Τετάρτη 30 Ιουνίου 2010

ΕΥΑΓΡΙΟΣ ΚΑΙ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ - Η ΑΝΑΙΡΕΣΗ ΤΟΥ ΡΑΜΦΟΥ (2)

ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΚΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΑΠΑΘΕΙΑΣ
ΚΕVΙΝ CORRIGAN

Συνέχεια από : Κυριακή, 27 Ιουνίου 2010

Αριστοτελης

Ο Αριστοτελης αναπτύσσει στό έπακρο αυτό τον όρο. Γιά τον Αριστοτέλη είναι απαραίτητο να προσδιορίζουμε τι εννοούμε όταν χρησιμοποιούμε κατηγορήματα για σωματικές ή γιά ψυχοσωματικές συνθέσεις και όταν τα χρησιμοποιούμε για την ψυχή, διαφορετικά διατρέχουμε τον κίνδυνο να πούμε πώς η ψυχή κοκκινίζει ή χλωμιάζει.

Ένα πάθος μπορεί να σημαίνει διαφορετικά πράγματα. Συνήθως ομιλούμε γιά ποιοτική αλλαγή, αλλά στην περίπτωση τής σκέψεως ή τού στοχασμού το πάθος δέν είναι πιά μιά ποιοτική αλλοίωσις ή κάποιο άλλο είδος ποιοτικής αλλαγής διότι τότε το παθος σχετίζεται με τον Αριστοτελικό όρο τής ενέργειας. Έτσι εάν οτιδήποτε θα μπορούσε να είναι απαθές, τότε αυτό θα έπρεπε να είναι η νόησις, η ενέργεια τού Νού, η οποία διαθέτει ένα είδος διπλασιασμού: από το ένα μέρος, ενέργεια και απάθεια, στό άλλο μέρος όμως δεκτικότητα ή «την ικανότητα να δέχεται την φορμα ενός αντικειμένου (περί ψυχής 429α 15-18)»

Ο Αριστοτελης στοχεύει με όλες αυτές τίς διακρίσεις σε μιά σφαίρα τής ανθρώπινης ζωής στήν οποία η απάθεια είναι ουσιώδης,συγκεκριμένα στην σφαίρα τής ψυχής σάν ενέργεια σκέψης , μεταμορφούμενη από την ενέργειά της μάλλον παρά από την δεκτική της λειτουργία. Αυτή η ενέργεια είναι απαθής με την έννοια πώς, παρότι κάθε δραστηριότης εξαρτάται από την σωματική μας ύπαρξη, είναι μιά δραστηριότης αυτο-κατευθυνόμενη μάλλον παρά μιά παθογενής κίνηση από κάποια εξωτερική επηρροή η οποία καταλήγει στην ψυχή. Το να είμαστε ζώα με λόγο λοιπόν σημαίνει να διαθέτουμε σε κάποιο περιορισμένο βαθμό μιά τέτοια απάθεια (Ηθ. Νικομάχεια).

Ο Αριστοτελης πιστεύει πως ένα τέτοιο κατόρθωμα μιάς τέτοιας αυτο-εξαρτήσεως είναι δύσκολο, αλλά πώς είναι δυνατόν να πραγματοποιηθεί μιά σύνθεση ζωής υψηλοτέρου επιπέδου στην οποία η ψυχή θάχει μεταμορφωθεί από το νού σέ μιά φόρμα μάλλον, παρά σε μιά σύνθεση.

Τονίζει πώς αυτή η σύνθετη ζωή από Νού- Ψυχή είναι μιά ενέργεια η οποία πρέπει να καταχωρηθεί στό επίπεδο κάτι θεϊκού στον άνθρωπο. Μέσα από αυτή την προοπτική, αυτή η σύνθεση είνα μιά ζωή υψηλοτέρου επιπέδου και με μιά ακόμη μάλλον όμως αμφιβαλλόμενη έννοια. Αμφιβαλλόμενη ως πρός το ότι ό,τι είναι θείο σε μάς, φαίνεται να βρίσκεται πέρα από μάς και παρόλα αυτά την ίδια ώρα να προσδιορίζει ποιοί αληθινά είμαστε σάν αυτο-οργανωμένοι ηθικοί φορείς, καθώς αυτή είναι η πιό αυθεντική και αγαθή πλευρά τού ανθρώπου.
Σέ μιά τέτοια ζωή τί είναι πιό σημαντικό η ευχαρίστηση ή η καθαρή νόηση;

Όπως ο Σωκράτης στήν Πολιτεία 9,581c, ο Αριστοτέλης αποφαίνεται πώς η ζωή κατά τον Νούν, είναι ευτυχέστερη και γλυκύτερη γιά τον καθένα μας. (Ηθ.Νικομάχεια 1178α 6-8). Η ζωή τού θεού είναι η καθαρότερη ευχαρίστηση, και ο θεός βρίσκεται πάντοτε σε κείνο τό επίπεδο στό οποίο απολαμβάνουμε γιά ένα πολύ σύντομο χρονικό διάστημα όμως.

Είναι γεγονός πώς οι ανθρώπινες πράξεις είναι ευχάριστες διότι εξαρτώνται από την ζωή τού θεού(Μεταφ.1072b 13-18). Ο Αριστοτέλης μιλά στη συνέχεια για την θεία νόηση και την ανθρώπινη σκέψη. Η τελευταία γίνεται σκεπτόμενη , νοητική, μέσω τής συμμετοχής στό νοητικό αντικείμενο (σχέσης), ακουμπά το αντικείμενό της με σκέψεις σαν να είναι δικό της και τοιουτοτρόπως το κατέχει ή το έχει, αλλά το θείο στοιχείο στη σκέψη είναι η ενεργητική κατοχή μάλλον παρά η δεκτικότης(1072 b 22-8).

(Συνεχίζεται)

Αμέθυστος

Δεν υπάρχουν σχόλια: