ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ ΜΕ ΤΗΝ ΨΥΧΗ (22)

Συνέχεια από Δευτέρα 26 Δεκεμβρίου 2011

Η ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΑΝΤΑΣΙΑ όπως αναπτύχθηκε από τον C.G.Jung.

Της Barbara Hannah
Κεφάλαιο 7^ο (συνέχεια)

ANNA MARJULA : Η ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΕΠΊΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΦΑΝΤΑΣΙΑΣ ΣΕ ΜΙΑΝ ΕΙΔΙΚΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΝΕΥΡΩΣΗΣ

{S.O. S. Το κεφάλαιο πού ακολουθεί περιέχει ένα από τα πιο καλά κρυμμένα μυστικά της γυναικείας ψυχής και ταυτόχρονα και τη μεγαλύτερη ασθένειά της.}

Έπειτα από αυτήν τη δραματική σκηνή με τον animus, η ασθενής παρουσίασε μιαν αλλαγή προς το καλύτερο, ψυχική αλλαγή. Αυτή η καλυτέρευση συνοδεύτηκε από ένα αυξανόμενο ενδιαφέρον για τα θρησκευτικά σύμβολα, ένα ενδιαφέρον που ήταν ευνοϊκό για την κατάστασή της, επειδή την οδηγούσε μακριά από τα προβλήματα του εγώ και τις σωματικές δυσκολίες. Αισθανόταν λιγότερο δυστυχισμένη. Ένοιωθε επιπλέον ευγνωμοσύνη, γιατί εύρισκε μεγάλη υποστήριξη στην  καθαρά εκδηλωμένη συμπάθεια της αναλύτριας για τις προσπάθειές της.

Ένα από τα θρησκευτική σύμβολα που την ενδιέφεραν πολύ ήταν το σύμβολο της τετραδικότητας και η θέση του Σατανά μέσα σ’ αυτό. Είχε ζωγραφίσει παλιότερα σχέδια που παρίσταναν μια τετραδικότητα που περιείχε τον Σατανά. Αυτά τα σχέδια της ήταν μάλλον ακατανόητα εκείνην την εποχή. Ούτε η αναλύτρια εξήγησε το νόημά τους. Έγινε όμως αργότερα αυτό σαφές: Ήταν προαγγελίες. Τέτοιες προαγγελίες, είτε δεν γίνονται κατανοητές είτε ακόμη και παρανοούνται, και συχνά φαίνονται εντελώς άχρηστες, αλλά στην πραγματικότητα έχουν επίδραση επάνω στο πρόσωπο στο οποίο εμφανίζονται. Λειτουργούν σαν ένα είδος προωθητικής μηχανής, που σπρώχνει κάποιον προς τα εμπρός. Μ’ αυτήν την έννοια, είναι σημαντικές.

Η ιδέα τού να βλέπη κανείς τον Θεό σαν τετραδικότητα αντί για τριάδα δεν ήταν καθ’ εαυτή δύσκολη για την ασθενή. Είχε διαβάσει τη φιλοσοφία του Σπινόζα, και ο Σπινόζα εκφράζει την ιδέα ότι ο Θεός θα ήταν ατελής εάν κάθε είδους αξία – από τη χαμηλότερη ως την υψηλότερη – δεν ήταν παρούσα μέσα του. Αυτή η αντίληψη του Σπινόζα είχε πείσει την ασθενή από καιρό για το γεγονός ότι το κακό είναι ένα μέρος της θεότητας. Ο Σπινόζα προσθέτει ότι τα ανθρώπινα όντα ονομάζουν «καλό» αυτό που είναι καλό γι’  α υ τ ά, και  «κακό» αυτό που είναι κακό επίσης γι’  α υ τ ά, κι ότι αυτός συμφωνεί μ’ αυτήν την ανθρώπινη οπτική γωνία. Αλλά θα πρέπη, προσθέτει, να έχουμε υπ’ όψη μας την πιθανότητα, ότι οι ιδέες του Θεού για το καλό και το κακό μπορεί να μη συμπίπτουν με τις δικές μας αντιλήψεις. Είχε έτσι αποκαταστήσει ο Σπινόζα λίγο-πολύ στα μάτια της ασθενούς την ιδέα, ότι ο Θεός είναι άμεμπτος, επειδή το απώτερο σχέδιό του είναι ακατανόητο με τους ανθρώπινους όρους.

Ίσως ο Jung δεν είχε την πρόθεση να ονομάση τον Θεό άμεμπτο, τουλάχιστον με την έννοια του  τ έ λ ε ι ο υ. Αλλά στην ιδέα της αποκατάστασης της  ο λ ό τ η τ α ς  με το να δίνεται πάλι στον Σατανά η θέση που του ανήκει στον ουρανό, ο Jung και ο Σπινόζα μπορούν να συναντηθούν. ΄Η τουλάχιστον έτσι φαινόταν στην ασθενή, και δεν είχε μεγάλη δυσκολία σ’ αυτό το σημείο. Παρ’ όλα αυτά, η ασθενής προβληματιζόταν τώρα σχετικά μ’ αυτό το ζήτημα. Η αιτία της ανησυχίας της ήταν μια τεράστια διόγκωση εκ μέρους του animus, κι αυτήν τη διόγκωση δεν την είχε ακόμη συνειδητοποιήσει. Αισθανόταν εσωτερική σύγχυση και αμηχανία· γι αυτόν τον λόγο ρώτησε τη Μεγάλη Μητέρα για τον Σατανά και την τετραδικότητα. Η Μεγάλη Μητέρα απάντησε με μιαν ερμηνεία στο υποκειμενικό μόνο επίπεδο, με τον ακόλουθο τρόπο:

Τρίτη συζήτηση με τη Μεγάλη Μητέρα

Μεγάλη Μητέρα: Στην περίπτωσή σου ο animus έχει μπερδευτή με τον Σατανά. Αυτή είναι πάρα πολύ υψηλή θέση γι’ αυτόν. Ο animus είναι δικός σου, ενώ ο διάβολος είναι μέρος της θεότητας. Ο animus δεν μπορεί να μπη μέσα στην τετραδικότητα. Έχει πάθει μια τρομερή διόγκωση εάν το νομίζη αυτό.

Φαντασία

Ενώ άκουγε τη Μεγάλη Μητέρα να μιλάη, η ασθενής είδε ένα όραμα, ή αλλοιώς, μια παθητική φαντασία: Είδε έναν τεράστιο διάβολο με φτερούγες, που πετούσε προς τα επάνω, πηγαίνοντας να εκπληρώση το ουράνιο πεπρωμένο του μέσα στην τετραδικότητα. Και άκουσε έναν χορό από αγγέλους να τραγουδούν έναν ύμνο προς τον Σατανά, επειδή επρόκειτο να ξαναπάρη τη θέση του που είχε μείνει κενή από την πτώση του. Οι άγγελοι τον καλωσόρισαν στον ουρανό, και το δοξολογικό τους τραγούδι «χαίρε, χαίρε», υψωνόταν σε κύματα από αρμονικούς ήχους.

Ερμηνεία

Φαίνεται αξιοσημείωτο ότι η συγχώνευση ή σύγχυση του Σατανά και του animus διαλύεται τη στιγμή ακριβώς που η Μεγάλη Μητέρα αναφέρεται σ’ αυτό το θέμα. Αυτήν τη στιγμή ο Σατανάς ελευθερώνεται από τη φυλάκισή του σε μιαν ανθρώπινη ψυχή, και μπορεί να πετάξη ψηλά. Και ο animus της ασθενούς, στερημένος από τη δαιμονική του διόγκωση, αισθάνεται ταπεινωμένος και τρέπεται σε φυγή. Όλο αυτό είναι μια προαγγελία που συμβαίνει μέσα στην ψυχή της ασθενούς. Έγινε δυνατόν να αφομοιωθή πολύ αργότερα, και μόνο σταδιακά, αλλά στο μεταξύ επέδρασε επάνω στο εγώ της ασθενούς. Ήταν τώρα φανερό σ’ αυτήν, ότι δεν μπορούσε να συλλάβη τον animus της κοιτώντας ψηλά στα σύννεφα. Τώρα επιτέλους άρχισε πραγματικά να καταλαβαίνη ότι ένας μόνο τρόπος υπάρχει για να σπάση μια κατάσταση κατοχής από τον animus· δηλαδή να συνειδητοποιήση κανείς τη σκιά του, και να αφομοιώση αυτήν τη σκοτεινή μορφή ολοκληρωτικά. Ή, για να αναφέρουμε το σύμβολο που είχε χρησιμοποιήσει η καλόγρια στο όνειρο, έπρεπε η γυναίκα να περάση τις μαύρες χάντρες στην αλυσίδα της, και κάνοντας αυτό, να πλουτίση το ροζάριο με περισσότερες προσευχές. Βλέποντάς το αυτό πολύ καθαρά τώρα, μίλησε στη Μεγάλη Μητέρα ως εξής:

Τέταρτη συζήτηση με τη Μεγάλη Μητέρα

Ασθενής: Θέλω να κοιτάξω τις «αμαρτίες» μου. Φυσικά ξέρω ότι αμαρτίες δεν είναι μόνον οι κακές πράξεις, αλλά επίσης η παραμέληση καθηκόντων. Αισθάνομαι τον εαυτό μου ολοκληρωτικά ένοχο και βεβαρυμένο από κατωτερότητα μπροστά στους άνδρες, επειδή δεν τους έχω δώσει την άνεση ή την ευχαρίστηση που μπορούν να πάρουν από μια γυναίκα. Αλλά τώρα, εάν η μοίρα μου είναι να μείνω ανύπαντρη, εάν ο τύπος μου είναι αυτός της καλόγριας, της πνευματικής γυναίκας, και εάν πρέπη να έχω σαν στόχο μου να αναπτύξω αυτήν την πνευματική γυναίκα μέσα μου, τότε πώς γίνεται οι ελλείψεις και οι αποτυχίες μου σαν γυναίκας να είναι συγχρόνως και ενοχή μου και μοίρα μου;

Μεγάλη Μητέρα: Εάν είχες πραγματικά δεχθή την κατάσταση της αγαμίας σαν μοίρα σου, δεν θα είχες τόσο τρομερά βασανιστικά αισθήματα κατωτερότητας. Η προθυμία να ζήση κάποιος τη μοίρα του δεν τον κάνει να αισθάνεται κατωτερότητα· στην πραγματικότητα συμβαίνει το αντίθετο. Υπάρχει τεράστια διαφορά ανάμεσα στο να εκπληρώνη κανείς τη μοίρα του ενεργητικά και στο να είναι πρόθυμος να αποδεχθή τη μοίρα παθητικά. Εσύ δεν έχει κατορθώσει ακόμη αυτήν την ενεργητική εκπλήρωση. Αλλά το πρόβλημα είναι εξαιρετικά δύσκολο, επειδή, ακόμη και όταν έχης επιτύχει την ενεργητική εκπλήρωση, μπορεί να είναι πιθανό ένα μικρό ποσοστό ενοχής και κατωτερότητας να παραμείνη ανεξάλειπτο. Τα πράγματα έχουν ως εξής: μια γυναίκα ανύπαντρη και χωρίς παιδιά κάνει αμαρτία ενάντια στη φύση. Εάν είναι προορισμός της να αμαρτήση μ’ αυτόν τον τρόπο ενάντια στη φύση, τότε γίνεται μέσα της μια σύγκρουση ανάμεσα στη φύση και στη μοίρα. Η μοίρα έρχεται πρώτη. Συνεπώς, ένα μέρος της σύγκρουσης πρέπει η γυναίκα να το υποφέρη, επειδή αυτό το πρόβλημα δεν έχει λύση. Αλλά εσύ δεν έχεις φθάσει ακόμη σ’ αυτό το σημείο. Η αποδοχή από εσένα της μοίρας σου δεν είναι ακόμη εκπλήρωση, και ούτε είναι αρκετά ενεργητική.

Το περιεχόμενο αυτού του διαλόγου συζητήθηκε φυσικά με την αναλύτρια, που σχολίασε: «Αφού η μοίρα και η φύση σε θέλουν για διαφορετικό σκοπό, και αφού αυτή η σύγκρουση δεν μπορεί να βρη λύση, πρέπει να προσπαθήσης να την κοιτάξης από μιαν υψηλότερη οπτική γωνία, ακριβώς όπως θα μπορούσαμε να κοιτάξουμε προς τα κάτω από την κορυφή ενός βουνού, από όπου μπορούμε να δούμε και τις δύο πλευρές του».

Η ασθενής δεν βρισκόταν ακόμη σ’ αυτήν την κορυφή, και δεν μπορούσε ακόμη να κοιτάξη από ψηλότερα. Το είπε αυτό στη Μεγάλη Μητέρα.

Πέμπτη συζήτηση με την Μεγάλη Μητέρα

Ασθενής: Είναι δύσκολο να εμποδίσω τον animus να έρχεται στην επιφάνεια, επειδή είναι με την πλευρά της φύσης και αντίθετα στη μοίρα· το ίδιο γίνεται και με τη σκιά.

Μεγάλη Μητέρα: Το πρόβλημά σου είναι ένα γυναικείο πρόβλημα, και ο animus είναι κακός στις συμβουλές πάνω σ’ αυτά τα θέματα. Μην ακούς τις γνώμες του! Η σκιά είναι με την πλευρά της φύσης, φυσικά. Αλλά, πάνω απ’ όλα, εσύ είσαι αυτή που είναι με την πλευρά της φύσης. Εσύ είσαι αυτή που δεν μπορεί να θυσιάση τη σεξουαλικότητα σαν σκοπό της ζωής σου. Στην πραγματικότητα, δεν θέλεις καν τη σεξουαλικότητα για χάρη της ίδιας της σεξουαλικότητας, αλλά μόνο σαν μια βοήθεια, για να απαλλαγής από την ενοχλητική σου κατωτερότητα και από τη λαχτάρα σου να είσαι όπως οι άλλες γυναίκες.

Α.: Θα ήθελα να ξέρω τί είναι αυτό που θέλει από εμένα η μοίρα. Πάντα μου φαινόταν σαν κάτι ξένο και εχθρικό στη φύση μου, κάτι που ο Θεός το επιβάλλει σ’ εμένα απ’ έξω. Εάν μπορούσα να δω ότι η μοίρα, η μοίρα μου, ήταν πάντα μέσα μου, κι ότι ανήκει σ’ εμένα προσωπικά, θα μπορούσα ίσως τότε να την ζήσω συνειδητά, κι όχι μόνο να την αποδέχομαι παθητικά.

Μ.Μ.: Τη μοίρα σου την έφερες μέσα σου σαν σπέρμα. Έχει κανείς χρέος να ζήση για να αναπτύξη αυτό το σπέρμα. Ή αυτό αναπτύσσεται από μόνο του καθώς ζει κανείς. Αυτό το ξεδίπλωμα της μοίρας είναι ο σκοπός της ζωής. Όσο δεν έχεις συνείδησή της, η μοίρα φαίνεται να σου επιβάλλεται απ’ έξω. Προσπάθησε να αποκτήσης συνείδηση αυτής της διαδικασίας ανάπτυξης μέσα σου. Στον βαθμό που μπορείς να την συνειδητοποιήσης, σ’ αυτό το μέτρο ή βαθμό ενώνεσαι με τον Θεό. Ο Θεός είναι η μοίρα σου.

Α.: Υπάρχει διαφορά ανάμεσα στη Μοίρα με κεφαλαίο και στη δική μου μοίρα;

Μ.Μ.: Τόσο μικρή ή τόσο μεγάλη διαφορά όση υπάρχει ανάμεσα στον Θεό – και στον Θεό που βρίσκεται μέσα σου. Θα μπορούσες να το εκφράσης αυτό ως εξής: Όταν ζης ασυνείδητα, απλώς εκπληρώνεις τη μοίρα σου. Αυτό κάνουν τα ζώα. Αλλά όταν έχης συνείδηση της εκπλήρωσης της μοίρας σου σαν σκοπού της ζωής σου, τότε έχεις τη δυνατότητα να τη δης σαν Μοίρα με κεφαλαίο Μ. Στην ιδανική περίπτωση, παίρνεις τη μοίρα- με το μικρό μ- από τα χέρια του Θεού, με σκοπό να την ξεδιπλώσης και να τη δώσης πίσω σ’ Αυτόν σαν Μοίρα – με κεφαλαίο Μ. Κάνοντας αυτό, δημιουργείς τον Θεό, όσο ο Θεός δημιούργησε εσένα. Η ζωή του Χριστού είναι το κατ’ εξοχήν παράδειγμα γι’ αυτό.

Α.: Ο Χριστός δημιούργησε τον Θεό όταν συνειδητά διάλεξε να εκπληρώση τη Μοίρα του· δηλαδή, να πεθάνη στον σταυρό. Αγαπητή μου Μεγάλη Μητέρα μπορώ να καταλάβω τί εννοείς, αλλά δεν μπορώ να το νοιώσω μέσα μου σαν να ανεβαίνη από τα ίδια μου τα βάθη. Φοβάμαι τρομερά μήπως καταπιέζω τις ιδέες ή τα συναισθήματα που νοιώθω αυθόρμητα. Αυτά τα συναισθήματα είναι, πάνω απ’ όλα, οι ανάγκες μου σαν γυναίκα, που κραυγάζουν για την ικανοποίησή τους.

Μ.Μ.: Νομίζεις ότι ο Χριστός δεν είχε τίποτε να καταπιέση μέσα του όταν διάλεξε να βαδίση τον δρόμο του σταυρού; Μην καταπιέζεις τα πράγματα μέσα σου στον βαθμό που να τα κάνης ασυνείδητα, αλλά πες όχι σ’ αυτά όταν πρέπη να πης όχι.

Α.: Αυτό είναι ακόμη πιο δύσκολο.

Μ.Μ.: Φυσικά είναι. Εξ αιτίας του καθαρού Φροϋδισμού παραμέλησες μέσα σου την ζωή του πνεύματός σου. Αυτό είναι επίσης καταπίεση, και στην περίπτωσή σου είναι ακόμη πιο καταστρεπτικό από τη σεξουαλική καταπίεση, επειδή η πνευματική ζωή θα πρέπη να έχη μεγαλύτερη αξία για εσένα και να είναι για τη φύση σου κάτι περισσότερο απ’ την ονομαζόμενη φυσική ζωή. Η δική σου φύση δεν ζητάει μόνο βιολογική εκπλήρωση· η «καλόγρια» μέσα σου λαχταράει τον Θεό. Προσπάθησε να τη δης και να της δώσης μιαν ευκαιρία.

Α.: Είναι παράξενο που δεν έχω αισθανθή ποτέ ενοχή για το χάσιμο μιας πνευματικής ζωής.

Μ.Μ.: Τότε κάνε το τώρα. Να αισθανθής ένοχη απέναντι στην «καλόγρια» μέσα σου, απέναντι σε εμένα, αν θέλης να το πούμε έτσι, ή απέναντι στον Θεό. Αλλά μην αισθάνεσαι ένοχη απέναντι στα αρσενικά ανθρώπινα όντα, ούτε κατώτερη απέναντι στις παντρεμένες γυναίκες.

Α.: Κι αν δεν μπορώ να απαλλαγώ από αυτά τα αισθήματα;

Μ.Μ.: Υπόφερέ τα αν χρειάζεται, αλλά πες στον εαυτό σου ότι είναι ιδέες του animus!

Δεδομένου ότι ο animus έμεινε σιωπηλός σχετικά με τις τελευταίες σπουδαίες αποκαλύψεις, η ασθενής ήταν για πρώτη φορά ανενόχλητη όταν διαλογιζόταν επάνω σ’ αυτές. Πρόσεξε ότι αυτές οι αποκαλύψεις, που αφορούσαν την εκπλήρωση της μοίρας της, της δόθηκαν αμέσως μόλις θέλησε να «κοιτάξη τις αμαρτίες της» (όπως εξέφρασε στον εαυτό της την προθυμία της να αφομοίωση τις σκιώδεις περιοχές). Και το κράτησε αυτό στο μυαλό της για το μέλλον.

Ακολουθεί η απάντησή της στη Μεγάλη Μητέρα, αφού σκέφθηκε καλά τα προηγούμενα:

Έκτη συζήτηση με τη Μεγάλη Μητέρα

Ασθενής: Επειδή θέλω να αναπτύξω την πνευματική γυναίκα μέσα μου, και επειδή μου είπες ότι τίποτε δεν μπορεί να πέση ολοκληρωτικά έξω από την ψυχή, προσπάθησα να βρω ένα πνευματικό ισοδύναμο για τα μέρη της ψυχής μου που μπορώ να υποθέσω ότι είναι χαμένα. Πρέπει να καταλάβω μια δεκτική θηλυκή στάση απέναντι στον Θεό, ή απέναντι στη μοίρα, σαν ένα πνευματικό ισοδύναμο για τη γυναικεία δεκτικότητα που εκφράζεται στην πράξη του έρωτα; Και θα μπορούσε η πνευματική μητρότητα να βρη έκφραση στην ελπίδα μου να εκπληρώσω τη μοίρα μου, για να την προσφέρω στα χέρια του Θεού σαν κάτι που γεννήθηκε από εμένα, αφού τράφηκε μέσα στην ψυχή μου; Είχα μιαν έμπνευση σχετικά με το πώς θα μπορούσα να δω την πνευματική ζωή γενικά. Είδα αυτό που σ’ αυτόν τον κόσμο ονομάζουμε αληθινή ζωή σαν ένα σύμβολο για την Αληθινή Ζωή – με κεφαλαία – που αυτή η τελευταία είναι η ζωή του Θεού μέσα μας, ή αυτό το κομμάτι του Θεού που ζη μέσα μας την ζωή μας. ‘Όταν το βλέπω έτσι, τότε φαίνεται ασήμαντο το αν χαίρομαι ή υποφέρω στην επίγεια ζωή μου, που στην υψηλότερη πραγματικότητά της είναι αυτό που μπορώ να ζήσω από την ζωή του Θεού.

Αυτήν τη φορά η Μεγάλη Μητέρα δεν απάντησε, αλλά μερικούς μήνες αργότερα αυτή και η ασθενής κοίταξαν πάλι το ζήτημα. Τώρα το πρόβλημα διατυπώθηκε ως εξής:

Έβδομη συζήτηση με τη Μεγάλη Μητέρα

Ασθενής: Πώς μπορούν να ενωθούν τα αντίθετα μέσα στην ψυχή;

Μεγάλη Μητέρα: Ο Θεός μπορεί να ενώση τα αντίθετα· εσύ δεν μπορείς. Στην περίπτωσή σου, η καλόγρια και η μητέρα (η μοίρα και η φύση) δεν μπόρεσαν να ενωθούν. Η μοίρα θριάμβευσε και η μητέρα μέσα σου θυσιάστηκε. Όταν τη θυσίασες αμάρτησες ενάντια στην προσωπική σου φύση, αλλά εκπλήρωσες αυτό που ονομάζεται ανθρώπινη φύση. Είναι ένα μοναδικό και ουσιαστικό καθήκον του ανθρωπίνου πλάσματος να υποφέρη την ένταση των αντιθέτων που δεν μπορούν να ενωθούν. Το δικό σου λάθος ήταν το ότι δεν αισθάνθηκες υπεύθυνη και ένοχη και μετανοιωμένη σε σχέση με την προσωπική σου φύση. Έγινες νευρωτική αντί γι’ αυτό. Ας εξετάσουμε αυτό το παράδοξο. Δεν μπορούσες να παραβλέψης τη μοίρα σου και την εντολή της να θυσιάσης τη μητέρα μέσα σου. Εντούτοις, πρέπει να αισθανθής υπεύθυνη και ένοχη και γεμάτη από τύψεις απέναντι στην προσωπική σου φύση – ή αλλοιώς γίνεσαι νευρωτική. Εδώ ερχόμαστε σ’ αυτό που λέγεται, ότι ο άνθρωπος είναι αμαρτωλός από τη φύση του. Βλέπεις; Ο άνθρωπος είναι αναγκασμένος να αμαρτάνη, επειδή δεν μπορεί να ενώση τα αντίθετα που είναι ασυμβίβαστα. Αμαρτάνει απέναντι στη μια ή στην άλλη πλευρά. Κι αυτή είναι η εκπλήρωση από μέρους του της ανθρώπινης μοίρας.

Αυτές οι τελευταίες συζητήσεις ήταν, όπως μπορούμε να υποθέσουμε, επάνω από το επίπεδο των παρεμβάσεων του animus. Και είναι αξιοσημείωτο ότι παρέμεινε σιωπηλός.

Η αντιμετώπιση προβλημάτων αυτού του είδους είχε, φυσικά, μια εκπαιδευτική επίδραση όχι μόνον επάνω στον animus, αλλά επίσης επάνω στο συνειδητό εγώ της ασθενούς. Πρώτα απ’ όλα τη βοήθησαν να απαλλαγή από την υπερβολική σημασία που η σεξουαλικότητα ( και η έλλειψή της) είχαν πάρει στη σκέψη της, σαν αποτέλεσμα της Φροϋδικής ανάλυσης. Όσο έβλεπε τη σεξουαλική εκπλήρωση σαν τον μόνο πιθανό στόχο της επίγειας ζωής της, δεν μπορούσε να αναπτύξη την πνευματικότητα. Τώρα τα πράγματα άρχισαν να φαίνονται λίγο διαφορετικά από ό,τι φαίνονταν παλαιότερα, και σταδιακά μπόρεσε να βρη ένα καινούργιο νόημα στην περασμένη ζωή της, και επίσης στο μέλλον. Ήταν μεγάλη βοήθεια γι’ αυτήν το να κερδίση έστω και μιαν αμυδρή ενόραση στο συμβολικό ίσως νόημα της ζωής. Και αντίστροφα, αυτή η ενόραση τη βοήθησε να ερμηνεύση συμβολικά το περιεχόμενο ονείρων και οραμάτων, και μ’ αυτόν τον τρόπο να αναπτύξη μιαν ευρύτερη επαφή κατανόησης με την εσωτερική της ζωή. Η πόρτα για την συνέχιση της πορείας ανάπτυξής της είχε ανοίξει, και η πρόοδος στον τομέα συνειδητοποίησης σήμαινε επίσης βήματα προς τα εμπρός στη θεραπεία της.

(συνεχίζεται)

Aμέθυστος