"Ο Θεός είπε στον Ιώβ· ‘σε μεταχειρίστηκα έτσι όχι για κανένα άλλο λόγο αλλά για ν’ αναδειχθείς δίκαιος". Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος
Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως
Εορτάζει στις 13 Νοεμβρίου
Κοιμήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου του 407 στα Κόμανα του Πόντου
Αυτός με την πάγχρυση διδασκαλία του σαγήνευσε πολλά έθνη και τα έφερε στην πίστη του Χριστού. Γι’ αυτό και οι θείοι Απόστολοι φάνησαν οφθαλμοφανώς σε αυτόν, ως ισαπόστολο, τόσες και τόσες φορές, ο Πέτρος και Ιωάννης δύο φορές….
Ο ιερός Χρυσόστομος αγάπησε όσο κανείς άλλος στην ιστορία της Εκκλησίας τον απόστολο Παύλο. Γι’ αυτό είχε μεγάλη επιθυμία να ερμηνεύσει τις επιστολές του Αποστόλου και επεδόθη με μεγάλη προθυμία στο έργο αυτό. Παρακάλεσε λοιπόν τον Θεό να του αποκαλύψει, για να βεβαιωθεί, εάν η ερμηνεία των επιστολών ήταν αρεστή στον Παύλο. Κάποιος αυλικός άρχοντας έπεσε άδικα σε δυσμένεια, απολύθηκε από τον βασιλιά και εκδιώχθηκε από την βασιλεύουσα. Ζήτησε λοιπόν την βοήθεια του αγίου, γιατί γνώριζε, όπως όλοι οι αδικούμενοι, ότι μόνο αν μεσολαβούσε εκείνος θα υπήρχε περίπτωση να αποκατασταθεί. Ο ποιμένας του είπε να τον επισκεφθεί την νύχτα προς αποφυγή σύλληψής του και εκείνος υπάκουσε.
Μια νύχτα που προσήλθε, ο μαθητής του Πρόκλος (μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Κων/πολεως) πήγε στο κελί του Αγίου, και είδε από την χαραμάδα της πόρτας τον μεν Άγιο να γράφει, άνθρωπο δε φαλακρό, πλατυγένειο που έμοιαζε με τον προφήτη Ελισαίο, να είναι πάνω από τους ώμους του σκυμμένος και να του ομιλεί στο αριστερό ωτίο (αυτί). Ο Πρόκλος νόμισε ότι κάποιος είχε επισκεφθεί τον Άγιο. Γύρισε λοιπόν και είπε στον νυχτερινό επισκέπτη να περιμένει. Ξαναπήγε ο Πρόκλος και ξαναβλέπει τον άγιο να συνομιλεί με τον άγνωστο επισκέπτη. Εν τω μεταξύ όμως ξημέρωσε και χτύπησε το σήμαντρο για τον Όρθρο. Ζήτησε λοιπόν ο Πρόκλος από τον άρχοντα να έλθει την άλλη ημέρα το βράδυ. Έτσι και έγινε. Το ίδιο ακριβώς συνέβη και την επομένη. Πάλι όμως τον πρόλαβε το σήμαντρο και ο όρθρος στην αυγή της νέας ημέρας! Βαρύθυμος ο επισκέπτης αποχώρησε χωρίς να διαβεβαιώσει την αυριανή του επάνοδο. Και ο Πρόκλος αποφάσισε, μένοντας άγρυπνος, να παρατηρήσει αν θα μπει κάποιος στο κελί του Χρυσοστόμου. Την τρίτη νύχτα, όντας σίγουρος ότι κανείς δεν έχει επισκεφθεί τον δάσκαλό του, αφού δεν είδε κανένα να μπαίνει, πήγε και πάλι στο κελί. Αντίκρισε όμως την ίδια εικόνα.
Αργότερα καλεί ο άγιος τον Πρόκλο και τον ρωτά αν ήλθε κάποιος επισκέπτης που περίμενε από μέρες. Ο Πρόκλος είπε στον Άγιο τι έβλεπε τόσες ημέρες. Ο άγιος απορεί και τον ρωτά πως ήταν ο συνομιλητής του πού είδε. Του περιέγραψε τη μορφή του ανδρός και του δείχνει την εικόνα του Παύλου που κρεμόταν απέναντί του. Ο Χρυσόστομος κατάλαβε τότε ότι επρόκειτο για τον Απόστολο Παύλο και ότι ο Θεός είχε εισακούσει την προσεχή του και ότι θέλημά του ήταν να ερμηνεύσει τις επιστολές του Αποστόλου. Ωστόσο τον επισκέφτηκε και πάλι ο άρχοντας και με την μεσολάβηση του αγίου ποιμένα αποκαταστάθηκε από τον βασιλιά. Συνέγραψε, έτσι, ο φωστήρ Ιωάννης τις δεκατέσσερις επιστολές του Αποστόλου Παύλου, έργο που σώζεται ως σήμερα. Έτσι εξηγείται γιατί ο χρυσορρήμων Άγιος έχει ερμηνεύσει καλύτερα από κάθε ερμηνευτή τις γραφές και γιατί το αριστερό του ωτίο (αυτί) παρέμεινε αναλλοίωτο.
Στην εξήγηση πάλι των Γραφών υπερέβαινε και αυτόν τον μέγα Θεολόγον Γρηγόριον. Ο βασιλεύς Θεοδόσιος ο μέγας, παρεκάλεσε τον Γρηγόριο τον Θεολόγο να εξηγήση το ιερό Ευαγγέλιο, και το επεχείρησε. Παρακαλώντας τον Θεό να τον πληροφορήση αν η εξήγηση του είναι ορθή, άκουσε από τον Θεό την εξής φωνή: «Ούτε σε σένα, ούτε σε κάποιον άλλο το χάρισμα αυτό έχει δοθεί παρά στον Ιωάννη της Αντιοχείας». Ο δε άγιος Πρόκλος ο Πατριάρχης, έλεγε: «Έτσι είμαι εγώ προς τον μακάριο Ιωάννη, όπως ακριβώς πηγή προς θάλασσα και ρυάκι προς ποταμό».
Γι’ αυτό και σε κάθε διδαχή που έκαμνε ο Άγιος, οι άνθρωποι που άκουγαν, μη υποφέροντας την χαρά, κτυπούσαν πολλές φορές, κάτω από τον άμβωνα, όλοι με συμφωνία τα χέρια τους.
Ευρισκόμενος ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος για την ασθένειά του έξω από την Κων/λη, εκεί που προσευχόταν κατά το μεσονύκτιο, είδε ξύπνιος την Κυρία Θεοτόκο, η οποία ήλθε προς αυτόν με άπειρο φως και έχοντας τριγύρω της πλήθος από άνδρες και γυναίκες του είπε αυτά με φωνή χαριέστατη: «Ιωάννη, του εμού θεράπων Υιού και Θεού, καλά αγωνίστηκες τον αγώνα της ασκήσεως, καλά εποίμανας το λογικόν ποίμνιον, αλλά ανδρίζου ακόμη και κραταιού. Διότι ιδού και μαρτυρικός σε αναμένει δρόμος και αθλητικό σε περιμένει στάδιο δια ποικίλων πόνων και πειρασμών, για να καταστή φανερή η δοκιμασία σου και στη γη και τον ουρανό…. Ας αγαλλιασθή λοιπόν και ας χαρή το πνεύμα σου, διότι σου έχει αποταμιευθεί και χαρά στους ουρανούς, ανάλογα με τις θλίψεις σου».
Ακούσατε την φοβερή οπτασία που είδε ο επίσκοπος της Αραβισσού Αδελφειός.
Αυτός έχοντας πολλή αγάπη να μάθη για τον άγιο Χρυσόστομο ποια δόξα αξιώθηκε να λάβη από τον Θεό στους ουρανούς, και παρακαλώντας συχνά γι’ αυτό τον Κύριο ήλθε σε έκσταση και είδε ένα ωραιότατο άνδρα που του έδειξε σε τόπο λαμπρό όλους τους πατέρες και διδασκάλους· αλλά δεν είδε ανάμεσά τους τον Ιωάννη! Και λυπήθηκε κατάκαρδα. Τότε άκουσε φωνή αγγέλου που του είπε: «Ιωάννην τον της μετανοίας λέγεις; Άνθρωπος, που είναι με σώμα, εκείνον να δει δεν μπορεί! διότι παρίσταται εκεί, όπου ο θρόνος ο Δεσποτικός». Την ίδια οπτασία είδε και ο άγιος Μάρκος ο ασκητής.
Και στον καιρό του θανάτου του, ήλθαν οι άγιοι μάρτυρες Βασιλίσκος ο ιερομάρτυς και Λουκιανός και τον προσκάλεσαν, για να έλθη στα ουράνια να συγκατοική με αυτούς ως συναθλητής.
(Λόγος εγκωμιαστικός του Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, στην ανακομιδή του λειψάνου του Αγίου Πατρός ημών Ιωάννου του Χρυσοστόμου)
Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος εκοιμήθη από την πολυχρόνια ταλαιπωρία και από την εξάντληση στις 14 Σεπτεμβρίου του 407 μ.Χ. καθ᾽ οδόν προς την τρίτη του εξορία από την αυτοκράτειρα Ευδοξία στην Πιτιούντα του Πόντου. Τα τελευταία λόγια του ήταν: «Δόξα τω Θεώ πάντων ένεκεν». Τάφηκε στα Κόμανα του Πόντου στον Ναό του Αγίου Μάρτυρος Βασιλίσκου μαζί με τα άγια λείψανα των Αγίων Μαρτύρων Βασιλίσκου και Λουκιανού.
«…Να μην ανησυχείτε καθόλου, αλλά να κερδίζετε απ’ αυτά που γίνονται.
Και η υπομονή εκείνων που αγωνίζονται ας γίνει σ’ εσάς δάσκαλος καρτερίας και βλέποντας όλη τη ζωή των γενναίων και μεγάλων ανδρών να υφαίνετε από τέτοια παθήματα, να μην συγχύζεστε, ούτε να ταράζεστε, ούτε απ’ τους δικούς σας ούτε και απ’ τους κοινούς πειρασμούς.»
«Κανείς να μην σε φοβίζει, …
Κι αν ακόμη είναι αναρίθμητοι οι εχθροί, ο δικός μας υπερασπιστής είναι ισχυρότερος…
Εκεί υπάρχει πλήθος βαρβάρων, εδώ φάλαγγα αγγέλων! Στρατός αγγελικός υπερασπίζεται τους ευσεβείς, όμιλος Προφητών, η δύναμη των Αποστόλων, οι πρεσβείες των Μαρτύρων!
Μη νομίσεις ότι μόνον οι Μάρτυρες μεσολαβούν για μας, αλλά και οι άγγελοι παρακαλούν τον Θεό στις θλίψεις μας. Κι όχι μόνο παρακαλούν, αλλά ο ευεργέτης Θεός ανταποκρίνεται στο αίτημα μας…
Ας παρακαλέσουμε τον Κύριο των Αγγέλων και θα μας στείλει έναν Άγγελο και θα διασκορπίσει τη φάλαγγα των εχθρών (δαιμόνων και ανθρώπων ασεβών)».
Τους αγίους τους θαυμάζουμε και τους τιμούμε, γιατί όχι μόνο δίχως λύπη, μα και με μεγάλη χαρά αντιμετώπισαν κινδύνους, διώξεις, συκοφαντίες, βασανιστήρια, ακόμα και θάνατο. Χίλιοι πειρασμοί τους κύκλωναν κι αυτοί ήταν ευδιάθετοι. Μύριοι κίνδυνοι τους απειλούσαν, κι αυτοί ήταν γαλήνιοι. Στη σφαγή οδηγούνταν, κι αυτοί ένιωθαν ευφροσύνη…
Γνώριζαν, όμως, επίσης πως ο φιλάνθρωπος Θεός, όταν πρέπει, σώζει θαυματουργικά και από τον σωματικό ακόμα θάνατο όσους σταθερά ελπίζουν σ’ Αυτόν και ακλόνητα πιστεύουν στην πρόνοιά Του.
***
***
Ο άγιος Χρυσόστομος λέγει σε δύο ομιλίες που εξεφώνησε, όταν επέστρεψε από την πρώτη εξορία, το σκανδαλώδες για την ανθρώπινη λογική «γένοιτο υμάς αεί θλίβεσθαι» = μακάρι να είστε συνεχώς θλιμμένοι. Και το εξηγεί παρουσιάζοντας την αγάπη που του έδειξε ο λαός, ακόμη και ετερόδοξοι, τις συνεχείς προσευχές και αγρυπνίες που κάνανε οι πιστοί για να επανέλθει, την σύμπνοια και ομόνοια και το δέσιμο που υπήρχε μεταξύ ποιμένος και ποιμνίου.
Ας αφήσουμε τον άγιο Χρυσόστομο να μας μιλήσει για την ωφέλεια των θλίψεων με το δικό του, χαριτωμένο, παραστατικό και πρωτότυπό του λόγο.
«Και τα θλιβερά και τα χαρούμενα γεγονότα είναι αφορμές για να δοξολογούμε και να ευχαριστούμε τον Θεό και είναι αμφότερα ωφέλιμα για μας. Το καλοκαίρι και ο χειμώνας είναι διαφορετικές εποχές, όμως συγκλίνουν στον ίδιο σκοπό· να παράγει η γη άφθονο καρπό. Έτσι τα καλά και τα κακά της ζωής μας έχουν τον ίδιο σκοπό· να δοξολογούμε το Θεό και να προαγόμαστε στην αρετή. Συνέβησαν καλά; Ευλόγησε το Θεό και παραμένουν τα καλά. Συνέβησαν κακά; Ευλόγησε το Θεό και σταματούν τα κακά. Διαφορετικές περιστάσεις το φρόνημά μας όμως ίδιο. Τη γενναιότητα του πλοιάρχου ούτε η γαλήνη τη διαλύει, ούτε η τρικυμία την βυθίζει.
Αν κάποιος αντέξει τον πειρασμό με γενναιότητα τρυγάει απ’ αυτόν και μεγάλο καρπό. Μη φοβηθείς ποτέ τον πειρασμό, αν έχεις γενναία ψυχή. Όλοι οι άγιοι έτσι στεφανώθηκαν. Είναι μεγάλη η θλίψη των σωμάτων, αλλά μεγαλύτερη η άνεση των ψυχών. Είθε πάντοτε να θλίβεστε» (Ε.Π.Ε. 33,416).
Και στην άλλη ομιλία (Ε.Π.Ε. 33,421) τονίζει ότι αν δεν συμβούν οι δοκιμασίες στους αγίους δεν αποκαλύπτεται ο πλούτος της ψυχής τους και μένει κρυφός με αποτέλεσμα να μη δοξάζονται. Στις δοκιμασίες αποκαλύπτονται νέοι φίλοι και δημιουργούνται νέες σχέσεις. «Έτσι έγινε και με τον Χριστό. Ο Καϊάφας τον σταύρωσε και ο ληστής τον ομολόγησε (κι αργότερα ο εκατόνταρχος). Ιερείς τον φόνευσαν και μάγοι τον προσκύνησαν. Ας μη παραξενεύουν αυτά την Εκκλησία. Αν δε γινόταν αυτά, δε θα φαινόταν ο πλούτος μας· υπήρχε βέβαια αλλά δε θα φαινόταν. Όπως δηλαδή ο Ιώβ, ήταν βέβαια δίκαιος, δε θα φαινόταν όμως αν δεν υπήρχαν οι πληγές και τα σκουλήκια. Και ο Θεός όταν απολογούνταν στον Ιώβ το είπε· ‘σε μεταχειρίστηκα έτσι όχι για κανένα άλλο λόγο αλλά για ν’ αναδειχθείς δίκαιος’ (Ιώβ 40,8)».
Ας τελειώσουμε με το απόφθεγμα του πρωταθλητού στο αγώνισμα του πόνου, του αποστόλου Παύλου· «Πάντοτε χαίρετε, αδιαλείπτως προσεύχεσθε, εν παντί ευχαριστείτε» (Α´Θεσ. 5,18).
π.Μελέτιος Βαδραχάνης
π.Μελέτιος Βαδραχάνης
----------------------------------------------------------------------
...Η Εκκλησία είναι θεραπευτήριο και όχι δικαστήριο των ψυχών. Δεν καταδικάζει για τα αμαρτήματα, αλλά παρέχει συγχώρηση των αμαρτημάτων.
Τίποτα δεν κάνει τόσο χαρούμενη τη ζωή μας, όσο η ευχαρίστηση που νιώθουμε στην Εκκλησία.
Στην Εκκλησία συντηρούν τη χαρά τους οι χαρούμενοι, στην Εκκλησία αποκτούν την ευθυμία οι στεναχωρημένοι και την ευφροσύνη οι λυπημένοι, στην Εκκλησία βρίσκουν την ανακούφιση οι ταλαιπωρημένοι και την ανάπαυση οι κουρασμένοι.
«Ελάτε» λέει ο Κύριος, «κοντά μου όλοι, όσοι είστε κουρασμένοι και φορτωμένοι (με θλίψεις και αμαρτίες), κι εγώ θα σας ξεκουράσω» (Ματθ. 11:28).
Κανένας δεν είναι πραγματικά ελεύθερος και χαρούμενος, παρά μόνο εκείνος που ζει για τον Χριστό. Αυτός ξεπέρασε όλα τα κακά και δεν φοβάται τίποτα!
Και εμείς ας μιμηθούμε, κατά το δυνατόν μας, τα έργα του Χρυσοστόμου και ας ακούσουμε τις χρυσές διδασκαλίες που μας κάμνει. Ας μετανοούμε κάθε μέρα στον Θεό για τα σφάλματα που κάνουμε με το έργο, με το λόγο και με τον λογισμό, και ας πάρουμε σταθερή απόφαση, για να μη πράξουμε ξανά την αμαρτία, επειδή αυτή είναι η αληθινή μετάνοια. Έτσι μας διδάσκει ο Χρυσόστομος: «Είναι δε μετάνοια το να μη κάνης τα ίδια..., πρέπει λοιπόν να απομακρύνεσαι και στην πράξη και στην γνώμη που αποτολμήθηκαν…. Παραδείγματος χάρη: άρπαξες και πλεονέκτησες; Απομακρύνσου από την αρπαγή και βάλε στο τραύμα ελεημοσύνη. Πόρνευσες; Απομακρύνσου από την πορνεία και βάλε στο έλκος αγνεία. Κακολόγησες τον αδελφό και έβλαψες; Σταμάτησε κατηγορώντας, και βάλε σωφροσύνη……
Ας έχουμε υπομονή σε όλες τις θλίψεις που μας έρχονται είτε από τους δαίμονες, είτε από τους ανθρώπους είτε και από φυσική ασθένεια του σώματος, και ας ευχαριστούμε πάντοτε τον Θεό σε όσα μας ακολουθούν είτε καλά, είτε κακά. Διότι και ο άγιος Χρυσόστομος υπέμεινε μετά χαράς τις εξορίες, τις οποίες του έκαμαν, και σε όλα ευχαριστούσε τον Θεό, συνηθίζοντας να λέγη πάντοτε αυτό το αξιομνημόνευτο λόγιο: «Δόξα τω Θεώ πάντων ένεκεν” ου γαρ παύσομαι τούτο επιλέγων αεί επί πάσί μοι τοις συμβαίνουσιν». Και αυτόν τον λόγο αφού είπε τελευταίο, παρέδωσε την αγία του ψυχή. (Αγίου Νικόδημου του Αγιορείτου)
Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος υπέμεινε μετά χαράς τις εξορίες, και σε όλα ευχαριστούσε τον Θεό, λέγοντας: «Δόξα τω Θεώ πάντων ένεκεν”.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου