Joseph Ratzinger «Εισαγωγή στον Χριστιανισμό» (αποσπάσματα) (6)

Συνέχεια απο :  Πέμπτη, 5 Μαΐου 2011

ΤΑ ΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΟΝΤΕΡΝΑΣ ΑΝΤΙΛΗΨΕΩΣ ΤΗΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΟΣ ΚΑΙ Η ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΠΙΣΤΕΩΣ

Β) Δεύτερο στάδιο: η στροφή πρός την τεχνολογική σκέψη

Καθώς τά πράγματα εξελισσόταν μ’αυτόν τόν τρόπο, άρχισε νά εδραιώνεται η πεποίθηση πώς σέ τελευταία ανάλυση, γίνεται γνωστό στόν άνθρωπο μόνον αυτό πού μπορεί νά επαναληφθεί, αυτό πού είναι εις θέσιν νά ξαναπροταθεί κάθε στιγμή μέσω τών πειραμάτων. Οτιδήποτε μπορούμε νά δούμε μόνον μέσω μαρτυριών από δεύτερο χέρι είναι καί παραμένουν παρελθόν καί επομένως δέν μπορεί νά γνωσθεί τελείως, παρόλες τίς αποδείξεις. Γι αυτό το λόγο η μέθοδος τών φυσικών επιστημών, πού γεννιέται από τή συνεργασία ανάμεσα στά μαθηματικά (Καρτέσιος) καί τήν προσοχή στά πραγματικά γεγονότα, στήν μορφή τού επαναλαμβανομένου πειράματος, φαίνεται νά είναι τώρα ο μοναδικός αληθινός φορέας μιάς πιστευτής βεβαιότητος. [η Δύση αυτό τό μεγάλο βασίλειο τής αμφιβολίας, τών γερόντων, πού αγωνίζεται νά πιστέψει στά μάτια της επί αιώνες καί ηττάται τελικώς από τήν εικονική πραγματικότητα, τήν επιστημονική φαντασία. Λαός άθεος από τήν κούνια του, έβαλε από νωρίς τήν αλήθεια στήν υπηρεσία τής βεβαιότητος. Τήν οποία δέν διαθέτει ακόμη. Αμφιβολία, η μεγαλύτερη ασθένεια τού πνεύματος. Η ασθένεια τού Αυγουστίνου. Η ανατολή πιστεύει καί σ’αυτό βρίσκεται η δύναμίς της καί η αδυναμία της. Διότι συνήθως πιστεύει χωρίς αλήθεια.] Από τόν συνδυασμό ανάμεσα στήν μαθηματική σκέψη καί τήν σκέψη πού είναι συγκεντρωμένη στά γεγονότα γεννιέται η νοοτροπία πού οδηγεί στίς φυσικές επιστήμες, τυπική τού μοντέρνου ανθρώπου, η οποία τονίζει τήν στροφή στήν πραγματικότητα, καθότι ο τόπος τού πρακτέου. Η ΠΡΑΞΗ ΓΕΝΝΗΣΕ ΤΟ ΠΡΑΚΤΕΟ. Το κατασκευασμένο πράγμα προώθησε τό πρακτέο, τό επαναλαμβανόμενο, τό ελεγχόμενο, πού είναι ο λόγος γιά τον οποίο η πράξη, η κατασκευή, υπάρχουν μόνο εξαρτώμενα από τόν έλεγχο. Φτάνουμε τοιουτοτρόπως στό πρωτείο τού πρακτέου καί ελεγχόμενου, πάνω στό ήδη κατασκευασμένο, διότι πρακτικώς τί νά κάνει ο άνθρωπος, γιατί νά ασχοληθεί μέ γεγονότα τά οποία έχουν ήδη γίνει παρελθόν; Δέν μπορεί βεβαίως νά δώσει κάποιο νόημα στή ζωή του κάνοντας τόν φύλακα ενός μουσείου τό οποίο φυλάει τό παρελθόν του, εάν επιθυμεί νά κυριαρχήσει στό παρόν.

Έτσι λοιπόν, όπως είχε συμβεί και πρίν στην ιστορία, ακόμη και η τεχνολογία παύει να είναι πλέον ένα δευτερεύον στάδιο στην πνευματική ανάπτυξη του ανθρώπου, παρότι αυτή, με μία ξεκάθαρη συναίσθηση κατευθύνεται πρός τις επιστήμες του πνεύματος, διατηρεί ακόμη ένα ίχνος βαρβαρότητος.

Απο την άποψη τώρα της συνολικής πνευματικής καταστάσεως, τα πράγματα παρουσιάζονται ώς εξής! Η τεχνολογία δέν κατοικεί πλέον στα υπόγεια της επιστήμης. Η τεχνολογία γίνεται σιγά-σιγά μία αληθινή δύναμις και ένα δέον του ανθρώπου. Αυτό που μέχρι τώρα ήταν στον πάτο περνά τώρα στην κορυφή: και ταυτοχρόνως αλλάζει κατεύθυνση και η προοπτική!  Ενώ προηγουμένως, στην αρχαιότητα και στον Μεσαίωνα, ο άνθρωπος διετηρήθη στραμμένος πάντοτε πρός το αιώνιο, και παρότι στην σύντομη περίοδο του ιστορικισμού βυθίστηκε στο παρελθόν, τώρα πιά, το πρακτέο, τον προβάλλει στο μέλλον αυτού που αυτός ο ίδιος είναι ικανός να κάνει. Ενώ πρίν, για παράδειγμα βασιζόμενος στην Θεωρία της καταγωγής των ειδών πρέπει να πείσθηκε με βαρειά καρδιά πώς ήταν απο το ξεκίνημα του, απο το μακρύ παρελθόν του, γή και μόνον, απλή τυχαιότης της εξελίξεως, παρότι αισθάνθηκε μειωμένος στην αρχή απο την συγκεκριμένη επιστήμη, τώρα τελικώς αυτό δέν τον ενοχλεί στο παραμικρό. Τώρα, επιτέλους ανεξαρτήτως της καταγωγής του, μπορεί να αντιμετωπίσει με αποφασιστικότητα το μέλλον του, μεταμορφώνοντας τον εαυτό του σ’αυτό που θέλει. Δέν πρέπει να του φαίνεται πλέον αδύνατο ούτε να γίνει Θεός, ο οποίος τώρα παρουσιάζεται σαν το πρακτέο, σαν τελικό σημείο, και δέν στέκει πλέον στην αρχή των πάντων σαν Λόγος, σαν νόημα. Έτσι πολύ σημαντική και απο την Θεωρία της καταγωγής των ειδών που στην πραγματικότητα υπάρχει πίσω απο την πλάτη μας σαν κάτι αυτονόητο, μας εμφανίζεται σήμερα η κυβερνητική, δηλ, ο σχεδιασμός της ξαναδημιουργίας του ανθρώπου, έτσι ώστε ακόμη και απο την θεολογική οπτική γωνία η χειραγώγηση του ανθρώπου, μέσω του ίδιου του σχεδιασμού του, αρχίζει να αντιπροσωπεύει ένα πολύ πιό σοβαρό πρόβλημα απο το ερώτημα για το παρελθόν του ανθρώπου, παρότι τα δύο προβλήματα δέν είναι αποκομμένα και στις κατευθύνσεις τους αλληλοεπηρεάζονται. Η μείωση του ανθρώπου σε απλή πράξη, είναι η εισαγωγή για να κατανοηθεί σαν πρακτέο, δηλ, απο αυτό που είναι οδηγείται πρός ένα νέο μέλλον.

Γ) ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑ ΤΗΣ ΘΕΣΕΩΣ ΤΗΣ ΠΙΣΤΗΣ. Μ’αυτό το δεύτερο βήμα που πέτυχε η μοντέρνα νοοτροπία, δηλ, την μεταστροφή της στο πρακτέο, στο δέον, έπεσε στο κενό και μία πρώτη προσπάθεια της θεολογίας να απαντήσει στον ιστορικισμό. Η κυριαρχία της τεχνολογίας έσβησε όλες τις ελπίδες που είχε γεννήσει το γεγονός πώς στο τέλος-τέλος, η Χριστιανική πίστις, είχε κάποια σχέση με το παρελθόν, δέν είναι τόσο μεγάλη η διαφωνία της με την ιστορία. Σήμερα αντιμετωπίζουμε τον πειρασμό να θέσουμε την πίστη ξανά στο επίπεδο του πρακτέου, ερμηνεύοντας την, μέσω μίας "πολιτικής θεολογίας", σαν ένα μέσον για να αλλάξη ο κόσμος. (Moltmann J, Θεολογία της ελπίδος). Οπωσδήποτε η Χριστιανική πίστη έχει κάτι να μοιραστεί με την πράξη και με το πρακτέο, με την αλλαγή του κόσμου, με την διαμαρτυρία της ενάντια στους τεμπέλικους ανθρώπινους νόμους, που προάγουν την ακηδία, και την διαμαρτυρία της ενάντια σ’αυτούς που την εκμεταλλεύονται.

Πρέπει όμως να είμαστε προσεκτικοί να μήν πέσουμε ξανά σε αδιέξοδο. Διότι το ΄Πιστεύω΄ μας δέν προσκολλάται εύκολα σε μία αλυσίδα ιστορικών γεγονότων, ούτε σχεδιάζει πάνω απ’ όλα μία αλλαγή του κόσμου. Διότι κατά βάθος η πρόοδος της πίστεως δέν υπεισέρχεται στην κατηγορία της σχέσεως Γνώση-πράξη, που είναι τυπική κατηγορία της μοντέρνας νοοτροπίας. Η πίστη έχει διαφορετικό κέντρο.

Σχόλιο: Αυτά είναι τα περιεχόμενα, κατα κάποιο τρόπο, των λίθων που μας ρίχνουν οι εκσυγχρονιστές, όπως : Νεωτερικότης, Μετα-νεωτερικότης κ.τ.λ. αγνοώντας το περιεχόμενο τους. Μία προσφορά ενάντια στην κενολογία τύπων σαν τον Βασιλειάδη, τον Καλαϊτζίδη κ.τ.λ.

Αμέθυστος