ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΠΑΡΙΟΥ : ΚΟΛΛΥΒΑΔΕΣ

Ο αγαπητός κ. Κυπριανός Χριστοδουλίδης συμμετέχοντας στις διαμάχες περί Θείας Μεταλήψεως πού άναψαν στα σχόλια των σχετικών αναρτήσεων ανέλαβε να μάς μεταφέρει αυτό το σημαντικό κείμενο τού Αθανασίου του Πάριου, για να πατήσουμε σε στερεό έδαφος.

Η προσφορά του ευπρόσδεκτη και μεγαλόψυχη.

"Επειδή αρχίσατε να θίγετε ένα πολύ σοβαρό θέμα, όπως αυτό της θείας Μεταλήψεως, θα σας δώσω σε συνέχειες αυτό που έγραψαν οι άγιοι Κολλυβάδες, τους οποίους κατηγορούσαν, συν τοις άλλοις, ότι είναι "φαρμασόνοι".

Τα ακολουθούντα, από το βιβλίο ΔΗΛΩΣΙΣ ΤΗΣ ΕΝ ΤΩ ΑΓΙΩ ΟΡΕΙ ΤΑΡΑΧΩΝ ΑΛΗΘΕΙΑΣ, του αγ. Αθανασίου του Πάριου, το οποίο επιμελήθηκε ο μακαριστός Ιερομόναχος Θεοδώρητος. Εκδόθηκε το 1988 από το Τυπογραφείο Θ. ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ - ΑΝ. ΝΑΓΙΑΣ Ο.Ε, Κορίννης 7 - 105 53 - τηλ. 3216295

ΕΚΘΕΣΙΣ είτουν ομολογία της αληθούς και ορθοδόξου πίστεως γενομένη υπό των αδίκως διαβληθέντων ως καινοτόμων, προς θεοφιλή πληροφορίαν των σκανδαλιζομένων αδελφών.

1. Επειδή εις τας περί της αγίας πίστεως διαφοράς, και όσα εις αυτήν ανήκουσι, δεν φθάνει να φρονή μόνον τινάς ορθώς, αλλά χρείας καλούσης, και χείλεσι και γράμμασι πρέπει να ομολογή παρρησία πώς φρονεί, δια να είναι και παρά Θεώ και τη Θεού Εκκλησία άμεμπτος, τούτου χάριν και ημείς οι εν τω όρει του Άθω περί εκκλησιαστικών τινων υποθέσεων και εις την πίστιν ανηκουσών υπό πολλών αδελφών εγκαλούμενοι και ως καινοτόμοι διαβαλλόμεθα και καθ΄ εκάστην και πανταχού διασυρόμενοι και συκοφαντούμενοι, αναγκαίον και σωτήριον πράγμα εκρίναμεν, κατά την εξ αρχής επικρατήσασαν εις την αγίαν του Χριστού Εκκλησίαν αποστολικήν και πατροπαράδοτον συνήθειαν να απολογηθώμεν προς πάντας, με έγγραφον και ενυπόγραφον ομολογίαν της αγίας ημών πίστεως, καθώς υπό της αγιωτάτης και αποστολικής Εκκλησίας του Χριστού διδασκόμεθα, τουτέστιν ως οι θείοι παρέδωσαν Απόστολοι, ως αι άγιαι και οικουμενικαί και τοπικαί σύνοδοι εθέσπισαν και οι μεγάλοι και έγκριτοι της Εκκλησίας φωστήρες κηρύττουσι.

Πιστεύομεν λοιπόν και ομολογούμεν εν πρώτοις, όσα περιέχει το άγιον Σύμβολον, ο κοινός γνώμων και κανών της αληθούς και ορθοδόξου πίστεως, ομολογούμεν δέ τα εν αυτώ πάντα ουκ άλλως, παρά καθώς δογματίζει και διδάσκει η αγιωτάτη Ανατολική Εκκλησία, η προσκυνητή και φιλτάτη μήτηρ πάντων ημών, αναθεματίζοντας συμφώνως με όλας τας οικουμενικάς και τοπικάς συνόδους εκείνους όπου ετόλμησαν, ή θέλουν τολμήσει, να παραλλάξουν εις αυτό μέχρι και ενός ιώτα ή μιάς κεραίας.

Μετά ταύτα δεχόμεθα και ομολογούμεν τα επτά θεία και ιερά μυστήρια της αγίας ημών Εκκλησίας, ως παραδεδομένα εις αυτήν από τον αρχηγόν και τελειωτήν της σωτηρίας μας Ιησούν Χριστόν, ήγουν το θείον βάπτισμα, το ιερώτατον μύρον, την σεπτήν ιερωσύνην, την υπερτελεστάτην ευχαριστίαν, την μυστικήν μετάνοιαν, τον τίμιον γάμον και το άγιον ευχέλαιον, δια των οποίων πιστεύομεν ότι αγιαζόμεθα, φυλαττόμεθα, σωζόμεθα και αιωνίου ζωής αξιούμεθα. Τω δε έν τινι τούτων αρνουμένω και λέγοντι, ή ουκ αναγκαίον, ή χρήσιμον προς σωτηρίαν των ψυχών, ανάθεμα λέγομεν.

Ταύτα γενικώς και καθόλου περί δογμάτων και μυστηρίων ομολογούμεν, ιδίως δέ και ρητώς, περί ών εγκαλούμεθα και συκοφαντούμεθα, ούτως απολογούμεθα. Εν πρώτοις φρονούμεν και λέγομεν, ότι εις την θείαν μετάληψιν των αχράντων μυστηρίων διάστημα τοσούτων ή τοιούτων ημερών, τουτέστι καιρός διορισμένος υπό της θείας Γραφής, ή υπό Κανόνος, ή υπό τινος μεγάλου πατρός και διδασκάλου της Εκκλησίας, άνευ κωλυτικού αιτίου, ούτε είναι ουδαμού, ούτε απαιτείται όλως. Μάλιστα και εκ της θεοπνεύστου Γραφής και εκ των ιερών Κανόνων και εκ των κατά μέρος μεγάλων διδασκάλων και φωστήρων της οικουμένης, όλον το εναντίον διά μυρίων μαρτυριών και αποδείκνυται και συνίσταται, πώς δηλαδή ο καιρός της θείας μεταλήψεως είναι παντή αδιώριστος, ως εκ των ημερών, διορισμένος δέ μόνον, ως εκ της συνειδήσεως."

Επειδή δε επί του παρόντος δεν εγχωρεί να καταστρώσωμε ρητώς και επί λέξεως τας μαρτυρίας πάσας, οπού έχομεν ετοίμους, μόνον τους τόπους των άλλων σημειώσαντες, ικανήν και αυτάρκη και αντί πάσης άλλης πίστεως την αυθεντίαν της Γραφής κομίζομεν. Το του Χριστού λοιπόν στόμα, ο θείος Παύλος, παρέδωκεν ημίν, ό και παρέλαβεν απο του Κυρίου (Α΄ Κορινθ. ια΄ 23-30), ότι ο Κύριος Ιησούς εν τή νυκτί η παρεδίδετο, έλαβεν άρτον ... ωσαύτως και το ποτήριον, μετά το δειπνήσαι, λέγων : "τούτο το ποτήριον η καινή διαθήκη εν τω εμώ αίματι. τούτο ποιείτε οσάκις αν πίνητε, εις την εμήν ανάμνησιν". Είτα ο θείος απόστολος, ως εξ ιδίας φωνής : "οσάκις γαρ αν εσθίετε τον άρτον τούτον και το ποτήριον τούτο πίνητε, τον θάνατον του Κυρίου καταγγέλλετε, άχρις αν έλθη. ώστε ος αν εσθίη τον άρτον τούτον, ή πίνη το ποτήριον του Κυρίου αναξίως, ένοχος έσται του σώματος και αίματος του Κυρίου. δοκιμαζέτω δε άνθρωπος εαυτόν και ούτως εκ του άρτου εσθιέτω και εκ του ποτηρίου πινέτω. ο γαρ εσθίων και πίνων αναξίως, κρίμα εαυτώ εσθίει και πίνει, μη διακρίνων το σώμα και το αίμα του Κυρίου".

Δεν χρειάζεται πάρα πολύ δια να καταλάβωμεν, πώς το οσάκις, δεν θέλει να ειπή τοσάκις, τουτέστιν εις κάθε μήνα, εις κάθε τεσσαράκοντα, ή τρίμηνον, ή εξάμηνον. το οσάκις ομολογουμένως αδιώριστον καιρόν δηλοί, τις δεν το ηξεύρει; ώστε ούτε υπό του Κυρίου, ούτε υπό του Αποστόλου του παραδόντος ημίν καθώς παρέλαβε, τοσούτος ή τοσούτος ημίν καιρός είναι διωρισμένος. Είτα, και ένοχος έσται, λέγει, του σώματος και αίματος του Κυρίου, ουχ΄ ο εσθίων και πίνων προ καιρού, αλλ΄ ος αν εσθίη και πίνη αναξίως. Και επομένως δεν λέγει, πληθυνέτω δε άνθρωπος τας ημέρας, αλλά δοκιμαζέτω δε άνθρωπος εαυτόν, και ούτως εκ του άρτου εσθιέτω και εκ του ποτηρίου πινέτω. Πότε; δήλον ως ότε βούλεται. ο γαρ εσθίων και πίνων ουχί προήμερος, αλλ΄ αναξίως, "κρίμα εαυτώ εσθίει και πίνει" κ.τ.

Αλλά δια να μη είπη τινάς, πως τούτο δεν είναι το αληθές νόημα του αποστολικού ρητού, αλλ΄ ημείς βιάζομεν αυτό, προς την ιδικήν μας γνώμην, ας ακούση την θεόπνευστον εξήγησιν του μεγάλου διδασκάλου της οικουμένης, του θείου δηλαδή Χρυσοστόμου λέγοντος ούτως: "Ο απόστολος ειπών οσάκις γαρ εσθίετε τον άρτον κ.τ., κύριον εποίησεν τον προσιόντα, πάσης ημερών παρατηρήσεως απαλλάξας αυτόν".

Ούτε δε καθ΄ εκάστην ημέραν προσερχόμεθα, ούτε τούτο διδάσκομεν, καθώς διαβαλλόμεθα. Φρονούμε δε, ως εάν τις ευρεθή τούτο ποιών μετά προσηκούσης δοκιμασίας, δεν θέλει προκριματισθή δια την συνέχειαν, έχων τους αγίους και την ιδίαν συνείδησιν δεφένσορας. Ταύτα περί της φρικτής κοινωνίας φρονούμεν. Ο δε λέγων ότι δεν είναι αναγκαία προς αυτήν η δια μετανοίας και εξομολογήσεως προετοιμασία και δυνατή κάθαρσις, έστω ανάθεμα."

Εδώ τερματίζει η ΕΚΘΕΣΙΣ το πρώτο (1.) κεφάλαιο της ομολογίας της. Ακολουθούν τρία ακόμη : Περί μνημοσύνων κατά τα Σάββατα, περί ευχολογήσεως και μυρώσεως των θείων Εικόνων και τέλος περί του αφορισμού, του αντιδώρου και του μικρού και του μεγάλου αγιασμού.


Δεν θα ήθελα να επεκταθώ στο σημαντικότατο ζήτημα των άθεσμων μνημοσύνων κατά τας Κυριακάς. Άλλωστε θα ήταν μάταιος ο κόπος. Αυτή η συνήθεια είναι εντελώς ξένη ορθοδοξίας. Αλλά μας επιβλήθηκε.

Όπως συνηθίσαμε τη γονυκλισία τις Κυριακές, όπως συνηθίσαμε την εκφώνηση των μυστικών ευχών, όπως δεχθήκαμε την (τις) περικοπή της νηστείας (των αγίων Αποστόλων), όπως δεχθήκαμε να εξομολογούμαστε τις εξομολογήσεις, όπως δεχθήκαμε το νέο ημερολόγιο, όπως ... και πλήθος άλλα, δεν έχει πλέον κανένα νόημα να αναφέρω όσα οι άγιοι ομολογούν περί των μνημοσύνων. Άλλωστε, δεχόμαστε ανώδυνα να μας ευλογούν οι μνημονευτές αιρετικών επισκόπων.

Όποιος τα καταγγέλλει τον ονομάζουν φονταμενταλιστή και φανατικό. Όπως έκαναν με τους αγίους Κολλυβάδες. Τους κατηγορούσαν ως καινοτόμους και το χειρότερο "φαρμασόνους". Σκότωσαν μάλιστα μερικούς εξ αυτών.

"οσάκις γαρ αν εσθίετε τον άρτον τούτον και το ποτήριον τούτο πίνητε, τον θάνατον του Κυρίου καταγγέλλετε, άχρις αν έλθη"

Aμέθυστος