ΕΣΧΑΤΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ (16)

Συνέχεια απο : Παρασκευή, 19 Απριλίου 201
 Η ιστορία της Δύσεως. Ανάμεσα στην κοινωνία και την Ελευθερία! 

Αυτός ο δεσμός ανάμεσα στο ιστορικό και το μεταφυσικό υπερβαίνει την απόσταση και την αντίθεση, γνωρίζει την μέγιστη ενότητα, γειτνίαση και ταυτοποίηση, την μυστηριώδη μετουσίωση, την μυστηριώδη μεταμόρφωση του ενός στο άλλο, του ουράνιου στο γήϊνο, του ιστορικού στο μεταφυσικό, του εσωτερικού στο εξωτερικό. Η φιλοσοφία της ιστορίας, η προσπάθεια κατανοήσεως της ιστορικής προόδου, είναι ένα είδος προφητείας στραμμένης πρός τα πίσω, όμοια με την προφητεία που είναι στραμμένη πρός τα εμπρός, διότι στην φιλοσοφία της ιστορίας φανερώνεται στ’αλήθεια η προφητική διαπέραση στο παρελθόν που είναι και η προφητική διείσδυση στο μέλλον, δέν είναι ένα αντικειμενικό δεδομένο, διότι η μεταφυσική ιστορία του παρελθόντος φανερώνεται σαν μέλλον και το μέλλον φανερώνεται σαν παρελθόν.

Η απόσταση ανάμεσα στα δύο μας σπρώχνει στα σκότη, και μας καθιστά απρόσιτη την αντίληψη της ιστορικής προόδου. Αυτή η απόσταση ισχύει γιά όλους εκείνους που αισθάνονται αποκομμένοι απο το μεγάλο ιστορικό παρελθόν και δέν γνωρίζουν το μεγάλο ιστορικό μέλλον, εκείνοι οι οποίοι αισθάνονται αυτό το μεγαλειώδες παρελθόν σαν επιβαλλόμενο και το μέλλον σαν κάτι αινιγματικό και τρομακτικό, διότι το μέλλον είναι άγνωστο.

Σ’αυτή την στάση πρέπει να αντιπαραθέσουμε μία έρευνα στην ιστορική μοίρα, του δεσμού της με την ανθρώπινη μοίρα, ενός δεσμού που συνδέει στην αιωνιότητα το παρελθόν με το μέλλον. Έτσι μόνον αποκαλύπτονται οι εσωτερικές πνευματικές δυνάμεις της ιστορίας, που παραμένουν κρυμμένες σ’εκείνον ο οποίος μεταμορφώνει την ιστορική στιγμή, την στατική αντίληψη του παρόντος, σε μία στατική αντίληψη του παρελθόντος και του μέλλοντος. Μία αντίληψη του παρελθόντος και του μέλλοντος που δέν τα αντιλαμβάνεται δυναμικά, είναι ψεύτικη. Που δέν αντιλαμβάνεται τον εσωτερικό δυναμικό τους δεσμό, στον σύνδεσμο τους και στην εσωτερική και πνευματική τους ολοκλήρωση, αλλά τα συλλαμβάνει αποκομμένα, αφηρημένα, χωρίς πραγματικότητα, σαν νεκρά σημεία. Και γι’αυτό ένα παρόμοιο πλησίασμα στην ιστορική πρόοδο, είναι στατικό στην ουσία του, παρότι, μπορεί να φαίνεται εξελικτικό, γιατί η στατική κατάσταση του παρόντος, στην οποία βρίσκεται ένα γνωρίζον υποκείμενο, ξεκολλώντας απο το παρελθόν και απο το μέλλον και ξεριζώνοντας τον εαυτό του απο την εσωτερική κληρονομιά της κινήσεως και απο το εσωτερικό γίγνεσθαι του παρελθόντος και του μέλλοντος, για να δεθεί σ’αυτό το παρόν, το εμποδίζει να αντλήσει το παρελθόν και καθιστά το παρελθόν νεκρό, μία απονεκρωμένη εξέλιξη, εξωτερική νεκρή κίνηση. Μόνον μία προφητική στάση πρός το παρελθόν θέτει την ιστορία σε κίνηση, όπως ακριβώς μία προφητική στάση πρός το μέλλον συνδέει αυτό το τελευταίο με το παρόν και το παρελθόν σε μία συγκεκριμένη εσωτερική κίνηση, πλήρη και πνευματική. Μόνον μία προφητική στάση πρός την ιστορία μπορεί να ζωογονήσει την απονεκρωμένη ιστορία και να τοποθετήσει στην στατική και νεκρή αυτή ιστορία το εσωτερικό πύρ της πνευματικής κινήσεως.

Η ανθρώπινη μοίρα δέν είναι μόνον γήϊνη αλλά ουράνια, δέν είναι μόνον ιστορική αλλά μεταφυσική, όχι μόνον ανθρώπινη αλλά θεϊκή, όχι μόνον ένα ανθρώπινο δράμα, αλλά και θεϊκό. Μόνον μία προφητική μεταστροφή της ιστορίας, στο παρελθόν, μπορεί να αναζωογονήσει, να κινήσει, να καταστήσει πνευματικά εσωτερικώς, την νεκρή εξέλιξη και την νεκρή κίνηση.

Δέν μπορεί να υπάρξει αντιπαράθεση ανάμεσα στον άνθρωπο και στην ιστορία, ανάμεσα στον πνευματικό κόσμο του ανθρώπου και τον μεγάλο κόσμο της ιστορίας. Μία τέτοια αντιπαράθεση θα σήμαινε τον θάνατο και του ανθρώπου και της ιστορίας. Η μεταφυσική της ιστορίας στην οποία αναφερόμαστε δέν μιλά για την ιστορία σαν αντικείμενο, σαν εξωτερικό αντικείμενο που πρέπει να γίνει αποδεκτό και το οποίο θα παραμείνει για μας ένα αντικείμενο του εξωτερικού κόσμου, εξαντικειμενοποιημένο.

Η φιλοσοφία της ιστορίας είναι η διείσδυση στα βάθη της ιστορίας, στην πιό εσωτερική της ουσία, είναι ένα ξεκλείδωμα της ιστορίας. Την ίδια την ιστορία, την εσωτερική της ζωή, την κίνηση και το εσωτερικό της γίγνεσθαι. Η μεταφυσική της ιστορίας ασχολείται με το υποκείμενο-αντικείμενο. Με την ταυτότητα ανάμεσα στο ιστορικό υποκείμενο και το ιστορικό αντικείμενο. Χάρη δέ σ’αυτή την κατανόηση της ιστορίας πρέπει να εκμηδενίσουμε ένα απο τα λάθη της συνειδήσεως δηλαδή τον συνηθισμένο της τρόπο να βλέπει την απόσπαση, την αντιπαράθεση του απο δώ στο απο’κεί της ιστορίας. Είναι μία εκτροπή της συνειδήσεως η οποία οφείλεται στο γεγονός ότι μεταφέρουμε τον χρόνο μας στην αυγή της ανθρωπότητος, στην ιστορία της πρωτογενούς ανθρωπότητος. Διαγράφουμε μία καθοριστική γραμμή ανάμεσα στο ιστορικό και το μεταφυσικό, ανάμεσα στην ουράνια ιστορία και την γήϊνη, μία γραμμή η οποία δέν είναι εξολοκλήρου πραγματική, που είναι μία αφαίρεση της συνειδήσεως μας.

Η αλήθεια είναι πώς ότι συντελείται σ’αυτή την αυγή της ανθρώπινης ιστορίας, η οποία αντικατοπτρίζεται στην Βίβλο και στην μυθολογία (που είναι κατά τον Σέλλινγκ η πρωτογενής ιστορία της ανθρωπότητος) δέν είναι μία στιγμή στην πρόοδο ενός χρόνου όμοιου με του δικού μας πάνω στη γή. Στο βάθος της ιστορίας τα όρια ανάμεσα στο ουράνιο και στο γήϊνο είναι διαγραμμένα. Η βιβλική μυθολογία αφηγείται την γήϊνη ιστορική μοίρα της ανθρωπότητος και της ουρανίου μοίρας της, την μυθολογική ιστορία. Μόνον αργότερα τα σύνορα εγκαθιδρύονται και εμφανίζεται η απόσταση, ο χωρισμός του γήϊνου και του ουράνιου. Πάνω σ’αυτόν τον χωρισμό εμείς κτίζουμε την ιστορία των καταγωγών μας, ενώ το εσωτερικό και το κρυμμένο μπορεί να γίνει γνωστό και κατανοητό μόνον εάν προϋποθέσουμε την απουσία αυτής της στερεοποιήσεως και αυτών των συνόρων, εάν προϋποτίθεται ότι ο πρώτος σταθμός της ανθρώπινης μοίρας ξεκίνησε στον ουρανό, σε μία κάποια πνευματική πραγματικότητα η οποία υπήρξε ταυτοχρόνως η ιστορική πραγματικότης με την οποία ασχολείται η ιστορική επιστήμη, η αρχαιολογία, για την οποία μιλούν τα μνημεία που μελετώνται απο την κριτική ιστορία. Η μεταφυσική της ιστορίας έχει σαν αντικείμενο την μοίρα του ανθρώπου, στην γειτνίαση και την εσωτερική ταυτότητα τής ουρανίου και της γήϊνης μοίρας του.

ΤΕΛΟΣ, η παρένθεση του Μπερντιάεφ.

(Συνεχίζεται)

Αμέθυστος