ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ ΠΑΤΡΟΣ ΗΜΩΝ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΚΑΒΑΣΙΛΑ, ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΕΝ ΧΡΙΣΤΩ ΖΩΗΣ, ΛΟΓΟΣ Ζ (2) - Γεώργιος Η. Μπόρας

Συνέχεια από Τετάρτη 28 Φεβρουαρίου 2018

2. Ο Κύριος αγαπών και αγαπημένος

          2.1 Κατά χάρη υιοί Θεού

Ο Κύριος μας είπε: «ὁ τρώγων μου τήν σάρκα καί πίνων μου τό αἶμα ἐν ἐμοί μένει κἀγώ ἐν αὐτῷ»¹. Ποια μεγαλύτερη τιμή για τον άνθρωπο να έχει τέτοιο ένοικο στην οικία του²; Ο πηλός γίνεται σώμα του Βασιλέως Χριστού³. Ο άνθρωπος γίνεται μέτοχος του όλου Χριστού και όχι σε μέρος του. Η ψυχή μας ενώνεται με την ψυχή του, το σώμα μας με το σώμα του, το αίμα μας με το αίμα του⁴. Είναι μια ένωση οντολογική πέρα από κάθε νεστοριανισμό και ηθικές ακροβασίες. Ο άνθρωπος έλκεται από τα ανώτερα και τα θεία επικρατούν στα ανθρώπινα⁵ ή μάλλον τα ανθρώπινα εθελουσίως υποτάσσονται στα θεία. Γι’ αυτό και είναι αναγκαίο να μετέχουμε συνεχώς στην Θεία Ευχαριστία ώστε να μείνει ενεργός ο νόμος του πνεύματος μέσα μας και να μην βρει ευκαιρία η σάρκα να ολισθήση στα γήινα⁶. «Ἔχομεν δε τόν θησαυρόν τοῦτον ἐν ὀστρακίνοις σκεύεσιν»⁷, και ο πνευματικός θάνατος μπορεί να εισχωρήσει χωρίς να το αντιληφθούμε, αν όμως νεκρωθούμε τότε δεν είναι δυνατό να λατρεύουμε «Θεόν ζῶντα»⁸. Δεν θα μπορούσε εξάλλου να είναι η λατρεία ζωντανού Θεού υπόθεση νεκρών ανθρώπων διότι κατά τον Απόστολο Παύλο «Τά παιδία κεκοινώνηκε σαρκός καί αἵματος»⁹. Η Σάρκα Του και το Αίμα Του μας κάνουν εμάς παιδιά του. Έτσι το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας είναι μυστήριο υιοθεσίας¹⁰ και ολοκληρώνει αυτό το οποίο ξεκινά με το Μυστήριο του Βαπτίσματος. Το υπερφυές αυτής της υιοθεσίας έγκειται στο γεγονός της αποδοχής της και από τα δύο μέρη. Ο Κύριος είναι ο κατά χάρη πατέρας που κινήθηκε προς τον υιό και τον υιοθέτει, ο δε άνθρωπος είναι αυτός ο οποίος αποκτά πατέρα, διατηρεί κατά πάντα την ελεύθερη βούληση και αποδέχεται εκουσίως την υιοθεσία¹¹. Η υιοθεσία αυτή είναι χαρισματική και δεν είναι φυσική διότι δεν είναι δυνατό να υπάρξει μίξη κτιστού και άκτιστου. Δεν αποκόπτει όμως τον πιστό από τη μετοχή της θειας χάρης και από την βιωματική εμπειρία των άκτιστων ενεργειών του Θεού. Έτσι η υιοθεσία καθιστά τον πιστό φωτοδέκτη και ταυτόχρονα φωτοδότη. Ο πιστός γίνεται κατ’ αυτόν τον τρόπο υιός και πατέρας. Υιός διότι είναι κατά χάρη υιοθετημένος και πατέρας διότι αυτός θα διδάξει αυτά τα οποία συνιστούν την χαρισματική υιοθέτησή του.

Ο Κύριος μας καλεί να γίνουμε άγιοι, το οποίο σημαίνει ότι είναι χρέος να ζήσουμε την καινή ζωή που αποκάλυψε ο Χριστός και όχι να αποκτήσουμε τις ανθρώπινες αρετές. Εξάλλου οι αρετές, με αναφορά τον άνθρωπο, είναι επί το πλείστον γυμνές ηθικές κορυφές οι οποίες είναι αυτονομημένες από το Θεό και σε καμιά περίπτωση δεν έχουν οντολογικό χαρακτήρα, πράγμα το οποίο δεν ισχύει για την αγιότητα η οποία είναι οντολογική ανακαίνιση. Κατά τον Απόστολο Παύλο είναι ανάγκη να ενδυθεί «το φθαρτόν τοῦτο ἀφθαρσίαν καί τό θνητόν τοῦτο ἀθανασίαν»¹². Πως όμως είναι δυνατό να ενδυθεί ιμάτιο αφθαρσίας το φθαρτό; Πως θα μπορούσε να γίνει βραβείο δούλων η Βασίλεια του Θεού; Η Βασιλεία του Θεού δεν είναι υπόθεση των ανθρωπίνων αρετών. Όσο ο άνθρωπος παραμένει στην μεταπτωτική του κατάσταση, σε κατάσταση δουλείας, δεν είναι δυνατό να εισέλθει στην Βασιλεία του Θεού. Η κατάσταση της δουλείας για τον Άγιο Νικόλαο είναι κατάσταση ανελευθερίας. Και η δουλεία, από την οποία ο άνθρωπος δεν είναι δυνατό να ελευθερωθεί, είναι η δουλεία της αμαρτίας¹³. Οι κληρονόμοι οφείλουν να αποβάλλουν την ιδιότητα του δούλου και να αποκτήσουν την μορφή του Μονογενούς Υιού διότι ο Υιός είναι αυτός που θα απαλλάξει από κάθε είδος δουλείας τον άνθρωπο. Ο Υιός ελευθερώνει τον δούλο από κάθε αμαρτία. Η εμμονή και παραμονή στην μεταπτωτική κατάσταση δεν είναι μόνο στέρηση της ελευθερίας (όπου η ελευθερία δεν είναι μία ανθρώπινη ιδεολογική σύλληψη, η οποία ορίζεται ως η αυθεντική αναφορά στις κοινωνίες των ανθρώπων -εάν αυτό βέβαια είναι δυνατό να γίνει κτήμα των ανθρώπων, της εποχής μας ειδικότερα- ή μια αυθόρμητη, γενετήσια εν πολλοίς ορμή, η οποία δεν ενέχει πολλές φορές και το έλλογο στοιχείο και οδηγεί μεν τον άνθρωπο σε πράξεις σπουδαίες άλλα όχι σε πράξεις προς δόξα Χριστού), αλλά συμπαρασύρει τον άνθρωπο και στην απώλεια της κληρονομιάς, που υποσχέθηκε ο Κύριος στο πλάσμα του, με την κατά χάρη υιοθεσία. Η Βασιλεία του Θεού προϋποθέτει την υιοθεσία, η δε υιοθεσία είναι αποτέλεσμα της εν Χριστώ ελευθερίας, η δε ελευθερία, είναι υπόθεση των λογικών όντων και τέτοια είναι, κατεξοχήν, τα κατά χάρη παιδιά του Θεού Λόγου. Καλούμαστε λογικά όντα διότι η λογική και το αυτεξούσιο υποτάσσονται ελεύθερα στον ελευθερωτή Χριστό και όχι επειδή κάνουμε χρήση της λογικής,¹⁴ καλούμαστε λογικά όντα διότι ελεύθερα αποδεχόμαστε την εν Χριστώ δουλεία που είναι αποτέλεσμα της θυσίας του Χριστού¹⁵. 

(Συνεχίζεται)

Σημειώσεις

1 Βλ. Κατά Ιωάννην, 6, 56.

2 Περί της εν Χριστώ ζωής , Λόγος Δ΄, 8.

3 Περί της εν Χριστώ ζωής , Λόγος Δ΄, 2.

4 Περί της εν Χριστώ ζωής , Λόγος Δ΄, 9.

5 Περί της εν Χριστώ ζωής , Λόγος Δ΄, 9.

6 Περί της εν Χριστώ ζωής , Λόγος Δ΄, 33.

7 Βλ. Προς Κορινθίους Β΄, 4,7.

8 Βλ. Προς Εβραίους, 9,14.

9 Περί της εν Χριστώ ζωής , Λόγος Δ΄, 38.

10 Περί της εν Χριστώ ζωής , Λόγος Δ΄, 39.

11 Περί της εν Χριστώ ζωής , Λόγος Δ΄,39.

12 Βλ. Προς Κορινθίους Α΄, 15,53.

13 Περί της εν Χριστώ ζωής , Λόγος Δ΄, 77.

14 Δημητρίου Τσελεγγίδη, Χάρη και ελευθερία, σελ. 81.

15Δημητρίου Τσελεγγίδη, Χάρη και ελευθερία , σελ. 81. Ο Χριστός με το έργο του μας εξαγόρασε, ώστε να είμαστε δούλοι του. Όταν οι εξαγορασμένοι δεν υποτάσσονται στον Χριστό τότε διαπράττουν αδικία σε βάρος του Χριστού.