«Χξς», χάραγμα και αγοραπωλησίες: μέρος 2ο

Posted on Νοεμβρίου 4, 2010 by manitaritoubounou
http://manitaritoubounou.wordpress.com/2010/11/04/xaragma-agorapwlisies/

Μια βασική, όχι μόνο σύγχρονη, αλλοίωση είναι αυτή του «σταυροειδούς» χαρακτήρα της αλληλεπίδρασης και αλληλοπεριχώρησης των χαρισμάτων, δωρεών και αντιδώρων που αφορά τους πιστούς της Εκκλησίας.

Ξεκαθαρίζω από την αρχή ότι αυτές οι προλογικές σημειώσεις έχουν σκοπό να διαφωτίσουν με πιο ευρύ πνεύμα ένα δεύτερο σημείο του επίμαχου «Χξς» που αφορά το νόημα των «αγοραπωλησιών» που αναφέρονται στους προηγούμενους στίχους 11, 16-17 του κεφ. 13:

«Και είδον άλλο θηρίον αναβαίνων εκ της γης, ….και ποιεί πάντας, τους μικρούς και τους μεγάλους… , ίνα δώσωσιν αυτοίς χάραγμα επί της χειρός αυτών της δεξιάς ή επί των μετώπων αυτών, και ίνα μη τις δύναται αγοράσαι ή πωλήσαι ει μη ο έχων το χάραγμα, το όνομα του θηρίου ή τον αριθμό του ονόματος αυτού».

Ι) Έτσι συχνά οι «θρησκευόμενοι» αλλοιώνουμε τις «οριζόντιες» σχέσεις μεταξύ μας, είτε ως πιστών είτε ως βασανισμένων ανθρώπων και δίνοντας δήθεν προτεραιότητα σε «πνευματικές» αναζητήσεις. Η τάση αυτή είναι πανάρχαια, αλλά αξίζει να σημειώσουμε δύο περιστατικά:

α) Την πρακτική απάντηση στην έκφραση πείνας του λαού όταν κήρυττε ο Ιησούς, αλλά όπου κύλισε η μέρα και βράδιασε. Οι μαθητές ενημέρωσαν τον Ιησού και τότε Εκείνος βρήκε άλλη μια ευκαιρία να αναδείξει την οριζόντια διάσταση της πίστης. Έγινε το σημείο των πέντε άρτων και δύο ιχθύων, ώστε να δειπνήσουν πέντε χιλιάδες νοματαίοι χωρίς γυναίκες και παιδιά.

β) Στο Ευαγγέλιο της κρίσης εκφράζει ο Ιησούς με τον πιο γλαφυρό τρόπο τόσο τη μεγάλη σημασία της πρακτικής έκφρασης της αγάπης, των ανθρώπινων σχέσεων, της αλληλεγγύης και κάθε συμπαράστασης. Θετικά και απρόσμενα όσων με καρδιακό τρόπο το πράττουν και αρνητικά και αποφασιστικά όσων με διάφορες ιδεολογικού τύπου δικαιολογίες τα προσπερνάμε.

ΙΙ) Είναι όμως με πρώτη όψη περίεργο ότι ενώ η τάση στην πραγματική ζωή είναι αυτή που καυτηριάζεται στο ευαγγέλιο της «κρίσης» στις θεολογικές αναλύσεις συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο. Τι συμβαίνει δηλαδή; «Ξεχνιούνται» συνήθως όλες οι «κάθετες» θεολογικές αναφορές και την ίδια στιγμή γίνεται ένα «οριζόντιο» θεολογικό ξεγύμνωμα.

Εάν δει κανείς π.χ. πως αναλύεται συνήθως η «Κυριακή προσευχή» στο αντίστοιχο σημείο «τον άρτον ημών τον επιούσιον δος ημίν σήμερον», … θα φρίξει. Στο σημείο αυτό θέλω να ευχαριστήσω δημόσια τον Ιερομόναχο π. Λουκά το Γρηγοριάτη, που πριν από τριάντα χρόνια ως … «Γιώργος» με διόρθωσε στη διολίσθηση αυτή. Μου τόνισε λοιπόν κάτι που είναι βεβαίως και αυτονόητο: Ο άρτος ο επιούσιος είναι πρώτιστα ο «εξ ουρανού καταβάς», δηλαδή ο «Αμνός» Ιησούς Χριστός. Είναι τυχαίο που η προσευχή αυτή λειτουργικά τοποθετείται μετά την Λειτουργική Αναφορά και λίγο πριν τη «Θεία Κοινωνία»; Δεν νομίζω…

Βεβαίως δεν αναιρείται στο σημείο αυτό και η οριζόντια διάσταση του άρτου, δηλαδή όσα γράψαμε προηγουμένως. Εξάλλου η Κυριακή προσευχή μιλάει για μας στον πληθυντικό: «Πάτερ ημών», «δος ημίν», κλπ. Πράγμα που σηματοδοετεί της σταυροειδή διάσταση της ευχαριστιακής χρήσης της κτίσης και των δημόσιων αγαθών. Να προσέξουμε στο σημείο αυτό μια διπλή παρατήρηση του Γρηγοριάτη Γέροντα και Ηγουμένου. π. Γεωργίου (Καψάνη):

«…Κατά τον άγιο Χρυσόστομο, όσον αφορά την πολιτεία, το ήθος, ο Κύριος επιτάσσει να ζητούμε αγγελική διαγωγή και να εκπληρώνουμε ότι οι άγγελοι εκπληρώνουν. Επειδή όμως εμείς ως άνθρωποι φέρουμε σάρκα, μας εδίδαξε να ζητούμε και τα αναγκαία για το σώμα. Να μη ζητούμε την πολυτέλεια και την τρυφή, αλλά τον άρτον τον επιούσιον (δηλαδή τα βασικά και απαραίτητα), και μάλιστα “σήμερον”, χωρίς αγωνιώδη μέριμνα, “ώστε μη περαιτέρω συντρίβειν εαυτούς τη φροντίδι της επιούσης ημέρας” (ένθ’ ανωτ. σελ. 672).

Με το αίτημα αυτό ζητούμε, κατά τους αγίους Πατέρας, όχι μόνο τον υλικό άρτο, αλλά κυρίως τον πνευματικό Άρτο, που είναι ο Χριστός. Ο Χριστός προσφέρεται σε μας με το λόγο Του και με το Σώμα και με το Αίμα Του. Σε κάθε Θεία Λειτουργία γίνεται αυτή η προσφορά…

…Είναι ακόμη αξιοπρόσεκτο ότι δεν ζητούμε τον άρτο τον επιούσιο μόνο για τον εαυτό μας, όπως και στα προηγούμενα αιτήματα, αλλά για όλους μας. Δεν μπορείς να ξεχάσεις τους αδελφούς σου, όταν ζητάς από τον Θεό τα υλικά και πνευματικά αγαθά.

Στο “ημών” και στο “ημίν” του αιτήματος αυτού βασίζεται η ορθόδοξος κοινωνιολογία, φιλανθρωπία και φιλαδελφία. Μας θυμίζει τον πολλαπλασιασμό από τον Κύριο των πέντε άρτων και των δύο ιχθύων στην έρημο για να χορτάση όλος ο λαός. Όπως και την κοινοκτημοσύνη των πρώτων χριστιανών των Ιεροσολύμων και των συγχρόνων μοναστικών κοινοβίων.

Εδώ ακόμη βασίζεται και η ορθόδοξος ιεραποστολή. Πως μπορούμε να μη πονέσουμε και να μην ενδιαφερθούμε για την μετάδοσι του ουρανίου Άρτου σ’ αυτούς που λιμοκτονούν πνευματικά;..».
******
Το πρόσφατο συνοπτικό μας αρθράκι με τίτλο «Το θεολογικό σύμβολο «χξς» και η πολιτική κάρτα του πολίτη» (Μέρος 1ο) είχε μια διττή αποδοχή. Αναρτήθηκε σε μερικούς φιλικούς κόμβους, διαβάζεται αρκετά, αλλά δέχτηκε και μια κριτική από ένα σχολιαστή. Η απάντηση στο σχολιαστή θέλει ξεχωριστό αρθράκι. Ένα μέρος 3ο δηλαδή.

Σήμερα θα πάμε στο 2ο μέρος που θα αφορά μια πολύ σοβαρή πλευρά της θεολογίας του συμβόλου «χξς» που αφορά τις…το «χάραγμα» και τις «αγοραπωλησίες», όπως σημειώσαμε και στην αρχή.

Τα ερωτήματα που προκύπτουν είναι: Τι μπορεί να είναι το χάραγμα; Και ποια είναι τα αγαθά που δεν μπορούν να αγοράσουν και να πωλήσουν (και όχι το ανάποδο) οι χριστιανοί και εν γένει όσοι αναφέρονται στο στίχο 16;

Για το πρώτο ερώτημα έχουν γραφεί αξιόλογα πράγματα, γι’ αυτό δεν θεωρώ σημαντικό να αναπαραχθεί μια μεγάλη συζήτηση, παρά μόνο να υπογραμμιστούν προς το παρόν κάποια καίρια σημεία.

α) Τα χαράγματα, τα στίγματα ή tatoises (τατουάζ) έρχονται από το προχριστιανικό παρελθόν, αλλά συνεχίζονται μέχρι σήμερα σε ορισμένους ακόμα λαούς (π. χ. υποχρεωτικά στις ύπανδρες γυναίκες στην Ινδία) ή εθελούσια χαράσσονται από πολλά πρόσωπα της elite. Τα χαράγματα έχουν το χαρακτηριστικό του «ανεξίτηλου» δημόσιου σημαδιού και σηματοδοτούν εθελούσια ή μη υποταγή σε κελεύσματα ή πεποιθήσεις. (Σχετική ανάλυση δείτε στο βιβλίο Αποκάλυψη του Ιωάννη, (+) Σ. Αγουρίδη, εκδ. Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 1994, σελ. 312-320).

Αυτό που μας ενδιαφέρει εδώ είναι ότι ζήτημα απασχολούσε στο υπαρκτό παρόν την χριστιανική Εκκλησία από τον 1ο αιώνα, χωρίς να παραβλέπει την εσχατολογική διάσταση σε όλη την ιστορική «έβδομη ημέρα»… Επομένως κανείς δεν έχει αποκλείσει την αυξομείωση του ρόλου των ισχυρών κόσμου (συλλογικό δεκακέρατο θηρίο που ανεβαίνει από τη πολυτάραχη «θάλασσα» την κοσμική) σε συνεργασία με μορφής «ιερατικούς» συνεργάτες (συλλογικό δικέρατο θηρίο που ανεβαίνει από τη στερεή «γη» της επαγγελίας-Εκκλησίας). Καμιά εποχή επομένως δεν είναι έξω απ’ αυτή την εκκλησιολογική – πνευματική διαπάλη. Και φυσικά δεν εξαιρείται ούτε η δική μας.

β) Ποια είναι όμως τα αγαθά που δεν μπορούν πρωτίστως να αγοραστούν και κατόπιν να πουληθούν; Μήπως κυρίως και μόνο αυτά της απλής επιβίωσης, όπως εννοούν οι πλείστοι προτεσταντίζοντες; Μη γένοιτο.

[Up Date, 4-11-2010, ώρα 22.30: Επειδή στο σημείο αυτό, ίσως και λόγω δικής μου συνοπτικής γραφής, έγινε παρανόηση από δυο φίλους σχολιαστές, τονίζω και εδώ ότι χρειάζεται να διαβαστούν και τα συνοπτικά απαντητικά μου σχόλια. Εδώ μια ακόμα προσθήκη: Η όποια ατομική μας στάση τόσο στον τρόπο κτήσης, όσο και στο τρόπο διαχείρισης των γήινων αγαθών αποτελεί και μια μορφή εσωτερικού χαράγματος, που σε εποχές άκρατου καπιταλισμού, όποιος ξεφύγει απ΄αυτή τη στάση ζωής, δεν μπορεί να "παίζει" με τους όρους του συστήματος και μένει εκτός παιχνιδιού. Το αν αυτό ποάρει και μορφές εξωτερικές είναι καάτι επί πλέον και ορατό, όπως επιζητούσαν τους πρώτους αιώνες οι αυτοκράτορες από τους χριστιανούς την ορατή υποταγή ως "Κυρίους και Θεούς", που όμως οι πλείστοι δεν υποτάσσονταν και μαρτύρησαν. Το εσωτερικό όμως χάραγμα είναι αυτό που οδηγεί στο εξωτερικό, και εκεί οφείλουμε να δώσουμε την ουσιαστική προτεραιότητα].

Τα αγαθά τα πολύτιμα της Εκκλησίας είναι τα θεία χαρίσματα, τα τίμια δώρα, αλλά και κάθε αντίδωρο. Εάν χάσουμε μέσω της νηπτικής, ασκητικής, αγαπητικής και πολλαπλά ευχαριστιακής μας ζωής αυτή τη δυνατότητα δεν μπορούμε να «αγοράσουμε» «έλαιον», όπως κατά τη γνωστή παραβολή οι πέντε μωρές παρθένες. Και όταν δεν «αγοράσουμε», δεν μπορούμε ούτε να «πουλήσουμε», διότι «ουκ αν λάβοις παρά του μη έχοντος»:

«…Η αγορά είναι η ζωή μας. Η πόρτα του νυφικού θαλάμου που έκλεισε και εμπόδισε τον δρόμο προς το Νυμφίο είναι ο θάνατος του ανθρώπου. Οι φρόνιμες και οι μωρές παρθένες είναι οι ψυχές των χριστιανών. Το λάδι δεν είναι τα καλά έργα αλλά η χάρη του Παναγίου Πνεύματος του Θεού, που κερδίζεται με αυτά τα καλά έργα και μεταφέρει τις ψυχές από μια κατάσταση σε μια άλλη – δηλ. από την φθορά στην αφθαρσία, από τον ψυχικό θάνατο στην πνευματική ζωή, από το σκότος στο φώς, από τον σταύλο της ύπαρξής μας (όπου τα πάθη είναι δεμένα σαν άλογα κτήνη και άγρια θηρία) στον ναό του Θεού, μέσα στο λαμπρό νυμφώνα της αιώνιας ευφροσύνης του Ιησου Χριστού, του Κυρίου μας, του Δημιουργού και Λυτρωτή και αιώνιου Νυμφίου των ψυχών μας.» (Π. Μπότση Άγιος Σεραφείμ του Σαρώφ – Σελ 106- 108).

Χωρίς κανείς να αρνείται ότι η έλλειψη θείων δωρεών δεν ακολουθείται και από ποσοτική ή ποιοτική έλλειψη και γήινων απαραίτητων αγαθών (όπως για άλλη μια φορά αρχίζει να συμβαίνει και στη χώρα μας, αλλά και γενικότερα με αφορμή τη προϊούσα δομική παγκόσμια καπιταλιστική κρίση, αλλά και με εγχώριες διαστάσεις). Η μονομερής προβολή της όμως μόνο και κυρίως στα γήινα αγαθά από τους «μακρακίζοντες» και «προτεσταντίζοντες» δεν είναι παρά μια ακόμα έκφανση αυτής την ήδη έλλειψης «αγοράς» από τους ίδιους θείου φωτισμού και επομένως πουλούν «φύκια για μεταξωτές κορδέλες»…

Το τραγικό είναι ότι ξεχνούν τον πρώτο πειρασμό του Ιησού στην έρημο και φυσικά το πώς «απαντήθηκε»: «Ουκ επ’ άρτω μόνω ζήσεται άνθρωπος» (Ματθ. 4, 4).…. Είναι τραγικό αυτή την μονομέρεια να την διδάσκουν με απύθμενο «ζηλωτικό» θράσος πολλοί που ήδη έχουν καίρια διαστρεβλώσει αυτό που υποτίθεται υπερασπίζονται.

Αυτό βεβαίως δεν (αρμόζει) να μας καθησυχάζει για κάθε προσπάθεια τυραννίας είτε ως κοσμικών ανθρώπων που αναζητούμε το πέρασμα στο κόσμο της όντως ελευθερίας, είτε ως πιστών που δικαιούμαστε να αθληθούμε στον στίβο της όντως και σταυροειδούς Ζωής, χωρίς να μηδενίζουμε την αξία της επιβίωσης…

Στην εξουσιαστική κάρτα του …. ελεγχόμενου πολίτη οφείλουμε να δώσουμε μόνο την αξία που της .. αξίζει»: Τίποτα περισσότερο, τίποτα λιγότερο.

Aμέθυστος