Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής – Σύντομη ερμηνεία στην προσευχή «Πάτερ ημών» σταλμένη προς κάποιον φιλόχριστο. (Φιλοκαλία των Ιερών Νηπτικών, Τόμος Β΄).
Συνέχεια από:Δευτέρα 9 Μαίου 2022
«Γενηθήτω το θέλημά σου, ως εν ουρανώ και επί της γης». Εκείνος που λατρεύει μυστικά το Θεό με μόνη τη λογική δύναμη, χωρισμένη από την επιθυμία και το θυμό, αυτός εκπλήρωσε στη γη —όπως οι άγγελοι στον ουρανό— το θείο θέλημα και έγινε σε όλα μέτοχος της λατρείας και του τρόπου ζωής των αγγέλων, όπως λέει κάπου ο μέγας Απόστολος: «Εμείς όμως είμαστε πολίτες του ουρανού»(Φιλιπ. 3, 20). Στον ουρανό δεν υπάρχει επιθυμία που να παραλύει με την ηδονή τις νοερές δυνάμεις, ούτε θυμός που να λυσσάει γαυγίζοντας μ’ ευχαρίστηση κατά του πλησίον αλλά υπάρχει τελείως μόνος ο λόγος, που κατευθύνει φυσικώς προς τον πρώτο Λόγο τους λογικούς, και στον οποίο μόνο χαίρεται ο Θεός, και τον οποίο μόνο ζητεί από εμάς τους δούλους Του. Αυτό φανερώνει ο Θεός, λέγοντας προς τον μέγα Δαβίδ: «Τι υπάρχει για μένα στον ουρανό, και από σένα τι θέλω άλλο πάνω στη γή;»(Ψαλμ. 72, 25) Τίποτε βέβαια δεν υπάρχει στον ουρανό που να προσφέρεται από τους αγίους αγγέλους στο Θεό, πλην της λογικής λατρείας· την οποία επιζητεί κι από μας ο Θεός και γι’ αυτό μας δίδαξε να λέμε όταν προσευχόμαστε: «Γενηθήτω το θέλημά σου, ως εν ουρανώ και επί της γης».
Ας κινηθεί λοιπόν το λογικό μας προς αναζήτηση του Θεού, και η επιθυμητική μας δύναμη προς τον πόθο Του, κι ας αγωνίζεται το θυμικό μας για να τον κρατήσει. Ή καλύτερα, ο νους ας τεντώνεται όλος προς το Θεό, παίρνοντας κατά κάποιο τρόπο τον τόνο και το νεύρο του από το θυμικό και φλογιζόμενος με τον πόθο της ακρότατης επιθυμίας. Γιατί όταν μιμούμαστε έτσι τους επουράνιους αγγέλους, θα βρεθούμε να λατρεύομε παντοτινά το Θεό, παρουσιάζοντας πάνω στη γή την ίδια πολιτεία με τους αγγέλους, καθώς ο νους μας —όμοια με το δικό τους— δε θα κινείται καθόλου προς κανένα δημιούργημα.
Όταν πολιτευόμαστε έτσι σύμφωνα με την προσευχή, θα δεχτούμε σαν άρτο επιούσιο και ζωοποιό για διατροφή των ψυχών μας και διατήρηση της ευεξίας των αγαθών που μας δωρήθηκαν, τον Λόγο που είπε: «Εγώ είμαι ο άρτος που κατέβηκε από τον ουρανό και δίνει ζωή στον κόσμο»(Ιω. 6, 33)ζ. Αυτός γίνεται τα πάντα για μας που τρεφόμαστε από Αυτόν μέσω της σοφίας και της αρετής, ανάλογα με τη δεκτικότητα καθενός, και σωματώνεται με ποικίλους τρόπους διά μέσου καθενός από τους σωζομένους, με τρόπο που ο ίδιος γνωρίζει. Αυτά όλα θα τα δεχτούμε, ενώ ακόμη είμαστε στον παρόντα κόσμο, σύμφωνα με την έννοια του ρητού της προσευχής που λέει: «τον άρτον ημών τον επιούσιον δος ημίν σήμερον».
«Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίς· αγιασθήτω το όνομά σου· ελθέτω η βασιλεία σου» Αφού λοιπόν αρχίσαμε αυτή την προσευχή, βιαζόμαστε να τιμήσομε την ομοούσια και υπερούσια Τριάδα ως δημιουργική αιτία της υπάρξεώς μας. Επίσης διδασκόμαστε να ομολογούμε τη χάρη της υιοθεσίας, με το να αξιωνόμαστε να ονομάζομε Πατέρα κατά χάρη τον εκ φύσεως Δημιουργό. Έτσι, από σεβασμό προς την ονομασία Εκείνου που μας γέννησε κατά χάρη, θα φροντίζομε να αποτυπώνομε στη ζωή μας τα χαρακτηριστικά του Πατέρα μας αγιάζοντας το όνομά Του πάνω στη γη, μιμούμενοι Αυτόν, αποδεικνύοντας ότι είμαστε παιδιά Του με τα έργα μας, και δοξάζοντας τον αυτουργό αυτής της υιοθεσίας, τον φυσικό Υιό του Πατέρα, με τα νοήματα και τις πράξεις μας. Αγιάζομε το όνομα του κατά χάρη επουρανίου Πατέρα, όταν νεκρώνομε την επιθυμία προς την ύλη και καθαριζόμαστε από τα καταστρεπτικά πάθη, αν βέβαια αγιασμός είναι η τέλεια ακινησία και νέκρωση της επιθυμίας που ενεργεί με την αίσθηση. Όταν φτάσομε σ’ αυτή, καταπραΰνομε και τις άπρεπες κραυγές του θυμού, αφού δεν έχομε πλέον την επιθυμία να τον ερεθίζει και να τον πείθει να υπερασπίζεται τις ηδονές που αυτή θέλει, επειδή η επιθυμία νεκρώθηκε πια με την κατά λόγον αγιότητα. Γιατί ο θυμός είναι φυσικός συνήγορος της επιθυμίας, και τότε παύει να μανιάζει, όταν τη δει νεκρή.
Όλων αυτών, όπως είπα, περιέχει αίτηση η Κυριακή Προσευχή. Γιατί αναφέρει τον Πατέρα και το όνομά Του και τη βασιλεία Του. Και πάλι παρουσιάζει τον προσευχόμενο ότι είναι κατά χάρη γιος αυτού του Πατέρα. Ζητεί ν’ αποκτήσουν ένα θέλημα όσοι είναι στον ουρανό και στη γη. Προστάζει να ζητούμε τον επιούσιο άρτο. Νομοθετεί στους ανθρώπους τη συμφιλίωση και, με την παροχή και αίτηση συγχωρήσεως μεταξύ τους, συνδέει την ανθρώπινη φύση με τον εαυτό της, ώστε να μην χωρίζεται με τη διαφορά της γνώμης. Επίσης διδάσκει να προσευχόμαστε να μην μπούμε σε πειρασμό, επειδή αυτός είναι ο νόμος της αμαρτίας. Και μας συμβουλεύει να λυτρωθούμε από τον πονηρό. Έπρεπε Αυτός, ο δημιουργός και δωρητής των αγαθών, να είναι και δάσκαλος σε μαθητές που πιστεύουν σ’ Αυτόν και μιμούνται την κατά σάρκα ζωή Του, δίνοντάς τους ως υποθήκες ζωής τα λόγια αυτής της προσευχής, με τα οποία φανέρωνε σ’ αυτούς τους απόκρυφους θησαυρούς της γνώσεως και της σοφίας που υπάρχουν κατ’ είδος σ’ Αυτόν(Κολ. 2, 3), διεγείροντας προς την απόλαυσή τους την επιθυμία των προσευχομένων. Γι’ αυτό, νομίζω, ονόμασε προσευχή αυτή τη διδασκαλία ο Λόγος, επειδή περιέχει αίτηση των δώρων που δίνονται κατά χάρη από το Θεό στους ανθρώπους.
Πώς ενώνονται εν Χριστώ οι 5 διαιρέσεις τών φύσεων
Αγίου Μαξίμου τού Ομολογητού
Πηγή: ΕΠΕ Φιλοκαλία Τόμος 14D, σελ. 424-437. Και PG 91,1304D - 1313Β.
Και γενικά και με συντομία, όλων των χωρισμένων και μερικών οι λόγοι περιέχονται, όπως λένε, στους λόγους των καθόλου και γενικών.
Οι λόγοι λοιπόν των γενικότερων και των καθολικότερων συνέχονται από τη σοφία, ενώ οι λόγοι των μερικών που υπάρχουν κατά ποικίλους τρόπους στους λόγους των γενικών περιέχονται από τη φρόνηση, σύμφωνα με την οποία, αφού απλουστεύσουν πρώτα και αποβάλουν τη συμβολική ποικιλία που υπάρχει στα υποκείμενά τους πράγματα, ενοποιούνται από τη σοφία, αφού δεχθούν τη συνένωσή τους που οδηγεί σε ταυτότητα με τους γενικότερους λόγους.
Αλλά σοφία του Θεού και Πατέρα και φρόνηση είναι ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός, ο οποίος και τα καθόλου από τα όντα συνέχει με τη δύναμη της σοφίας, και τα συμπληρωτικά τους μέρη περιέχει με τη φρόνηση του νου τους, επειδή είναι φυσικός δημιουργός και προνοητής όλων, και με τον εαυτό του οδηγεί σε ενότητα όσα διίστανται, και καταλύει τον πόλεμο των όντων, και συνδέει τα πάντα σε φιλία ειρήνης μεταξύ τους και ομόνοια αδιαίρετη, όσα είναι στον ουρανό και όσα είναι στη γη, όπως λέει ο θείος απόστολος.
Ψυχή Αγέννητος- Άγιος Μάξιμος ο ομολογητής.
«Η ψυχή, νους υπάρχουσα κατά την δύναμιν αυτής, έχει ως αγέννητον εαυτήν, εαυτώ γεννώντα γεννητώς, ως είναι τον λόγον τον εν τω νω και εκ του νου γεννώμενον άλλον αυτώ εκείνο τον γεννώντα νουν μετά της κατά την γέννησιν ιδιότητος της μηδαμώς δεχομένης αντιστροφήν.
Διότι άφετον και απλούν κατά την ουσίαν η μόνον το Θείον, τα δε άλλα πάντα, όσα μετά Θεόν και εκ Θεού το είναι έχει, εξ ουσίας και ποιότητος ήτουν δυνάμεως είναι, τουτέστιν εξ ουσίας και συμβεβηκότος.
Αυτός ουν ο λόγος ο ούτω και ων και γεννώμενος, της υπουργού φύσεως την φωνήν λαμβάνων, προφέρεται και γεννά λόγον εν άλλω νοί, διά της του δεχομένου ακοής τω νω παραπεμπόμενος.»
Τού Αγίου Μαξίμου
Ευεργετινού Δ, σελ 586
Διακόνου λόγον επέχει ο πρός τούς ιερούς αγώνας αλείφων τόν νούν, καί τούς εμπαθείς λογισμούς απελεύνων απ`αυτού. Πρεσβυτέρου δέ ο εις τήν γνώσιν τών όντων φωτίζων. Επισκόπου δέ, ο τώ αγίω μύρω τελειών τής γνώσεως τής προσκυνητής καί Αγίας Τριάδος.
Ο νούς λοιπόν προστατεύει την ψυχή, την απλή στην ουσία, και όντας ένας δίνει την έμφαση της αδιαίρετης μονάδας —αντιθέτως απο την δυάδα των πονηρών πνευμάτων που προΐστανται στα πάθη, η παθητότητα και η θνητότητα— που απο καμμιά απολύτως άποψη δέν την αγγίζει θάνατος, αλλά ούτε τομή ή διαίρεση.
Η αγάπη λοιπόν, τό τέλος τών αρετών, όπερ έστι η κατ’έφεσιν τού φύσει αγαθού τών μετεχόντων αδιάπτωτος ηδονή καί αδιαίρετος ένωσις. Καί η αλήθεια, τό τέλος όλων τών γνώσεων καί αυτών πάντων τών γινωσκομένων, στό οποίο τέλος, ώς αρχή καί πέρας όλων τών όντων, συνέλκονται όλες οι κατά φύση κινήσεις, σύμφωνα μέ ένα γενικό λόγο, αφού η αλήθεια νικά πάντα από τήν φύση της, ώς η αρχή καί αιτία τών όντων καί συνέλκει πρός τόν εαυτό της τήν κίνηση τών γεγονότων (δημιουργημάτων).
Αφού έλθει λοιπόν σέ έναν τέτοιο διάλογο ο φιλόσοφος νούς μέ τόν φυσικό νόμο, αποκρούει όλη τήν πλάνη τών πονηρών δαιμόνων, πείθοντας να διαλέξουν τήν ελευθερία οι λογισμοί καί οι δυνάμεις τής ψυχής πού είχαν υποδουλωθεί στά πάθη καί να κηρύξουν λύτρωση καί απελευθέρωση από τά δεσμά τής νοητής αιχμαλωσίας στούς εγκάθειρκτους τού σκότους (τήν προσκόλληση στά αισθητά), ώστε να οικοδομήσει στήν Ιερουσαλήμ, μέ την έξη δηλ. τής απάθειας, τόν Ναό τού Κυρίου, δηλ. τήν γνώση πού δέχεται τήν σοφία.
Όσο γιά τήν αυθεντία κληρικών πού μεταμορφώνουν τούς πιστούς σέ οπαδούς ο Άγιος Γρηγόριος Παλαμάς στό ΠΕΡΙ ΕΝΩΣΕΩΣ ΚΑΙ ΔΙΑΚΡΙΣΕΩΣ γράφει :
Η πραγματική μετοχή τής χάριτος τού Πνεύματος, αντικαθίσταται διά τού "κτιστού ενδύματος". Εισάγεται τό ΑΛΑΘΗΤΟ. Η ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΑΥΘΕΝΤΙΑ. Η έλλειψις τής εσωτερικής βεβαιότητος τής πίστεως, η οποία μπορεί νά προέλθει μόνον εκ τής πραγματικής κοινωνίας μετά τού Θεού καί τής συμμετοχής εις τήν δόξαν Αυτού, αναπληρούται διά τής εξωτερικής αυθεντίας. Η ΑΥΘΕΝΤΙΑ είναι τό αναντικατάστατο στήριγμα διά τούς μή κοινωνούντας μετά τού Θεού καί τούς μή έχοντας τήν βεβαιότητα τής παρουσίας Του.
Ο ΚΑΛΛΙΣΤΟΣ ΑΓΓΕΛΙΚΟΥΔΗΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΚΙΝΑΤΗ
187. Αυτός που δεν έχει βαδίσει ούτε την αρχή τής κατά Θεόν οδού θέλει να μιλά από οίηση για το κατ’ αυτήν τέλος, και λέει αναγκαστικά τα μη καθήκοντα (τα ανάρμοστα...) και παρανομεί ψευδόμενος
ΑΥΤΗ ΕΙΝΑΙ Η ΜΕΤΑΠΑΤΕΡΙΚΗ ΨΕΥΔΟΘΕΟΛΟΓΙΑ. ΜΙΛΑ ΓΙΑ ΤΟ ΤΕΛΟΣ, ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΕΥΤΕΡΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑ, ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΟΝΟΜΑΖΕΙ ΕΣΧΑΤΟΛΟΓΙΑ. ΕΙΝΑΙ ΟΛΑ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΜΕΝΑ, ΟΙ ΕΥΧΕΣ ΕΙΝΑΙ ΕΝΤΟΛΕΣ. Η ΟΔΟΣ ΚΑΙ Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΚΑΙ Η ΖΩΗ ΕΙΝΑΙ ΠΛΕΟΝ ΤΟ ΕΓΩ ΕΙΜΑΙ, ΤΟ ΘΕΜΕΛΙΟ ΤΟΥ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟΥ ΠΟΥ ΕΠΙΝΟΗΣΕ Ο ΑΚΙΝΑΤΗΣ. ΚΑΙ ΒΕΒΑΙΑ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΥΠΟΤΙΜΑΤΑΙ ΔΙΟΤΙ ΑΠΑΙΤΕΙ ΜΑΘΗΤΕΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΑΓΑΘΟ ΕΠΕΚΕΙΝΑ ΤΗΣ ΟΥΣΙΑΣ ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΑΝΑΓΕΝΝΑ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ ΑΠΑΙΤΕΙ ΕΙΚΟΣΙ ΧΡΟΝΙΑ ΜΑΘΗΤΕΙΑΣ.
Προς θαλάσσιον, Περί αποριών, ερώτησις ΝΕ, Σχόλιο 34.
Τόμος 14 Γ, Μερετάκης.
«Όποιος παρέχει, κατασκευάζει, γιά τήν περί εαυτού γνώσιν, πρόληψιν, φήμην, σ’αυτούς πού τόν θεωρούν, τόν ακούνε, μέ τήν προφορά δηλ. μέ τήν επανάληψη καί μόνον τών λέξεων από τούς λόγους πού έχει κλεψει από τούς Πατέρες, παραπείθοντας τίς ακοές τών ασυνέτων καί μιαίνοντας μέ συνουσία, σάν να είναι γυναίκες, αυτές οι αμύητες ακοές, τίς καλές καί θεοφιλείς θεωρίες τού πρώτου διδάξαντος, αυτός ελέγχεται δοξομανών, αφού παρατάσσεται μέ αυθάδεια, μαζί μέ τό ανώτερο επίπεδο τών φυσικών θεωρημάτων. Αφού δέν έχει αγγίξει τήν αληθινά υψηλή γνώση καί τήν έξη αυτής. Καί πεθαίνει χτυπημένος στήν καρδιά από τά βέλη πού αντιπροσωπεύουν : τήν θύμηση τής παρανομίας του έναντι τών Πατέρων, τήν ντροπή από τήν έπαρσή του (τήν οίηση), γιά τήν γνώση πού δέν είχε καί τήν αναπόφευκτη αναμονή τής μελλούσης κρίσεως.
Διότι συλληφθείς από αυτά τά βέλη ο κενόδοξος, πεθαίνει χτυπημένος από τίς αιχμές τους.»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου