Ανάλυση
Ξεκινώντας από τις Η.Π.Α., με τις τιμές του πετρελαίου να έχουν καταρρεύσει και με τον αποθηκευτικό χώρο τους να είναι σχεδόν γεμάτος, η μοναδική επιλογή που έχουν οι παραγωγοί ενέργειας είναι να σταματήσουν τις εξορύξεις – οπότε θα πάψουν πια να έχουν έσοδα, με τελικό αποτέλεσμα τη χρεοκοπία των παραγωγών που έχουν μεγάλα δάνεια, όπως είναι οι περισσότεροι. Σε κάθε περίπτωση, όσο διαρκεί η πανδημία, τόσο λιγότερο το μέλλον θα μοιάζει με το παρελθόν – ενώ θα υποφέρουν οι χώρες που εξαρτώνται κυρίως από τον τουρισμό, από την εξαγωγή πρώτων υλών και από τη ναυτιλία/μεταφορές αργότερα. Ειδικά για τη ναυτιλία, όταν σταματήσουν να χρησιμοποιούνται τα δεξαμενόπλοια ως αποθήκες πετρελαίου – ενώ στα πλοία ξηρού φορτίου (Container) υπάρχει ήδη μεγάλο πρόβλημα.
Η ενέργεια τώρα αποτελεί το σημαντικότερο συντελεστή της οικονομίας στη βιομηχανική μας εποχή, ενώ το πετρέλαιο αποτελεί το βασικότερο μέρος της – οπότε είναι ο καθοριστικός παράγοντας της οικονομίας. Με δεδομένο δε το ότι, η κατανάλωση πετρελαίου στις Η.Π.Α. είναι στα επίπεδα του 1971, όταν η παραγωγή ήταν 22% χαμηλότερη από σήμερα, καταλαβαίνει κανείς τα αποτελέσματα για την οικονομία – επίσης πως τόσο η τιμή, όσο και η παραγωγή πετρελαίου είναι αδύνατον να ανακτήσουν τα προηγούμενα επίπεδα.
Μία επόμενη συνέπεια θα είναι η υποχώρηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) και των προσπαθειών μετριασμού της κλιματικής αλλαγής – αφού δεν θα είναι πια βιώσιμες οικονομικά. Επομένως το «πράσινο πρόγραμμα» της ΕΕ, με το οποίο είχε στόχο να αναπτυχθεί, θα αποτελέσει σύντομα παρελθόν – ενώ εκείνες οι χώρες που στηρίζουν τις προοπτικές της οικονομίας τους στο συγκεκριμένο πρόγραμμα, όπως η Ελλάδα που δεν έχει καταλάβει ακόμη τι θα συμβεί σχεδιάζοντας ανόητα την έξοδο από το λιγνίτη, θα οδηγηθούν σε τρομακτικά αδιέξοδα.
Περαιτέρω, η ζήτηση πετρελαίου υπολογίζεται πως το 2020 θα είναι χαμηλότερη κατά 20 εκ. βαρέλια ημερησίως – ενώ υπάρχουν σοβαρές αμφιβολίες για την ανάκαμψη της ζήτησης στο τρίτο τρίμηνο του έτους, παρά το «ξεκλείδωμα» των οικονομιών στο δεύτερο. Η αιτία είναι η παγκόσμια ύφεση που εκτιμάται στις περισσότερες χώρες πάνω από το 10% του ΑΕΠ τους – με την ανεργία να αυξάνεται και με τους καταναλωτές να έχουν λιγότερα χρήματα στη διάθεση τους, λόγω της καραντίνας. Επί πλέον, η επανεκκίνηση των οικονομιών θα είναι αργή, όπως στο παράδειγμα ενός κόκκινου φαναριού, μπροστά από 30 αυτοκίνητα – όπου όταν ανάψει πράσινο, θα περάσουν με τη σειρά, ενώ κάποια δεν θα τα καταφέρουν καθόλου, αφού θα ανάψει ξανά το κόκκινο.
Από την άλλη πλευρά, το παγκόσμιο σύστημα εξαγωγής, μεταφοράς και διανομής φυσικών πόρων βασίζεται στο ντίζελ – οπότε όταν θα κλείνουν τα διυλιστήρια εξαιτίας της ύφεσης και θα παράγεται λιγότερο ντίζελ, θα μειωθούν τα επίπεδα εξόρυξης πρώτων υλών και παραγωγής αγαθών. Ειδικά όσον αφορά τις ΑΠΕ, η κατασκευή ηλιακών συλλεκτών, ανεμογεννητριών και ηλεκτρικών αυτοκινήτων εξαρτάται απόλυτα από το ντίζελ, σε ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού – από την εξόρυξη έως τη διανομή τελικών προϊόντων. Ως εκ τούτου οι προοπτικές τους δεν είναι καθόλου ευοίωνες.
Ειδικότερα, σύμφωνα με μελέτες, σε κάθε βαρέλι πετρελαίου αντιστοιχούν 4,5 έτη ανθρώπινης εργασίας (πηγή) – ενώ καμία άλλη πηγή ενέργειας δεν πλησιάζει καν σε αυτό το επίπεδο ενεργειακής πυκνότητας. Όποιος πιστεύει λοιπόν πως ο πλανήτης θα λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο, διαθέτοντας πηγές χαμηλότερης ενεργειακής πυκνότητας, όπως ο αέρας ή ο ήλιος, κάνει μεγάλο λάθος – αφού είναι αδύνατον να χωρέσουν 4,5 έτη ανθρώπινης εργασίας από τον ήλιο ή από τον άνεμο στο χώρο των 5,6 κυβικών ποδιών του ενός βαρελιού πετρελαίου.
Κατανάλωση πετρελαίου και εξέλιξη ΑΕΠ
Συνεχίζοντας, στις Η.Π.Α. η κατανάλωση πετρελαίου μειώθηκε κατά 30% – οπότε προβλέπεται πως θα μειωθεί αντίστοιχα (20-25%) ο ρυθμός ανάπτυξης, επειδή είναι σχετικά ανάλογος με την κατανάλωση του πετρελαίου σχεδόν σε όλες τις χώρες (γράφημα).
Προβλέψεις εξέλιξης αμερικανικού ΑΕΠ
Την ίδια στιγμή δεκαεπτά οικονομικοί αναλυτές εκτιμούν πως η πτώση του αμερικανικού ΑΕΠ θα είναι μεγαλύτερη – κατά μέσον όρο 30-35% (γράφημα, πηγή). Είτε όμως μειωθεί κατά 20%, είτε κατά 35%, οποιαδήποτε πτώση σε αυτό το φάσμα θα είναι απολύτως καταστροφική – επειδή θα συνοδευόταν από διαδοχικές χρεοκοπίες τραπεζών, επιχειρήσεων και νοικοκυριών, οι οποίες θα προκαλούσαν την κατάρρευση του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Ήδη το 25% των αμερικανών δεν πλήρωσαν τα νοίκια τους τον Απρίλιο και το 23% τα ενυπόθηκα δάνεια τους (πηγή) – σημειώνοντας πως η κρίση του 2008 προκλήθηκε από την αδυναμία πληρωμής του 28% των ενυπόθηκων δανείων (πηγή). Εν προκειμένω, όσο και να βοηθήσει η Fed αυξάνοντας την ποσότητα χρήματος ενώ δεν έχει προλάβει να τη μειώσει μετά το 2008 και διατηρώντας μηδενικά τα επιτόκια, δεν πρόκειται να τα καταφέρει – ούτε οι άλλες κεντρικές τράπεζες.
Προβλέπονται πάντως μαζικές εθνικοποιήσεις στις Η.Π.Α., ειδικά όσον αφορά μεγάλα τμήματα της βιομηχανίας πετρελαίου – η οποία είναι αδύνατον να επιβιώσει με αυτές τις τιμές, αφού το κόστος της είναι γύρω στα 50 $ το βαρέλι. Κάτι ανάλογο θα συμβεί με τις αεροπορικές εταιρείες και με τις τράπεζες, ειδικά εάν καταρρεύσει η αγορά παραγώγων (ανάλυση) – οπότε τουλάχιστον τα ελλείμματα και τα χρέη της υπερδύναμης θα εκτοξευθούν στα ύψη.
Η Κίνα
Περαιτέρω, οι αναπτυσσόμενες οικονομίες θα επηρεαστούν από την πανδημία περισσότερο από τις ανεπτυγμένες – με αποτέλεσμα να κλιμακωθεί η μαζική μετανάστευση, σε βαθμό πολύ μεγαλύτερο από τα τελευταία έξι χρόνια, ιδίως από τις χώρες της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής. Για την Ελλάδα που είναι η κύρια πύλη εισόδου, ενώ υποχρεώνεται από τη Γερμανία να συντηρεί τους παράνομους μετανάστες για να μην εισρεύσουν στην ίδια, το πρόβλημα θα διογκωθεί επικίνδυνα – ενώ η κυβέρνηση δεν φαίνεται να το καταλαβαίνει.
Ανεξάρτητα όμως από τη μαζική μετανάστευση που θα αφορά κυρίως την Ευρώπη, η Κίνα θα πληγεί σε μεγάλο βαθμό – ειδικά όσον αφορά τα δάνεια που παρείχε σε πολλές χώρες, για την κατασκευή έργων στα πλαίσια του δρόμου του μεταξιού. Κινδυνεύει δε το ίδιο το έργο, εάν τελικά η Ευρώπη ή/και οι άλλες χώρες κλείσουν τα σύνορα τους – ή/και ενοχοποιήσουν την Κίνα για την Πανδημία, όπως πρόσφατα η Γερμανία που απαιτεί έμμεσα 149 δις € (άρθρο).
Εν προκειμένω, σύμφωνα με τους FT (πηγή), πολλά κράτη εκλιπαρούν την Κίνα για την ελάφρυνση των χρεών τους απέναντι της, λόγω της πανδημίας – υπενθυμίζοντας πως οι κινεζικές τράπεζες έχουν δανείσει περίπου 461 δις $ για την κατασκευή των έργων του δρόμου του μεταξιού. Στο εγχείρημα συμμετέχουν πάνω από 138 χώρες, πολλές από τις οποίες έχουν τις χαμηλότερες πιστοληπτικές αξιολογήσεις στον πλανήτη (γράφημα) – ενώ οι προοπτικές της συνέχισης του έργου είναι πλέον θολές.
Αρκετά αφρικανικά κράτη έχουν υποβάλλει ήδη αίτημα ελάφρυνσης, για συνολικά δάνεια ύψους 143 δις $ που έλαβαν έως το 2017 – ενώ σε ορισμένες φτωχές χώρες η Κίνα συμφώνησε να παγώσει τις αποπληρωμές χρέους έως τα τέλη του 2020, με βάση μία ανάλογη πρωτοβουλία των G20.
Ένα επόμενο πρόβλημα της χώρας είναι ο ίδιος ο ιός – αφού ανακαλύφθηκε πως στην περιοχή που πρωτοεμφανίσθηκε υπάρχουν «χρόνια ασθενείς» που μεταφέρουν την επιδημία και είναι θετικοί, παρά το ότι έχουν αναρρώσει (πηγή). Δεν είναι βέβαια πολλοί, αλλά το γεγονός αυτό θα επιδεινώσει την απομόνωση της από τις άλλες χώρες – με αρνητικά αποτελέσματα για την οικονομία της. Φυσικά δεν αποκλείεται να διαπιστωθούν ανάλογες περιπτώσεις σε άλλα κράτη – τα οποία ήδη απαγορεύουν τα ταξίδια των Πολιτών τους, εκτός εάν έχουν μία ειδική κάρτα ανοσίας που τα επιτρέπει, όπως η Γερμανία (πηγή).
Το τρίτο και μεγαλύτερο κινεζικό πρόβλημα είναι οι αποζημιώσεις που ενδεχομένως θα της ζητηθούν από πολλά κράτη, όπως από τις Η.Π.Α. – όπου ο πρόεδρος Trump δήλωσε ότι, «μιλάει για πολύ περισσότερα χρήματα, από τα 160 δις $ που απαίτησε η Γερμανία μέσω των ΜΜΕ της» (πηγή). Ανέφερε επί πλέον πως θα εμποδίσει τα συνταξιοδοτικά ταμεία των Η.Π.Α. να επενδύουν στο κινεζικό χρηματιστήριο – κάτι που θα προκαλούσε μία μαζική εκροή κεφαλαίων από την Κίνα, με ανυπολόγιστες ζημίες για τη χώρα. Η πρώτη σημαντική συνέπεια ήταν η πτώση του κινεζικού νομίσματος (offshore yuan) – η οποία όμως δεν ήταν τόσο μεγάλη.
Η Ευρώπη
Συνεχίζοντας, οι προβλέψεις για ύφεση στην Ευρώπη, ο ρυθμός ανάπτυξης της οποίας μειώθηκε κατά -3,8% το πρώτο τρίμηνο σε σχέση με το αμέσως προηγούμενο (-5,3% της Γαλλίας, -4,7% της Ιταλίας) εκτιμάται από την ΕΚΤ από – 5% έως -12% για το 2020, με την Ιταλία να έχει υποτιμηθεί από την Fitch σε ένα βαθμό πριν τα σκουπίδια. Ο μεγάλος κίνδυνος εκτός από την ύφεση είναι ο αποπληθωρισμός, μεταξύ άλλων λόγω της πτώσης των τιμών του πετρελαίου – όπου η μεν ύφεση θα αυξάνει τα χρέη των κρατών ως προς το ΑΕΠ τους, καθώς επίσης σε απόλυτο μέγεθος λόγω των ελλειμμάτων των προϋπολογισμών, ενώ ο αποπληθωρισμός τα χρέη των ιδιωτών.
Εάν όλα αυτά συνοδευθούν με μειώσεις μισθών και συντάξεων, όπως επιβλήθηκαν στην Ελλάδα με τα μνημόνια, η κατάσταση θα γίνει εκρηκτική στην ΕΕ – αφού θα αυξηθούν η ανεργία και οι χρεοκοπίες, θα επιβαρυνθούν σε μεγάλο βαθμό οι τράπεζες από τα κόκκινα δάνεια που ήδη εκτοξεύονται στα ύψη στην Ισπανία, στην Ιταλία και στην Ελλάδα, θα μειωθούν τα δημόσια έσοδα κλπ. Εύλογα δε θα ακολουθήσουν μαζικές χρεοκοπίες, όσο και αν διατηρηθούν χαμηλά τα επιτόκια δανεισμού από την ΕΚΤ – αφού τα πραγματικά επιτόκια θα αυξηθούν για τα κράτη λόγω της ύφεσης και για τον ιδιωτικό τομέα λόγω του αποπληθωρισμού (πραγματικό επιτόκιο = ονομαστικό + αποπληθωρισμός).
Επειδή τώρα το επίκεντρο της Ευρώπης όσον αφορά την οικονομία είναι η Γερμανία, ενώ η πολιτική λιτότητας της είναι δεδομένη, η απότομη άνοδος της ανεργίας και η μεγάλη αύξηση της βραχυπρόθεσμης εργασίας έχουν οδηγήσει ήδη στις πρώτες απαιτήσεις παραίτησης των εργαζομένων από τις αυξήσεις των μισθών – με τον πρόεδρο των εργαζομένων του μεγαλύτερου συνδικάτου της χώρας, της IG METALL, να δηλώνει πως προηγείται τώρα η εξασφάλιση των θέσεων εργασίας (πηγή).
Εν τούτοις, η αποδοχή της μη αύξησης των μισθών που θα μειώσει τα εισοδήματα υπό τις σημερινές συνθήκες, δεν δημιουργεί θέσεις εργασίας, αλλά απώλειες θέσεων εργασίας – επειδή περιορίζει τη ζήτηση και οδηγεί στο καθοδικό σπιράλ του θανάτου (πηγή), όπως συνέβη στην Ελλάδα μετά το 2010. Οι μαζικά αποσταθεροποιητικές συνέπειες μίας «ελεύθερης αγοράς εργασίας» (=μη ρυθμισμένης από το κράτος), όπως αυτή που επιβάλλει σταδιακά η Γερμανία στην Ευρώπη, διαπιστώνονται ξεκάθαρα στις Η.Π.Α. – στις οποίες ο αριθμός των ατόμων που έχουν εγγραφεί ως άνεργοι, αυξήθηκε πάνω από 30 εκατομμύρια! Προβλέπεται δε για τον Ιούνιο ποσοστό ανεργίας της τάξης του 20% – όπως κατά τη Μεγάλη Ύφεση του 1930 (πηγή).
Σύμφωνα με το αμερικανικό υπουργείο εμπορίου, οι μισθοί μειώθηκαν πάνω από 3% το Μάρτιο, όταν το ονομαστικό ΑΕΠ κατά -4,8% το πρώτο τρίμηνο (πηγή) – με αποτέλεσμα οι καταναλωτικές δαπάνες των νοικοκυριών να μειωθούν κατά 7,5%. Τεκμηριώνεται λοιπόν πως όσο πιο ευέλικτη είναι η αγορά εργασίας, τόσο πιο ασταθής είναι η οικονομία – ενώ τόσο μεγαλύτερος ο ρόλος του κράτους στη σταθεροποίηση μίας προβληματικής οικονομίας. Πιστεύει κανείς αλήθεια πως η ελληνική κυβέρνηση είναι σε θέση να χειριστεί σωστά την οικονομία μας, με τα μέτρα που παίρνει;
Εάν τώρα η Γερμανία επιμείνει στην ίδια πολιτική της αυξημένης ανταγωνιστικότητας, μέσω του μισθολογικού dumping (=διατήρηση των μισθών κάτω από την παραγωγικότητα των εργαζομένων που ήδη βάλλεται από την κρίση), θα οδηγήσει την Ευρώπη στην όξυνση του εμπορικού πολέμου με τις Η.Π.Α. και στην ανατίμηση του ευρώ – καταστρέφοντας ολόκληρη την ευρωπαϊκή περιφέρεια, μαζί με τη Γαλλία.
Έτσι θα οδηγηθούμε ακραίες συνθήκες, μεταξύ των Η.Π.Α., της ΕΕ και της Κίνας – όλοι εναντίον όλων δηλαδή, με τη Ρωσία αποδυναμωμένη λόγω της πτώσης των τιμών του πετρελαίου και των υπολοίπων πρώτων υλών, με τις χώρες-εξαγωγείς πρώτων υλών σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης (Καναδάς, Μεξικό, Αυστραλία κλπ.), καθώς επίσης με τις αναπτυσσόμενες οικονομίες (Τουρκία, Βραζιλία, Αργεντινή κλπ.) να ευρίσκονται ήδη στα πρόθυρα της χρεοκοπίας. Είναι δυνατόν υπό αυτές τις συνθήκες να διατηρηθεί η ειρήνη στον πλανήτη; Κατά την άποψη μας, πολύ δύσκολα.
Φαίνεται πάντως πως οι χώρες του ευρωπαϊκού νότου, με πρώτη την Ιταλία που δεν έχει άλλη επιλογή, ενώ στηρίζεται από τη Γαλλία και από την ΕΚΤ, να έχουν αποφασίσει σιωπηρά μία έμμεση κατά μέτωπο οικονομική σύγκρουση με τη Γερμανία – αυξάνοντας αλόγιστα τα ελλείμματα και τα χρέη τους, τα οποία δεν θα μπορέσουν ποτέ να αποπληρώσουν, ενώ πολύ σύντομα ούτε καν να εξυπηρετούν, χωρίς τη στήριξη τους από ευρωομόλογα απεριορίστου χρονικής διάρκειας (πηγή).
Με απλά λόγια, προσπαθούν να εκβιάσουν τη Γερμανία να αποδεχθεί τη συγκεκριμένη δημοσιονομική και νομισματική πολιτική, εάν δεν θέλει να χάσει τα χρήματα που έχει δανείσει στις άλλες χώρες – είτε μέσω της ΕΚΤ (Target 2), είτε άμεσα, με την αγορά ομολόγων τους, με τις άμεσες επενδύσεις της κλπ. Επομένως, είτε θα αναγκασθεί να την αποδεχθεί η Γερμανία, είτε θα εγκαταλείψει τουλάχιστον την Ευρωζώνη, εάν όχι την ΕΕ – όπως το πρότεινε έμμεσα ο πρόεδρος Macron (ανάλυση). Εάν το επιχειρήσει όμως, πού θα πουλήσει αλήθεια τα προϊόντα της, με την Κίνα στον αστερισμό της Κορώνα και με τις Η.Π.Α. απόλυτα εχθρικές;
Επίλογος
Κλείνοντας με την Ελλάδα, έτσι όπως διαχειρίζεται η κυβέρνηση την οικονομία μας, με τον πρωθυπουργό στο ρόλο του «Πατέρα του Έθνους», ο οποίος προστατεύει τα ανήλικα παιδιά του φροντίζοντας για την υγεία και για το χαρτζιλίκι τους, χωρίς να χρειάζεται να δουλεύουν και να παράγουν, η ύφεση θα υπερβεί κατά πολύ το 10% του ΑΕΠ ή τα 18 δις € – ενώ το δημοσιονομικό έλλειμμα θα είναι μεγαλύτερο από το 8% του ΑΕΠ ή από τα 15 δις €. Αυτό σημαίνει πως το ΑΕΠ μας στην καλύτερη των περιπτώσεων θα καταρρεύσει στα 170 δις €, ενώ το καθαρό χρέος (=μείον το μαξιλάρι των περίπου 36 δις €, άρα από τα 356 δις € στα 320 δις €), θα αυξηθεί τουλάχιστον στα 335 δις € ή στο 200% περίπου.
Προφανώς κάτω από αυτές τις συνθήκες οι εταιρείες αξιολόγησης θα βαθμολογούσαν ξανά την Ελλάδα ως «σκουπίδι» (junk) – οπότε δεν θα χρηματοδοτούταν από κανέναν, εκτός από τον ESM έναντι μνημονίων. Δηλαδή με την απαίτηση μειώσεων μισθών και συντάξεων, καθώς επίσης με όλα όσα γνωρίζουν οι Έλληνες έχοντας τα βιώσει μετά το 2010 – όπου ένα έτος πριν ο Γ. Παπανδρέου τους είχε διαβεβαιώσει για να τον ψηφίσουν πως «λεφτά υπάρχουν», όπως ακριβώς ο κ. Μητσοτάκης σήμερα.
Με δεδομένο όμως το ότι, η παγκόσμια κρίση του 2020 είναι κατά πολύ χειρότερη από αυτήν του 2008, ενώ συνοδεύεται από μία πανδημία που κανένας δεν γνωρίζει πότε θα τελειώσει, οι συνέπειες θα ήταν μακράν χειρότερες από τα υπόλοιπα μνημόνια – ελπίζοντας να το αποφύγουμε με την αλλαγή της πολιτικής από την κυβέρνηση, εάν καταλάβει πως μας οδηγεί απ’ ευθείας στο γκρεμό, όπως έκανε το ίδιο κόμμα το 2009 (ανάλυση) και το 2012 (ανάλυση).
Τα παιδιά του «πατέρα του Έθνους», εμείς οι Έλληνες δηλαδή, δεν καταλαβαίνουμε πως ο «πατέρας» φροντίζει για την υγεία μας και για το χαρτζιλίκι μας χωρίς να δουλεύουμε και να παράγουμε, με δανεικά – τα οποία θα μας κοστίσουν πανάκριβα για να τα επιστρέψουμε, θυμίζοντας πως πληρώσαμε τα δανεικά των μνημονίων της τάξης των 250 δις € πάνω από 1 τρις €, επειδή τότε το κόμμα που κυβερνάει σήμερα μας υποχρέωσε να διασώσουμε τις γερμανικές και γαλλικές τράπεζες ξεπουλώντας τα πάντα, μαζί με τα σπίτια μας. Ευχόμαστε λοιπόν να μην επαναληφθεί η ιστορία, ως ανείπωτη τραγωδία αυτή τη φορά – αλλά θεωρούμε υποχρέωση μας να προειδοποιήσουμε τους Έλληνες, σχετικά με τους κινδύνους που ελλοχεύουν.
Καλή Πρωτομαγιά σε όλους!
Οι λύσεις μας στα άρθρα:
Οι προβλέψεις της κυβέρνησης στην Ευρώπη
Οι προβλέψεις περιλαμβάνονται στο Πρόγραμμα Μεταρρυθμίσεων, το οποίο υπέβαλε το υπουργείο Οικονομικών στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Και όμως χθες στη Βουλή, ο κ. Μητσοτάκης αρνήθηκε να κάνει την παραμικρή πρόβλεψη, μήπως και εκτεθεί, όταν επανειλημμένα προκλήθηκε από την αντιπολίτευση. Σύμφωνα με το υπουργείο, η οικονομία υφίσταται ένα τριπλό σοκ, το οποίο έχει ως εξής:
(α) Ένα προσωρινό, αλλά πολύ ισχυρό, σοκ προσφοράς. Το lockdown μειώνει την παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών και, κατ’ επέκταση, τα εισοδήματα των παραγωγών και του εργατικού δυναμικού.
(β) Ένα πολύ ισχυρό σοκ ζήτησης, καθώς, εκτός από τα εισοδήματα, το lockdown έχει μειώσει τις δυνατότητες κατανάλωσης. Ακόμα και εάν οι καταναλωτές διατηρούν κάποια αγοραστική δύναμη και επιθυμούν να καταναλώσουν, το lockdown μειώνει τις ευκαιρίες να το πράξουν.
(γ) Ένα ισχυρό σοκ αβεβαιότητας, διότι δεν είναι γνωστές ούτε η διάρκεια, ούτε η ένταση του φαινομένου. Αυτό το σοκ ενισχύει το σοκ ζήτησης, καθώς οδηγεί σε αναβολή καταναλωτικών και επενδυτικών δαπανών.
Ειδικότερα, οι προβλέψεις αναφέρουν:
1.Ύφεση: Στο 4,7% εφέτος, με τον οικονομικό αντίκτυπο να μην μπορεί να εκτιμηθεί με ακρίβεια και αυτός θα καθοριστεί από την έκταση της εξάπλωσης του κορoνοϊού και τη διάρκειά της, και θα είναι εν μέρει εξαρτώμενος από την αποτελεσματικότητα των μέτρων περιορισμού. Έως τώρα, το βασικό μακροοικονομικό σενάριο, λαμβάνοντας υπόψη την επίδραση των μέτρων που έχουν ληφθεί κατά της πανδημίας, υποθέτει ότι η υγειονομική κρίση σταδιακά θα εξομαλυνθεί στο πρώτο μισό του 2020 και η μεγαλύτερη οικονομική επίπτωση θα είναι ορατή στο β’ τρίμηνο του έτους.
Σύμφωνα με αυτό το σενάριο, το πραγματικό ΑΕΠ εκτιμάται ότι θα μειωθεί κατά 4,7% σε ετήσια βάση, λόγω της συρρίκνωσης του εμπορίου (ιδίως των υπηρεσιών), της απότομης πτώσης της οικονομικής δραστηριότητας και της συμπίεσης της καταναλωτικής ζήτησης. Η ελληνική οικονομία αναμένεται να επηρεαστεί κυρίως από ένα έντονο αρνητικό σοκ στην πλευρά της ζήτησης και, σε μικρότερο βαθμό, στην πλευρά της προσφοράς, λόγω των περιοριστικών μέτρων και της διακοπής των αλυσίδων παραγωγής. Για το 2021 εκτιμάται ότι θα υπάρξει ανάπτυξη 5,1%.
2.Ανεργία: Από 17,3% του εργατικού δυναμικού πέρυσι, θα αυξηθεί στο 19,9% εφέτος για να υποχωρήσει το 2021 στο 16,4%. «Η συνολική απασχόληση (σε εθνικολογιστική βάση), μετά την αναστροφή της δυναμικής της το 2020, αναμένεται να ανακάμψει σημαντικά μεσοπρόθεσμα (3,8% το 2021, από -3,6% το 2020) και το ποσοστό ανεργίας (βάσει της έρευνας εργατικού δυναμικού) να αποκλιμακωθεί περαιτέρω σε σχέση με το 2019 (16,4 % το 2021 από 19,9% το 2020), εφ’ όσον οι προσπάθειες για την υποστήριξη των πληττόμενων επιχειρήσεων και τη διατήρηση των θέσεων εργασίας κατά τη διάρκεια της υγειονομικής κρίσης αποδειχθούν επιτυχείς», αναφέρεται χαρακτηριστικά.
3.Κατανάλωση: Από την πλευρά της εγχώριας ζήτησης, η ιδιωτική κατανάλωση εκτιμάται ότι θα σημειώσει τη μεγαλύτερη πτώση (-4,1% σε ετήσια βάση/2,7 μονάδες αρνητική συμβολή στο ΑΕΠ), αντικατοπτρίζοντας τις απώλειες εισοδήματος από το κλείσιμο επιχειρήσεων ή από επιχειρήσεις που λειτουργούν με μειωμένα επίπεδα παραγωγής, την αναβολή τής καταναλωτικής δαπάνης λόγω των μέτρων περιορισμού των κοινωνικών επαφών και τη συμπίεση των πωλήσεων, με εξαίρεση τα τρόφιμα, τα φαρμακευτικά/ιατρικά προϊόντα (π.χ. φάρμακα, ατομικός προστατευτικός εξοπλισμός) και τις ηλεκτρονικές αγορές.
Η ιδιωτική κατανάλωση εκτιμάται πως θα μειωθεί εφέτος κατά 4,1% και θα ενισχυθεί το 2021 κατά 4,2%. Αντίθετα, η δημόσια κατανάλωση προβλέπεται να παρουσιάσει επέκταση κατά 1%, λόγω της αύξησης των κρατικών δαπανών για υγειονομική περίθαλψη.
4.Πληθωρισμός: Το 2021, οι προβλέψεις για τον πληθωρισμό (εναρμονισμένος δείκτης τιμών καταναλωτή) δείχνουν επιστροφή στα επίπεδα του 2019, κυρίως λόγω της αναμενόμενης αύξησης της εγχώριας ζήτησης, μετά από ένα αρνητικό ποσοστό εφέτος εξαιτίας της πανδημίας και των χαμηλών τιμών ενέργειας (0,6% το 2021, από -0,3% το 2020).
5.Ιδιωτικές επενδύσεις: Ο ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου αναμένεται να επιστρέψει σε αρνητικό πρόσημο (-4,6%), λόγω της διακοπτόμενης οικονομικής δραστηριότητας, των πιο δυσμενών συνθηκών χρηματοδότησης και της υψηλής αβεβαιότητας που λειτουργούν επιβαρυντικά στα επενδυτικά σχέδια. Ωστόσο, το 2020 προβλέπεται «εκρηκτική» αύξηση κατά 15,3%.
6.Πρωτογενές πλεόνασμα: «Οι αυξημένες νέες δαπάνες έναντι της πανδημίας αναμένεται να φέρουν το πρωτογενές ισοζύγιο της γενικής κυβέρνησης σημαντικά κάτω από τον στόχο του 3,5% του ΑΕΠ για το 2020», αναφέρεται στο κείμενο.
7.Εισαγωγές-εξαγωγές: Οι επιπτώσεις της πανδημίας αναμένεται να ασκήσουν καθοριστικά αρνητική επίδραση στον εξωτερικό τομέα της οικονομίας. Οι περιορισμοί στις μεταφορές, οι ακυρώσεις ταξιδιών, τα κλειστά χερσαία σύνορα και οι μη ομαλά λειτουργούσες αλυσίδες εφοδιασμού, αναμένεται να ωθήσουν τις εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών σε απότομη πτώση (-19,2%), με τον τουρισμό, τις μεταφορές και τη ναυτιλία να επηρεάζονται περισσότερο. Ταυτόχρονα, οι εισαγωγές αναμένεται να συρρικνωθούν (-14,2%), ανταποκρινόμενες στην υποτονική εγχώρια ζήτηση και τη συρρίκνωση των εξαγωγών. Για το 2021 προβλέπεται «εκρηκτική» αύξηση των εξαγωγών κατά 19,2% και των εισαγωγών κατά 15,6%. (πηγή)
Βασίλης Βιλιάρδος1 Μαΐου 2020
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου