Προχθές αναρωτιόμουν ποιος έσπασε την καρέκλα που φιλοξενεί το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. Ο κ. Νικόλας Γιατρομανωλάκης, γραμματέας Σύγχρονου Πολιτισμού στο υπουργείο παντός Πολιτισμού, μου έλυσε την απορία με ανάρτησή του στο fb. Πρόκειται για τον Ρασίντ Τζόνσον, Αμερικανό «εικαστικό καλλιτέχνη». Δεν μπορώ παρά να υποκλιθώ και να ομολογήσω ταπεινά ότι συγκαταλέγομαι στους αντιδραστικούς και «ανιστόρητους», όπως χαρακτηρίζει ο κ. Γιατρομανωλάκης όσους δεν θαυμάζουν την καρέκλα. Η υπόκλιση γίνεται ακόμη βαθύτερη, η μύτη μου έχει σχεδόν αγγίξει το πάτωμα, όταν διαβάζω πως την καρέκλα αυτή την έσπασε ο καλλιτέχνης αφού διάβασε το μυθιστόρημα του Νιγηριανού συγγραφέα Τσινούα Ατσέμπε που φέρει τον εύλογο τίτλο «Τα πάντα γίνονται κομμάτια». Ο ήρωας δυσκολεύεται να αποδεχθεί τις αλλαγές, τον εξευρωπαϊσμό και τον εκχριστιανισμό της φυλής του.
Η σπασμένη καρέκλα εκφράζει τον φόβο ότι ίσως γινόμαστε «irrelevant» – σαν τους δικηγόρους στις αμερικανικές σειρές που ρωτούν άσχετες με την υπόθεση ερωτήσεις. Τη σημασία του έργου τη συμπληρώνει ο τίτλος του: «Thrown for Chinua Achebe». Οπως μας εξηγεί ο κ. Γιατρομανωλάκης, πρόκειται για λογοπαίγνιο ανάμεσα στο thrown και το throne. Με αφήνει άφωνο η ασχετοσύνη μου.
Και τώρα για να σοβαρευτούμε. Τη λεγόμενη σύγχρονη τέχνη δεν τη δημιουργούν οι καλλιτέχνες. Την παράγουν οι ερμηνευτές της – επιμελητές εκθέσεων και πάσης φύσεως «προλογιστές», που φορτώνουν με σημασία το ασήμαντο. Η καρέκλα του Βαν Γκογκ δεν χρειάζεται ούτε μυθιστορήματα ούτε τα προβλήματα ταυτότητας του Νιγηριανού για να υπάρξει. Μαγνητίζει το βλέμμα σου με τα χρώματά της και το σχέδιό της και μετά, αν θέλεις, μπορείς να μάθεις αν φύσαγε την ημέρα εκείνη ο Μιστράλ στην Αρλ. Κατ’ αρχάς, σου φτάνει αυτό που βλέπεις. Οταν ο Πλάτων γράφει στην «Πολιτεία» του ότι ο επιπλοποιός είναι πιο κοντά στην αλήθεια από τον ζωγράφο που απεικονίζει το έπιπλο, διότι απέχει τρία στάδια από την ιδέα, λες ότι ο Φιλόσοφος των Φιλοσόφων δεν καταλάβαινε από τέχνη. Οταν όμως βλέπεις τη σπασμένη καρέκλα και σκέφτεσαι πως χρειάζεται περισσότερη τέχνη για να τη φτιάξεις παρά για να τη σπάσεις, τότε αναρωτιέσαι μήπως ο Πλάτων είχε εντέλει δίκιο.
Το ζήτημα δεν είναι «εικαστικό». Το ζήτημα είναι πολιτισμικό. Σηματοδοτεί την κόπωση του πολιτισμού μας. Λες και δεν αντέχουμε να σηκώσουμε το βάρος της δημιουργικής δύναμης που κληρονομήσαμε. Και όπως έγραψε ο Γκόμπροβιτς στη δεκαετία του ’60, ήρθε ο καιρός να πετάξουμε στα σκουπίδια όλη την ασημαντότητα των τελευταίων δεκαετιών και να ξαναβρούμε το όντως εξέχον. Στη Δημοκρατία ψηφίζουν και οι ηλίθιοι. Η τέχνη δεν τους αντέχει.
Η σπασμένη καρέκλα εκφράζει τον φόβο ότι ίσως γινόμαστε «irrelevant» – σαν τους δικηγόρους στις αμερικανικές σειρές που ρωτούν άσχετες με την υπόθεση ερωτήσεις. Τη σημασία του έργου τη συμπληρώνει ο τίτλος του: «Thrown for Chinua Achebe». Οπως μας εξηγεί ο κ. Γιατρομανωλάκης, πρόκειται για λογοπαίγνιο ανάμεσα στο thrown και το throne. Με αφήνει άφωνο η ασχετοσύνη μου.
Και τώρα για να σοβαρευτούμε. Τη λεγόμενη σύγχρονη τέχνη δεν τη δημιουργούν οι καλλιτέχνες. Την παράγουν οι ερμηνευτές της – επιμελητές εκθέσεων και πάσης φύσεως «προλογιστές», που φορτώνουν με σημασία το ασήμαντο. Η καρέκλα του Βαν Γκογκ δεν χρειάζεται ούτε μυθιστορήματα ούτε τα προβλήματα ταυτότητας του Νιγηριανού για να υπάρξει. Μαγνητίζει το βλέμμα σου με τα χρώματά της και το σχέδιό της και μετά, αν θέλεις, μπορείς να μάθεις αν φύσαγε την ημέρα εκείνη ο Μιστράλ στην Αρλ. Κατ’ αρχάς, σου φτάνει αυτό που βλέπεις. Οταν ο Πλάτων γράφει στην «Πολιτεία» του ότι ο επιπλοποιός είναι πιο κοντά στην αλήθεια από τον ζωγράφο που απεικονίζει το έπιπλο, διότι απέχει τρία στάδια από την ιδέα, λες ότι ο Φιλόσοφος των Φιλοσόφων δεν καταλάβαινε από τέχνη. Οταν όμως βλέπεις τη σπασμένη καρέκλα και σκέφτεσαι πως χρειάζεται περισσότερη τέχνη για να τη φτιάξεις παρά για να τη σπάσεις, τότε αναρωτιέσαι μήπως ο Πλάτων είχε εντέλει δίκιο.
Το ζήτημα δεν είναι «εικαστικό». Το ζήτημα είναι πολιτισμικό. Σηματοδοτεί την κόπωση του πολιτισμού μας. Λες και δεν αντέχουμε να σηκώσουμε το βάρος της δημιουργικής δύναμης που κληρονομήσαμε. Και όπως έγραψε ο Γκόμπροβιτς στη δεκαετία του ’60, ήρθε ο καιρός να πετάξουμε στα σκουπίδια όλη την ασημαντότητα των τελευταίων δεκαετιών και να ξαναβρούμε το όντως εξέχον. Στη Δημοκρατία ψηφίζουν και οι ηλίθιοι. Η τέχνη δεν τους αντέχει.
4 σχόλια:
Δηλαδή μετά από αυτή την εξήγηση που έδωσε κ. Νικόλας Γιατρομανωλάκης, γραμματέας Σύγχρονου Πολιτισμού, αυτομάτως η καρέκλα έγινε έργο τέχνης. Δηλαδή, εγώ παρουσιάζω ως έργο τέχνης μια σπασμένη σκούπα, και όταν με ρωτήσουν απο που εμπνεύστηκα το έργο μου , απαντώ: μα απο το βιβλίο του Hans-Georg Gadamer , Αλήθεια και Μέθοδος, οπότε, αυτομάτως, η σπασμένη σκούπα μετατρέπεται σε υπέροχο έργο τέχνης. Το κακό με αυτούς δεν είναι ότι μας δουλεύουν, αλλά ότι άτομα με διανοητική υστέριση, δεν ξέρω πως, βρίσκονται πάντα σε θέσεις κλειδιά.
Εάν υπάρχει πρόσφορο έδαφος στό πάθος τών ιδεών αυτό είναι δυνατόν. Σ' αυτό πού ονομάζουμε σήμερα ιδεολογία. Η οποία σήμερα κινεί τήν ιστορία. Οι ιδέες πηγάζουν από τό αγαθό, τό οποίο είναι επέκεινα τής ουσίας, τής αισθητής ουσίας τών πραγμάτων. Είναι η γνωστή δημιουργικότης, τό θεμέλιο τού πολιτισμού, τής κοινωνίας. Η οποία παράγει τά έργα τών χειρών μας, τήν τέχνη τής ζωής. Η καρέκλα π.χ. είναι δημιούργημα, δέν είναι αντιγραφή από τήν φύση. Είναι κατά φύσιν.Πραγματοποιεί τήν αιτιώδη αρχή τού υπαρκτού μέ τίς τέσσερις αρχές τού υπαρκτού καί τήν σταθερότητα τής αρετής μέ τήν οποία στώμεν καλώς, σταθεροί σέ όλα τά συμβεβηκότα τά οποία λύνονται καί προσλαμβάνονται καί αφομοιώνονται, επιτρέποντας μιά συνεχή εξέλιξη τού πολιτισμού, απελευθερώνοντάς τον από τήν αιώνια επανάληψη τού ιδίου, δηλ. τόν λαβύρινθο τού ζωώδους ανθρώπου πού τρώει τά παιδιά του καί τόν γόρδιο δεσμό τού θεοκρατισμού, τού αντιπροσώπου τών θεών ή τού θεού, όπως τόν ζούμε σήμερα στόν κληρικαλισμό. Αστειεύομαι καί παίζω φίλε νά μέ συμπαθάς.
''Είναι λάθος να θεωρούμε ανήθικο μόνο εκείνο που προσβάλει άμεσα την λεγόμενη ηθική αίσθησή μας. Ακόμη και ένα άσχημο ποίημα, μία χυδαία μουσική, ένας αποκρουστικός ζωγραφικός πίνακας είναι ανήθικα, διότι έμμεσα, υποστηρίζουν, κολακεύουν, ευνοούν την νοητική τεμπελιά, το κακό γούστο, τον πιο ευτελή συναισθηματισμό των μαζών, που έχουν ήδη πληγεί από ελαττώματα τέτοιου είδους. Και κανείς δεν θα μπορεί ποτέ να πει πόσο αυτά τα 'αισθητικά δηλητήρια' εξασθενίζουν την ψυχολογία και επομένως την ίδια την ψυχή ενός λαού. ''
http://theodotus.blogspot.com/2019/07/blog-post.html
https://tasthyras.wordpress.com/2020/10/17/%ce%b4%ce%b9%ce%b5%ce%b8%ce%bd%ce%ae%cf%82-%ce%bc%ce%ae%ce%bd%cf%85%cf%83%ce%b7-%ce%b3%ce%b9%ce%b1-%cf%84%ce%bf-%cf%83%ce%ba%ce%ac%ce%bd%ce%b4%ce%b1%ce%bb%ce%bf-%cf%84%ce%bf%cf%85-%ce%ba%ce%bf%cf%81/
κι εδω μια αλλη μαυρη τρυπα. Ιατροφαρμακευτικη. Μαυρη ομως κι αυτη. Λοιπον το CERN ειναι η απολυτη μαυρη τρυπα της ψωρο-Ευρωπης. ΤΗς ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗΣ ΨΩΡΙΑΡΑΣ. ΔΥΣΤΥΧΩς Η ΨΩΡΙΑΣΗ ΕΙΝΑΙ ΑΝΙΑΤΗ. ΑΝ ΚΑΙ ΔΕΝ ΜΕΤΑΔΙΔΕΤΑΙ ΕΝ ΤΟΥΤΟΙΣ ΑΚΟΜΗ ΕΝΑ ΠΑΡΑΔΟΞΟ ΣΤΟΝ ΤΟΠΟ ΜΑΣ ΣΥΝΕΒΗ. ΚΑΤΑΦΕΡΕ Ο ΚΟΡΑΗΣ ΚΑΙ ΟΛΟΙ ΟΙ ΚΟΡΑΗΔΕΣ ΚΑΙ ΨΩΡΙΑΡΗΔΕΣ ΠΟΥ ΨΩΡΙΑΣΑΝΕ ΣΤΟ ΦΑΡ ΟΥΣΤ ΣΤΗΝ ΑΓΡΙΑ ΔΥΣΗ ΝΑ ΜΑΣ ΤΗΝ ΚΟΛΛΗΣΟΥΝΕ ΚΑΙ ΤΟΣΟ ΠΟΛΥ ΤΗΝ ΕΧΟΥΜΕ ΚΟΛΛΗΣΕΙ ΑΔΕΡΦΙΑ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΠΛΕΟΝ Η ΙΔΙΑ Η ΦΥΣΗ ΜΑΣ. ΜΙΑ ΟΣΜΩΣΗ ΤΗς ΔΕ ΠΟΥ ΠΑΡΑΤΗΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΟΥΣ ΒΡΩΜΕΡΟΥΣ ΤΟΥΡΚΟΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΟΥΣ ΚΑΤΑΦΕΡΕ ΝΑ ΠΑΡΑΓΕΙ ΤΟΝ ΤΥΠΟ ΤΟΥ ΚΑΡΑΜΑ@@ΚΑ ΕΛΛΗΝΑΡΑ. ΑΛΙ ΑΛΙ ΚΑΙ ΤΡΙΣ ΑΛΙ.
Δημοσίευση σχολίου