ΝΕΟΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΚΑΙ ΕΚΚΟΣΜΙΚΕΥΣΙΣ

«Δόγμα και αντικειμενική αλήθεια»

Στο blog «Αναστάσιος» υπάρχει αυτό το μικρό κείμενο του κ. Δ. Μαυρόπουλου με τον παραπάνω τίτλο. Έχει μεγάλο ενδιαφέρον διότι μάς αποκαλύπτει πώς η φιλοσοφία του κ. Γιανναρά είναι πλέον το πνεύμα της εποχής μας. Πως η μέθοδός του, η λογική του είναι δυνατόν να αφομοιωθεί και να χρησιμοποιηθεί από οποιονδήποτε. Πως η μέθοδος και η λογική δέν ανήκουν στήν ελευθερία του ανθρώπου, ούτε στην τέχνη και τον πολιτισμό, καθώς δημιουργούν ΝΟΟΤΡΟΠΙΑ. Κρυσταλλώνουν τον ΝΟΥ και τον ρίχνουν συνεργό στά πάθη του ανθρώπου. Ποιά είναι λοιπόν αυτή η νοοτροπία; Μάς την περιγράφει εξαιρετικά ο κ. Μαυρόπουλος στο προαναφερθέν κείμενο: «Η λέξη δόγμα προέρχεται από το δοκείν και κατ' ουσίαν το δόγμα (όχι η λέξη πλέον, αφού το δόγμα ταυτίζεται με τη λέξη) δέν παραπέμπει σ' αυτό που υπάρχει, αλλά σ' αυτό που φαίνεται. Είναι το φαινόμενο των υπαρκτών και όχι το νοούμενο, το όντως υπάρχον». Εδώ εισέρχεται βίαια η σύγχρονη φιλοσοφία με την αντίθεσή της στόν Σχολαστικισμό, αντίθεση η οποία κρατά μέχρι σήμερα. Διότι ο Σχολαστικισμός είχε κάνει ένα μοιραίο λάθος το οποίο καταργούσε την φιλοσοφία δηλ. την ελευθερία του πνεύματος. Είχε μειώσει την φιλοσοφία σε ακαδημαϊκή επιστήμη, όπως και την θεολογία και την ίδια την επιστήμη, οι οποίες έκτοτε ελέγχονται από τις αντίστοιχες εξουσίες, την εξής μία, το χρήμα. Η σχέση του ακαδημαϊσμού και της φιλοσοφίας ή θεολογίας είναι ανάλογη της σχέσεως φωτός και σκότους. Όπου υπάρχει το ένα δέν υπάρχει το άλλο. Στην ιστορία ο Γερμανικός Ιδεαλισμός συνέχισε την Σχολαστική μείωση της ελευθερίας του πνεύματος στά όρια μιάς Ακαδημαϊκής καθέδρας παρότι εντελώς αντιφατικά όριζε την ελευθερία σαν την ουσία του ανθρώπου. Η τιμωρία του υπήρξε, όπως και όλων των μαθητών του μέχρι σήμερα, το γεγονός πως γιά έμπνευση στηρίχθηκε από τον Κάντ ακόμη, σέ ύποπτους οραματιστές ή Μυστικούς τύπου Μπαίμε.

Το όντως υπάρχον του σχολαστικισμού είναι η γνωστή Μεταφυσική, η ιεραρχία της γνώσεως, την οποία αρνήθηκε η Δύση κηρύσσοντας την απελευθέρωση τού μηδενισμού. Στο σύστημα του Ακινάτη το όντως υπάρχον ήταν ο Θεός, ο άκτιστος σύμφωνα με την εμπειρία τής ορθοδόξου εκκλησίας, ο οποίος όμως στα μυαλά του Ακινάτη αποκτούσε μιά ιεραρχικά δομημένη σχέση (αναγκαία) με το κτιστό. Χάνοντας ακόμη και την ελευθερία του. Σήμερα ο κ. Ζηζιούλας επαναλαμβάνει τις σχολαστικές θεωρίες μιλώντας γιά "Διαλεκτική σχέση κτιστού και ακτίστου" ή για ιεραρχία στην θεότητα και κατ' αναλογίαν ιεραρχία στην εκκλησία ή για σχέση των προσώπων της Αγίας Τριάδος ή τα πρόσωπα σαν σχέσεις και κατ' αναλογίαν γιά την Σύναξη σαν σχέση προσώπων με κέντρο τον Επίσκοπο ή γιά τον Επίσκοπο σαν σχέση, προϋπόθεση των σχέσεων κατ' αναλογίαν του προσώπου του Πατρός στην Αγία Τριάδα.

Συμπληρωματικά η ανθρωπολογία ξανακερδίζει την χαμένη ελευθερία τού Θεού (που είχαν επιβάλλει τα μυαλά του Ακινάτη) και την ξαναπροσφέρει στον Θεό σαν συνέργεια: Τα Σα εκ των Σων. Επιβεβαιώνοντας το ορθόν και αναγκαίον της Διαμαρτυρήσεως και της επαναστάσεως.

Και όμως όλα ξεκινούν από την «δογματική» πεποίθηση της Λατινικής Θεολογίας πώς η μόνη αληθινή Τριάδα είναι η αποκεκαλυμμένη. Η «οικονομική» όπως λέγεται. Από την δογματική της ανεπάρκεια να αναγνωρίσει την Θεολογική Αγία Τριάδα, η γνώση τής οποίας είναι το μεγαλείο τής Ορθοδόξου πίστεώς μας, μέσα από την άμεση εμπειρία τών Θεολόγων μας.

Οι Καππαδόκες Πατέρες είχαν ταυτίσει την Υπόσταση με το Πρόσωπο γιά να ορίσουν την ενσάρκωση. Όμως ο Αυγουστίνος δέν είχε δεχθεί στόν καιρό του τον όρο υπόσταση, θεωρώντας τον απόλυτο, και είχε προτιμήσει στη θέση του τον όρο πρόσωπο, σαν τον μόνο ικανό να επιτρέπει τις σχέσεις. Τις σχέσεις των προσώπων της Αγίας Τριάδος που είχαν αποκαλυφθεί στην οικονομία της Σωτηρίας. Μιά απόφαση μοιραία γιά την ανθρωπότητα.

Σαν συνέπεια το φαινόμενο αναβαθμίζεται εις βάρος του νοητού κόσμου, της ανθρωπίνου φύσεως, όπως είχε ανακαλυφθεί από τον Πλάτωνα με τον δεύτερο πλού και αναβαθμισμένο αρχίζει τον μεγάλο του αγώνα εναντίον τής ουσίας, τού Ενός και τού Είναι, τα οποία ανήκουν στην δομή τού νοητού κόσμου ή τής ανθρωπίνης φύσεως, με μοναδικό του όπλο την Λογική Επιστήμη, η οποία σήμερα ονομάζεται και Οντολογία. Τά Πάντα ή τά Όντα είναι λέξεις. Ξεκινά η αναζήτηση τού νοήματος των λέξεων και η ερμηνεία τής Ιστορίας βάσει των αναδύσεων τού Είναι (μέσα στήν Φυσική Ιστορία πλέον) που έχει σαν συνέπεια η ανάδυση αυτή, την αποκάλυψη τού ορίζοντος τού Είναι, που δίνει το όριο τού νοήματος τής Ιστορίας, μέχρι να χαθεί στον πνευματικό θάνατο των ανθρώπων, όπως συμβαίνει σήμερα με την κυριαρχία της τεχνολογίας, τής ευκολίας τής ζωής. Σήμερα ζούμε σε μιά σκοτεινή εποχή, κατά την οποία το Είναι, η Ζωή, δέν έχουν νόημα. Είμαστε υποχρεωμένοι να περιμένουμε την επόμενη ανάδυση του νοήματος προστατευμένοι μέχρι τότε στό Νιρβάνα, στό Τίποτα. Ένας Θεός μόνο μπορεί να μάς σώσει.

Ας ακούσουμε την συνέχεια από το κείμενο του κ.Μαυρόπουλου: «Τά δόγματα τα ονομάζουμε και όρους και η λέξη παραπέμπει στό όριο, που σημαίνει σύνορο. Τα δόγματα μάς δηλώνουν ποιά είναι τα σύνορα ανάμεσα στη χώρα των ζώντων και στη χώρα τού θανάτου, ανάμεσα στον τόπο τής ζωής και στον τόπο του θανάτου. Η αλήθεια για την παράδοσή μας, είναι γεγονός υπαρκτικής φύσεως, έχει πρόσωπο και υπόσταση, είναι το πρόσωπο του Υϊού και Λόγου του Θεού. Η μόνη δυνατότητα να γνωρίσουμε αυτή την αλήθεια είναι να έρθουμε σε σχέση μαζί της».

Σύνορο ανάμεσα στη ζωή και τον θάνατο το πρόσωπο του Κυρίου; Μα δεν νίκησε ο Κύριος τον θάνατο, δεν τον κατήργησε; Πού σου θάνατε το κέντρο; Υπάρχει ακόμη θάνατος εκτός τής προαιρέσεως τού ανθρώπου; Τό Βάπτισμα, το ένδυμα Κυρίου, σχέση; Η τήρηση των εντολών τού Κυρίου, οι οποίες προφυλάσσοντάς μας μάς επιτρέπουν να αυξηθούμε εν Κυρίω, σχέση; Σχέση το Μυστήριο τής Πίστεως;

Το όριο ανάμεσα στή ζωή και το θάνατο δέν το έβαλε ό Νόμος του Μωϋσέως; Πόση σχέση έβαλε σαν προϋπόθεση τής Σωτηρίας μας ο Κύριος όταν έλεγε: Χωρίς Εμένα δεν μπορείτε να κάνετε τίποτε;!

Φτάνουμε λοιπόν στο λογικό συμπέρασμα, στόν σκοπό τού μικρού κειμένου: «Τα δόγματα ποτέ δέν κλείνουν. Κάθε φορά που προσβάλλεται το γεγονός τής Σωτηρίας, η εκκλησία ως ευχαριστιακό σώμα μπορεί να διατυπώνει δόγματα, την εμπειρία της, αυτό πού ζεί. Καί μπορεί να την διατυπώνει με διαφορετική ορολογία σε κάθε εποχή, ανάλογα με την σημαντική πού έχουν οι λέξεις και οι έννοιες».

Ένας ακόμη περιεκτικός ορισμός τής εκκοσμικεύσεως. Αφού επιτρέψαμε η σωτηρία μας να καταντήσει απλή, γυμνή λέξη, άς υποστούμε τίς συνέπειες, ο κόσμος έχει πλέον το πάνω χέρι. Ο κόσμος, στή νέα εκκλησία τών νεοορθοδόξων, νίκησε τον Χριστό Σωτήρα μας.

Δυστυχώς κανείς μας δεν φαίνεται να έχει διαβάσει το ξεκαθάρισμα τού Αποστόλου Παύλου πάνω στο θέμα τού κοσμικού φρονήματος: Προς Γαλάτας (6,14) «Εμοί δέ μή γένοιτο καυχάσθαι ή μή έν τώ Σταυρώ τού Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, δι' ού εμοί κόσμος εσταύρωται καγώ τώ κόσμω». Τόν Σταυρό πού πάνω του ο κόσμος πέθανε γιά μένα και εγώ γιά τον κόσμο!

                    Αμέθυστος