Τετάρτη 3 Σεπτεμβρίου 2025

Συκοφαντίες και πόλεμος όχι στο όνομά μας

Franco Cardini - 03/09/2025

Συκοφαντία και πόλεμος όχι στο όνομά μας


Πηγή: Il Fatto Quotidiano


Τα ψεύδη που χρησιμοποιούνται για την προετοιμασία μιας σύγκρουσης εναντίον του «ανθρωποφάγου Γίγαντα» Πούτιν και η άνιση μεταχείριση των σφαγών που διέπραξαν οι Ισραηλινοί στη Λωρίδα της Γάζας. Η ηθική χρεοκοπία των δυτικών δημοκρατιών.

Η ιστορία μπορεί να μην είναι δασκάλα της ζωής, αλλά πού και πού μας διδάσκει κάτι. Για παράδειγμα, μέσα από ορισμένα περίφημα αποφθέγματα μακρινής ελληνορωμαϊκής ή βιβλικής προέλευσης, ίσως μεταμορφωμένα σε «αλήθειες σπορτς μπαρ» (σε «αλήθειες του Καφενείου»).
Όπως εκείνο, με μια αρχαία χροιά αλλά δύσκολο να εντοπιστεί κατά λέξη παρά τη Wikipedia - ίσως ξεκινώντας από τον Σουν Τζου, ίσως με τον Μακιαβέλι - σύμφωνα με το οποίο, "όταν μια κρατική δύναμη αισθάνεται ότι έχει φτάσει στο τέλος της τροχιάς της και είναι πλέον παγιδευμένη και στα πρόθυρα της χρεοκοπίας, έχει μόνο δύο επιλογές: είτε να κηρύξει χρεοκοπία είτε να ξεκινήσει πόλεμο".

Η κήρυξη χρεοκοπίας είναι ευκολότερη και πιο άμεση: σίγουρα συνεπάγεται την αναγνώριση μιας ήττας που μπορεί επίσης να αποδοθεί σε κακή τύχη ή σε ένα κυνικό και άδικο πεπρωμένο, αλλά που τελικά συνεπάγεται, είτε ρητά είτε όχι, την ανάληψη της ευθύνης των δικών του λαθών. Πιο ευπρεπής και λιγότερο βέβαιη στην έκβασή της (άλλωστε, μπορεί κανείς να κερδίσει στο πεδίο της μάχης...) είναι η κήρυξη πολέμου. Αλλά γι' αυτό, χρειάζονται δύο στοιχεία: ένας «καλός σκοπός» (sic) και ένας κατάλληλα επιλεγμένος εχθρός.
Όσο για τον σκοπό, αυτό είναι εύκολο να το πει κανείς. Στον Άγιο Αυγουστίνο, σύμφωνα με τον οποίο χρειάζεται ένας καλός σκοπός για να κηρύξει κανείς νόμιμα έναν πόλεμο, ο Ζαρατούστρα του Νίτσε απαντά αδυσώπητα: «Σας έχουν πει ότι ένας καλός σκοπός αγιάζει ακόμη και τον πόλεμο: αλλά σας λέω ότι ένας καλός πόλεμος αγιάζει κάθε σκοπό».
Όσο για τον εχθρό, είναι ακόμη πιο εύκολο. Ο πιο κατάλληλος είναι αυτός που η Χάνα Άρεντ αποκαλεί «μεταφυσικό Εχθρό»: δηλαδή, αυτός που αναγνωρίζεται ως απόλυτο Κακό. Σύμφωνα με την Άρεντ, ωστόσο, η αναγνώριση του μεταφυσικού Εχθρού (ενός ανύπαρκτου αντικειμενικού στόχου ως ιστορική πραγματικότητα) είναι απαραίτητη μόνο για τον ολοκληρωτισμό (για τα ολοκληρωτικά καθεστώτα): θα μπορούσε να είναι ο Εβραίος, ο Καπιταλιστής, ο Άθεος, ο Θρησκευόμενος Φανατικός, ο Βάρβαρος. Αλλά να ένα άλλο μάθημα από την ιστορία, το οποίο πρέπει να μας διδάξει κάτι: στην πραγματικότητα, ο μεταφυσικός Εχθρός - το απόλυτο Κακό - μπορεί εύκολα να κληθεί ανά πάσα στιγμή, και δεν υπάρχει ανάγκη για ολοκληρωτισμό για να τον κατασκευάσει. Μια καλή δόση προπαγάνδας είναι αρκετή.
Λοιπόν, αυτό ακριβώς βλέπουμε να αναπτύσσεται στην Ευρώπη σήμερα. Λίγο λιγότερο στις Ηνωμένες Πολιτείες, που κυβερνώνται από τον δύστροπο, απρόβλεπτο Τραμπ. Αλλά στην Ευρώπη, τη γη της καλής Φραν φον ντερ Λάιεν και των διασκεδαστικών συντρόφων της, τα πράγματα είναι πιο εύκολα. Είναι ένα ζιζάνιο που βλέπουμε να αναπτύσσεται γύρω μας κάθε μέρα, στην ίδια μας την αυλή.
Ο εκτυλισσόμενος «ρωσοουκρανικός» πόλεμος, που τώρα μοιάζει περισσότερο με ρωσοδυτικό πόλεμο, ο οποίος φαίνεται να πλησιάζει στο τέλος του κάθε μέρα και όμως δεν τελειώνει ποτέ, είναι το τέλειο πλαίσιο για να επικαλεστεί και να εξορκίσει τον μεταφυσικό Εχθρό - το απόλυτο Κακό, ένας ορισμός που από μόνος του θυμίζει τέλεια το Αρχαίο Φίδι, τον Δαίμονα. Ο οποίος αγρυπνά εκεί, βαθιά στη στέπα, περικλεισμένος στο φρούριό του με πύργους που στεφανώνονται από κόκκινα αστέρια και δικέφαλους αετούς. Δεν είναι, και δεν μπορεί να είναι, απλώς ένας άνθρωπος. Μέχρι τώρα, προσπαθήσαμε να τον περιγράψουμε με καλοπροαίρετους ευφημισμούς («νέος τσάρος», «άγριος τύραννος», «παραληρηματικός τρελός», που πλήττεται από μυριάδες ασθένειες, απελπισμένος ηγέτης μιας χώρας υπό διάλυση). Αλλά τώρα τον ξεσκεπάσαμε επιτέλους ως Κακό, χάρη στους Ήρωές μας.
Και ποιοι είναι αυτοί; Μια εύκολη και σύντομη λίστα. Για παράδειγμα, ο Γάλλος πρόεδρος, που τώρα νιώθει στριμωγμένος από τότε που ο δικός του πρωθυπουργός επικαλέστηκε τον εφιάλτη της χρεοκοπίας (της αθέτησης χρέους) που απειλεί τη Γαλλία, και ο Μακρόν, αφού εξέδωσε την οριστική excusatio non petita* σύμφωνα με την οποία θα είχε το δικαίωμα να ολοκληρώσει τη δημοκρατική του εντολή ό,τι και να γίνει, επανέλαβε ότι ο πραγματικός Εχθρός της Γαλλίας, του Πολιτισμού, της Ελευθερίας είναι αυτός, ο Βλαντιμίρ Πούτιν, «ο Κύκλωπας». Που είναι σαν να λέμε ο διάβολος. Αυτός που είναι υπεύθυνος για όλα τα δεινά μας, που δεν θέλει να τερματίσει τον πόλεμο κατά της Ουκρανίας, αλλά μάλλον να τον συνεχίσει και να τον επεκτείνει, ίσως μέχρι τα δυτικότερα σημεία της Ευρώπης. Και οι επιμελείς υπουργοί του Μακρόν επαναλαμβάνουν σε κάθε βήμα ότι, με τη Ρωσία, «βρισκόμαστε τώρα στο χείλος της σύγκρουσης» ή πρακτικά ήδη σε αυτήν. Ας μιλήσουμε, αναμφίβολα. Μεταφορές. Αλλά...
Ο Γάλλος πρόεδρος επαναλαμβάνεται αμέσως από τον Γερμανό καγκελάριο, πίσω από του οποίου το πρόσωπο λογιστή της κτηματολογικής υπηρεσίας κρύβεται ο αδάμαστος Ανασυγκροτητής της Βέρμαχτ που αναστήθηκε από τις καφέ στάχτες της. Για τον Μερζ, ο Πούτιν είναι πλέον ο νούμερο ένα εχθρός της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ετοιμάζει μια επίθεση: αυτό που ονειρεύονται στο Βερολίνο είναι μια νέα 22α Ιουνίου 1941, μια νέα «Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα». Αμυντική, αυτή τη φορά: ας είμαστε σαφείς.
Η πολεμοχαρής μόλυνση (πολεμοκαπηλεία) εξαπλώνεται. Ενώ τα θύματα των ρωσικών βομβαρδισμών του Κιέβου και της Ζαπορίζια, που παρουσιάζονται ως αποκαλυπτικά, μπορούν στην πραγματικότητα να μετρηθούν στα δάχτυλα του ενός χεριού, η υποτιθέμενη ρωσική αγριότητα, με τη σειρά της, γεμίζει τις μικρές οθόνες των σπιτιών μας, από τις οποίες έχουν εξαφανιστεί οι χιλιάδες θάνατοι Παλαιστινίων στη Γάζα. Και ο υπουργός Αθλητισμού τής Μελόνι, Αμπόντι, μπορεί δικαίως να δηλώσει ότι οι ρωσικές ομάδες θα πρέπει να αποβληθούν από όλες τις διεθνείς αθλητικές διοργανώσεις για τα φρικτά εγκλήματα πολέμου που διέπραξε η κυβέρνησή τους, ενώ το Ισραήλ δεν μπορεί ποτέ να υποστεί παρόμοια μοίρα, αφού στη Γάζα, όπως και αλλού, απλώς υπερασπίζεται το δικαίωμά του στην ύπαρξη και την αυτοάμυνα.
Ε λοιπόν, δεν βρίσκομαι πια σε αυτή την κατάσταση, εγώ δεν συμμετέχω πια. Και μιλώ επίσης εκ μέρους μιας μεγάλης ομάδας φίλων και συναδέλφων που σύντομα θα ακουστούν οι φωνές τους. Εμείς οι Ιταλοί, εμείς οι Ευρωπαίοι, δεν αξίζουμε την ντροπή να πρέπει να υπομένουμε σιωπηλά αυτή την ατιμία, να γίνουμε συνένοχοι σε αυτήν.
Οι συκοφαντίες κατά της Ρωσίας και υπέρ ενός πολέμου που προετοιμάζεται με ολοένα και αυξανόμενο ρυθμό δεν πρέπει και δεν μπορούν να εκφραστούν με την έγκρισή μας. Ως πολίτες, το δηλώνουμε αυτό ανοιχτά, διατηρώντας το δικαίωμα να το αποδείξουμε με συγκεκριμένα γεγονότα.
Εάν πραγματικά προετοιμάζεται πόλεμος, δεν θα συμβεί με τη συγκατάθεσή μας. ΟΧΙ ΣΤΟ ΟΝΟΜΑ ΜΑΣ.


* Η φράση excusatio non petita, accusatio manifesta είναι λατινική παροιμία και σημαίνει: «Η αδικαιολόγητη απολογία είναι φανερή κατηγορία» ή πιο απλά: «Όταν απολογείσαι χωρίς να σου το ζητήσει κανείς, δείχνεις πως είσαι ένοχος».
Στο κείμενο χρησιμοποιείται ειρωνικά για τον Μακρόν: βγήκε να δηλώσει ότι «έχει οπωσδήποτε δικαίωμα να ολοκληρώσει τη θητεία του ό,τι κι αν συμβεί» — μια απολογία/δικαιολόγηση που κανείς δεν του ζήτησε, άρα μοιάζει να προδίδει ενοχή ή αδυναμία.

Δεν υπάρχουν σχόλια: