Η ΤΡΙΑΔΑ ΣΤΑ ΓΡΑΠΤΑ ΤΟΥ ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ (3)

Συνέχεια από : Πέμπτη, 12 Δεκεμβρίου 2013

3. Ο Χριστοκεντρισμός του Παύλου.

Ο ρόλος του μεσάζοντος τον οποίο ανέλαβε ο Χριστός στην Αποκάλυψη [όχι ενσάρκωση, αποκάλυψη] είναι ακόμη πιο φανερός εάν από την σύγκρουση των φιλοσόφων περάσουμε στην έννοια την οποία είχε ο Αυγουστίνος για την ενσάρκωση, υπογραμμίζοντας με ιδιαίτερο τρόπο την πλευρά της κένωσης. Υπάρχει στα γραπτά του μια προσεκτική διαπραγμάτευση της ταπεινώσεως του Θεού στην ενσάρκωση του Χριστού. «Θα καταστεί το αγαπημένο του θέμα, το οποίο θα αναπτύξει κατά την διάρκεια όλης του της ζωής. Είναι τόσο κεντρικό ώστε στα γραπτά του ταπεινότης και ενσάρκωση μπορούν να θεωρηθούν σαν συνώνυμα» (W. Geerlings, Christus Exemplum).

Στην ενσάρκωση και στην σταύρωση του Χριστού, ο Θεός εταπεινώθη για να μας ελευθερώσει από την αμαρτία της υπερηφανείας και της έπαρσης, δηλαδή του κυριώτερου προβλήματος που μας εμποδίζει να επιστρέψουμε στον Πατέρα [όπως ο Πλωτίνος δίδασκε την επιστροφή στο ΕΝΑ]. Ο Χριστός ο οποίος εγυμνώθη μέχρι του θανάτου, είναι ο μεσάζων ο οποίος «σαν Θεός ήλθε να βοηθήσει τους ανθρώπους με την θεότητά του και σαν άνθρωπος τους συνάντησε στην αδυναμία του. [Όπως ο ΝΟΜΟΣ μας δόθηκε για να συνειδητοποιήσουμε την αμαρτία και την δουλεία μας σ’ αυτή, έτσι ο Κύριος μας αποκαλύπτει την υπερηφάνεια αλλά και τον θάνατο, διότι δεν είναι δυνατόν να συνειδητοποιηθούν ούτε αυτά χωρίς τον Κύριο. Η δεύτερη φύσις, ο θάνατος, κατανοούνται σαν ταυτότητα]. Θα μπορούσαμε να έχουμε μεγαλύτερο παράδειγμα υπακοής, εμείς οι οποίοι λόγω ανυπακοής πέσαμε στην καταστροφή, από εκείνο του Θεού Υιού ο οποίος υπάκουσε στον Θεό Πατέρα, μέχρι του σταυρικού θανάτου; Πώς θα μπορούσε να μας παρουσιαστεί αλλού ένα πιο ένδοξο βραβείο για την υπακοή, παρά στην σάρκα ενός παρόμοιου μεσάζοντος, ο οποίος αναστήθηκε στην αιώνιο ζωή;» 

Στην σύλληψη της ενσαρκώσεως του Αυγουστίνου, η αναφορά στο συγκεκριμένο γεγονός της σταυρώσεως είναι ένα συστατικό στοιχείο της πίστεως και δεν γίνεται κατανοητό με κανένα τρόπο σαν μια πνευματική στάση: «Εάν όμως δεν πιστεύουμε πως αυτό έγινε και φανερώθηκε και ειδώθηκε, και επομένως δεν ελπίσουμε να το δούμε και στο μέλλον, δεν πλησιάζουμε τον Χριστό έτσι όπως είναι ορατός χωρίς τέλος» (περί Τριάδος XV, 27).

Η Μνήμη της ενσαρκώσεως, του σταυρού και επομένως της αναστάσεως είναι για τον Αυγουστίνο το πλέον απαραίτητο σημείο εκκίνησης για οποιαδήποτε επιστροφή στον Θεό, και αυτό ισχύει τόσο για την γνώση του Θεού, όσο και για τις σωτηριολογικές συνέπειες στην δική μας ύπαρξη. Σ’ αυτά τα γεγονότα πραγματοποιούνται η ταπείνωση με την οποία ο Θεός απεκαλύφθη (και θα μπορούσε οπωσδήποτε να αποκαλυφθεί διαφορετικά), η απολύτρωση του αμαρτωλού και η πλήρης φανέρωση του μεγαλείου της ταπεινής του αγάπης.

Ο Αυγουστίνος, αναπτύσσοντας αυτή την σκέψη στηρίχθηκε στον ύμνο προς Φιλιππησίους (Φιλ. 2, 5-11 και Ρωμ. 5, 8-10). «Ο Θεός όμως αποδεικνύει την αγάπη του σ’ εμάς με το ότι ενώ εμείς ήμεθα ακόμη αμαρτωλοί, ο Χριστός πέθανε για μας. Πολύ περισσότερον λοιπόν αφού εδικαιωθήκαμε τώρα δια του αίματός του, θα σωθούμε δι’ αυτού από την οργήν. Διότι εάν όταν είμεθα εχθροί, συμφιλιωθήκαμε με τον Θεό δια του θανάτου του Υιού του, πολύ περισσότερο, αφού συμφιλιωθήκαμε, θα σωθούμε δια της ζωής του». Και Ρωμ 8, 31: «Τί θα πούμε λοιπόν προς αυτά; Εάν ο Θεός είναι με το μέρος μας, ποιος μπορεί να είναι εναντίον μας; Εκείνος που δεν δίστασε να παραδώση στον θάνατο ούτε τον δικό του Υιό, προς χάριν όλων μας, πώς ουχί και συν αυτώ τα πάντα ημίν χαρίσεται;» (περί Τριάδος IV, 1, 2). Ο Θεός ο οποίος από αγάπη άφησε την δόξα του, ακριβώς όπως τον παρουσιάζει ο Παύλος, είναι για τον Αυγουστίνο αυτό που διακρίνει το άγγελμα ή το μήνυμα του Χριστιανισμού, της απολυτρώσεως και αναστάσεως, και της Αγίας Τριάδος, από την μεταφυσική των φιλοσόφων. Το χαρακτηριστικό της χριστιανικής πίστεως στον Θεό και στην ανάστασή του συνίσταται στην διαβεβαίωση σύμφωνα με την οποία ο Θεός, ο Κύριος του κόσμου, αφήρεσε από τον άνθρωπο το βάρος της αμαρτίας με την ενσάρκωση και την σταύρωση του Χριστού και παρουσιάστηκε σ’ αυτόν με το ένδυμα ενός δούλου. «Εκμηδενισμένος μέχρι την έσχατη χειρονομία του θανάτου, ο Χριστός μάς επιτρέπει να επιστρέψουμε στον Πατέρα πάνω σε μιαν οδό η οποία συνίσταται από την αγάπη και την ανακάλυψη της αλήθειας». Οι φιλόσοφοι αντιθέτως προσπαθούν να βρουν αυτήν την οδό της επιστροφής εμπιστευόμενοι μόνον τις δυνάμεις τους.

[Βολεύει αυτή η κυριολεκτική πρόσληψη της εκφράσεως “μορφήν δούλου λαβών” την εγωπάθειά μας. Μας σώζει και την υπερηφάνεια, και τον εγωισμό, εφόσον δεν μας παρουσιάζεται σαν ανώτερος. Αλλά ταπεινά, γεμάτος αγάπη. Δεν προκαλεί την κενοδοξία μας. Αυτή την ταπεινότητα περιγράφει, σαν το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της Ορθοδοξίας, με την έκφραση «Ορθόδοξος τρόπος ζωής» ο Γιανναράς. Διότι του σώζει την αυτοεκτίμηση, το πρόσωπο, παρότι δεν καταλαβαίνει, ότι τον απομακρύνει από την μετάνοια τον ίδιο. Ο Θεός έγινε άνθρωπος και εταπεινώθη. Δεν είναι ο Θεός ένας ταπεινός άνθρωπος. Το αντίθετο. Ένας υπερήφανος δεν θά μπορούσε να αντέξει την παρουσία του, διότι θά έχανε την υπερηφάνειά του, την αίσθηση ότι είναι ανώτερος].

Συνεχίζεται

Αμέθυστος