μερικοί από τους μαθητές του Ιωάννη του Βαπτιστή παρατήρησαν, αντίθετα, ότι αυτοί και οι Φαρισαίοι τηρούσαν τόσες πολλές νηστείες, ενώ οι φίλοι του Ιησού όχι·
στην ερώτησή τους γι’ αυτό, ο Ιησούς τούς απάντησε:
Ποιον λόγο θα είχαν πράγματι να είναι λυπημένοι; Θα έρθουν οι ημέρες, βέβαια, όπου και από αυτούς ο διδάσκαλός τους — όπως και από εσάς ο δικός σας — θα τους αφαιρεθεί· τότε ας νηστέψουν!
Γιατί, λοιπόν, να απαιτήσω από αυτούς τέτοια αυστηρότητα στον τρόπο ζωής τους;
Θα ήταν κάτι που δεν ταιριάζει ούτε στη μέχρι τώρα συνήθειά τους, ούτε στις αρχές μου, οι οποίες δεν αποδίδουν καμιά αξία σε μια εξωτερική αυστηρότητα,
και ακόμη λιγότερο μου επιτρέπουν να επιβάλλω σε άλλους την τήρηση ορισμένων εθίμων. Κατά την εποχή που πλησίαζε πάλι μια εορτή του Πάσχα, ο Ιησούς πήγε επίσης στην Ιερουσαλήμ. Κατά τη διάρκεια της παραμονής του εκεί, προκάλεσε μεγάλη δυσφορία στους Ιουδαίους, όταν μια φορά, ένα Σάββατο, έκανε σε έναν φτωχό ασθενή μια πράξη αγάπης. Είδαν σ’ αυτό μια βεβήλωση αυτής της ιερής ημέρας, και μια ύβρη — σαν να τολμούσε να θεωρήσει μη δεσμευτική μια εντολή που ο ίδιος ο Θεός είχε δώσει, σαν να ιδιοποιούνταν ένα δικαίωμα που ανήκει μόνο στον Θεό,
και να εξισώνει τη δική του αυθεντία με την αυθεντία της Θεότητας.
Ο Ιησούς τους απάντησε: Αν θεωρείτε τα εκκλησιαστικά σας καταστατικά και τα θετικά σας προστάγματα ως τον ανώτατο νόμο που έχει δοθεί στον άνθρωπο, τότε αγνοείτε την αξιοπρέπεια του ανθρώπου και την ικανότητα μέσα του να αντλεί από τον εαυτό του την έννοια της Θεότητας και τη γνώση του θελήματός της. Όποιος δεν τιμά μέσα του αυτήν την ικανότητα, δεν τιμά τη Θεότητα.
Αυτό που ο άνθρωπος μπορεί να ονομάσει το Εγώ του, αυτό που είναι υψωμένο πάνω από τον τάφο και τη φθορά, και που θα καθορίσει ο ίδιος τη δίκαιη ανταμοιβή του, είναι ικανό να κρίνει τον εαυτό του — φανερώνεται ως Λόγος (Vernunft), του οποίου η νομοθεσία δεν εξαρτάται από τίποτε άλλο, και στον οποίο καμιά άλλη εξουσία, ούτε στη γη ούτε στον ουρανό, δεν μπορεί να δώσει διαφορετικό μέτρο κρίσης. Αυτό που διδάσκω δεν το παρουσιάζω ως επινόημά μου, ως δική μου ιδιοκτησία· δεν απαιτώ κανείς να το δεχθεί στηριζόμενος στην αυθεντία μου· διότι δεν ζητώ τη δόξα μου. Το υποβάλλω στην κρίση της καθολικής λογικής, που μπορεί να οδηγήσει κάθε άνθρωπο να το πιστέψει ή όχι.
Αλλά πώς θα μπορούσατε εσείς να αναγνωρίσετε τη λογική ως το ανώτατο μέτρο της γνώσης και της πίστης, εφόσον ποτέ δεν ακούσατε τη φωνή της Θεότητας, ποτέ δεν προσέξατε την αντήχηση αυτής της φωνής μέσα στην καρδιά σας, ποτέ δεν δώσατε σημασία σε εκείνον που την αντηχεί;
Εφόσον εσείς πιστεύετε ότι κατέχετε αποκλειστικά τη γνώση του τι είναι το θέλημα του Θεού, και κάνετε την ιδιαίτερη διάκριση που υποτίθεται ότι σας ανήκει,
αντικείμενο της φιλοδοξίας σας; Εφόσον επικαλείστε συνεχώς τον Μωυσή, και στηρίζετε την πίστη σας στην ξένη αυθεντία ενός και μόνο ανθρώπου!
Ναι — διαβάστε απλώς προσεκτικά τα ιερά σας βιβλία, αλλά πρέπει να φέρετε μαζί σας το πνεύμα της αλήθειας και της αρετής· και τότε θα βρείτε μέσα σε αυτά μαρτυρία αυτού του πνεύματος και ταυτόχρονα την κατηγορία εναντίον του εαυτού σας, ότι η υπερηφάνειά σας, που ευχαριστιέται μέσα στον περιορισμένο της ορίζοντα, δεν σας επιτρέπει να υψώσετε το βλέμμα σας προς κάτι ανώτερο από τη νεκρή σας επιστήμη και τα μηχανικά σας έθιμα.
Και μερικές άλλες περιστάσεις έδωσαν στους Φαρισαίους αφορμή να προσάψουν στον Χριστό και στους μαθητές του βεβήλωση του Σαββάτου.
Περπατούσε μια τέτοια ημέρα με τους φίλους του μέσα από ένα χωράφι με σπαρτά· αυτοί πείνασαν και άρχισαν να μαδούν στάχυα, ή ό,τι άλλο φυτό ήταν εκεί — ίσως ανατολικούς καρπούς ή όσπρια — και έτρωγαν τους κόκκους· πράγμα που, κατά τα άλλα, θα ήταν επιτρεπτό. Οι Φαρισαίοι, που το είδαν, επισήμαναν στον Χριστό ότι οι μαθητές του κάνουν κάτι που δεν επιτρέπεται κατά το Σάββατο.
Ο Χριστός όμως τους απάντησε:
Δεν θυμάστε από την ιστορία του λαού σας, ότι ο Δαβίδ, όταν πείνασε, έφαγε τους ιερούς άρτους του ναού, και μοίρασε κιόλας από αυτούς στους συντρόφους του;
Ή ότι οι ιερείς στον ναό, ακόμη και κατά το Σάββατο, έχουν διάφορες εργασίες να επιτελέσουν; Θα έπρεπε λοιπόν ο ναός να καθαγιάζει αυτές τις πράξεις;
Σας λέγω: ο άνθρωπος είναι περισσότερο από έναν ναό.
Ο άνθρωπος — και όχι κάποιος τόπος — καθαγιάζει ή καθιστά ακάθαρτες τις πράξεις του. Το Σάββατο είναι για χάρη του ανθρώπου που έχει θεσπιστεί, όχι ο άνθρωπος για χάρη του Σαββάτου· διότι ο άνθρωπος είναι επίσης κύριος του Σαββάτου.
Αν είχατε ποτέ σκεφθεί τί σημαίνει εκείνο που είπα κάποτε σε μερικούς από το δικό σας τάγμα — ότι «ο Θεός ζητά αγάπη, όχι θυσία» — δεν θα κατηγορούσατε τόσο αυστηρά τους αθώους.
Το ίδιο συνέβη όταν οι Φαρισαίοι τον ρώτησαν μέσα σε μια συναγωγή, σ’ ένα άλλο Σάββατο,για να βρουν αφορμή να τον κατηγορήσουν·
κατά την ευκαιρία εκείνη υπήρχε εκεί ένας άνθρωπος με ξερό (παράλυτο) χέρι,
και τον ρώτησαν αν επιτρέπεται σήμερα να τον θεραπεύσει.
Ο Ιησούς απάντησε:
Ποιος από εσάς, αν ένα πρόβατό του πέσει μέσα σε λάκκο κατά το Σάββατο, δεν θα το τραβήξει έξω; Και πόση μεγαλύτερη αξία δεν έχει ένας άνθρωπος από ένα πρόβατο!
Άρα θα είναι ασφαλώς επιτρεπτό να γίνει μια καλή πράξη κατά το Σάββατο!
Από πολλά τέτοια παραδείγματα μπορούμε να δούμε την κακή θέληση των Φαρισαίων απέναντι στον Ιησού, και από τότε πράγματι συνδέθηκαν με το κόμμα του Ηρώδη για να βρουν τρόπο, αν ήταν δυνατόν, να τον εξοντώσουν. Τον συναντούμε πάλι στη Γαλιλαία, όπου κρατούσε τον εαυτό του κρυμμένο εξαιτίας εκείνων των διώξεων, και μάλιστα συνιστούσε στους ακροατές του, που συγκεντρώνονταν γύρω του, να μην γνωστοποιούν τον τόπο της διαμονής του.
Από το πλήθος των ακροατών του, ο Ιησούς ξεχώρισε δώδεκα, τους οποίους θεώρησε άξιους της ιδιαίτερης διδασκαλίας του, ώστε να τους καταστήσει ικανούς να τον βοηθήσουν στη διάδοση της διδασκαλίας του· και καθώς ο Ιησούς γνώριζε πολύ καλά ότι η ζωή και η δύναμη ενός και μόνου ανθρώπου δεν επαρκούν για να διαμορφώσουν μια ολόκληρη έθνος στην ηθικότητα, ήθελε τουλάχιστον να έχει μερικούς στους οποίους να μπορούσε να εμφυσήσει καθαρά το πνεύμα του. (Τα ονόματά τους βλ. στο κατά Μάρκον, 3:16–19.)
Κατά την περίσταση όπου ο Ιωάννης (ο Βαπτιστής) έστειλε μερικούς από τους φίλους του προς τον Ιησού, για να τον ρωτήσουν σχετικά με τον σκοπό της διδασκαλίας του, ο Ιησούς επανέφερε την κατηγορία εναντίον των Φαρισαίων, για την ψυχρότητα με την οποία είχαν δεχθεί την πρόσκληση του Ιωάννη προς μετάνοια.
Ποια περιέργεια, είπε, σας ώθησε τότε να βγείτε στην έρημο; Δεν ήταν βέβαια η επιθυμία για βελτίωση του εαυτού σας! Μήπως για να δείτε κάποιον όμοιό σας, άνθρωπο χωρίς χαρακτήρα, που αλλάζει τις αρχές του ανάλογα με το συμφέρον του — ένα καλάμι που το φυσά ο άνεμος εδώ κι εκεί; Ή μήπως έναν άνθρωπο με πολυτελή ενδύματα, γεμάτο επίδειξη; Τέτοιους δεν συναντάτε στην έρημο, αλλά μόνο στα παλάτια των βασιλιάδων! Ή μήπως νομίζατε πως θα δείτε έναν μάντη, έναν θαυματοποιό;
Ο Ιωάννης ήταν περισσότερο από αυτό! Στον απλό λαό ο Ιωάννης βρήκε ευκολότερη πρόσβαση· αλλά τις καρδιές των Φαρισαίων και των ορθόδοξων νομοδιδασκάλων δεν μπόρεσε ούτε να τις συγκλονίσει, ούτε να τις κάνει δεκτικές στο καλό.
Με τι λοιπόν να παρομοιάσω αυτή τη γενιά ανθρώπων; Μήπως με παιδιά που παίζουν στην αγορά και φωνάζουν το ένα στο άλλο: “Σας παίξαμε αυλό, και δεν χορέψατε· σας τραγουδήσαμε θλιβερά τραγούδια, και δεν κλάψατε!” Ο Ιωάννης δεν έτρωγε ψωμί, ούτε έπινε κρασί — κι εσείς λέτε: ‘Δαιμόνιο τον βασανίζει’. Εγώ τρώγω και πίνω όπως όλοι οι άνθρωποι — και εσείς λέτε: ‘Να, ο άνθρωπος είναι λαίμαργος και οινοπότης, και συναναστρέφεται με κακούς ανθρώπους!’ Όμως η Σοφία και η Αρετή θα βρουν πάντοτε θαυμαστές που θα δικαιώσουν την αξία τους.
Συνεχίζεται
ΕΙΝΑΙ ΚΑΤΑΝΟΗΤΑ ΚΑΙ ΕΥΚΟΛΑ Η ΛΟΓΙΚΗ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΕΙ ΤΗΝ ΘΕΛΗΣΗ ΠΡΟΣ ΤΟ ΚΑΛΟ, ΤΗΝ ΑΡΕΤΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΚΑΛΟ ΣΚΟΠΟ. Η ΕΣΧΑΤΟΛΟΓΙΑ Η ΟΠΟΙΑ ΑΝΤΙΚΑΘΙΣΤΑ ΣΗΜΕΡΑ ΠΛΕΟΝ ΤΟΝ ΣΤΑΥΡΟ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΛΛΑΞΕΙ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΚΑΙ ΝΑ ΦΕΡΕΙ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΑΓΚΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΙΡΗΝΗ.
ΑΥΤΗ Η ΛΟΓΙΚΗ ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΔΟΚΙΜΑΣΤΗΚΕ ΚΑΙ ΑΠΕΤΥΧΕ ΟΜΩΣ. ΣΑΝ ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΜΑ Ο ΛΟΓΙΚΟΣ ΑΥΤΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΠΡΟΣΠΑΘΗΣΕ ΝΑ ΖΗΣΕΙ ΜΕ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΣΤΕΡΗΘΗΚΕ. ΑΛΛΑ ΒΛΕΠΟΥΜΕ ΣΗΜΕΡΑ ΤΗΝ ΑΠΟΤΥΧΙΑ ΚΑΙ ΑΥΤΗΣ ΤΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ.
ΤΙ ΑΠΟΜΕΝΕΙ ΝΑ ΔΟΚΙΜΑΣΟΥΜΕ; ΤΙ ΑΛΛΟ ΘΕΛΕΙΣ ΑΠΟ ΜΑΣ ΘΕΕ ΜΑΣ;. ΣΤΕΙΛΕ ΜΑΣ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ ΣΟΥ. ΤΟΝ ΔΥΝΑΤΟ. ΑΜΗΝ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου