Ο εγκλωβισμός της Ελλάδας

Το μόνο που απομένει σε μία χώρα στην άθλια σημερινή κατάσταση της Ελλάδας που θέλει να είναι ελεύθερη με κάθε θυσία, δεν είναι άλλο από τη χρεοκοπία της – από την παραδοχή της πως είναι αδύνατη η πληρωμή του χρέους της, αφού δεν της παρέχονται οι προϋποθέσεις από τους δανειστές της.

Ανάλυση

Η Ελλάδα, το 2010, ήταν σε πολύ καλύτερη οικονομική θέση – αφού η ανεργία ήταν ακόμη περιορισμένη, το ΑΕΠ ικανοποιητικό, η φοροδοτική ικανότητα των Ελλήνων δεν είχε εξαντληθεί, η αξία των ακινήτων ήταν υπερδιπλάσια από τη σημερινή, το ιδιωτικό χρέος από τα μικρότερα στην Ευρώπη, οι μισθοί, οι συντάξεις και τα εισοδήματα σε πολύ υψηλότερα επίπεδα, το κοινωνικό κράτος λειτουργούσε, οι επιχειρήσεις δεν είχαν ακόμη χρεοκοπήσει, οι τράπεζες ήταν από τις υγιέστερες διεθνώς κοκ.

Η χώρα ήταν λοιπόν σε θέση να εξυπηρετεί το δημόσιο χρέος της, εάν τα επιτόκια ήταν σε λογικά επίπεδα, ακόμη και αν υποθέσουμε πως η απότομη αύξηση του, σε σχέση με το 2008 και το 2009 (λόγω της πτώσης του ΑΕΠ, καθώς επίσης της σκόπιμης διόγκωσης των ελλειμμάτων), ήταν φυσιολογική – δεν εξυπηρετούσε δηλαδή σκοπιμότητες. Αποτελούσε βέβαια μεγάλο πρόβλημα το ύψος των δίδυμων ελλειμμάτων (προϋπολογισμός, ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών), αλλά θα μπορούσε να αντιμετωπισθεί – ενώ πολλές άλλες χώρες την ίδια χρονική περίοδο είχαν αντίστοιχα προβλήματα, όπως οι Η.Π.Α., η Ισπανία κοκ. (γράφημα).

Εν τούτοις, η Ελλάδα ήταν η πρώτη αναπτυγμένη χώρα που οδηγήθηκε στο ΔΝΤ – ενώ η πολιτική που της επιβλήθηκε επιδείνωσε κατά πολύ την οικονομία της. Το χειρότερο όλων, υποχρεώθηκε να υπογράψει στα τέλη του 2011 το εγκληματικό PSI το οποίο, μεταξύ πολλών άλλων δυσκολιών που της προκάλεσε, την εγκλώβισε στο ευρώ – αφού δεν επέτρεπε πλέον τη μετατροπή του εξωτερικού χρέους της σε τυχόν εθνικό νόμισμα (έως τότε ήταν εφικτό, με μία απλή απόφαση της Βουλής).

Ενώ μέχρι εκείνη τη στιγμή λοιπόν η χώρα μας μπορούσε να επιστρέψει στο εθνικό της νόμισμα, ιδίως να έχει τη δική της αυτόνομη κεντρική τράπεζα, εάν δεν έβρισκε άλλον τρόπο για να ανακτήσει τη χαμένη ανταγωνιστικότητα της, καθώς επίσης για να περιορίσει πληθωριστικά το δημόσιο χρέος της (η υποτίμηση της δραχμής κατά 50% θα μείωνε ανάλογα το πραγματικό χρέος, προκαλώντας αντίστοιχη ζημία στους πιστωτές της), η πόρτα έκλεισε ερμητικά – οπότε η Ελλάδα εγκλωβίστηκε οριστικά στο ευρώ.

Με πολύ απλά λόγια, πριν από την υπογραφή του PSI, όπου ανατράπηκε ο κ. Παπανδρέου επειδή ήθελε πολύ σωστά να διεξαχθεί δημοψήφισμα (όπως ο κ. Berlusconi στην Ιταλία επειδή πρότεινε την έξοδο από το ευρώ), η Ελλάδα είχε δύο οδυνηρές μεν, αλλά βιώσιμες λύσεις στη διάθεση της:

(α) τη στάση πληρωμών εντός της Ευρωζώνης, έτσι ώστε να διαπραγματευθεί με τους πιστωτές της (τότε ήταν κυρίως οι γερμανικές και οι γαλλικές τράπεζες)  τη διαγραφή ενός μέρους των απαιτήσεων τους ή

(β) την έξοδο της από την Ευρωζώνη χωρίς να χρεοκοπήσει, αφού θα μπορούσε τότε να μετατρέψει σχεδόν το 90% των χρεών της σε εθνικό νόμισμα – οπότε να πληρώνει απλά τυπώνοντας χρήματα μέσω της κεντρικής της τράπεζας, αναλαμβάνοντας τον κίνδυνο του πληθωρισμού.

Δυστυχώς δεν συνέβη τίποτα από τα δύο, λόγω των ενδοτικών ή εσφαλμένων αποφάσεων της τότε κυβέρνησης της (τεχνοκρατική, με τη στήριξη τριών κομμάτων), οπότε η Ελλάδα εγκλωβίσθηκε στο ευρώ – αφού με εξωτερικό δημόσιο χρέος στο 172% του ΑΕΠ το 2011, σε ευρώ δηλαδή που είναι ξένο νόμισμα για όλα τα κράτη της Ευρωζώνης (ανάλυση), δεν θα μπορούσε ποτέ να επιβιώσει.

Ο εγκλωβισμός στο δημόσιο χρέος

Περαιτέρω, όπως αναφέραμε, με την υπογραφή του PSI, χάθηκε και η δυνατότητα της πατρίδας μας να χρεοκοπήσει, αφού τα ομόλογα της, τα οποία μέχρι τότε υπάγονταν στο ελληνικό δίκαιο (90%), μετατράπηκαν σε ομόλογα αγγλικού δικαίου – ενώ οι διεθνείς τοκογλύφοι εξοφλήθηκαν, με τις απαιτήσεις τους να τις αναλαμβάνουν πλέον τα «κράτη-εταίροι» της χώρας.

Έτσι, η Ελλάδα εγκλωβίστηκε οριστικά στο δημόσιο χρέος, αφού της απαγορεύθηκε ουσιαστικά το δικαίωμα της στη χρεοκοπία – το οποίο έχουν κάνει χρήση στο παρελθόν δεκάδες χώρες, μεταξύ των οποίων η Γερμανία, η Γαλλία και η Ρωσία. Πόσο μάλλον όταν πρόκειται για ένα αναφαίρετο δικαίωμα του καπιταλιστικού συστήματος, το οποίο δεν επιτρέπεται να στερείται από καμία επιχείρηση, από κανένα άτομο και από καμία χώρα (ανάλυση).

Ο εγκλωβισμός στα μνημόνια

Παρά τις δυσμενείς αυτές εξελίξεις, οι οποίες δημιούργησαν 1.500.000 ανέργους (70% μακροπρόθεσμους), οδήγησαν πάνω από 500.000 νέους να εγκαταλείψουν την Ελλάδα, προκάλεσαν τη χρεοκοπία εκατοντάδων χιλιάδων μικρομεσαίων επιχειρήσεων, κατέστρεψαν ολοκληρωτικά τον παραγωγικό ιστό της χώρας, διέλυσαν τα κοινωνικά ταμεία, παγίδευσαν έναν μεγάλο αριθμό εργαζομένων στη γκρίζα ζώνη (λίγο πριν την απόλυση), έδιωξαν τις ξένες επιχειρήσεις, προκάλεσαν την εκρηκτική άνοδο των κόκκινων δανείων (πάνω από 100 δις €), εκτόξευσαν τις οφειλές απέναντι στο δημόσιο και στα ασφαλιστικά ταμεία (πάνω από 130 δις €), αύξησαν ιλιγγιωδώς τη φτώχεια κοκ., οι Έλληνες δεν αντέδρασαν – δεν αρνήθηκαν καν την αποπληρωμή του χρέους και δεν απαίτησαν τη χρεοκοπία της χώρας τους.

Ακόμη και τότε δε, έως τις αρχές του 2014 ίσως, όπου οι τράπεζες ήταν ακόμη σχετικά βιώσιμες (γράφημα), ήταν δυνατή η εξυπηρέτηση του χρέους, με τη βοήθεια της επιμήκυνσης του χρόνου αποπληρωμής, καθώς επίσης με τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ – όπως τεκμηριώθηκε με την ανάλυση μας «Η αλήθεια για τη διαγραφή χρεών».

Παρά τα τεράστια λάθη λοιπόν της πολιτικής που επέβαλλε στη χώρα η Τρόικα, σύμφωνα με τις δικές της «εξομολογήσεις», η Ελλάδα ήταν σε θέση να ανταπεξέλθει με τις υποχρεώσεις της – αρκεί να τηρούσε τις υποσχέσεις της η Κομισιόν (Γερμανία), σύμφωνα με τις οποίες εάν επιτυγχανόταν πρωτογενές πλεόνασμα το 2013, όπως και έγινε, θα διευκολυνόταν η αποπληρωμή του χρέους.

Εν τούτοις η Γερμανία, αφού προηγουμένως παραπλάνησε επαίσχυντα τον τότε πρωθυπουργό, αναγκάζοντας τον ουσιαστικά να αναγγείλει την εκδίωξη του ΔΝΤγια δικές της σκοπιμότητες, αναίρεσε ξαφνικά τα υπεσχημένα – με αποτέλεσμα να εκτιναχθούν τα επιτόκια (spreads) των ελληνικών ομολόγων στα ύψη, καθώς επίσης να εξαγριωθεί το ΔΝΤ (αφού κατάλαβε φυσικά τα υπόγεια σχέδια της Γερμανίας, τα οποία προσπάθησε να πραγματοποιήσει έμμεσα, με τη  βοήθεια της Ελλάδας).

Έτσι έκλεισε ερμητικά η πόρτα των αγορών, από τις οποίες θα μπορούσε ίσως να δανεισθεί με βιώσιμα επιτόκια η Ελλάδα – οπότε το κακό τρίτωσε, αφού μετά τον εγκλωβισμό της στο ευρώ και στο χρέος, εγκλωβίστηκε και στα μνημόνια. Είναι προφανές λοιπόν πως δεν έχει πλέον καμία δυνατότητα να ξεφύγει από την παγίδα, αφού ακόμη και εάν δανειζόταν με 4% (τα επιτόκια σήμερα υπερβαίνουν το 4,2%), θα ήταν αδύνατον να εξυπηρετήσει τους τόκους – πόσο μάλλον τα χρεολύσια, τα οποία ουσιαστικά ανακυκλώνονται με την έκδοση ομολόγων.

Για παράδειγμα, η Ελλάδα σήμερα πληρώνει 6 δις € ετησίως για τόκους – με ένα επιτόκιο της τάξης του 2%. Εάν λοιπόν δανειζόταν με 4%, τότε οι ετήσιοι τόκοι, στο σύνολο του χρέους (360 δις €), θα ξεπερνούσαν τα 14 δις € – ένα ποσόν που είναι αδύνατον να εξυπηρετήσει, ειδικά στην κατάσταση που την έχει οδηγήσει η Τρόικα. Επομένως είναι στην κυριολεξία φυλακισμένη, με κλειστές όλες τις εξόδους διαφυγής – οπότε τα μνημόνια θα συνεχίσουν να υπάρχουν στο διηνεκές, σφραγίζοντας επίσημα την κατοχή της χώρας.

Σαν να μην έφθαναν δε όλα αυτά, η Τρόικα απαίτησε από την τότε κυβέρνηση, τη λήψη νέων μέτρων, τα οποία οδηγούν σε μία πρωτοφανή στα ιστορικά χρονικά, ληστεία της ιδιωτικής και δημόσιας περιουσίας – ενώ το ίδιο έκανε και με την επόμενη κυβέρνηση, μετά την πιο αποτυχημένη διαπραγμάτευση στην παγκόσμια ιστορία και τα τεράστια σφάλματα της, όπως ο αφελληνισμός των τραπεζών μετά τη χρεοκοπία τους, η ψήφιση του τρίτου μνημονίου, το Υπερταμείο κοκ.

Στα πλαίσια αυτά, η οποιαδήποτε προσπάθεια της χώρας μας να ξεφύγει από την τριπλή παγίδα, στην οποία έχει οδηγηθεί σκόπιμα, είναι καταδικασμένη – ενώ αυτό που φαίνεται να απομένει στους Έλληνες, εάν δεν αλλάξουν τακτική, είναι η απόλυτη εξαθλίωση αυτών και των παιδιών τους, με την Ελλάδα «υπό ξένη κατοχή» στο διηνεκές.

Η χρεοκοπία

Ο Adam Smith, ο πατέρας της Οικονομίας, είχε διαγνώσει πριν από αρκετούς αιώνες το πρόβλημα, θεωρώντας πως μία χώρα, η οποία είχε φτάσει σε σημείο να αδυνατεί εντελώς να εξυπηρετήσει τις υποχρεώσεις της, δεν είχε άλλη λύση από τη χρεοκοπία – συνοψίζοντας την άποψη του στο εξής:

«Όταν το δημόσιο χρέος υπερβαίνει ένα ορισμένο ύψος, τότε δεν υπάρχει ούτε ένα και μοναδικό παράδειγμα, από όσα γνωρίζω, όπου να επιτεύχθηκε ποτέ, με δίκαιο τρόπο, η εξ ολοκλήρου αποπληρωμή του.

Σε εκείνες τις σπάνιες περιπτώσεις που έγινε δυνατή σε κάποιο βαθμό η εξυγίανση των δημοσίων οικονομικών, συνέβη με τη χρήση της χρεοκοπίας – την οποία είχε παραδεχθεί κανείς ανοιχτά, χωρίς κανένα δισταγμό. Ακόμη και όταν υπήρξε συχνά μία ονομαστική επιστροφή του χρέους, στην πραγματικότητα επρόκειτο για μία ολοκάθαρη χρεοκοπία«.

Επομένως, το μόνο που απομένει στην Ελλάδα είναι η αναγγελία της επίσημης χρεοκοπίας της, με όλα τα ρίσκα που συνεπάγεται η σημερινή της κατάσταση – σύμφωνα με το συμπέρασμα του Adam Smith που φυσικά θεωρεί τον αργό θάνατο, στον οποίο οδηγείται μία υπερχρεωμένη χώρα, με την ίδια τελική κατάληξη, πολύ χειρότερο από την πτώχευση της.

Πόσο μάλλον όταν κατά τη διάρκεια του αργού θανάτου και μέχρι τον επιθανάτιο ρόγχο της, δρομολογείται η λεηλασία της δημόσιας και ιδιωτικής περιουσίας της χώρας – με αποτέλεσμα την απόλυτη εξαθλίωση του πληθυσμού της, τον εγκλεισμό στις φυλακές των χιλιάδων οφειλετών που παράγει ασταμάτητα η λιτότητα, τη ραγδαία άνοδο της εγκληματικότητας και το βομβαρδισμό του κράτους πρόνοιας. Η τελική κατάληξη είναι  μία φυλετική εκκαθάριση, η οποία θυμίζει κυριολεκτικά μία γενοκτονία – όπως αυτές που οι διεθνείς οργανισμοί καταδικάζουν, ως συνήθως εκ των υστέρων.

Επίλογος

Ολοκληρώνοντας, το πρόβλημα βέβαια εν προκειμένω είναι τι ακριβώς σημαίνει η χρεοκοπία μίας χώρας, η οποία προηγουμένως έχει εγκλωβιστεί σε ένα ξένο νόμισμα, σε ένα υποθηκευμένο δημόσιο χρέος, καθώς επίσης σε μία σειρά μνημονίων, με την Τρόικα στην κυβέρνηση της – απόλυτο κυρίαρχο του στημένου παιχνιδιού. Η απάντηση στο δύσκολο αυτό ερώτημα δεν είναι καθόλου απλή, εάν θέλει κανείς να είναι υπεύθυνος – αφού η επιλογή του είναι ουσιαστικά μεταξύ δύο εξαιρετικά μεγάλων κακών, από τα οποία οφείλει να μαντέψει ποιο αποτελεί το μικρότερο.

Πρόκειται επομένως για μια πολύ δύσκολη απόφαση – αφού όποιο δρόμο και αν ακολουθήσει, την υποταγή δηλαδή της Ελλάδας στα καταστροφικά μνημόνια με την ελπίδα να ξεφύγει κάποια στιγμή, ή τη χρεοκοπία της με απρόβλεπτα επακόλουθα, κανένας Πολίτης δεν θα είναι ευχαριστημένος.

Εν τούτοις, εάν η χρεοκοπία δεν συνοδευόταν από την εκκαθάριση του βρώμικου κομματικού συστήματος που την έφερε έως εδώ, δεν θα είχε τα προσδοκώμενα αποτελέσματα – οπότε οφείλει να είναι κανείς πολύ προσεκτικός ακόμη και σε αυτό το σημείο.

Άρης Οικονόμου

analyst