Η ΑΙΡΕΣΙΣ ΤΟΥ ΑΚΙΝΔΥΝΟΥ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΑΓ.ΓΡΗΓΟΡΙΟ ΠΑΛΑΜΑ.-επανάληψη

 Η ΑΙΡΕΣΙΣ ΤΟΥ ΑΚΙΝΔΥΝΟΥ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΑΓ. ΓΡΗΓΟΡΙΟ ΠΑΛΑΜΑ.

        ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΙΣ ΚΑΚΟΔΟΞΙΕΣ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΑΡΑ

 ''Εκείνο το οποίο πρέπει να επιδιώκει ο άνθρωπος δέν είναι η θέα του Θεού, η αδύνατος, αλλά η γνώσις (όχι του Θεού). Και η γνώσις είναι εφικτή διά των κτισμάτων, διά των συμβόλων και διά της λογικής, η οποία ενοικεί στον άνθρωπο, είναι έμφυτος. Απο την γνώση ο άνθρωπος ανάγεται στην θέωση, όχι με κάποια ενέργεια του Θεού (Χάριτι), αλλά με τον Θεό ώς όλον. "Όλος ο Θεός με Θεοί και όλω τω Θεώ ενούμαι, Θεούμενος". Αυτή η θέωση είναι μία πνευματική εξύψωση στην πραγματικότητα!''

          Η Θεολογία αυτή είναι φιλοσοφική και σημαίνει θεολογική στατικότητα, διότι εκκινεί απο την ιδέα του Θεού (Persona Dei), και όχι απο την εμπειρία της κοινωνίας μετά του Θεού. Και μένει ο Θεός απόλυτος χωρίς κοινωνία με το σχετικό. Ο Θεός είναι απλός, δέν έχει προσόντα ή κτήσεις αλλά απλώς είναι, δέν έχει υποστάσεις αλλά είναι υποστάσεις, δέν έχει Υιόν αλλά γεννά Υιόν, δέν έχει βουλή αλλά βουλεύεται.

        

  Ο Θεός κατά την ουσία του, αποχωρισμένος και απαλλαγμένος απο όλα, είναι υπεράνω απο κάθε νού και κάθε λόγο, κάθε είδος ενώσεως και μεθέξεως, αμέθεκτος, ανώνυμος, ανέκφραστος. Αλλά απο την υπερβολή τής φυσικής του αγαθότητος εφρόντισε για όλα τα απολύτως κατώτερά του όντα και πρίν ακόμη έλθουν στην ύπαρξη με μόνη την έννοια (εννοήσας) τα προέγνωσε και προώρισε. Και προήγαγε με την βούλησί του τα καθέκαστα στον καιρό τους. Κατ'αυτές λοιπόν τις ενέργειες ο άσχετος κατ'ουσίαν Θεός, θεωρείται σε κάποια σχέση. Ποιές είναι αυτές; Η θελητική και η δημιουργική, η συνεκτική και εποπτική, βάσει της οποίας μάλιστα καλείται και Θεός. Έτσι ο άσχετος Θεός θεωρείται σε σχέση με κάτι ώς αρχή και δημιουργός και αίτιος των όντων που προήλθαν απο αιτία!

         

 ΤΙ ΙΣΧΥΕΙ ΟΜΩΣ ΣΤΗΝ ΣΩΤΗΡΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ;

      

    Λέει ο Γρηγόριος ο Θεολόγος: εθυμήθηκα τον ήλιο, την ακτίνα και το Φώς. Αλλά με πιάνει κι'εδώ φόβος μήν τυχόν δώσουμε μεν ουσία στον Πατέρα, δέν δώσουμε όμως υπόσταση στα άλλα, αλλά τα θεωρήσουμε δυνάμεις τού Θεού που ενυπάρχουν σ'αυτόν αλλά δέν είναι αυθυπόστατες. Αλλά οι Πατέρες συνεκφωνούν με την κάθε μία υπόσταση, το ενυπόστατο και έτσι τις διαστέλλουν απο τις κοινές ενέργειες.

Αν ο Υιός λοιπόν είναι ενέργεια και όχι γέννημα τότε αυτός δέν είναι ούτε ο ενεργήσας ούτε το ενεργηθέν (διότι η ενέργεια είναι κάτι διαφορετικό απο αυτά), αλλά είναι και ανυπόστατος διότι καμμία ενέργεια δέν είναι ενυπόστατος.

          Οι ενέργειες υπάρχουν αϊδίως στην Αγία Τριάδα και γι'αυτό είναι άκτιστες και κάθε υπόσταση έχει αϊδίως τις ενέργειες αυτές. Δέν είναι, διότι μόνον οι υποστάσεις είναι ενυπόστατες.

          Η ομοιότης τών ευρισκομένων σε ουσία και υπόσταση είναι πρός τα ενούσια και ενυπόστατα, αλλά όχι πρός εκείνα που έχουν την ύπαρξί τους μέσα σε άλλα, όπως η σοφία στο σοφό και η βουλή στο βουλευόμενο. Όπως λεει και ο μάρτυς Ιουστίνος, αν άλλο είναι το υπάρχειν και άλλο το ενυπάρχειν και υπάρχει μέν η ουσία του Θεού, ενυπάρχει δέ στην ουσία η βουλή, άλλη είναι η ουσία του Θεού, ενυπάρχει δέ στην ουσία η βουλή, και άλλη λοιπόν είναι η ουσία και άλλη η βουλή! Βουλή είναι φυσική ενέργεια του Θεού και η λέξις Θεός δηλώνει τον ενεργούντα, Θεότης την ενέργεια. Στον Θεό πλήν εκείνων των τριών τίποτε άλλο δέν είναι ενυπόστατο, δηλαδή αυθυπόστατο. Ο Θεός έχει ουσία για ύπαρξη, βούληση δέ για δημιουργία.

          Ο Ακινδυνος λοιπόν μετέφερε στην ενέργεια αυτά που είπαν οι Έλληνες επί της βουλής. Έτσι ο Ιουλιανός ο Παραβάτης στον Λόγο του "είς τον βασιλέα Ήλιον" γράφει: ''δέν είναι άλλο μέν ουσία Θεού άλλο δέ δύναμις κι'ένα τρίτο πέρα απο αυτά ενέργεια, διότι όλα όσα θέλει, αυτά είναι που μπορεί και ενεργεί. Πράγματι ούτε ό,τι δέν υπάρχει βούλεται, ούτε ό,τι βούλεται αδυνατεί να δράση, ούτε ότι δέν μπορεί να ενεργήση θέλει να ενεργεί''. Ταυτίζοντας την Θεία Φύση με την άκτιστη ενέργεια. Καταλήγουμε λοιπόν να θεωρήσουμε την θέωση φυσική μίμηση και τον Θεούμενο φύσει Θεό! Διότι αναγκαίως ο Θεούμενος θα είναι φύσει Θεός άν η θέωση γίνει κατα δεκτική ικανότητα της φύσεως. [Απο το κατ'εικόνα και καθ'ομοίωσιν]. Λέει λοιπόν ο Μέγας Αθανάσιος: ένα Θεό δεχόμαστε σε τρείς υποστάσεις που έχει μία ουσία και δύναμη και ενέργεια και όσα άλλα παρατηρούνται γύρω απο την ουσία θεολογούμενα και υμνούμενα. Και ο Θείος Δαμασκηνός διευκρινίζει: τα υποστατικά δέν είναι υπόστασις, αλλά χαρακτηριστικά υποστάσεως, επομένως και τα φυσικά δέν είναι φύσις, αλλά χαρακτηριστικά φύσεως.

Φυσικά λέμε τα θελήματα και τις ενέργειες, εννοώ την θέληση και την ενεργητική δύναμη, κατά την οποία θέλουν και ενεργούν τα θέλοντα και τα ενεργούντα. Και όσα λέμε περί του Θεού καταφατικώς δέν δηλώνουν την Φύση αλλά τα γύρω απο την Φύση. Είτε αγαθό, είτε δίκαιο, είτε σοφό είτε κάτι άλλο πώς, δέν δηλώνεις την Φύση του Θεού, αλλά τα γύρω απο την Φύση.

          Ο θεωμένος άνθρωπος λοιπόν παίρνει όλον τον ίδιο τον Θεό αντί για τον εαυτό του, εκτός την κατ'ουσίαν ταυτότητα! Έτσι λοιπόν ο άνθρωπος που πέτυχε την θέωση γεννιέται θείως απο τον Θεό, μάλλον κατά την χάρη, αλλά δέν κτίζεται, όπως λέει ο Μέγας Αθανάσιος: οι άνθρωποι δέν θα μπορούσαν να δεχθούν αλλοιώς, επειδή είναι φύσει κτίσματα, το πνεύμα του φυσικού και αληθινού Θεού και να γίνουν υιοί του Θεού, παρά μόνον με την ενσάρκωση του Λόγου. Η οποία κατέστησε το ανθρώπινο δεκτικό Θεότητος και το κάλεσε υιό. Και ο άνθρωπος μορφώνεται εναρμονίως πρός εκείνο το κάλλος. "Εί ομοίως ο Θεός κτίζει και γεννά, ομοίως και κτίστης ημών και Πατήρ εστιν ο Χριστός -Θεός γάρ- και ού χρεία της διά του Αγίου Πνεύματος υιοθεσίας".

          Και λέει πάλι για τον ίδιον ο Κύριος: "όν απέστειλε ο Θεός, τα ρήματα του Θεού λαλεί, ού γάρ εκ μέτρου δίδωσιν ο Θεός το πνεύμα". Και ο Χρυσόστομος διευκρινίζει: πνεύμα εδώ λέει την ενέργεια, διότι αυτή είναι που μερίζεται. Πράγματι όλοι εμείς παίρνουμε την ενέργεια του πνεύματος με μέτρο, εκείνος όμως και ώς άνθρωπος είχε λάβει την χάρη και ενέργεια του πνεύματος, και την είχε επομένως ολόκληρη. Αν δέ η ενέργεια είναι αμέτρητη, πολύ περισσότερο είναι η ουσία. Έτσι εκ του πληρώματος αυτού ημείς πάντες ελάβομεν. Και έτσι αυτός εκχύνει απο το πνεύμα του πρός όλους κατά την διάθεσιν εκάστου. "Μέρους έκαστος ευμοίρησεν οπόσον εχώρησεν".

          Ο Κύριος παίρνοντας την ανθρώπινη σάρκα μας απο την Παρθένο μάς έδωσε αντί γι'αυτή Θείο Πνεύμα. Αυτός έγινε πρώτος γεννητός του Αγίου Πνεύματος κατά σάρκα για τούτο, για να έχουμε κι'εμείς την νοητή αναγέννηση, καθώς η χάρις θα διαβαίνη και σ'εμάς, όχι απο αίματα, ούτε απο θέλημα σαρκός, ούτε απο θέλημα ανδρός. Ο Λόγος του Πατρός ενωθείς με την σάρκα έγινε σάρκα, έτσι ώστε οι άνθρωποι αφού ενωθούν με το πνεύμα, να γίνουν ένα πνεύμα. Αυτός λοιπόν είναι Θεός σαρκοφόρος κι'εμείς άνθρωποι πνευματοφόροι. (Περί σαρκώσεως του Λόγου 8).

Και όχι ίνα ώσιν εν οι Εκκλησίες!

Αμέθυστος.