Η ΣΟΦΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ SERGEI N. BULGAKOV(1)

Η ΣΟΦΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ SERGEI N. BULGAKOV

Η ΚΕΝΩΣΙΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΚΑΙ Ο ΑΓΙΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΥΛΗΣ.

          Γεννήθηκε το 1871στο Livny, από θρησκευτική οικογένεια. Μοιράστηκε την μοίρα όλων των διανοούμενων της εποχής του, διανύοντας όλα τα ιδεολογικά ρεύματα που υπόσχοντο λύσεις, ώσπου συνάντησε τον Σολόβιεφ ο οποίος τον βοήθησε να επιστρέψει στην Εκκλησία. Η πορεία του υπήρξε από τον Μαρξισμό, στον Ιδεαλισμό και τέλος στην Ορθοδοξία. Οι πιο σημαντικές εμπειρίες της ζωής του όμως, υπήρξαν αυτές που βίωσε στην εσωτερική του πνευματική ζωή. Έτσι στα είκοσι τέσσερά του χρόνια βιώνει την πρώτη από αυτές τις εμπειρίες! 

Κατά την διάρκεια ενός ταξιδιού στο τρένο βλέπει στον ορίζοντα της στολισμένης στέπας τις λευκές κορυφές των βουνών του Καυκάσου και απέναντι σ’αυτή την Φυσική ομορφιά, ξαναζεί για μία στιγμή την πίστη στην οποία τον είχε παιδαγωγήσει ο πατέρας του. Ήταν μόνο μία στιγμή, και στην συνέχεια όλα επέστρεψαν όπως πρίν: Ας δούμε πώς περιγράφει ακριβώς το επεισόδιο! «Βασίλευε ένα είδος γκρίζου δειλινού, καθώς σιγά-σιγά λιγόστευε το Φώς της παιδικότητος! Και τότε αναπάντεχα συνέβη εκείνο το πράγμα. Αντήχησαν μέσα στην ψυχή μυστηριώδεις θόρυβοι και αυτή έτρεξε να τους συναντήσει. Διατρέχουμε την νότια στέπα, τυλιγμένοι στο άρωμα του χορταριού των λιβαδιών και των σπαρτών, λουσμένοι στην κόκκινη λάμψη μίας υπέροχης δύσης. Στο βάθος υψώνονται τα γαλάζια βουνά που περιστοιχίζουν τον Καύκασο. Και επικεντρώνοντας το λαίμαργο βλέμμα στα βουνά που διακρίνοντο, πίνοντας το Φώς και τον αέρα, έλαβα την αποκάλυψη της Φύσεως. Η ψυχή είχε συνηθίσει από πάρα πολύ, με τυφλή και σιωπηλή δυστυχία, να μην βλέπει στην Φύση παρά μία νεκρή έρημο, κάτω από τον μανδύα της ομορφιάς, μίας μάσκας πλάνης πέρα από την συνειδητότητα της. Δεν μπορούσε να δεχθεί την Φύση, χωρίς Θεό. Και ξαφνικά, εκείνη την στιγμή, τραντάχτηκε, τρέμοντας από χαρά, και αν υπήρχε…. εάν δεν υπήρχε ή έρημος, το ψεύδος, η μάσκα, ο θάνατος…. Αυτός λοιπόν υπήρχε, ο καλός Πατέρας, ο φιλάνθρωπος, με το ένδυμα της δόξης του και με την αγάπη του (Μπουλκάκοφ, η τιμή της προόδου). Ήταν μόνο μία στιγμή, και στην συνέχεια όλα επέστρεψαν όπως πρίν. Η Σοφία όμως τον περίμενε μπρός του. Αυτό για το οποίο του είχαν μιλήσει τα βουνά σε μία χαρούμενη λάμψη, το βρήκε λίγο καιρό μετά, στο ντροπαλό και γλυκό βλέμμα μίας γυναίκας, πάνω σε άλλους τόπους, στα πόδια άλλων βουνών. Το ίδιο Φώς άστραφτε σ’αυτά τα μάτια, τα γεμάτα εμπιστοσύνη. Έτσι λοιπόν αποκτά την εμπειρία της φυσικής ομορφιάς, την εμπειρία της αγάπης και η Τρίτη συνάντηση με την Σοφία υπήρξε ξανά μία αισθητική εμπειρία, μία αληθινή έκσταση απέναντι στην Παναγία Σιξτίνα του Ραφαήλ, η οποία βρίσκεται στο Μουσείο της Δρέσδης, η οποία εμφανίστηκε στον Σεργκέϊ σαν η εικόνα της τέλειας ανθρωπότητος. 

Η πιο βαθειά σοφιολογική εμπειρία του όμως υπήρξε η Αγία Σοφία της Κων/πόλεως. Τον Ιανουάριο του 1923. Περιγράφει ο ίδιος την συγκλονιστική εμπειρία που είχε, με το μοναδικό μνημείο της Βυζαντινής πίστης! [Σαν τους προγόνους του Ρώσους απεσταλμένους, οι οποίοι έκθαμβοι από την Αγία Σοφία έγιναν η αιτία ώστε οι Ρώσοι να επιλέξουν την Ορθοδοξία]. «Ο Καθεδρικός ναός της Αγίας Σοφίας απεκαλύφθη στην ψυχή μου σαν κάτι απόλυτο, κάτι αναμφισβήτητο, κάτι προφανές καθ’αυτό. Ανάμεσα σε όλες τις υπέροχες εκκλησίες που γνωρίζω μέχρι σήμερα, αυτή είναι η μόνη ανεπηρέαστη, η μόνη Καθολική. Εδώ στ’αλήθεια αποκτάται η εμπειρία της Σοφίας, η ενότης εν ενεργεία του κόσμου στον Λόγο, ο εσωτερικός δεσμός του όλου με το όλον. Πρόκειται στα σίγουρα για τον κόσμο των ιδεών, τον νοητό κόσμο. Ο Πλάτων βαπτισμένος από την ελληνική ιδιοφυϊα του Βυζαντίου, η εθνική του Σοφία η οποία αντικατοπτρίζεται και κατανοείται στην Χριστιανική Σοφία». 

Αυτές οι μυστικιστικές εμπειρίες ολοκληρώνονται το 1923, και γίνονται αιτία ο Μπουλγκάκοφ να αφιερωθεί στην συνέχεια με την Σοφία, στην Σοφιολογία του. Εκμεταλλευόμενος το έδαφος που είχε ήδη καλλιεργήσει ο Σολόβιεφ [Ο ΜΠΟΥΛΓΚΑΚΟΦ ΕΙΝΑΙ Η ΕΠΙΤΥΧΗΜΕΝΗ ΕΚΔΟΧΗ ΤΟΥ ΝΙΤΣΕ. Αυτές οι νοησιαρχικές εμπειρίες συνιστούν την φιλοσοφία του υπαρξισμού και οι εμπειρίες αυτές θα πάρουν σήμερα την θέση τ;hς εμπειρίας των Αγίων].

Ας δούμε λοιπόν πώς θέτει το θέμα της ζωής του από το ξεκίνημα τής πνευματικής του πορείας: Περί Μαρξισμού και ιδεαλισμού: «Ανάμεσα στον Θεό και τον κόσμο τίθεται η ανθρωπότης, η Σοφία. Σε σχέση με τον κόσμο έχει τον ρόλο τής ενοποιητικής αρχής, καθότι έχει δεχθεί αυτή η ίδια κατ’αρχάς την ενότητα από τον Λόγο. [Είναι ακριβέστατα το τριαδικό σχήμα του Πλωτίνου. Το ΕΝΑ, ο ΝΟΥΣ και η  ΨΥΧΗ, η έδρα της πολλαπλότητος. Τον ΝΟΥ ονομάζει ο Μπουλγκάκοφ Σοφία για να μπορέσει να εκκοσμικεύσει την πίστη ευκολώτερα, όπως θα δούμε στην συνέχεια και να εξαφανίσει και την Ελληνική κυριαρχία στην Φιλοσοφία και την Θεολογία]. Η σοφία ή η ανθρωπότης, δημιουργεί την ενότητα η οποία παράγεται στον καθολικό οργανισμό, «στο σώμα» του Χριστού, το οποίο είναι μ’αυτή την έννοια η Θεο-ανθρωπότης. [Αυτή η Θεο-ανθρωπότης γίνεται τύπος και τόπος Εκκλησίας, γεννώντας τον Οικουμενισμό και την Εκκλησιολογία. Το σώμα Χριστού, δεν είναι πλέον ούτε το σώμα των Αγίων, ούτε το σώμα των πιστών της Κυριακής, αλλά όλη η ανθρωπότης, πιστεύουσα ή όχι]. 

Ο κινητήριος μοχλός αυτής της εξελίξεως που απέβη εις βάρος της Εκκλησίας πλέον είναι ο Σολόβιεφ. Ας δούμε πώς περιγράφει ο Μπουλγκάκοφ το διανοητικό στίγμα του Σολόβιεφ: «Ενήργησε σε δύο μέτωπα: από το ένα μέρος υπάρχει μία λογική σύνθεση της μοντέρνας φιλοσοφίας, από το άλλο πλησιάζει την Ρωσική σκέψη στην πλούσια παράδοση της Χριστιανικής μεταφυσικής. Η φιλοσοφία του Σολόβιεφ δίνει στην μοντέρνα συνείδηση την δομή και την αρμονική σύνθεση των ιδεών και των γνώσεων της νεωτερικότητος, το καθολικό όραμα του κόσμου, στο οποίο λαμβάνονται υπόψιν τα ερωτήματα της κριτικής φιλοσοφίας [η οποία αφορά τον αισθητό κόσμο και μόνον, και στην θέση του ΝΟΥ έχει εγκαταστήσει την φαντασία, απορρίπτοντας οποιαδήποτε σχέση με τον αρχαίο κόσμο της σοφίας, αναγκάζοντας ιδεολόγους σαν τους Ρώσους της διασποράς, να υποστηρίξουν μία φανταστική φιλοσοφική συνέχεια ανάμεσα στην Ελληνική και την Δυτική φιλοσοφία], όπως επίσης και την μεταφυσική κατασκευή και τις Φυσικές επιστήμες. Δεν υπάρχει κάποια σημαντική ιδέα τής φιλοσοφίας και της επιστήμης του 20ού αιώνος, που να μην έχει ληφθή υπόψιν με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο ή σ’αυτή ή την άλλη κατασκευή και να μην έχει επανεξεταστεί. Αλλά υπάρχει μία ακόμη πλευρά της σκέψης του, σήμερα, και αυτή είναι το ενδιαφέρον του για την Χριστιανική θρησκεία. Βλέπουμε πράγματι πώς η φιλοσοφία του Σολόβιεφ συντίθεται με οργανικό τρόπο με την Χριστιανική μεταφυσική, και γίνεται σαν μία κριτική εισαγωγή στην Θεολογία, πραγματοποιώντας το ιδανικό της «ελεύθερης Θεοσοφίας». 

Το αξιοπερίεργο στην σχέση Μπουλγκάκοφ, Σολόβιεφ είναι ένα βιογραφικό παράλληλο. Είχαν και οι δύο αυτές τις γνωστές νοησιαρχικές εμπειρίες της Σοφίας. Στην οποία μάλιστα ο Σολόβιεφ αφιέρωσε και τα γνωστά ποιήματα αφιερωμένα στην «πανέμορφη Ντάμα». Τα οποία γέννησαν και την έννοια της θεανθρωπότητος και το έργο του, η Ρωσία και η Καθολική (Οικουμενική) Εκκλησία, που θεμελίωσαν τον Οικουμενισμό. Σε μία πνευματιστική συνεδρία στο Λονδίνο, ο Σολόβιεφ, άκουσε να τον διατάζουν να πάει στην έρημο της Αιγύπτου, όπου ανάμεσα στις πυραμίδες και την Σφίγγα είχε το όραμα της Σοφίας. 

[Αυτό μας υποχρεώνει να σκεφτούμε κάποιο μυστικό σχέδιο της πρόνοιας, όπως πραγματοποιήθηκε με τον Βασιλιά Κύρο της Περσίας, τον οποίο έχρισε ο Κύριος Μεσσία και του ’δωσε τις δυνάμεις για να κατακτήσει όλους τους λαούς, με τον απώτερο σκοπό να ξυπνήσει τους Εβραίους οι οποίοι είχαν ξεχάσει τον Θεό τους και είχαν βυθιστεί στον μακάριο ύπνο της αδράνειας. 

Πώς να εξηγηθεί διαφορετικά η αστραπιαία κυριαρχία αυτής της κακοδοξίας, που διέλυσε την Εκκλησία του Κυρίου στις συνειδήσεις των πιστών (;) ! Αυτή την τερατώδη αντικατάσταση της πίστεως με την συνείδηση; Την οποία υποστηρίζουν ακόμη και οι αντίπαλοι του Οικουμενισμού, με την προσκόλλησή τους στους Κανόνες της Εκκλησίας και όχι στην Πίστη που συστήνει την Εκκλησία;]. 

Συνεχίζεται 

Αμέθυστος.