Το οδυνηρό ελληνικό αδιέξοδο

Γνωρίζουμε τι ακριβώς θα χρειαζόταν η πατρίδα μας για να τα καταφέρει, αλλά δεν έχουμε καμία υπεύθυνη λύση να προτείνουμε, κάτω από τις συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί σήμερα – ειδικά μετά την τελευταία ευκαιρία που είχαμε στη διάθεση μας στις αρχές του 2015, επιλέγοντας τότε τη ρήξη για να ξεφύγουμε από τον αργό θάνατο.

(Το άρθρο αποτελείται από 2 Σελίδες)

Τα κύρια γνωρίσματα του Έλληνα είναι τα εξής: παρουσιάζει μεγάλη ατομική πρωτοβουλία, είναι εφευρετικός, είναι ατομιστής, διαπρέπει στο εμπόριο, αποφεύγει τη χειρωνακτική εργασία, επιδιώκει το κέρδος, είναι αρκετά απειθάρχητος και έχει βαθιά ριζωμένο το αίσθημα της ιδιοκτησίας. Οι ιδιότητες του αυτές πρέπει να θεωρηθούν ως επί το πλείστον μη συμβατές με το αμιγές σοσιαλιστικό σύστημα. Σημαντικός παράγοντας, όσον αφορά την Ελλάδα, είναι η έλλειψη οργάνωσης στον κρατικό και διοικητικό μηχανισμό

» (Ζολώτας, 1943).

«Το αρχαίο ελληνικό ιδεώδες δεν είναι ένα ιδεώδες όπως όλα τα άλλα, που υποδεικνύουν έναν καλύτερο κόσμο που θα μας άξιζε ή για τον οποίο θα έπρεπε να πολεμήσουμε: είναι ένα ιδεώδες συμφιλίωσης με αυτό που υπάρχει. Όχι δηλαδή μία επιθυμία του επέκεινα, αλλά η επιθυμία του εδώ και του τώρα – η αγάπη του πεπρωμένου» (Φ. Νίτσε).

Ανάλυση

Όπως φαίνεται από το πρώτο μέρος της εισαγωγής, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των Ελλήνων ήταν ανέκαθεν γνωστά, ενώ μετά το 1980 προστέθηκε ακόμη ένα: η άνοδος της πολιτικής διαφθοράς, μέσω της οποίας διεφθάρη ολόκληρος ο κρατικός μηχανισμός, καθώς επίσης ένα μεγάλο μέρος της ελληνικής κοινωνίας (φυσικά με μειούμενα ποσά από τα πάνω προς τα κάτω), με τελικό αποτέλεσμα τη χρεοκοπία της.

Όσον αφορά το δεύτερο μέρος, επεξηγεί σε κάποιο βαθμό το σημερινό συμβιβασμό της πλειοψηφίας των Πολιτών, οι οποίοι έχουν συμφιλιωθεί με τη μετατροπή της χώρας τους σε γερμανικό προτεκτοράτο, αρνούμενοι να αγωνισθούν για ένα καλύτερο μέλλον – πιθανότατα επειδή δεν βλέπουν καμία άλλη λύση ή/και λόγω του ότι θεωρούν μοιραία, άρα νομοτελειακή, την «κατάληξη» της πατρίδας τους.

Εάν τώρα θέλει κανείς να διαπιστώσει θεωρητικά ποιό οικονομικό σύστημα ταιριάζει καλύτερα με τα κύρια γνωρίσματα των Ελλήνων (με την έννοια «σύστημα» εννοείται το σύνολο των κανόνων που ρυθμίζουν την οικονομική σύμπραξη των ανθρώπων, ήτοι την παραγωγή και διανομή αγαθών), αφού όλα τα συστήματα οφείλουν να επιλέγονται με κριτήριο την εκάστοτε χώρα που εφαρμόζονται για να έχουν επιτυχία, θα καταλήξει πολύ εύκολα στον ελεγχόμενο φιλελευθερισμό με κοινωνικό πρόσωπο, ασφαλώς με την εξασφάλιση του υγιούς ανταγωνισμού – με κέντρο βάρους τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

Αν μη τι άλλο, λόγω του βαθιά ριζωμένου αισθήματος της ιδιοκτησίας, η οποία δεν προβλέπεται από τα αμιγή σοσιαλιστικά και από τα κομμουνιστικά συστήματα –  όπου τα πάντα πρέπει να ανήκουν στο κράτος. Εκτός αυτού, λόγω του ότι η ανθρώπινη αλληλεγγύη είναι μεγαλύτερη στην Ελλάδα σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες, ενώ σχεδόν το 99% των επιχειρήσεων είναι μικρομεσαίες – αφού οι Έλληνες δύσκολα ανέχονται να εργάζονται κάτω από κάποιον άλλο, θεωρώντας δυστυχώς πάντοτε πως τους εκμεταλλεύεται.

Περαιτέρω, εάν θέλει κανείς να κυβερνήσει σωστά την Ελλάδα, οφείλει να καταπολεμήσει προηγουμένως τα δύο βασικά της ελαττώματα, αφού διαφορετικά θα έχτιζε επάνω στην άμμο: την αναποτελεσματικότητα του κρατικού και διοικητικού της μηχανισμού, καθώς επίσης την πολιτική διαφθορά. Ασφαλώς δε πρέπει να ξεκινήσει από το δεύτερο, επειδή αποτελεί τη βασική «πηγή» των προβλημάτων του πρώτου – με την έννοια πως ο κρατικός και διοικητικός μηχανισμός της χώρας σκόπιμα δεν λειτουργεί σωστά, για να διευκολύνεται η διαφθορά. Εν προκειμένω έχουμε αναφέρει ήδη τα εξής:

«Οι φόροι, ιδιαίτερα όταν είναι ανταποδοτικοί και δεν σπαταλούνται από τις κυβερνήσεις, είναι απαραίτητοι για να είναι βιώσιμο και ασφαλές ένα κράτος – κάτι που δυστυχώς δεν συνέβη ποτέ στην Ελλάδα, όπου όχι μόνο οι κυβερνήσεις διαχειρίσθηκαν ανεύθυνα τους φόρους αλλά, το κυριότερο, δεν ανέπτυξαν τη φορολογική συνείδηση των Πολιτών.

Δεν θα μπορούσε άλλωστε να συμβεί κάτι τέτοιο, όταν οι φόροι δεν ήταν ποτέ ανταποδοτικοί – ενώ ένα μεγάλο μέρος τους απορροφούταν από τη διαφθορά και τη διαπλοκή της πολιτικής με την οικονομική εξουσία. Πώς μπορεί μία κυβέρνηση να αλλάξει τα κακώς κείμενα εάν η ίδια δεν δώσει το καλό παράδειγμα; Πώς θα αποκτήσουν οι Πολίτες φορολογική συνείδηση, εάν οι πολιτικοί διαπλέκονται, διαφθείρονται και προσφέρουν στους εαυτούς τους ειδικά φορολογικά προνόμια;

Η λύση εδώ είναι ολοφάνερη: η ίδρυση ενός σώματος δίωξης της πολιτικής διαφθοράς, καθώς επίσης της διαφθοράς του δημοσίου, όπως το ΣΔΟΕ για τη φοροδιαφυγή, υπό την εποπτεία μίας πραγματικά ανεξάρτητης Δικαιοσύνης – έτσι ώστε να σταματήσει το έγκλημα που διενεργείται τόσα χρόνια, έχοντας οδηγήσει στη χρεοκοπία της πατρίδας μας.

Εάν συμβεί κάτι τέτοιο, παράλληλα με τη σωστή λειτουργία των ελεγκτικών μηχανισμών του δημοσίου, είμαστε σίγουροι πως ο κρατικός προϋπολογισμός μας θα γινόταν πλεονασματικός – ενώ η φοροδιαφυγή θα υποχωρούσε σημαντικά, το λαθρεμπόριο των καυσίμων θα μηδενιζόταν κοκ.» (πηγή).

Στη συνέχεια, θα ήταν ευκολότερη η επίτευξη της αποτελεσματικότερης λειτουργίας του δημοσίου, το οποίο θα έπρεπε να οργανωθεί με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια – καθώς επίσης να λειτουργεί ανεξάρτητα από την εκάστοτε πολιτική ηγεσία, σαν ένας αυτόνομος μηχανισμός. Εν προκειμένω δεν θα χρειαζόταν να ανακαλύψει κανείς τον τροχό, αφού θα μπορούσε να αντιγράψει συστήματα άλλων χωρών που λειτουργούν στην εντέλεια – ενώ η μετάβαση στην ψηφιακή εποχή θα διευκόλυνε κατά πολύ το συγκεκριμένο εγχείρημα.

Οι δημόσιες επιχειρήσεις

Όσον αφορά τώρα τις δημόσιες επιχειρήσεις, ειδικά τις κοινωφελείς, τις στρατηγικές και τις κερδοφόρες, οι οποίες είναι συνήθως μεγάλες, προφανώς δεν υπάρχει κανένας λόγος να αποκρατικοποιηθούν επειδή δήθεν το κράτος δεν είναι καλός επιχειρηματίας – πόσο μάλλον στις σημερινές εξευτελιστικές τιμές. Ειδικότερα, αυτού του μεγέθους οι ιδιωτικές επιχειρήσεις είναι συνήθως ΑΕ, οι οποίες διευθύνονται από υπαλληλικά στελέχη και όχι από επιχειρηματίες – ενώ ανήκουν στους μετόχους τους, οι οποίοι δεν έχουν καμία σχέση με τη διοίκηση τους.

Επομένως δεν χρειάζεται να είναι καλός επιχειρηματίας το κράτος ως μέτοχος – αρκεί οι δημόσιες αυτές εταιρίες να λειτουργούν επίσης με αυστηρά ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια και να μην υπάρχει καμία μονιμότητα στο προσωπικό τους (το κίνητρο των διευθυντικών στελεχών είναι η συμμετοχή στο κέρδος και ο φόβος απόλυσης). Εάν εδώ το δημόσιο συνεργαζόταν με τον ιδιωτικό τομέα, όσον αφορά τη συμμετοχή στο μετοχικό κεφάλαιο και στην επένδυση, εισάγοντας την επιχείρηση σε ένα χρηματιστήριο που εξασφαλίζει το σωστό έλεγχο της από τις Αρχές, τότε δεν θα υπήρχε κανένα απολύτως πρόβλημα.

Αντίθετα, η πώληση μεριδίων μέσω της εισαγωγής τους στο χρηματιστήριο θα αύξανε τα έσοδα του δημοσίου – ενώ η κερδοφορία τους θα προσέθετε έσοδα στον κρατικό προϋπολογισμό (μερίσματα), μειώνοντας έτσι την ανάγκη επιβολής φόρων. Εκτός αυτού, η εξάρτηση του κράτους από τον ιδιωτικό τομέα, η οποία έχει συνήθως ως αποτέλεσμα την παροχή προνομίων εκβιαστικά (φορολογικές ελαφρύνσεις κοκ.), θα ήταν πολύ μικρότερη – οπότε θα μπορούσε να ελέγχει καλύτερα την οικονομία. Ας μην ξεχνάμε εδώ πως στη FRAPORT, στην οποία ουσιαστικά χαρίστηκαν τα κερδοφόρα αεροδρόμια μας ενώ κρατήσαμε ανόητα μόνο τα ζημιογόνα, συμμετέχει το γερμανικό κράτος – όπως στην COSCO το κινεζικό και στους σιδηροδρόμους το ιταλικό.

Περαιτέρω, η πρώτη ενέργεια των ιδιωτών που εξαγοράζουν τις κοινωφελείς επιχειρήσεις, σύμφωνα με τη διεθνή εμπειρία, είναι η αύξηση των τιμών πώλησης των υπηρεσιών τους – στις συγκοινωνίες τα εισιτήρια, στα αεροδρόμια τα τέλη, στο νερό και στο ηλεκτρικό την τιμή μονάδας κοκ. Εάν έκανε το ίδιο η δημόσια επιχείρηση, στην οποία μέτοχος είναι το κράτος, ασφαλώς θα είχε ανάλογα κερδοφόρα αποτελέσματα – οπότε δεν είναι σωστό να κατηγορείται όταν δεν το κάνει, για κοινωνικούς συνήθως λόγους.

Το κατά πόσον τώρα οι ιδιώτες μέτοχοι ελέγχουν καλύτερα τη μεγάλη επιχείρηση από ότι το κράτος, έχει φανεί καθαρά στις τράπεζες – οι περισσότερες από τις οποίες χρεοκόπησαν μετά την κρίση του 2008, ενώ διασώθηκαν από τις κυβερνήσεις (άρα από τους Πολίτες). Στο παράδειγμα της Ελλάδας, επιβαρυνθήκαμε με 40 δις € από τον δήθεν αποτελεσματικό ιδιωτικό τομέα που κατείχε τις τράπεζες – ενώ το πρόσφατο σκάνδαλο με τα κόκκινα δάνεια των στελεχών μίας ελληνικής τράπεζας (πηγή), τεκμηριώνει τους αντίστοιχους, εάν όχι αρκετά μεγαλύτερους κινδύνους διαφθοράς των ιδιωτικών ΑΕ.

Οφείλουμε ίσως να σημειώσουμε εδώ πως η διαφορά μεταξύ μίας μικρής και μίας μεγάλης επιχείρησης είναι κυρίως το ότι, στη μικρή επιχείρηση τα διευθυντικά στελέχη είναι ταυτόχρονα και εκτελεστικά – ενώ στη μεγάλη οι δύο αυτές λειτουργίες είναι χωρισμένες, με κάθε μία να αποτελεί μία ιδιαίτερη και αυτοτελή ενέργεια. Όσον αφορά τον ιδιώτη επιχειρηματία, ο οποίος συνήθως γεννιέται και δεν γίνεται, αναφερόμενοι στις μη επίκτητες ικανότητες του δεν εννοεί κανείς το κερδοσκοπικό του «δαιμόνιο», αλλά την οργανωτική ικανότητα και την πρωτοβουλία – η οποία είναι απαραίτητη σε κάθε είδος παραγωγής, σε κάθε οικονομικό σύστημα και σε κάθε εποχή.

Δεν πρέπει δε ξεχνάμε ότι, η οργάνωση έχει αναδειχθεί στον τέταρτο συντελεστή παραγωγής, ο οποίος καθιστά πολύ πιο αποτελεσματικούς τους άλλους τρεις: τη φύση, την εργασία και το κεφάλαιο. Τέλος, πως η υπεροχή των πολύ μεγάλων ιδιωτικών επιχειρήσεων έναντι των μικρών και η συγκέντρωση κεφαλαίου στα χέρια όλο και πιο λίγων, οδηγεί αναπόδραστα στην κατάρρευση του καπιταλιστικού συστήματος – λόγω της μη ισορροπημένης αναδιανομής του πλούτου, η οποία σήμερα έχει αγγίξει τα υψηλά επίπεδα προ του κραχ του 1929 και της Μεγάλης Ύφεσης (ανάλυση). Επομένως οι αποκρατικοποιήσεις δεν είναι ότι καλύτερο για μία οικονομία – αφού εντείνουν τα προβλήματα της, θέτοντας σε κίνδυνο το ίδιο το σύστημα της ελεύθερης αγοράς, το οποίο μετατρέπεται σε ένα είδος κομμουνισμού των ελίτ (=μονοπώληση των συντελεστών παραγωγής από λίγους).

Συνεχίστε στη 2η σελίδα (…)

 Βασίλης Βιλιάρδος

analyst