π. Δημήτριος Στανιλοάε
Ὁ κόσμος εἶναι δῶρο τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ ὁ προορισμὸς αὐτοῦ τοῦ δώρου εἶναι νὰ ἑνώσει τὸν ἄνθρωπο μὲ τὸν Θεὸ ποὺ τὸ παραχώρησε. Σκοπὸς τοῦ δώρου εἶναι νὰ αὐθυπερβαίνεται συνεχῶς. Ὅταν παίρνουμε ἕνα δῶρο ἀπὸ κάποιον, θὰ πρέπει πρωτίστως νὰ κοιτοῦμε τὸ πρόσωπο ποὺ τὸ ἔχει δωρίσει καὶ ὄχι νὰ κρατοῦμε τὰ μάτια μας στὸ δῶρο. Ὡστόσο, συχνά, τὸ πρόσωπο ποὺ λαμβάνει ἕνα δῶρο συνδέεται τόσο στενὰ μαζί του, ὥστε ξεχνᾶ ποιός τοῦ τὸ ἔχει δωρίσει. Ὅμως, ὁ Θεὸς ἀπαιτεῖ ἀπὸ ἐμᾶς ἀγάπη χωρὶς ὅρους, γιατὶ εἶναι ἀπείρως μεγαλύτερος ἀπὸ ὁποιοδήποτε δῶρο ποὺ μᾶς παραχωρεῖ, ὅπως ἀκριβῶς σὲ ἀνθρώπινο ἐπίπεδο τὸ πρόσωπο ποὺ μᾶς δίνει ἕνα δῶρο εἶναι ἀσύγκριτα πιὸ σημαντικὸ ἀπὸ τὸ δῶρο ποὺ μᾶς δώρισε, καὶ θὰ πρέπει νὰ τὸν ἀγαποῦμε γι’αὐτὸ ποὺ εἶναι καὶ ὄχι λόγῳ τοῦ δώρου του.
Μὲ τὸν τρόπο αὐτό, κάθε δῶρο ἀπαιτεῖ τὸν δικό του σταυρό, καὶ ὁ σταυρὸς αὐτὸς ὑπάρχει γιὰ νὰ μᾶς δείξει ὅτι ὅλα αὐτὰ τὰ δῶρα δὲν ἀποτελοῦν τὴν ἔσχατη καὶ τελικὴ πραγματικότητα. Ὁ σταυρὸς αὐτὸς ὑπάρχει, μὲ ἄλλη μορφή, μέσα στὸ δῶρο καί, μερικὲς φορές, μέσα στὴν πλήρη ἀπώλειά του.
Μποροῦμε νὰ διακρίνουμε πολλὲς σημασίες στὸ σταυρό, ὡς ἐκτύπωμα πάνω στὸ δῶρο τοῦ κόσμου ποὺ μᾶς δίνει ὁ Θεός. Ὁ ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητὴς εἶπε ὅτι «ὅλες οἱ πραγματικότητες, τὶς ὁποῖες προσλαμβάνουμε μὲ τὶς αἰσθήσεις ἀπαιτοῦν τὸ σταυρὸ» καὶ «ὅλες οἱ πραγματικότητες, τὶς ὁποῖες κατανοοῦμε μὲ τὸ νοῦ μας χρειάζονται τὸν τάφο». Σὲ αὐτὲς τὶς λέξεις τοῦ ἁγίου Μαξίμου μποροῦμε νὰ προσθέσουμε τὸ ἑξῆς: ὁ ἄνθρωπος, στὴν πεσμένη κατάστασή του, αἰσθάνεται τὴν κατάλυση τοῦ παρόντος κόσμου καὶ τῆς ἴδιας τῆς ὕπαρξής του ὡς πόνο, ὡς μαρτύριο καὶ ὡς λύπη, γιατὶ ἔχει δεσμεύσει τὶς εὐαισθησίες, ποὺ ἀποτελοῦν μέρος τῆς ἴδιας τῆς ὕπαρξής του, μὲ τὸ σχῆμα αὐτοῦ τοῦ κόσμου ποὺ παρέρχεται. Αὐτὸς ὁ σύνδεσμος μὲ τὰ πράγματα τοῦ κόσμου γίνεται αἰσθητὸς μὲ ἰδιαίτερη δύναμη ἀπὸ ἐκείνους ποὺ δὲν πιστεύουν ὅτι ὑπάρχει ὁποιαδήποτε περαιτέρω μεταμόρφωση αὐτοῦ τοῦ κόσμου μετὰ ἀπὸ τὴ ζωὴ ποὺ γνωρίζουμε τώρα.
Ὁ χριστιανός, ὡστόσο, μεταφέρει αὐτὸν τὸ σταυρὸ τοῦ κόσμου καὶ τῆς δικῆς του ὕπαρξης ὄχι μόνο μὲ περισσότερη εὐκολία ἀλλὰ καὶ μὲ ἰδιαίτερη χαρά, γιατὶ γνωρίζει ὅτι μετὰ τὸ σταυρὸ ἀκολουθεῖ ζωὴ ἄφθαρτη. Μὲ τὴν πίστη βλέπει τὸν κόσμο ὡς σταυρωμένο καὶ νεκρὸ γι’ αὐτὸν καὶ τὸν ἑαυτό του, μὲ ὅλες του τὶς ροπές, ὡς σταυρωμένο καὶ νεκρὸ γιὰ τὸν παρόντα κόσμο. Αὐτὸ δὲν σημαίνει ὅτι δὲν ἐνεργεῖ στὸν κόσμο καὶ ὅτι δὲν ἀσκεῖ τὴν εὐθύνη του ἀπέναντί του, ἀλλὰ ὅτι ἐργάζεται προκειμένου νὰ ἀναπτυχθοῦν στὴν παρούσα κατάσταση τοῦ κόσμου –προορισμένου καθὼς εἶναι νὰ φθαρεῖ καὶ νὰ πεθάνει– τὰ σπέρματα, οἱ σπόροι τῆς μελλοντικῆς ἀνάστασής του. Ποθεῖ νὰ σταυρωθεῖ ὁ κόσμος αὐτός, καὶ ἡ δική του ὕπαρξη μέσα σὲ αὐτόν, ὅπως σταυρώθηκε ὁ Χρiστός. Αὐτὸ σημαίνει ὅτι ἑκούσια ἐπιθυμεῖ νὰ ὑποστεῖ τὸ μαρτύριο τοῦ σταυροῦ μὲ τὴν ἐλπίδα τῆς ἀνάστασης σὲ ἕναν ὑψηλότερο ἄφθαρτο κόσμο, μιᾶς ἀνάστασης, ἡ ὁποία εἶναι πραγματικὰ μέσα καὶ μαζὶ μὲ τὸν Χριστό. [...] Παρ’ ὅλα αὐτά, δὲν εἶναι μόνο ὁ χριστιανὸς ἐκεῖνος ποὺ βιώνει τὴ δική του ζωὴ καὶ τὴ ζωὴ τοῦ κόσμου μὲ τὴν προσδοκία τῆς σταύρωσής τους, ὡς καρφωμένες πάνω στὸ σταυρὸ τῆς παροδικότητας τῆς παρούσας μορφῆς τους∙ ὅλοι ἀναπόφευκτα τὶς βιώνουν. Γιατὶ ὅλοι γνωρίζουμε ὅτι ὅλοι ὅσοι ἀγαποῦμε θὰ πεθάνουν, καὶ ὁπωσδήποτε αὐτὸ εἰσάγει τὴ λύπη μέσα στὴ χαρὰ τῆς κοινωνίας μας μαζί τους. Ὅλοι γνωρίζουμε ὅτι τὰ ὑλικὰ ἀγαθὰ ποὺ κάποιος συσσωρεύει εἶναι ἐφήμερα, καὶ ἡ γνώση αὐτὴ ἐπισκιάζει τὴν ἱκανοποίηση ποὺ κάποιος βρίσκει σὲ αὐτά. Μὲ αὐτὴ τὴν ἔννοια, ὁ κόσμος καὶ ἡ δική μας ὕπαρξη μέσα στὸν κόσμο ἀποτελοῦν ἕνα σταυρό, τὸν ὁποῖο θὰ σηκώσουμε μέχρι τὸ τέλος τῆς ἐπίγειας ζωῆς μας. Ποτὲ ἕνας ἄνθρωπος δὲν μπορεῖ νὰ χαρεῖ πλήρως μὲ τὰ δῶρα, τὰ ἀγαθὰ καὶ τὰ πρόσωπα αὐτοῦ τοῦ κόσμου. Αἰσθανόμαστε τὴν παροδικὴ φύση αὐτοῦ τοῦ κόσμου ὡς συνεχὴ σταυρό. Ὅμως, οἱ χριστιανοὶ μποροῦν νὰ βιώσουν αὐτὸν τὸ σταυρὸ μὲ τὴν ἐλπίδα τῆς ἀνάστασης καί, ἑπομένως, μὲ χαρά, ἐνῷ ἐκεῖνοι ποὺ δὲν ἔχουν πίστη πρέπει νὰ ζήσουν αὐτὴ τὴν ἐμπειρία μὲ ὅλο καὶ αὐξανόμενη λύπη, μὲ τὴν αἴσθηση ὅτι ἡ ὕπαρξη στερεῖται νοήματος καὶ μὲ μίαν ἀπόγνωση τὴν ὁποία δὲν μποροῦν νὰ ἁπαλύνουν πλήρως.
Ὁ Σταυρὸς στὶς Σχέσεις
Ἡ εὐθύνη μας ἔναντι ὅσων βρίσκονται δίπλα μας δημιουργεῖ ἕναν ἰδιαίτερα βαρὺ καὶ ὀδυνηρὸ σταυρό, λόγῳ τοῦ εὔθραυστου τῆς ζωῆς τους, ἡ ὁποία εἶναι ἐκτεθειμένη σὲ ἕνα πλῆθος ἀσθενειῶν καὶ δυσκολιῶν, ποὺ προκύπτουν ἀπὸ τὶς συνθῆκες αὐτοῦ τοῦ κόσμου στὴν παρούσα κατάστασή του.
Οἱ γονεῖς ὑποφέρουν ἔντονα καὶ πολὺ συχνά, ἐξαιτίας τῶν ἀσθενειῶν καὶ τῶν δυσκολιῶν τῶν παιδιῶν τους∙ φοβοῦνται γιὰ τὴ ζωή τους, τὴν ἀποτυχία τους, τὰ ὅσα ὑποφέρουν. Ἑπομένως, ἡ ζωὴ τῶν γονέων γίνεται μία ζωὴ συνεχοῦς ἀνησυχίας, καὶ ὁ σταυρὸς τῶν παιδιῶν εἶναι δικός τους σταυρός. Ὁ δικός μας σταυρὸς γίνεται βαρύτερος μὲ τὸ βάρος τοῦ σταυροῦ ἐκείνων μὲ τοὺς ὁποίους ἐρχόμαστε σὲ ἐπαφή, γιατὶ μοιραζόμαστε τὴν εὐθύνη γιὰ τὴ ζωὴ τῶν παιδιῶν μας, τῶν συγγενῶν μας, τῶν φίλων μάς καί ἀκόμα ὅλων τῶν ἀνθρώπων μὲ τοὺς ὁποίους, μὲ τὸν ἕνα ἢ τὸν ἄλλο τρόπο, συνδεόμαστε. Φέρουμε εὐθύνη γιὰ ὅλα ὅσα μποροῦν νὰ ἀπειλήσουν τὴ ζωὴ ἐκείνων, τοὺς ὁποίους φροντίζουμε ἔχοντας τὴν ὑποχρέωση, ὅσο μποροῦμε, νὰ τοὺς ἁπαλύνουμε τὶς δυσκολίες τους καὶ νὰ βοηθήσουμε τὶς ζωές τους. Ἔτσι, μποροῦμε νὰ φανερώσουμε καὶ νὰ ἐνισχύσουμε τὴν ἀγάπη μας γι’ αὐτοὺς καὶ τὴ δική τους γιὰ ἐμᾶς, νὰ καλλιεργήσουμε τοὺς σπόρους μιᾶς μελλοντικῆς ζωῆς γιὰ νὰ εὐδοκιμήσουν, ἐνισχύοντας τὴ δική μας καὶ τὴ δική τους πνευματικὴ ὕπαρξη. Στὴν εὐθύνη μας αὐτὴ ἔναντι τοῦ πλησίον μας βιώνουμε πιὸ ἔντονα τὴν εὐθύνη μας ἔναντι τοῦ Θεοῦ. Ὁ Χριστός, ποὺ σπλαχνίστηκε ὅσους ὑπέφεραν καὶ ἔκλαψε γιὰ τοὺς νεκρούς, ἔδειξε αὐτὴ τὴ σημασία τοῦ σταυροῦ Του.
Μιὰ δεύτερη ἔννοια τοῦ σταυροῦ στὶς σχέσεις εἶναι ἡ ἑξῆς: ὁ πεσμένος κόσμος συχνὰ βιώνεται καὶ γίνεται αἰσθητὸς ὡς ἕνας σταυρὸς μέχρι θανάτου, μέσα ἀπὸ τὸ γεγονὸς ὅτι οἱ ἄνθρωποι, μερικὲς φορές, δροῦν ἀπέναντί μας μὲ τρόπο ἐχθρικό, ἂν καὶ δὲν τοὺς ἔχουμε βλάψει. Μᾶς ὑποπτεύονται γιὰ κακὲς προθέσεις ἐναντίον τους. Μᾶς θεωροῦν ἐμπόδια στὸ μονοπάτι τῆς ζωῆς τους. Συχνὰ γίνονται ἐχθροί μας, ἐξαιτίας τῶν ὑψηλῶν καὶ εὐγενῶν πεποιθήσεων, στὶς ὁποῖες μένουμε πιστοί. [...]
Ἐπίσης, νιώθουμε ὡς βαρὺ σταυρὸ τὶς ἐσφαλμένες ἐπιλογὲς τῶν παιδιῶν μας, τῶν ἀδελφῶν μας καὶ πολλῶν ἀπὸ τοὺς συνανθρώπους καὶ τοὺς συγχρόνους μας. Φέρουμε ὡς σταυρὸ τὴν ἔλλειψη κατανόησής τους γιὰ τὶς καλές μας προθέσεις καὶ τὰ ἀγαθὰ ἔργα μας. Σχεδὸν ἡ κάθε προσπάθειά μας νὰ μεταδώσουμε τὴν καλοσύνη τῶν συνοδεύεται ἀπὸ μαρτύριο καὶ ἀπὸ ἕνα σταυρό, τὸν ὁποῖο σηκώνουμε, λόγῳ τῆς ἔλλειψης κατανόησης τῶν ἄλλων. Ἡ εὐχὴ νὰ ἀποφύγουμε τὸ μαρτύριο αὐτό –αὐτὸν τὸ σταυρό– θὰ μποροῦσε νὰ σημαίνει γενικὰ τὴν ἀποκήρυξη τοῦ ἀγώνα καὶ τῆς προσπάθειας νὰ κάνουμε τὸ καλό. Ἔτσι, χωρὶς τὸ σταυρό, δὲν μπορεῖ νὰ ὑπάρχει οὔτε ἀληθινὴ ἀνάπτυξη οὔτε ἀληθινὴ ἐνδυνάμωση τῆς πνευματικῆς ζωῆς. Ἡ ἀποφυγὴ τοῦ σταυροῦ σημαίνει τὴν ἀποφυγὴ ἐνώπιον τῶν ἀδελφῶν καὶ τῶν τοῦ Θεοῦ τῆς εὐθύνης μας ἔναντι συνανθρώπων μας. Μόνο μὲ τὸ σταυρὸ μποροῦμε νὰ παραμείνουμε παραδομένοι στὸν Θεὸ καὶ σὲ ἀληθινὴ ἀγάπη μὲ τοὺς συνανθρώπους μας. Δὲν μποροῦμε νὰ ἐξαγνίσουμε ἢ νὰ ἀναπτύξουμε τὴ δική μας πνευματικὴ ζωὴ ἢ αὐτὴ τῶν ἄλλων ἢ τοῦ κόσμου γενικά, ἐνῷ ζητοῦμε νὰ ἀποφύγουμε τὸ σταυρό. Ἑπομένως, δὲν ἀνακαλύπτουμε τὸ βάθος καὶ τὸ μεγαλεῖο τῶν ἱκανοτήτων καὶ δυνάμεων αὐτοῦ τοῦ κόσμου ὡς δῶρο τοῦ Θεοῦ, ἂν προσπαθήσουμε νὰ ζήσουμε χωρὶς τὸ σταυρό. Ὁ δρόμος τοῦ σταυροῦ εἶναι ὁ μόνος δρόμος ποὺ μᾶς ὁδηγεῖ πρὸς τὰ ἄνω, ὁ μόνος δρόμος ποὺ ὑψώνει τὴν κτίση στὰ πραγματικὰ ὕψη, γιὰ τὰ ὁποῖα ἔχει δημιουργηθεῖ. Αὐτὴ εἶναι ἡ ἀξία, τὴν ὁποία κατανοοῦμε στὸ σταυρὸ τοῦ Χριστοῦ.
Ἀπὸ τὸ βιβλίο Ἡ Νίκη τοῦ Σταυροῦ, ἐκδ. Μαΐστρος.
πηγή: antifono.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου