ΤΟ ΠΑΡΑΔΟΞΟ ΓΙΑΝΝΑΡΑΣ (3)

 Συνέχεια από Τρίτη, 6 Δεκεμβρίου 2011

 Έξι φιλοσοφικές ζωγραφιές  (3)

Γιατί ο Χάϊντεγκερ; (σελ 214)

«Γιά τήν πληρότητα τής κριτικής πού ασκεί στήν προγενέστερη δυτικοευρωπαϊκή παράδοση οντολογικού προβληματισμού (γιά τήν οντολογική διαφορά είναι καί όντος), καί γιά την αρτιότητα τών διατυπώσεων τού οντολογικού ερωτήματος».

Παρότι έχουν περάσει κοντά σαράντα χρόνια από τό "πρόσωπο καί έρως", παρότι έχουν αποκαλυφθεί όλες οι πονηριές καί οι φιλοδοξίες τού Χάϊντεγκερ, παρότι είναι γνωστό πώς υποτιμά τούς άλλους (Πλάτωνα, Αριστοτέλη), γιά νά υπερτιμηθεί ό ίδιος, παρότι είναι γνωστός πλέον σάν ο μεγαλύτερος εχθρός τού Αριστοτέλη στόν αιώνα μας, ο Χρ. Γιανναράς δέν παρακολουθεί τήν κριτική καί δέν αλλάζει κριτήρια. ΣΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΟΜΟΛΟΓΕΙ ΠΩΣ ΕΧΕΙ ΓΡΑΨΕΙ ΕΝΑ ΜΟΝΟΝ ΒΙΒΛΙΟ. Και όπως θα δούμε αμέσως στή συνέχεια, αγνοώντας τήν Πατερική θεολογία, στερείται ακόμη καί λογικής. Ο δάσκαλος τής λογικής πνίγηκε στήν αρχή τής αναλογίας τού Ακινάτη.

«Ο μηδενιστικός χαρακτήρας τής οντολογίας τού Χάϊντεγκερ οφείλεται στό γεγονός ότι αγνοεί τό κλειδί τού συνεπούς εμπειρισμού. ΤΗ ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΟΥΣΙΑΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΩΝ. Γιαυτό υπάρχει μόνον ο άνθρωπος, γιατί μόνον ο άνθρωπος εξ’-ίσταται. Ο βράχος είναι αλλά δέν υπαρχει. Ο ίππος είναι αλλά δέν υπάρχει. Ο θεός είναι αλλά δέν υπάρχει. Όλα αυτά τά όντα, είναι αυτό πού προκαθορίζει η ουσία τους. Μόνο ο άνθρωπος εξ’-ίσταται από τούς προκαθορισμούς τής ουσίας του».

Μέχρις εδώ ο μέγας Χάϊντεγκερ, ο συνεχιστής τού γερμανικού ιδεαλισμού, φαίνεται νά καταργεί καί αυτός με τή σειρά του, τήν οντολογική διαφορά Είναι και Όντος. Γνωρίζουμε ότι η οντολογία είναι μιά ταυτότης. Ο Χάϊντεγκερ, γιά νά πρωτοτυπήσει, προσπάθησε νά επινοήσει μιά οντολογία τής διαφοράς. Καί δίδαξε ατελείωτες αρνητικές ταυτότητες (συνεχίζοντας τήν διαλεκτική τού Χέγκελ) αντίθετες τού Αυγουστίνου, ο οποίος ακολουθώντας τήν Ελληνική φιλοσοφία κάνει χρήση τής εκστάσεως  από τό ιδιαίτερο, τό ξεχωριστό, στό καθόλου. ΑΠΟ ΤΟ ΜΕΡΟΣ ΣΤΟ ΟΛΟΝ. Ο Χάϊντεγκερ μπορεί καί σκέπτεται λόγω απουσίας λογικής μιά έκσταση από τό καθόλου πρός τό μηδέν, πρός τό τίποτα, πρός τόν θάνατο, εφόσον όλα είναι αλλά δέν υπάρχουν. Καί μέ τόν θάνατο, εξασφαλίζει τήν διαφορά.

Ο άνθρωπος, μάς λέει, υποχωρώντας πρός τόν Σέλλινγκ, εξίσταται πρός τήν φύση, στά τέλη τής εργασία του. Αναγκαίως. Επιστρέφει στό χώμα απ’όπου προήλθε.  Σάν ένας ιερεύς τής ανθρωπότητος πού η πίστη του περιέχει μόνον τήν λειτουργία τής κηδείας. Ο άνθρωπος είναι μόνον σάρκα, όπως καί γιά τόν Γιανναρά.

«Δέν γνώρισε ποτέ ο Χάϊντεγκερ ότι ο Θεός τής εκκλησιαστικής εμπειρίας υπάρχει επειδή είναι Τριαδικός, επειδή είναι αγάπη.

Εξ’-ίσταται ο Θεός, ίσταται εκτός κάθε οντικού περιορισμού (τό είναι καί τό όν είναι άρνηση, προκαθορισμός, στέρηση τής ελευθερίας. Καταργείται ο Δεύτερος πλούς πού αποκαλύπτει τήν ελευθερία τού όντος (τού ανθρώπου) από τήν φύση καί επινοείται ένας φανταστικός τρίτος πλούς πρός το Μηδεν, από τό οποίο μάς σώζει ο Γιανναράς μέ τήν αναλογία μας πρός τόν τρόπο τού Θεού). Ίσταται – έξω ο Θεός, από τήν αναγκαιότητα νά είναι αυτό πού είναι, είναι επειδή θέλει νά υπάρχει καί τήν ελεύθερη θέλησή του νά υπάρχει τήν πραγματοποιεί ως ύπαρξη αυθυπερβατική, ‘‘γεννώντας’’ τόν Υϊό καί ‘‘εκπορεύοντας’’ τό Πνεύμα».

Νομίζουμε ότι έχουμε στά χέρια μας τήν διαυγέστερη περιγραφή τής ουσίας τού Εωσφόρου. «Καί η γνωστοποίηση τού τρόπου τής θείας ύπαρξης γίνεται δυνατή, επειδή η εκ-στατική αγάπη είναι για τον Θεό καί τρόπος τού ενεργείν». Actus purus. Η νέα οντολογία τοποθετείται ξανά στούς παλαιούς ασκούς τού Ακινάτη.

Έτσι λοιπόν η θεολογία τών ακτίστων ενεργειών τής ουσίας, εξελίσσεται σέ μιά ανθρώπινη επιλογή. Μιά απόφαση νά κρατήσουμε τίς ενέργειες χωρίς τήν ουσία. ΤΗΝ ΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ. Διότι είναι καθ’ομοίωσιν του ανθρώπου καί πάσχει από τόν ίδιο προκαθορισμό. Πρέπει μέ τή σειρά μας νά ελευθερώσουμε τό Θεό. Καί τοιουτοτρόπως φανταζόμαστε τόν Κύριο, άκτιστη ενέργεια. Μία ενέργεια (ίσως θεοποιός) ανάμεσα στίς πολλές πού συντηρούν καί φροντίζουν τόν κόσμο όπως ακριβώς αυτο-μεριμνάται καί τό sein τού Χάϊντεγκερ.

Ο Πατήρ λοιπόν μειώνεται σέ καθαρή ενέργεια, χωρίς τήν ουσία πού συνοδεύει πάντοτε τήν ενέργεια κατά τον Αριστοτέλη καί ο Χριστός καταντά ο γνωστός κοσμικός Χριστός πού διδάσκει η θεοσοφία καί ο Τεγιάρ ντε Σαρντέν. Ο ουσία είναι λοιπόν μιά οντολογική ταυτότης τελικώς ουσίας καί ενεργείας, είναι τρόπος, δηλ. πρόσωπο.

Θά συνεχίσουμε νά παρακολουθούμε τίς οργιώδεις ζωγραφιές τού Γιανναρά, αφού ξαναθυμηθούμε τήν διάκριση τού Αριστοτέλη: Όταν κάποιος τόν εμέμφθη διότι είχε δώσει ελεημοσύνη σέ κάποιον πονηρόν άνθρωπον, απάντησε πώς τήν ελεημοσύνη του δέν τήν έδωσε στόν χαρακτήρα τού ανθρώπου, αλλά στον άνθρωπο. ΟΥ ΤΟΝ ΤΡΟΠΟΝ ΑΛΛΑ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟΝ ΗΛΕΗΣΑ.

Συνεχίζεται

Υ.Γ. Γιά όσους ενδιαφέρονται έχουμε νά προσθέσουμε πώς η φιλοσοφία αυτή είναι μιά επανάληψη τής φιλοσοφίας τού Γοργία. Ενός διασήμου ρήτορος καί σοφιστού ο οποίος συνέβαλε στήν διάλυση τής Αθηναϊκής Δημοκρατίας, παρά τήν αντίσταση τού Σωκράτη καί τού Πλάτωνος. Οι οποίοι τόν εξουδετέρωσαν θεωρητικά κάι πρακτικά αλλά δέν κατόρθωσαν νά εμποδίσουν τήν ιστορική του επικράτηση. Σήμερα πού η ιστορία ξαναεμφανίζεται στό προσκήνειο, ξαναεμφανίζεται καί ο Γοργίας. Έγραψε τήν πραγματεία ‘‘περί τού μή-όντος ή περί φύσεως’’ όπου, αποδεικνύει διαλεκτικά τίς τρείς διάσημες τοποθετήσεις του : 1) Τό όν δέν είναι, 2) αλλά ακόμη καί άν ήταν, δέν θά μπορούσαμε νά τό γνωρίσουμε καί 3) αλλά ακόμη καί άν μπορούσαμε  νά τό γνωρίσουμε, δέν θά μπορούσαμε νά τό εκφράσουμε, νά τό κοινωνήσουμε.

Αμέθυστος