Συνέχεια από: Δευτέρα 12 Νοεμβρίου 2018
Προλεγόμενα σε μία φιλοσοφική Χριστολογία.
Ο Χάμανν, ο Μάγος του Βορρά, όπως αποκαλούσε και ο ίδιος τον εαυτό του, δοκίμασε και αυτός να μπερδέψει την σοφία των σοφών. Αλλά υπάρχει μεγάλη απόσταση ανάμεσα στην αυστηροτητα τού Πασκάλ και την κωμική ιδιοσυγκρασία τού Χάμανν. Η απόσταση ενός αιώνος και μίας εποχής, απο τον καθολικισμό στον λουθηρανισμό, απο τον κλασσικισμό στον προρομαντισμό. Επιπλέον ο Χάμανν είναι ένας περιπλανώμενος στα τέλη του αιώνος των Φώτων. Διαλύει τις κατηγοριοποιήσεις. Η πρωτοτυπία του ξεπερνά τους χρόνους τών "μεγαλοφυών" τού Sturm-und-Drang, με τους οποίους τον συνδέει η εποχή. Ο Χάμανν θα περάσει όλη του την ζωή προσπαθώντας να δώσει μία εντύπωση απολύτως γήϊνη, τον αέρα ενός γλετζέ, ενός πνευματώδους ανθρώπου, ενώ μέσα στον νού του και στην καρδιά του είχε μόνον το παράδοξο τής πίστεως και τον λόγο τού σταυρού. Εξαπατά τον κόσμο του, ώστε και ο κόσμος να εξαπατηθεί για λογαριασμό του. Θέλει να περάσει γι'αυτό που δέν είναι έτσι ώστε να πείσει για την τρέλλα του τούς σοφούς. Η γραφή του, δυσνόητη, άγρια, υπαινικτική, υποχρεώνει τον αναγνώστη σε μία συνεχή νοητική άσκηση, δέν είναι το μικρότερο στρατήγημά του. Δέν ψάχνει αναγκαίως το αίνιγμα, το Ιερογλυφικό, το κρυπτόγραμμα! Πολλές φορές γενναιόδωρα δείχνει την σπάνια αναφορά. Η φιγούρα όμως που είναι τυπική στην γραφή του, την οποία χρησιμοποιεί με επιστημοσύνη, είναι ο μετασχηματισμός, τον οποίο αντλεί απευθείας απο τον Απ. Παύλο (ο Σατανάς μετασχηματίζεται σε άγγελο φωτός). Ο μετασχηματισμός αφήνει το ίχνος του σε όλα τα μεγάλα κείμενα του Χάμανν, αλλά πάνω απ'όλα μ'έναν αξέχαστο τρόπο, στα γαλλικά του κείμενα, που ειναι ένας θρίαμβος τής ειρωνίας, και έχουν σαν τίτλο "γλώσσες Φιλιππικές". Ο Μετασχηματισμός είναι ένα εργαλείο παρωδίας και σάτυρας, αλλά δέν μένει σ'αυτά. Εάν ο Σατανάς είναι ένας υποκριτής στον ανώτατο βαθμό, καθώς ντύνεται με εξυπνάδα και δόξα, ο μαθητής του Χριστού είναι ένας υποκριτής και μισός, ένας "αντεστραμμένος υποκριτής", και παγιδεύει με τις χοντράδες του, την λαιμαργία του, την ωμότητα του, τους πάντες. Οι Φαρισαίοι απομακρύνονται απο αυτόν με τρόμο. Δέν θέλει να φανεί όπως είναι στα μάτια των ανθρώπων, καθότι ο Χλωμός νηστευτής και ο ασκητής έχουν ήδη λάβει την αμοιβή τους Όπως τον Χριστό, πού το χαμήλωμα του τον καθιστά αγνώριστο, τον μεταχειρίζονται σαν το σκουπίδι του σύμπαντος.
Του Xavier Tilliette.
[Ενα πανόραμα του δρόμου που διήνυσε η αίρεση, από τόν νεοθωμισμό, μέχρι την ολοκλήρωσή της στα χέρια του Ζηζιούλα].
Αφήνοντας την θέση του στην οικονομία τού πνεύματος ο Χριστός κατέφυγε στην φιλοσοφία.
ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ.
3. Hamann ή η αναστροφή τής υποκρισιας.
Ο Χάμανν, ο Μάγος του Βορρά, όπως αποκαλούσε και ο ίδιος τον εαυτό του, δοκίμασε και αυτός να μπερδέψει την σοφία των σοφών. Αλλά υπάρχει μεγάλη απόσταση ανάμεσα στην αυστηροτητα τού Πασκάλ και την κωμική ιδιοσυγκρασία τού Χάμανν. Η απόσταση ενός αιώνος και μίας εποχής, απο τον καθολικισμό στον λουθηρανισμό, απο τον κλασσικισμό στον προρομαντισμό. Επιπλέον ο Χάμανν είναι ένας περιπλανώμενος στα τέλη του αιώνος των Φώτων. Διαλύει τις κατηγοριοποιήσεις. Η πρωτοτυπία του ξεπερνά τους χρόνους τών "μεγαλοφυών" τού Sturm-und-Drang, με τους οποίους τον συνδέει η εποχή. Ο Χάμανν θα περάσει όλη του την ζωή προσπαθώντας να δώσει μία εντύπωση απολύτως γήϊνη, τον αέρα ενός γλετζέ, ενός πνευματώδους ανθρώπου, ενώ μέσα στον νού του και στην καρδιά του είχε μόνον το παράδοξο τής πίστεως και τον λόγο τού σταυρού. Εξαπατά τον κόσμο του, ώστε και ο κόσμος να εξαπατηθεί για λογαριασμό του. Θέλει να περάσει γι'αυτό που δέν είναι έτσι ώστε να πείσει για την τρέλλα του τούς σοφούς. Η γραφή του, δυσνόητη, άγρια, υπαινικτική, υποχρεώνει τον αναγνώστη σε μία συνεχή νοητική άσκηση, δέν είναι το μικρότερο στρατήγημά του. Δέν ψάχνει αναγκαίως το αίνιγμα, το Ιερογλυφικό, το κρυπτόγραμμα! Πολλές φορές γενναιόδωρα δείχνει την σπάνια αναφορά. Η φιγούρα όμως που είναι τυπική στην γραφή του, την οποία χρησιμοποιεί με επιστημοσύνη, είναι ο μετασχηματισμός, τον οποίο αντλεί απευθείας απο τον Απ. Παύλο (ο Σατανάς μετασχηματίζεται σε άγγελο φωτός). Ο μετασχηματισμός αφήνει το ίχνος του σε όλα τα μεγάλα κείμενα του Χάμανν, αλλά πάνω απ'όλα μ'έναν αξέχαστο τρόπο, στα γαλλικά του κείμενα, που ειναι ένας θρίαμβος τής ειρωνίας, και έχουν σαν τίτλο "γλώσσες Φιλιππικές". Ο Μετασχηματισμός είναι ένα εργαλείο παρωδίας και σάτυρας, αλλά δέν μένει σ'αυτά. Εάν ο Σατανάς είναι ένας υποκριτής στον ανώτατο βαθμό, καθώς ντύνεται με εξυπνάδα και δόξα, ο μαθητής του Χριστού είναι ένας υποκριτής και μισός, ένας "αντεστραμμένος υποκριτής", και παγιδεύει με τις χοντράδες του, την λαιμαργία του, την ωμότητα του, τους πάντες. Οι Φαρισαίοι απομακρύνονται απο αυτόν με τρόμο. Δέν θέλει να φανεί όπως είναι στα μάτια των ανθρώπων, καθότι ο Χλωμός νηστευτής και ο ασκητής έχουν ήδη λάβει την αμοιβή τους Όπως τον Χριστό, πού το χαμήλωμα του τον καθιστά αγνώριστο, τον μεταχειρίζονται σαν το σκουπίδι του σύμπαντος.
Ο μετασχηματισμός είναι εσωτερικά δεμένος με την θεία ειρωνεία, με την στρατηγική της απάτης σε διπλό βαθμό, η οποία καθιστά τους πρώτους έσχατους και τους έσχατους πρώτους, στον Θεό, ο οποίος ανατρέπει τους αλαζόνες, αλλά ακόμη περισσότερο στην διπλή κίνηση τής Κένωσης η οποία αντανακλάται κατάλληλα στην σοφία τής τρέλλας, στο σκάνδαλο και στην δύναμη του σταυρού. Για να μεταφράσει την "γλώσσα των Αγγέλων" σε λόγο του Σταυρού -χρέος του πιστού- ο Χάμανν επινόησε μία πυκνή γλώσσα, ντυμένη με την Βίβλο, σωματική, "ομοούσια", μιμούμενη την διάλεκτο του Θεού". Ο αιώνας του διαφωτισμού έβρισκε τοιουτοτρόπως το έμβόλιο του, το δικό του αντίδοτο, το οποίο δέν τον προστάτευε, που τον γελοιοποιούσε με το λούστρο του και τα κουρέλια του. Η Μετακριτική τού καθαρού λόγου τον εμπαίζει αποτελεσματικά.
Η τρέλλα του Θεού επιλεγει τα ευτελή πράγματα αυτού του κόσμου, όπως και τα πιό σιχαμερά, το Μή-όν, για να καταργήσει όλο αυτό που δοξάζεται απο την συμπεριφορά του και την ηθοποιΐα του μπροστά του. Καθότι απέναντι σ'αυτόν που είναι καθαρός ΕΣΥ ΦΑΝΕΡΩΝΕΣΑΙ καθαρός, αλλά απέναντι στον διεστραμένο ΕΣΥ ενεργείς αναλόγως της διαστροφής του. Γ'αυτόν ακριβώς τον λόγο προτείνουμε μόνον Σκάνδαλο και τρέλλα για τον κόσμο και για τους άρχοντες του αιώνος. Αλλά υπάρχει νόημα στην μαρτυρία μας τού ΘΕΟΥ, για τους μυημένους, τους περασμένους και τέλειους. Ο Λόγος του Σταυρού είναι το πιό μεγάλο σκάνδαλο στα μάτια των Ορθοδόξων Θεολόγων και δεισιδαίμονων Μοναχών, καθότι φανερώνει το μυστηριωδώς κεκρυμένο σκάνδαλο στο πνεύμα των Φαρισαίων. Είναι η μεγαλύτερη τρέλλα απέναντι σ'έναν φιλόσοφο με κοινό νού και σ'ένα δυνατό πνεύμα, καθώς φανερώνει το πνεύμα των Σαδδουκαίων και την τρέλλα που κρύβεται και αυτή μυστηριωδώς στο κοσμικό Γούστο του Ηρώδη. Αλλά όμως για τους εκλεκτούς είναι ένα σύστημα αυτόματο και ζωντανό τής αλήθειας που ο οφθαλμός δέν έχει δεί ή ακόμη δέν έχει ακούσει, καί οι οποίες αλήθειες δέν έχουν ανέλθει στην καρδιά του ανθρώπου, τις οποίες όμως ο συγγραφεύς, η μηχανή, το φυτό και το ζώο δέν κατανοεί και δέν συλλαμβάνει. Μόνον το πνεύμα, που είναι ο Θεός, μπορεί να μας αποκαλύψει την δύναμη του Θεού και την σοφία του Θεού, κρίνοντας τους αμαρτωλούς και καταδικάζοντας εκείνους οι οποίοι δικαιώνονται μόνοι τους (Μετακριτική, άπαντα ΙΙ 294...).
Λίγοι θρησκευτικοί στοχαστές κατήγγειλαν με τόσο θράσος και τόσο σαρκασμό εκείνο που ονομάστηκε τον 20ο αιώνα το κήρυγμα, και το χτύπησαν, όπως η μασέλα του γαϊδάρου του Σαμψών χτυπούσε τους Φιλισταίους. Εδώ οι Φιλισταίοι είναι οι μικροί δάσκαλοι και οι φιλόλογοι. Ο Βολταίρος και ο "Σολομών της Πρωσσίας". Και ο Χάμανν, ο ταπεινός τελώνης, τους καταφέρει τόσο συγκεντρωτικά χτυπήματα, που παρήγαγαν τα πιό όμορφα αποφθέγματα της γερμανικής γραμματείας.
Όπως το υπέροχο κλείσιμο της Aesthetica in nuce." Η Μαρτυρία του Ιησού είναι το πνεύμα της προφητείας, και το πρώτο σημείο με το οποίο αυτός φανερώνει την λαμπρότητα τής μορφής τού σκλάβου που έλαβε, μεταμορφώνει τα Ιερά Βιβλία τής Σωτηρίας σε καλό κρασί, το οποίο αποφεύγει την κρίση των έμπειρων δοκιμαστών τής εορτής και δυναμώνει το αδύναμο στομάχι των κριτικών.
Ο Θεός μας μίλησε στο τέλος των ημερών μέσω του Υιού Του -χτές και σήμερα-ώστε η υπόσχεση της Παρουσίας Του, όχι πιά με την μορφή του δούλου, ακουστεί και αυτή.
Βασιλιά της δόξας, Κύριε. Ιησού Χριστέ!
Εσύ είσαι ο αιώνιος Υιός του Θεού Πατρός.
Εσύ δέν απέρριψες την αγκαλιά της Παρθένου...
Και αναφερόμενος στους Φαρισαίους ολοκληρώνει:
"Η ημέρα του Κυρίου, που δίνει στους Χριστιανούς το κουράγιο να κηρύξουν τον θάνατο του Χριστού, θα αποκαλύψει τους διαβόλους τού χωριού πιό ανόητους απο όλους τους αγγέλους για τους οποίους έχει ετοιμαστεί το πύρ της κολάσεως. Οι δαίμονες πιστεύουν και τρέμουν, αλλά οι αισθήσεις σας παραπλανημένες απο την γοητεία της νοήσεως δέν τρέμουν".
Συνεχίζεται
Αμέθυστος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου