Η ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΕΝΟΣ ΝΕΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ (10)--ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ

ΤΟ ΔΡΑΜΑ ΤΟΥ ΑΘΕΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΜΟΥ (10)

HENRI DE LUBAC
 

Aκριβώς όμως, ο σύγχρονος άνθρωπος δυσκολεύεται να θελήσει την πίστη στην δημιουργία του ανθρώπου κατ’εικόνα του Θεού. Διότι δεν μπορούμε να πούμε πως δεν το γνωρίζει, και όχι μόνον δυσκολεύεται να θελήσει [καθότι ο σύγχρονος άνθρωπος δεν διαθέτει πλέον θέληση], αλλά νομίζει πως αυτή η πραγματικότης της εικόνος τής αντανακλάσεως τού Θεού στον άνθρωπο, αντί να του δίνει μια εσωτερική πληρότητα, μια οντολογική υπεροχή, μια πνευματική ελευθερία, που ο επιστημονικός σχετικισμός και ο συνακόλουθος κοινωνικός είχαν αλλοτριώσει, αποτελεί αντιθέτως την σφραγίδα μιάς σκλαβιάς, της ουσιαστικής, κύριας σκλαβιάς η οποία υποστηρίζει όλες τις άλλες. Νομίζει πως ο,τιδήποτε αποδίδει στον Θεό το κλέβει από τον εαυτό του. Ο Θεός, συμπεραίνει, πρέπει επιτέλους να πεθάνει ώστε να ζήσει ο άνθρωπος.

[Αυτά είναι τα όρια της Λατινικής Θεολογίας. Δεν υπάρχει η ενσάρκωση του Κυρίου. Καταργήθηκε με την παπική Ιεραρχία. ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΔΗΛΑΔΗ Η ΑΜΕΣΗ ΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΘΕΟΥ. Την οποία αμεσότητα η παράδοσίς μας ονόμασε ΗΣΥΧΑΣΜΟ. Η σύγχρονη διοίκηση και η νεοορθόδοξη Θεολογία απορρέουν πνευματικώς από την Λατινική πρακτική και Θεολογία. Δεν ενώνεται σιγά-σιγά η Ορθοδοξία με τον Παπισμό. Αλλά ο Πάπας θα ενώσει επίσημα γύρω του ότι είναι ήδη δικά του. Άγιος σημαίνει ΑΜΕΣΟΤΗΣ. Ο κληρικαλισμός ανήκει εξολοκλήρου στην Παπική κακοδοξία και αίρεση. Ο Γεροντισμός ανήκει στον κληρικαλισμό. Είναι υποφαινόμενο του Ιερατείου που προσπαθεί να οικειοποιηθεί Θεσμικά, εξουσιαστικά, τα δώρα του Κυρίου στους Αγίους του. Κανένας καθολικός ή ορθόδοξος θεολόγος δέν μπορεί νά συλλάβει ότι μέ τήν πτώση χάσαμε αυτό ακριβώς τό κατ' εικόνα. Ολη η σημερινή θεολογία στηρίζεται σ' αυτό τό ανύπαρκτο πλέον δώρο τής δημιουργίας. Φτάνει δέ αυτόν τόν ανύπαρκτο άνθρωπο νά τόν ονομάζει Πρόσωπο].

Εδώ λοιπόν βάζουμε το δάκτυλο στο βαθύ κακό του αιώνος μας, στην επανάσταση εναντίον του Θεού που υπήρξε ο πειρασμός κάθε αιώνος, αλλά που αποκτά μορφές πολύ πιο ριζικές και λιγότερο μασκαρεμένες. Διότι για πρώτη φορά ήλθε στην επιφάνεια εκείνη η συλλογική πεποίθηση, πως επιτέλους έχει έλθει η ώρα του ανθρώπου, η ώρα του πεπερασμένου όντος που διαθέτει επιτέλους αυτάρκεια στην ενύπαρξη του και στον περιορισμό του, αναλαμβάνει πάνω του όλα τα προνόμια του Θεού. [Ο σκλάβος που έγινε αφέντης. Η διαλεκτική του Χέγκελ και η Αριστερή Ιδεολογία σαν εξέλιξη της ανθρωπότητος].

Η τρέλλα του Κυρίλοφ και η τρέλλα του Ζαρατούστρα, όπως επίσης η τρέλλα του υπερανθρώπου. Και αυτή ακριβώς η τρέλλα διαλύει το μεγαλειώδες όνειρο κατακτήσεως και οργανώσεως που έκανε ο σύγχρονος άνθρωπος. Και λόγω αυτής της τρέλλας «όσο περισσότερο ο άνθρωπος επιδίδεται στην οικειοποίηση όλης της Φύσεως, τόσο απομακρύνεται εξ’αυτής και φυλακίζεται σ’ένα σεληνιακό τοπίο ασβεστυμένης ασφάλτου» [ο αφέντης της φυλακής του]. Δημιουργήθηκε για να είναι ο βασιλιάς και η επανάστασή του τον κατέστησε σκλάβο. 

Παρ’όλα αυτά, ακόμη και στους κυριώτερους πρωταγωνιστές της επαναστάσεως, είναι πολύ σπάνιο να την συναντήσουμε στην καθαρή της κατάσταση. Και γι’αυτό και πολύ σωστά μιλήσαμε για «τραγική ατιμία», χαρακτηρίζοντας την ουσία αυτής της επαναστάσεως. Σε κάθε περίπτωση, διανοητικά δεν θα είχαμε λόγο να αντικρούσουμε την στάση αυτή, εάν δεν έπαιρνε κουράγιο και δεν φαινόταν κατά κάποιο τρόπο νόμιμη, από εκείνη την ψευδαίσθηση της γνώσεως που ονομάσαμε ήδη «νοητική μείωση». Διότι η τραγική αλήθεια είναι πως ο άνθρωπος είναι Ικανός στο να μεταλάσσει σε όνειρο κάθε τύπου, τις σύγχρονες συνθήκες της μιζέριας του, φυσιολογικής η κοινωνικής. Υπάρχουν οπωσδήποτε πολλές αλήθειες στις ψυχαναλύσεις ενός Μάρξ ή ενός Φρόϋντ, για να μην αναφέρουμε παρά μόνον αυτά τα δύο παράλληλα παραδείγματα. Υπάρχουν αλήθειες ακόμη και στην Ιδέα του Κόμτ για μια πρώτη «Θεολογική» φάση όπως και σε πολλούς ανάλογους στοχασμούς των φιλοσόφων μας και των Ιστορικών μας. 

Ένα από τα σημεία νοητικής ωριμότητος είναι ακριβώς εκείνο της εγκαταλείψεως των μυθικών φαντασιώσεων και των ψεύτικων υπερβάσεων. Της εγκαταλείψεως όλης εκείνης της πανίδος (της νοοτροπίας) η οποία ρουφάει όλη μας την ουσία χωρίς να δίνει καλούς καρπούς. 

Δεν πρέπει να ξεχνούμε όμως ούτε και την σοφία του πρώτου από τους μεγάλους δασκάλους αυτής της «νοητικής μειώσεως». Όταν ο γέρο-Ξενοφάνης της Κολοφώνος, υποστήριζε τις φαινομενικώς σκεπτικιστικές του θέσεις, όπως «εάν τα βόδια και τα άλογα διέθεταν χέρια και μπορούσαν να ζωγραφίσουν...» δεν επιθυμούσε καθόλου να καταστρέψει την Ιδέα της Θεότητος: ήθελε να την ξεκαθαρίσει και μόνον. Η κριτική του στούς Θεούς τού Ομήρου, ήθελε να ξαναοδηγήσει στον Θεό χωρίς καμμία προσωποποίηση στον άνθρωπο, ο οποίος, υποκύπτοντας στην ροπή του, χανόταν ανάμεσα στους Θεούς. Δεν πρέπει να ξεχνούμε πως, από την στιγμή που ξαναβρίσκουμε την πραγματικότητα της Φύσεως και την πραγματικότητα του ανθρώπου, πρέπει και να την εξηγήσουμε. Πρέπει ακόμη και να την εμβαθύνουμε. 

Ας είμαστε όμως προσεκτικοί ώστε οι μειώσεις που πραγματοποιούμε να μην καταλήξουν ακρωτηριασμοί, ώστε οι κατακτήσεις της επιστήμης, εάν ερμηνευθούν κακώς, να μην γεννούν εφιάλτες, ώστε να μην διαδέχεται μια ψευδαίσθηση μιά άλλη, αντιθετική. Διότι υπάρχει πράγματι μια ψευδαίσθηση του απολύτου, αλλά υπάρχει και μια ψευδαίσθηση του σχετικού... Υπάρχει μια ψευδαίσθηση του αιωνίου, αλλά και μια ψευδαίσθηση αυτού που είναι Ιστορικό, υπάρχει μια ψευδαίσθηση του υπερβατικού, της υπερβάσεως, αλλά και μια ψευδαίσθηση της ενυπάρξεως. Υπάρχει μια μυστικιστική ψευδαίσθηση, αλλά και μια θετικιστική. 

Θέλουμε να πούμε πώς, από το ένα μέρος, αγνοώντας το σχετικό και το Ιστορικό, είναι αλήθεια πως αποκτάται μόνον ένα ψευτο – απόλυτο, ένα ψευτο – αιώνιο, μια ελευθερία στηριγμένη στον αέρα. Από το άλλο μέρος όμως, και με την ίδια βεβαιότητα, η παραγνώριση του αιωνίου  δεν αφήνει στα χέρια μας παρά ένα ψευτο – χρονικό, μιάν οδό η οποία δεν οδηγεί στην απελευθέρωση. 

Με άλλα λόγια η «εξαπάτηση» δεν είναι μονόδρομος. 

Συνεχίζεται.

Αμέθυστος.