Πόσες φορές στην ιερουργία γίνεται η μνημόνευση των αγίων και ποια είναι η διαφορά αυτών των μνημονεύσεων
1. Ας δούμε τώρα πόσες φορές και σε ποια μέρη της ιερουργίας (θείας λειτουργίας) γίνεται αυτή η μνημόνευση των αγίων.
2. Γίνεται δυο φορές. Πρώτα μεν στην αρχή της, όταν προσφέρονται τα δώρα, και έπειτα δε όταν αυτά θυσιάζονται.
3. Πράγματι, η προσαγωγή (προσφορά) των δώρων είναι δύο ειδών, η μία είναι η προσφορά τους ως δώρων απλώς και αναθημάτων (αφιερωμάτων), όπως είπαμε στα προηγούμενα, η δε άλλη ως θυσίας. Έτσι είναι ανάγκη και αυτοί για τους οποίους προσφέρονται (τα δώρα) να μνημονεύονται και στην πρώτη και στη δεύτερη προσφορά.
4. Όπως λοιπόν στην πρώτη προσφορά ο ιερεύς λέγει: «εις ανάμνησιν του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού», έτσι και στη δεύτερη λέγει: «μεμνημένοι τοίνυν των υπέρ ημών γενομένων», του σταυρού και των άλλων που για χάρη μας υπέμεινε ο Χριστός. Εκείνο που σημαίνει εδώ η μνήμη του σταυρού και των άλλων μετά το σταυρό, αυτό είναι εκεί η ανάμνησις του Κυρίου. Διότι εκεί, στην πρώτη προσφορά, ο ιερεύς μνημονεύει τον Σωτήρα όχι ως θαυματουργό, αλλά να σταυρώνεται και να πεθαίνει, όπως αποδείξαμε αναλυτικά στο σχετικό κεφάλαιο.
5. Και πάλι, όπως στην πρώτη προσφορά (ο ιερεύς) λέγει: «εις δόξαν της Παναγίας, εις πρεσβείαν των αγίων», έτσι στη δεύτερη λέγει: «υπέρ των αγίων απάντων, εξαιρέτως της Παναγίας». Όπως εκεί έδειξε την υπεροχή της Παναγίας με το να τη μνημονεύσει πριν απ' όλους τους αγίους, έτσι κι εδώ, επειδή τη μνημόνευσε ύστερα από μερικούς άλλους, πρόσθεσε το "έξαιρέτως".
6. Και όπως στην πρώτη προσφορά μετά τους αγίους μνημονεύει εκείνους που έχουν ανάγκη ελέους κι εκείνους για τους οποίους ικετεύει, ζώντες και κεκοιμημένους, έτσι και στη δεύτερη προσφορά.
7. Υπάρχει όμως κάποια διαφορά. Διότι στη δεύτερη επιπλέον διηγείται (εξηγεί) την προσφορά. Διότι λέγει: «προσάγομέν σοι την λογικήν ταύτην λατρείαν», και: «τα σα εκ των σων σοι προσφέροντες, σε υμνούμεν», και στη συνέχεια λέγει τις αφορμές της προσφοράς, αναφέροντας είτε στην αρχή είτε στο τέλος τη μνήμη των παθών του Σωτήρος, τη μνήμη των αγίων, τη σωτηρία εκείνων που έχουν ανάγκη από σωτηρία. Στην πρώτη όμως αναφέρει μόνο τις αφορμές της προσφοράς, λέγοντας «εις ανάμνησιν του Κυρίου, εις δόξαν της Παναγίας» και τα λοιπά, μεταξύ των οποίων μνημονεύει κι εκείνους για τους οποίους ευχαριστεί κι εκείνους για τους οποίους ικετεύει. Ποιος είναι λοιπόν ο λόγος που γίνονται αυτά; Επειδή ο ιερεύς στην πρώτη προσφορά δείχνει με την πράξη ότι προσφέρει, διότι αφαιρεί ένα κομμάτι από τον άρτο και το αναθέτει (αφιερώνει) στον Θεό, και γι' αυτό δεν χρειάζεται λόγια για να το κάνει φανερό.
8. Στη δεύτερη όμως προσφορά δεν φαίνεται να κάνει τίποτα, άλλα γίνεται μεν η προσφορά, γίνεται όμως αοράτως, διότι τη θυσία την πραγματοποιεί αφανώς η θεία χάρη με τις τελεστικές ευχές του ιερέως, και γι' αυτό χρειάζονται λόγια που να διακηρύσσουν αυτή την αόρατη προσφορά.
Κεφάλαιο 51
Γιατί ο ιερεύς τη θυσία την ονομάζει λογική λατρεία
1. Γι' αυτό το λόγο και την ονομάζει ο ιερεύς «λογικήν λατρείαν», διότι δεν εισάγει (εκτελεί) καμία πράξη, αλλά χρησιμοποιώντας μόνο τα τελεστικά λόγια προσφέρει αυτή την προσφορά.
2. Διότι η μεν πρώτη προσφορά είναι ένα έργο που είναι δυνατόν να γίνει από άνθρωπο, και γι' αυτό, καθώς γίνεται από τον ιερέα, μπορεί να ονομαστεί πρακτική λατρεία. Τη δεύτερη όμως, τη μεταβολή των δώρων στο σώμα και αίμα Χριστού, η οποία είναι και η θυσία, επειδή υπερβαίνει τη δύναμη του ανθρώπου, την πραγματοποιεί η χάρις, ο δε ιερεύς μόνο εύχεται.
3. Γι' αυτό λοιπόν, αν και η θυσία είναι και έργο και πραγματικότητα, αλλά επειδή ο ιερεύς δεν πράττει τίποτε σ' αυτή, παρά μόνο λέγει, εύλογα λέγει ότι προσφέρει όχι πρακτική, αλλά λογική λατρεία.
Συνεχίζεται
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου