Συνέχεια από: Παρασκευή 13 Ιανουαρίου 2017
Το πνεύμα στήν Θεολογία τής ιστορίας τού Ιωακείμ ντα Φιόρε.
του Antonio Stagliano.
6. Συμπέρασμα.
Η Τριαδική του Θεολογία βασίζεται στην μυστική και προφορική εμπειρία, αγκυροβολημένη στην λειτουργική ζωή και κατευθυνόμενη να αξιολογήσει το πρωτόκολλο τού συμβολικού τής Χριστιανικής ζωής, να συνδυάσει την διαλογική άσκηση τής νοήσεως με την δημιουργικότητα (την λογική επίσης) τής μορφοποιού φαντασίας! Δυνατές οραματικές εμπνεύσεις κατευθύνουν την ανάπτυξη τής Θεολογικής του σκέψης. Έτσι η έρευνά του είναι, ενέργεια, μία καθαρή τοποθέτηση απέναντι στην διαμάχη η οποία την εποχή εκείνη τής "λογικής αναγεννήσεως" αντέτασσε τους Θεολόγους στους διαλεκτικούς. Ενώ ο στοχαστικός ορθολογισμός οπισθοδρομεί και αμφιβάλλει απέναντι στο απρόσιτο μυστήριο τής ενυπάρχουσας (σταθερής) ζωής τού Θεού και της ιστορικής του αυτοεπικοινωνίας του, η "αληθινή γνώση" του ανοίγει, με γλυκύτητα, στο κάλεσμα των δυνατοτήτων τού μορφοποιού συμβολισμού τού ψαλτηρίου [μουσικό όργανο]. Όλη του η Θεολογία είναι συμβολική, υποτάσσει και χρησιμοποιεί τον λόγο τής συζητήσεως και του διαλόγου, στον λατρευτικό διαλογισμό και σκέπτεται με ακριβεια πάνω απ'όλα επειδή ξέρει να βλέπει! Διατηρεί τουλάχιστον σ'έναν κύκλο αρετής, στοχασμό και αισθητικό βλέμμα! Σκέπτεται ενώ μορφοποιεί και σχεδιάζει και περιγράφει φιγούρες ενώ εξεπεργάζεται εννοιολογικώς.
Το βιβλίο με τις φιγούρες (Liber Figurarum) καί με τα σχέδια, στο οποίο ένας μαθητής συγκεντρώνει-μετά κάποια χρόνια απο
τον θάνατο τού δασκάλου-26 πίνακες ζωγραφισμένους-είναι αποφασιστικό για την
κατανόηση τής σκέψης τού Ιωακείμ, και πολύ χρήσιμο για την πλήρη ταυτοποίηση
τής Θεολογικής του μεθόδου. Ιδιαιτέρως ο πίνακας των τριών κύκλων είναι μεγάλης
σπουδαιότητος για να εισέλθουμε στην καρδιά της Τριαδικής σύνθεσης του προφήτη
τής Καλάμπρια! Απο εδώ άντλησε ο Δάντης όταν περιέγραψε την αυτοκρατορική
Τριάδα στον διάσημο ύμνο ΧΧΙΙΙ του παραδείσου "τρείς κύκλοι, τριών
χρωμάτων και ενός περιεχομένου" των οποίων ο τρίτος φάνταζε πύρινος".
Πέραν όσων γράψαμε για τον
"δίδυμο" χαρακτήρα τής έκτης ηλικίας, τής πέμπτης εποχής και τής
τρίτης καταστάσεως, θα ήταν αποφασιστικής σημασίας η συστηματική μελέτη της Τριαδικής
Θεολογίας του Ιωακείμ της Φλώρας για να ξεκαθαρίσει καθοριστικά το ερώτημα εάν
αυτός σκεπτόταν σε μία εποχή τού Πνεύματος αυτόνομη και ολοκληρωτικώς άσχετη
(χωρίς σχέση) με εκείνη τού Χριστού. Σε μία καταφατική περίπτωση, το Τριαδικό
του όραμα τής ιστορίας θα είχε ιδρυθεί πάνω σε μία κένωση, ένα άδειασμα της
σημασίας τού Χριστιανικού γεγονότος. Ο Χριστός θα ήταν μόνον μία φιγούρα τού Πνεύματος, πρόχειρη και ξεπερασμένη, και το πνεύμα θα χωριζόταν απο τον Χριστό
σε μία τρίτη εποχή, αυτόνομη και πνευματική, όπου ο χρόνος τού Χριστού αφήνει
καθοριστικά την θέση, σ'αυτή την ιστορία.
Αξίζει όμως και μία τελευταία
παρατήρηση εν είδη συμπεράσματος! Εάν η ιδιαίτερη εξήγηση και ερμηνεία τής
ιστορικής προόδου τού Ιωακείμ δέν θα μπορούσε να δοθεί καθόλου χωρίς την συνεπή
ερμηνευτική αναφορά στο δόγμα του τής Τριάδος, δέν νομίζουμε ότι μπορούμε να
βεβαιώσουμε το αντίθετο. Γι'αυτό απο το Τριαδικό δόγμα (Φιλιόκβε) στο Τριαδικό
δόγμα της ιστορίας και όχι αντιστρόφως. Είναι το Τριαδικό δόγμα, λοιπόν, τυπικά
παραδοσιακό, το οποίο κατευθύνει την ανανεωτική ερμηνεία τής ιστορίας με την
Τριαδική έννοια. Είναι απαραίτητο να το έχουμε επ'όψιν μας για μία ακριβή
ερμηνεία της σκέψης τού Ιωακείμ για το πνεύμα, για την τρίτη εποχή του κόσμου
και γενικώς, για την ενέργεια του Πνεύματος στην ανθρώπινη ιστορία πρός την
πληρότητα και την μελλοντική ολοκλήρωση!
ΤΕΛΟΣ
ΣΧΟΛΙΟ: Στήν παράνοια αυτή απαντά ήδη ο Αγιος Γρηγόριος Παλαμάς στήν ανάρτηση πού προηγείται. Καλό θά ήταν επίσης νά διαβάσει προσεκτικά τό μέρος αυτό τής πραγματείας τού Αγίου καί ο Ιερόθεος Βλάχος γιά νά ξεκαθαρίσει τίς ασάφειες περί ακτίστων ενεργειών καί περί θεοποιού άκτιστης ενέργειας.
Αμέθυστος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου