«Μιά ορθόδοξη κατάφαση τής δράσης τού Θεού έξω από τά κανονικά όρια τής εκκλησίας».

ΘΑΝΑΣΗΣ Ν. ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ

«Μιά ορθόδοξη κατάφαση τής δράσης τού Θεού έξω από τά κανονικά όρια τής εκκλησίας». Σύναξη Νο 120

Ένα σημαντικό κείμενο, πού δέν μένει στήν πρόθεση.

Αναρωτιέται λοιπόν εάν τά κανονικά όρια τής εκκλησίας καί η εκκλησία ταυτίζονται, αλλά δείχνει ταυτοχρόνως νά μήν έχει μεγάλη στερεότητα στό θέμα του καί γράφει «τό ερώτημα άν ο Θεός δρά σωτηριωδώς έξω από τήν εκκλησία, είναι συνομήλικο τής ίδιας τής εκκλησίας» αφήνοντας νά φανεί πώς δέχεται κατά βάθος τήν ύπαρξη μιάς αυτόνομης εκκλησίας, η οποία δέν έχει κεφαλή της τόν Κύριο καί γι αυτό συνεχίζει με αβεβαιότητα «άν δεχθούμε τό πρωτείο τής αγάπης καί τού ελέους τού Θεού, η απάντηση μοιάζει απλή καί σαφής. Μέ ποικίλους τρόπους, φανερούς ή  αθέατους, ο Θεός εργάζεται πάντα καί παντού συναντώντας τούς πάντες καί προσκαλώντας τούς πάντες στή Βασιλεία του». Η δυσκολία τήν οποία συναντά οφείλεται στό γεγονός πώς δέν διακρίνει μέ ευκολία την εκκλησία τού κληρικαλισμού από τήν εκκλησία τού Κυρίου.

Επανέρχεται όμως, επανακάμπτει καί γράφει : «μιά ιδρυματική θεολογία κυριάρχησε, η οποία αφ’ενός αντιλαμβάνεται τήν εκκλησία ως τόν  οργανισμό ο οποίος «περικλείει» τόν Χριστό καί αφ’ετέρου βλέπει τό Άγιο Πνεύμα ως υποπροϊόν τού Χριστού, ως κάτι πού έπεται τού Χριστού καί τό διαχειρίζεται ο Χριστός χορηγώντας το στά μέλη τής εκκλησίας». Βαρύ τό φορτίο τού κληρικαλισμού!

Από εδώ προσπάθησε νά ξεφύγει ο Λόσκυ, επινοώντας τήν οικονομία τού Αγίου Πνεύματος, μιά υποστατική ανεξαρτησία.

Ευτυχώς ο Παπαθανασίου αποκτά τήν ισορροπία του μέ τήν βοήθεια τού Καβάσιλα. Διότι ο Καβάσιλας τονίζει ότι ο Χριστός συμπληρώνει συνεχώς τήν εκκλησία. Ο ίδιος εργάζεται εκεί όπου η ίδια δέν υπάρχει γιά νά εργαστεί. Καί συνεχίζει στήν εν Χριστώ ζωή : σελ.137-139. Εκδ Σουρωτής. : «Μετά τήν ενανθρώπιση καί τόν θάνατο τού Χριστού, τούς ανθρώπους τούς συναντά ό ίδιος ό Χριστός. Δέν τούς συναντούν μόνο λόγοι καί νόμοι, ακόμη κι άν πρόκειται γιά θεόσταλτα λόγια καί θεόσδοτους νόμους».

«Υπάρχουν Άγιοι οι οποίοι αποδέχθηκαν τήν αλήθεια, όχι επειδή δέχθηκαν τό κήρυγμα τής εκκλησίας, ούτε επειδή είδαν θαύματα, αλλά επειδή ό ίδιος ό Χριστός τούς βάπτισε μυστικά» (Εν Χριστώ Ζωή σελ 141,145).

Καί ο Παπαθανασίου καταλήγει μέ τό εξαιρετικό συμπέρασμα : «Ο Καβάσιλας πασχίζει νά δείξει ότι ο Χριστός ενεργεί μέ ορατούς καί μέ αθέατους τρόπους στίς σκοτεινότερες εσχατιές τής ανθρώπινης πραγματικότητος, στά πεδία τών σκληρότερων αρνήσεων καί κάθε άνθρωπος αποτελεί αντικείμενο τής φροντίδας τού Θεού».

Αυτά τά σύντομα αποσπάσματα τού κειμένου προσπαθούν νά δείξουν ότι ενώ ο Χριστός συνεχίζει τό σωτηριώδες του έργο, καί ότι μόνον αυτό τό έργο είναι η εκκλησία, υπάρχει μιά άλλη εκκλησία η οποία διεκδικεί γιά τόν εαυτό της τόν Κύριο καί τήν σωτηρία, μιά εκκλησία η οποία περιγράφεται σάν ένας αυτόνομος οργανισμός, ο οποίος δέν έχει πλέον σάν κεφαλή του τόν Κύριο. Καί συνεχίζει νά υπάρχει παράλληλα με την εκκλησία τού Κυρίου, τών Αγίων, πού αποτελούν τό σώμα Κυρίου.

Οι Ρώσοι θεολόγοι τής διασποράς προσπάθησαν  νά ελευθερωθούν από τήν φυλακή τής ιδρυματικής εκκλησίας, επινοώντας μιά αυτόνομη δράση τού Αγίου Πνεύματος στήν ιστορία.

Αντιθέτως από τούς Πατέρες μας οι οποίοι διδάσκουν ότι τό Άγιο Πνεύμα προηγείται καί έπεται τού Κυρίου. Καί η συνέργεια αυτών τών δύο προσώπων είναι η εκκλησία.

Αμέθυστος