Συνέχεια από: Τετάρτη 3 Σεπτεμβρίου 2025
Giovanni Reale ΠΛΑΤΩΝ
ΧΙ
ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΜΙΜΗΣΗ ΣΤΙΣ ΑΞΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΟΝΤΟΛΟΓΙΚΕΣ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣστηριγμένου στη «σωστή μεσότητα» από τον άνθρωπο
και του φυσικού κόσμου από τον Δημιουργό
Η θεωρία του Είναι στην Πολιτεία ως δημιουργός του φιλοσόφου-πολιτικού.
ΕΠΟΜΕΝΩΣ, Η «ΘΕΩΡΙΑ» του Είναι και της Αλήθειας είναι η δύναμη που διαμορφώνει τον άνθρωπο. Στην Πολιτεία ο Πλάτωνας εξηγεί και για ποιους λόγους η «θεωρία του Είναι» είναι εκείνη που φτιάχνει τον φιλόσοφο και, κατ’ επέκταση, τον αληθινό πολιτικό.
Ας διαβάσουμε το βασικό χωρίο:
– «Αλήθεια, Αδείμαντε, όποιος έχει το νου του πραγματικά στραμμένο στα όντα, δεν έχει ούτε τον χρόνο να κοιτάζει χαμηλά στις ανθρώπινες υποθέσεις, να γεμίζει φθόνο και εχθρότητα ή να μαλώνει με τους άλλους· αντίθετα, κοιτάζοντας και θεωρώντας πράγματα καλοτακτοποιημένα, που μένουν πάντα τα ίδια (έχουν αναλλοίωτη πάντα υπόσταση), που δεν αδικούν ούτε αδικούνται μεταξύ τους αλλά βρίσκονται σε αρμονία και σε τάξη σύμφωνα με την αναλογία, τα μιμείται και τους μοιάζει όσο περισσότερο μπορεί. Ή νομίζεις ότι είναι δυνατόν όποιος συναναστρέφεται κάτι και το θαυμάζει, να μη θελήσει να το μιμηθεί;»
– «Δεν είναι δυνατόν», είπε.
– «Γι’ αυτό λοιπόν ο φιλόσοφος, έχοντας επαφή με το θείο και το αρμονικό, γίνεται και ο ίδιος αρμονικός και θεϊκός, όσο είναι δυνατόν για έναν άνθρωπο.» (Πολιτεία VI 500 B-D)
Ο Πλάτωνας, εστιάζοντας στα όντα στα οποία ο φιλόσοφος στρέφει τη «θεωρία» του, τα χαρακτηρίζει ως «καλοτακτοποιημένα», όντα που «είναι πάντοτε τα ίδια», που δεν αδικούν ούτε αδικούνται, και όλα βρίσκονται σε ακριβή τάξη «κατά την αναλογία», δηλαδή σύμφωνα με εκείνη τη σχέση αριθμητικού χαρακτήρα που γνωρίζουμε καλά.
Εδώ εξηγείται τι σημαίνει η «μίμηση του θείου», στην οποία ο Πλάτωνας επιστρέφει συχνά και που έγινε σημείο αναφοράς για όλες τις εποχές. Κάποιος μιμείται τον Θεό βάζοντας τάξη στη ζωή του, δηλαδή εισάγοντας εκείνη τη οντολογική δομή σχέσεων με σωστή αναλογία, τόσο στην ηθική όσο και στην πολιτική.
Είναι η ίδια η δομή του λόγου-αριθμού, που ανήκει στον ιδεατό κόσμο – εκδήλωση του Αγαθού-Ενός, της Ύψιστης Μονάδας και υπέρτατου Μέτρου όλων των πραγμάτων –, η οποία, όταν «κατέρχεται» στη ζωή του ανθρώπου μέσω της «μίμησης» και της «θεωρίας», οργανώνει με τον καλύτερο τρόπο τη ζωή του, φέρνοντας στον νου και στις πράξεις του τάξη μέσα στην αταξία, μέτρο μέσα στην υπερβολή, ενότητα μέσα στην πολλαπλότητα.
Όπως είναι φανερό, ανάμεσα σε αυτές τις πλατωνικές θέσεις, όπως διατυπώνονται σε χωρία σαν το παραπάνω, και στη θέση του εννοιολογικού αφαιρετισμού του Havelock, με τις συνέπειες που αυτή συνεπάγεται, δεν υπάρχει καμία επικοινωνία ή γέφυρα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου