DIE ENTDECKUNG AMERIKAS UND DIE SACHE MIT DER WELTRAUM-LITERATURGotthard Günther
Η Αμερική ανακαλύφθηκε το 1492. Αν δούμε την ημερομηνία αυτή από την οπτική γωνία της ιστορίας του κόσμου, τότε ανακαλύπτεται εντυπωσιακά αργά. Γιατί όμως είναι έτσι; Η απάντηση στο ερώτημα αυτό υποδεικνύει ένα από τα πιό ενδιαφέροντα αινίγματα του ανθρώπινου πολιτισμού. Στην πραγματικότητα η Αμερική ανακαλύφθηκε τουλάχιστον 5 φορές, και κάποιοι ερευνητές βρίσκουν ένα ακόμα πιό μεγάλο αριθμό. Όλες αυτές οι ανακαλύψεις είναι φυσικά πριν τον Κολόμβο, και ξεχάστηκαν σχεδόν την ίδια στιγμή που έγιναν. Για μια χρονική περίοδο φαινόταν πως κανείς δεν ήθελε να ανακαλύψει αυτήν την νέα ήπειρο, και πάλι έρχεται το ερώτημα: γιατί είναι έτσι; Στις επόμενες σελίδες θα γίνει προσπάθεια να βρεθεί απάντηση στο ερώτημα. Αν η απάντηση είναι έστω και στο περίπου σωστή, θα ρίξει ένα ενδιαφέρον φως στις λογοτεχνικές πτυχές και βαθύτατες σημασίες της αμερικανικής, ούτω καλουμένης Science-Fiction λογοτεχνίας.
Θέλουμε να αρχίσουμε με κάποιες εισαγωγικές ιστορικές έννοιες. Είναι γενικά γνωστό πως η ιστορία μπορεί να χωριστεί χοντρικά σε δύο εποχές. Η πρώτη είναι η εποχή του πρωτόγονου πολιτισμού, ενώ η δεύτερη περιλάμβανει την ανάπτυξη διαφόρων υψηλών πολιτισμών, οι πιο σημαντικοί των οποίων είναι ο κινεζικός, ο ινδικός, ο ελληνο-ρωμαϊκός και ο δυτικός.
Το βασικό χαρακτηριστικό ενός πρωτόγονου πολιτισμού είναι πως με κανένα τρόπο δεν είναι γεωγραφικά περιορισμένος σε μία περιοχή ή τοπίο, ή και σε μία ήπειρο ακόμη. Εκτείνεται σε όλη μας την γη και γι' αυτό έχει μια πλανητική διάδοση. Βασικά είναι ένας πρωτόγονος πολιτισμός ο ίδιος παντού στη γη. Αυτή όμως η συμπεριληπτική τάση δεν ισχύει για τους υψηλούς πολιτισμούς. Αυτοί είναι περιορισμένοι σε μία συγκεκριμένη γεωγραφικά κλειστή περιοχή (π.χ στην ινδική υπο-ήπειρο, την λεκάνη της Μεσογείου κτλ), έχουν τις ρίζες τους, για να χρησιμοποιήσουμε μια έκφραση του ΄Οσβαλντ Σπέγκλερ, στην «μητέρα γη» τους. Αυτός είναι ένας από τους λόγους που δικαιολογεί το γιατί είναι κατάλληλο να μιλάμε στον ενικό για τον πρωτόγονο πολιτισμό, ενώ πρέπει να εφαρμόζουμε πάντα τον πληθυντικό όταν θέλουμε να μιλήσουμε γενικά για «υψηλούς πολιτισμούς».
Αυτοί οι πολιτισμοί έχουν την πατρίδα τους σε διάφορα μέρη του ανατολικού ημισφαιρίου. Το γεγονός ότι το δυτικό ημισφαίριο, εκτός από δύο αποτυχημένες προσπάθειες μιας ανώτερης μορφής ύπαρξης(πολιτισμοί των Μάγια και των Ίνκας), δεν ανέδειξε ποτέ με την αληθινή σημασία της λέξεως ένα υψηλό πολιτισμό, είναι βαθιάς σημασίας. Αυτή η σημασία δεν μπορεί να είναι υπερβολική όταν λαμβάνεται υπόψιν στην αξιολόγηση του ιστορικού μέλλοντος της αμερικάνικης ηπείρου. Περί αυτού αργότερα.
Όλοι οι ανώτεροι πολιτισμοί του ανατολικού ημισφαιρίου δείχνουν ένα κοινό χαρακτηριστικό. Είναι κεντρομόλα προσανατολισμένοι. Αν βρίσκονται σε δυτικές περιοχές εκείνου του ημισφαιρίου, τότε βλέπουν συναισθηματικά άλλα και μεταφυσικά προς την ανατολή. Αν βρίσκονται στην ανατολή, τότε ο σωτήρας έρχεται οπωσδήποτε από την δύση. Ο μαχαγιάνα βουδισμός μας λέει πως Surkhavativyuha, ο παράδεισος βρίσκεται στα δυτικά. Ακόμα πιο ανατολικά, οι Μογγόλοι κατακτητές κινούνταν πάντα προς τα δυτικά. Από την άλλη όμως στην δύση, είναι η φήμη "Ex Oriente Lux" που καθορίζει την κατεύθυνση του ευρωπαϊκού πολιτισμού για πάνω από μία χιλιετία.
Ίσως αξίζει τον κόπο να δούμε από πιο κοντά εκείνη την αινιγματική κίνηση προς την ανατολή, την κατεύθυνση που κυριαρχούσε στον δυτικό πολιτισμό, όχι μόνο μέχρι το 1500 (ίσως και πιο μετά ακόμη), αλλά που ήδη στην εποχή της έναρξης του ελληνο-ρωμαϊκού πολιτισμού ήταν μια πραγματικότης. Η σημερινή κατανόηση της γεωγραφίας είναι μόνο μερικές εκατοντάδες χρόνια παλιά και στις παλαιότερες ιστορικές περιόδους ήταν πλήρως άγνωστη. Σε εκείνα τα μακρυνά χρόνια η γεωγραφία ήταν κάτι μεταφυσικό. Η γη ήταν σχεδόν πλήρως ανεξερεύνητη και η σκέψη γεωγραφικών αποστάσεων ξυπνούσε μαγικούς και μυθολογικούς συνειρμούς. Πίσω από τον γνωστό ορίζοντα εκτείνονται θαυμαστοί κόσμοι. Εκεί βρισκόταν η φωλιά των δαιμόνων ή τα ευλογημένα λειβάδια του παραδείσου. Μόνο σε μακρυνές χώρες μπορούσε να βρει κανείς το πηγάδι της αιώνιας νεότητος ή να υποστεί ναυάγιο στον πονηρό βράχο των σειρήνων.
Ο κόσμος ήταν προς όλες τις κατευθύνσεις ανοικτός. Σε κάθε ναυτικό της αρχαιότητας όμως λεγόταν: «τράβα προς την ανατολή»! Στην ανατολή θα βρεις αμέτρητους θησαυρούς από χρυσάφι και ασήμι. Μόνο τα κύματα του ανατολικού ωκεανού ξεβράζουν στους πρόποδες του βουνού των διαμαντιών. Η ανατολή είναι γεμάτη θαύματα. Οι γυναίκες της είναι οι πιο εξαίσιες στον κόσμο. Από την ανατολή έρχεται όλη η σοφία και εκεί ίσως φας από το ουράνιο μάννα». Τόσο ισχυρή ήταν η ορμή προς την ανατολή, ώστε ήδη ο Δαρείος, ο Πέρσης κατακτητής της Αιγύπτου, έδωσε εντολή να ανοιχτεί ένα κανάλι μεταξύ του Νείλου και της Ερυθράς θάλασσας και έτσι ένωσε την Μεσόγειο με τον Ινδικό ωκεανό (Ηρόδοτος, 460 π.Χ.). Αυτό το κανάλι ήταν πλωτό ακόμα και στην εποχή των ρωμαίων αυτοκρατόρων Μάρκου Αυρήλιου και Σεπτήμιου Σεβήρου. Το νησί Γιάβα είχε ανακαλυφθεί από τον Έλληνα θαλασσοπόρο Ιάμβολο, και υπάρχουν εύπιστες ιστορίες πως αραβικά πλοία διέπλευσαν τον Ειρηνικό ωκεανό και την ακτή της Κίνας (Αμπου Ζεηντ Σιραφ).
Όλα τα όνειρα και οι επιθυμίες εκείνων των πρώϊμων ανώτερων πολιτσμών στρέφονταν προς την ανατολή και ποτέ στη δύση. Να φυλάγεσαι από την δύση, έλεγαν στους ναυτικούς. Ακατονόμαστοι κίνδυνοι παραμονεύουν στα βαθιά των δυτικών θαλασσών. Αιώνια νύχτα κρεμιέται πάνω από τα κύματά της, και όποιος τολμήσει να πάει εκεί δεν θα ξαναγυρίσει. Αυτά τα νερά της κολάσεως, λέει ο μύθος, κατάπιαν μάλιστα ενα ολόκληρο πολιτισμό: την Ατλαντίδα.
Εκτός από την αποστολή του νουμίδη βασιλιά Γιούμπα και μερικών άλλων τυχοδιωκτών από την Καρθαγένη που οδήγησαν στην ανακάλυψη των Καναρίων νήσων, ο Ατλαντικός ωκεανός είχε μείνει ανεξερεύνητος. Την εποχή των Ρωμαίων λεγόταν Mare tenebrosum, δηλαδή θάλασσα του σκοταδιού (Seneca Liber Suaser I, p2) και ο Festus Avienus υποστηρίζει πως κανένα πλοίο δεν έπλευσε εκεί. Αυτό το αιώνιο τραγούδι "πλεύσε ανατολικά, δεν μπορείς να διαπλεύσεις τον δυτικό ωκεανό" συνόδευε σαν μουσική υπόκρουση ολόκληρη την άνοδο του δυτικού πολιτισμού.
Ο δρόμος του Γιβράλταρ ήτανε σύμβολο του τέλους του κόσμου. Ο Μασούντι, ένας από τους παλαιότερους άραβες γεωγράφους, μας διηγείται: "στα σύνορα όπου αυτές οι δύο θάλασσες συναντιούνται, η Μεσόγειος και ο ωκεανός δηλαδή, τοποθέτησε ο βασιλιας Χίρακε (Ηρακλής), ο γίγαντας, στήλες από χαλκό και πέτρα. Στις στήλες αυτές βρίσκονται επιγραφές και μορφές, που με τα χέρια δείχνουν πως δεν μπορεί κανείς να πάει παραπέρα" (Meadows of gold and mines of gems, Ed. A. Sprenger, London 1841).
Ο τρόμος μεγαλώνει και ο δυτικός ωκεανός αστράφτει με όλα τα χρώματα του καθαρτηρίου πυρός. Ακούμε για τις παραμυθένιες θαλασσοπορείες του Αγίου Brandan (587 μ.Χ.), ο οποίος για να ξεπληρώσει τις αμαρτίες του ταξίδευε 7 χρόνια στις θάλασσες αυτές. «Ανακάλυψε» μια μακρυνή παραλία, πλούσια σε φρούτα αλλά που κατοικούνταν από διαβόλους και το νερό του ωκεανού ήταν σαν κόλλα, και δύσκολα μπορούσε κανείς να κινηθεί (Mare Pigrum). Ο Δάντης αφήνει τον Οδυσσεα του να υποστεί τα βάσσανα της κολάσεως, γιατί τόλμησε να περάσει τις στήλες του Ηρακλέους και να πλεύσει στον Ατλαντικό ωκεανό.
Υπάρχει μια πολύ διαδεδομένη θεωρία ότι οι ναυτικοί δεν διέπλεαν τον ατλαντικό σε προγενέστερες ιστορικές περιόδους γιατί δεν είχαν πυξίδα. Αυτό είναι ένα αρκετά βλακώδες επιχείρημα, που πολύ βρωμάει σαν υλιστική σκέψη. Είναι γι αυτό ιστορικά λανθασμένο. Στην Ευρώπη ήταν γνωστή η πυξίδα γύρω στο 1190 μ.Χ. Εκείνη την εποχή αναφέρεται σε ένα ποίημα του Guyot από την Προβηγκία. Επιπλέον μιλά γί' αυτή ο καρδινάλιος Jacque de Vitry το έτος 1218, ο οποίος εξηγεί πως η μαγνητική βελόνα είναι ένα πολύ χρήσιμο όργανο για τους ναυτικούς. Και διερωτάται κανείς γιατί έπρεπε να περάσουν άλλοι τρεις αιώνες μέχρι να ανοιχτεί ο Κολόμβος στις Αντίλες; Υπό αυτή την οπτική γωνία το επιχείρημα της πυξίδας μας δίνει και μία άλλη ανάποδη συσχέτιση. Γιατί δεν μπορεί κανείς να διαπλεύσει τον ατλαντικό χωρίς πυξίδα; Η τέχνη της ναυσιπλοΐας στην ανοικτή θάλασσα, και μάλιστα χωρίς την βοήθεια της μαγνητικής βελόνας είχε ανακαλυφθεί από τον Ίππαλο, ένα Έλληνα ναυτικό, ο οποίος διέπλευσε τον ινδικό ωκεανό απο το Άντεν μέχρι την ακτή Μαλαμπάρ. Αυτό το ταξείδι έγινε τον πρώτο μ.Χ. αιώνα. Και γνωρίζουμε με απόλυτη ακρίβεια πως η πυξίδα δεν χρησιμοποιήθηκε στον ινδικό ωκεανό για σκοπούς προσανατολισμού, μέχρι τον 13ο αιώνα. Σε όλη όμως αυτή την περίοδο γινόνταν ταξείδια στον ωκεανό αυτό μεταξύ Γιάβας και ακτών της Αφρικής.
Η άγνοια για την λειτουργία της μαγνητικής βελόνας δεν είναι οπωσδήποτε εξήγηση για το ότι το πέλαγος του ατλαντικού έμεινε εγκατειλημένο κατά την διάρκεια πολλών αιώνων όπου υπήρχαν τοπικοί πολιτισμοί. Αυτό που την ανθρωπότητα στην πραγματικότητα απέτρεπε να πλεύσει στον δυτικό ωκεανό ήταν ένας μεταφυσικός τρόμος, που τρέφοταν απο μια έντονη εσωτερική πεποίθηση, πως ήταν ηθικά κακό να πλεύσει κανείς προς τα δυτικά. Η πίστη πως ένας άνδρας δεν είχε εκεί τίποτα να ψάξει, κατείχε παγκόσμια σημασία. Όποιος όμως το προσπαθούσε εκτιθόταν στις πιο περίεργες τιμωρίες. Έτσι διηγόντουσαν πως απο τα βάθη του ατλαντικού έβγαινε ξαφνικά ένα τεράστιο χέρι που θα τραβούσε το πλοίο προς το μέρος του.
Όλα αυτά πρέπει να γνωρίζει κανείς για να καταλάβει την ιδιαίτερη μοίρα των προκολομβιανών ανακαλύψεων της Αμερικής. Ο πρώτος Ευρωπαίος που πιθανόν είδε την Αμερική ήταν ο Bjarne Herjulfson που γύρω στο 1000 μ.Χ. έπλευσε προς την Γροιλανδία. Παραπλανήθηκε και ανακάλυψε προς τα νοτιοδυτικά μια ξένη παραλία. Ο Leif Erikson ο οποίος τον επόμενο χρόνο ακολούθησε την πορεία του Herjulfson, έφτασε στην ήπειρο. Οι Βίκινγκς έζησαν αρκετά χρόνια στην Vinland, και μετά επιχειρούσαν επανειλημμένα πλεύσεις από την Γροινλανδία προς την ήπειρο. Η τελευταία έγινε το 1347! Η Ευρώπη όμως δεν πήρε είδηση για όλα αυτά.
Η τρίτη ανακάλυψη έγινε το 1390 από τους Βενετσιάνους αδελφούς Νικολό και Αντόνιο Zeno. Φαίνεται πως είναι ένα αυθεντικό ιστορικό γεγονός, ακόμα και αν προηγουμένως είχε αμφισβητηθεί, ότι ο Αντόνιο όχι μόνο πήγε στη νέα γη αλλά και στη νέα Σκοτία. Το πιο σημαντικό στοιχείο σε σχέση με την ανακάλυψη από τους αδελφούς, μου φαίνεται πως είναι το γεγονός πως και στη Βενετία ακόμη, που ήταν τότε ηγετικό κέντρο ναυσιπλοΐας, δεν υπάρχει καμιά αναφορά για το ταξείδι αυτό. Η πρώτη αναφορά είναι του 1558. Δηλαδή πάνω απο 150 χρόνια μετά το τέλος εκείνου του ταξειδιού!
Όπως φαίνεται έγινε μια ακόμη ανακάλυψη από την ανατολή. Είναι η αποστολή "Hyitrimannaland". Οι αναφορές γι' αυτήν είναι πολύ αόριστες. Μια παλιά και ξεχασμένη ιρλανδική παράδοση μιλά για μια μεγάλη ήπειρο, που μερικές φορές ονομάζεται «Μεγάλη Ιρλανδία».
Είναι ένα αδιάσειστο γεγονός πως η Αμερική ανακαλύφθηκε αρκετές φορές πριν τον Κολόμβο και πως η Ευρώπη θα μπορούσε να είχε λάβει γνώση του πράγματος, αν το ήθελε. Όμως μια ασυνείδητη ώθηση επέβαλε να παρακούσει όλες τις ειδήσεις για εκείνη την τρομακτική περιοχή. Αυτή η συναισθηματική εμμονή διήρκεσε μέχρι τα χρόνια του Κολόμβου και μπορεί να εντοπισθεί και στους επόμενους αιώνες. Αξίζει λοιπόν από αυτή την οπτική να δούμε τους λόγους του ταξειδιού του Κολόμβου. Ούτε ο ίδιος ούτε κανένας σύγχρονός του πίστευε πως θα βρισκόταν μια καινούρια ήπειρος. Ο σκοπός του ήταν να βρεί ένα πιο σύντομο δρόμο προς την Ινδία. Αυτό σημαίνει πως και το δικό του ταξείδι βρισκόταν κάτω από την πεποίθηση Ex Oriente Lux. Είναι διασκεδαστικό, αν το σκεφτεί κανείς, πως από αυτή την οπτική γωνία φαίνεται η ανακάλυψη του δυτικού ημισφαιρίου ως σφάλμα-πλάνη του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Όπως ήδη επισημάνθηκε, έπαψε η μεταφυσική απόρριψη της δύσης ακόμα και μετά την ανακάλυψη της Αμερικής από τον Κολόμβο. Εν τέλει διοχετεύτηκε σε άλλα κανάλια. Συμπτωματικό για το γεγονός αυτό είναι η έντονη συζήτηση στους εκκλησιαστικούς κύκλους, αν οι ιθαγενείς της αμερικανικής ηπείρου μπορούν να θεωρηθούν άνθρωποι ή ζώα. Κανένας που διέπλευσε από το Άντεν προς τα ανατολικά, δεν είπε ποτέ ότι οι κατοικοι της Γιαβα ή Κανφα (Κίνα) δεν είναι ανθρώπινα όντα.
Για να το πούμε σύντομα: η γνώση για την ύπαρξη του δυτικού ημισφαιρίου είχε απωθηθεί στην Ευρώπη, για όσο καιρό αυτό ήταν δυνατό. Την ίδια ιστορία μπορεί να διηγηθεί κανείς και για την πλευρά του Ειρηνικού της Αμερικής. Παλιοί γιαπωνέζικοι χάρτες δείχνουν το περίγραμμα μιας ηπείρου που μόνο Αμερική μπορεί να είναι. Και από την προκολομβιανή εποχή προέρχεται ένας παγκόσμιος χάρτης από έναν Ινδό χαρτογράφο, που δείχνει μια μακρά λωρίδα γης που εκτείνεται απο την αρκτική μέχρι την ανταρκτική. Αυτή η ήπειρος φέρει το όνομα Suvama Bhumi. Αλλά και εδώ φαίνεται πως και εδώ, μετά την εποχή του πρωτόγονου πολιτισμού δεν υπήρχε καμιά επαφή πέρα στον ειρηνικό ωκεανό. Σε συμφωνία με εκείνη την κεντρομόλα αίσθηση προσανατολισμού, στράφηκαν δυτικά όσοι πολιτισμοί ήταν στο ανατολικό ημισφαίριο. Στην αρχή του 5ου μ.Χ. αιώνα βρίσκουμε κινέζικα πλοία στα λιμάνια της Κεϋλάνης και στο δέλτα του Ευφράτη. Αν και η πυξίδα χρησιμοποιήθηκε για ναυσιπλοία στην κίτρινη θάλασσα ήδη απο την δυναστεία Τσιν (265-416 μ.Χ.), οι Κινέζοι δεν προσπάθησαν ποτέ να διαπλεύσουν τον ειρηνικό.
Για να το παρουσιάσουμε με πολύ λίγες λέξεις: ο πρωτόγονος πολιτισμός είχε επεκταθεί σε όλη την γη. Είχε συμπεριλάβει και την αμερικανική ήπειρο.
Από την άνοδο όμως τοπικών ανωτέρων πολιτισμών, ήταν το δυτικό ημισφαίριο μέχρι εκείνο το καθυστερημένο σημείο του 1492 εντελώς απομονωμένο.
Παραμένει ένα από τα μεγάλα αινίγματα της παγκόσμιας ιστορίας, πως στη διάρκεια μιας συγκεκριμένης ιστορικής ανάπτυξης του ανθρώπου, η αμερικανική ήπειρος φαινόταν ανεπιθύμητη. Το δυτικό ημισφαίριο δεν έχει μερίδα στην εποχή τοπικών πολιτισμών και την απέχθεια που συνδέεται με την εποχή.
Στα επόμενα θα γίνει μια προσπάθεια να λυθεί το αίνιγμα αυτό. Ο συγγραφέας ελπίζει, πως η προτιθέμενη θεωρία θα ρίξει λίγο φως στην μελλοντική ιστορική μοίρα της Αμερικής, και πως θα μας κάνει πιο ξεκάθαρη την καθ' αυτό πνευματική παραγωγή της Αμερικής, δηλαδή την λογοτεχνία Science Fiction (μυθιστόρημα από την περιοχή της επιστήμης και της τεχνολογίας).
Ας θυμηθούμε εκ νέου την διαφορά μεταξύ πρωτόγονου πολιτισμού και της ομάδας των ανώτερων πολιτισμών. Ο πρώτος έχει πραγματικά παγκόσμια διάδοση. Δεν γνωρίζει κλιματικούς, σε σχέση με την ράτσα, ή γεωγραφικούς περιορισμούς, και έχει επεκταθεί σε όλες τις ηπείρους του πλανήτη. Επίσης φαίνεται πως δεν έχει κανένα χρονικό περιορισμό. Υπάρχει εδώ και χιλιάδες χρόνια. Από την άλλη κάθε ανώτερος πολιτισμός ξεκινά, όπως μας έδειξε ο Όσβαλντ Σπέγκλερ, με ένα βαθιά ριζωμένο φόβο για τον χώρο και τον χρόνο. Από εκεί προκύπτουν ιστορικές μορφές ζωής με αυστηρά περιορισμένη διάρκεια, όπως και μια απελπιστική προσκόλληση σε συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές. «Ανθίζει στο έδαφος ενός επακριβώς καθορισμένου τοπίου, όπου σαν φυτό είναι δεμένος». Από εδώ προκύπτει λογικά πως ένας ανώτερος πολιτισμός δεν μπορεί απλά να μεταφυτευθεί σε άλλη γη, πόσο μάλλον σε άλλη ήπειρο.
(Συνεχίζεται)
Μετάφραση: Πέτρος Χαραλάμπους
ΤΟ ΠΟΛΥΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΕΙΝΑΙ ΛΟΙΠΟΝ Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΟΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΒΑΡΒΑΡΟ ΚΑΙ ΠΡΩΤΟΓΟΝΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ.
«Επαναστάτης είναι ένας ασήμαντος άνθρωπος με απύθμενη φιλοδοξία». (Φιοντόρ Ντοστογιέφσκυ).
Στη ζούγκλα κάνεις ότι θέλεις αρκεί να μπορείς. Αν είσαι δυνατός κάνεις ότι σου περνάει από το μυαλό και τρως, και κάποια στιγμή σε τρώνε και εσένα. Στην πόλη είχαμε την πιο παράδοξη ανακάλυψη, για πρώτη φορά όντα θέλουν να ζήσουν ειρηνικά. Αυτό δεν υπάρχει στον κόσμο, δεν υπάρχει, στη φύση κάθε δευτερόλεπτο δισεκατομμύρια όντα σφάζονται επι της γης, είτε είναι μικρόβια, είτε είναι άνθρωποι, είτε είναι ζώα, είτε δεν ξέρω τι.
Το παράξενο λοιπόν ήταν ότι αποφάσισαν κάποτε οι άνθρωποι να συνυπάρξουν με κανόνες, ώστε να δημιουργήσουν προϋποθέσεις για κάτι ελληνικό. Το ελληνικό εγγίζει τα όρια της τρέλας, εάν σκεφτούμε πως είναι η ζωή, πως είναι η φύση, πως είναι ο κόσμος, είναι το πιο σπάνιο πράγμα που μπορεί να συμβεί, αυτό αποφάσισαν. Και έχει κοσμοϊστορική σημασία ότι έγινε αυτό το πράγμα εδώ πέρα, διότι για πρώτη φορά πήρε υλική μορφή, τάξη και σχήμα, αυτό το παράδοξο του ανθρωπίνου πνεύματος, που έχει να κάνει με το, «α! μήπως μπορούσαμε να ζούμε χωρίς να τρωγόμαστε». Αυτό είναι η πόλις, και υπ αυτή την έννοια το βιβλίο αυτό, όπως ο Πλάτων και όλοι αυτοί οι μεγάλοι στοχαστές, έβαλλαν σε μια τέτοια προοπτική τα πράγματα, και για αυτό το λόγο κάθε φορά που εμείς νοιώθουμε λίγο στραβή την κατάσταση καλό είναι να ξαναγυρνάμε όχι γιατί εκείνοι θα μας δώσουν απαντήσεις, αλλά γιατί εκείνοι θα δείξουν πια είναι η προοπτική.
10.16. …Ο Αριστοτέλης όταν έλεγε πόλη εννοούσε πολίτευμα, κανόνες συνυπάρξεως. Με ορισμένη προοπτική, με ορισμένο στόχο. … Πολιτισμός είναι ο τρόπος που ζούνε οι άνθρωποι όταν αποφασίζουν να ζήσουν με κανόνες, δηλαδή να βρίσκουνε τρόπο να ισορροπούν μεταξύ τους τις τριβές. …Όλα αυτά τα πράγματα η πόλη, το πολίτευμα, ο πολιτισμός, έχουνε ένα στόχο όπως λέει αυτό το παράξενο απαρέμφατο που χρησιμοποιούσε ο ίδιος, και που ήτανε η λέξη «ανθρωπεύεσθαι». Είναι ο μόνος τρόπος να είναι κανείς άνθρωπος, αν μπορεί να ζει, να συνυπάρχει ειρηνικά. Το απαρέμφατο είναι δικό του, η έμφαση είναι δική του, κι όπου βεβαίως αυτομάτως μας δίνει μια κατεύθυνση για να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε ποιες είναι αυτές οι σκοπιμότητες τις οποίος ξεχνάμε, και ξεχνώντας τες δημιουργούμε προβλήματα και σε εμάς τους ίδιους.
Ο σκοπός της πόλεως λοιπόν είναι το ανθρωπεύεσθαι. Δηλαδή δεν μπορείς να γίνεις άνθρωπος να πραγματοποιήσεις την ύπαρξη σου ως πνευματικού όντος, εάν ακριβώς δεν ξέρεις να ζεις ειρηνικά. Αλλιώς παραμένεις ζώον και ο χώρος σου είναι πάντοτε η ζούγκλα, ο πιο δυνατός τρώει τον πιο αδύνατο…. Έργο του ατόμου για τον Αριστοτέλη είναι η ηθική του τελείωση, και έργο του πολίτη είναι η ενεργός συμμετοχή του στη σωτηρία της πόλης. …Δεν μπορεί να υπάρξει ευημερία του λαού όταν δεν υπάρχει μεσαία τάξη ποτέ. Όταν καταστρέφονται οι μεσαίες τάξεις φτωχαίνει η κοινωνία πολώνεται και αρχίζει να αποσυντίθεται. …Τα ανώμαλα πολιτεύματα είναι η τυραννία, όπου ο τύραννος είναι δεσποτική προσωπικότης, είναι η ολιγαρχία, και είναι και η δημοκρατία ως οχλοκρατία.
«Στην Αμερική πήγαν άνθρωποι από διάφορα μέρη. Κουβάλησε ο καθένας το κουρέλι του και έτσι έγινε εκεί μία κουρελού.Η Αμερική έγινε σαν τον αργαλειό που αφομοίωσε όλα τα κουρέλια.Στην ΕΟΚ, όμως, οι χώρες που μπαίνουν είναι έτοιμα χαλιά. Τα χαλιά, όσο και να τα ενώσεις, το ένα πάει από δω και το άλλο απ’ εκεί. Έτσι, μη φοβάστε για δυσμενείς συνέπειες από την ΕΟΚ. Δεν πρόκειται ποτέ οι χώρες της Ευρώπης να ενωθούν πλήρως, ώστε να μας βλάψουν».
Αμέθυστος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου