Παρασκευή 1 Αυγούστου 2025

Ο παραμορφωμένος καθρέφτης της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Andrea Zhok - 01/08/2025

Ο παραμορφωμένος καθρέφτης της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Πηγή: Άντρεα Ζοκ

Δύο φευγαλέες σκέψεις σχετικά με το θέμα των σχέσεων μεταξύ Ιταλίας και ΕΕ.
1) Υπάρχει συχνά η τάση να αντιπαραβάλλονται δύο αφηρημένες εικόνες: αφενός, η Ευρώπη που θεωρείται ότι συμπίπτει με την ΕΕ, και αφετέρου, η εικόνα της Ιταλίας ως ένα εύθραυστο σταγονίδιο που ρίχνεται στα κύματα της διεθνούς πολιτικής και της οικονομίας των Μεγάλων Παικτών.
Μόλις η συζήτηση πάρει αυτή την τροπή, είναι εύκολο να αναρωτηθεί κανείς ρητορικά: πού μπορεί να φτάσει η Ιταλία μόνη της, σαν να παίζουμε το παιχνίδι Ιταλία-Υπόλοιπος Κόσμος.
Αυτή η άποψη είναι εντελώς παραπλανητική.
Δεν έχει ποτέ νόημα να μιλάμε για μια Ιταλία «με ή χωρίς Ευρώπη».
Οι ευρωπαϊκές συνθήκες συνεργασίας υπήρχαν πάντα, από τότε που η Ιταλία υπήρχε ως ενιαίο κράτος.
Το πρόβλημα δεν έγκειται στις ευρωπαϊκές ή διεθνείς συνθήκες εν γένει, αλλά στα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά της Συνθήκης του Μάαστριχτ (και αργότερα της Συνθήκης της Λισαβόνας), με την καθιέρωση ενός εξαιρετικά συγκεκριμένου μοντέλου σχέσεων, αφοσιωμένου σε νεοφιλελεύθερες, μερκαντιλιστικές πολιτικές που αποσκοπούσαν στη μεγιστοποίηση των εξαγωγών εις βάρος της εσωτερικής αγοράς, με στόχο την αποδυνάμωση της αυτοοργανωμένης ικανότητας των εθνικών θεσμών να παρέχουν δημόσιες υπηρεσίες, τιμωρώντας τις κρατικές βιομηχανίες και επιβραβεύοντας τις επιχειρήσεις ιδιωτικοποίησης. Σε αυτό το πλαίσιο, η ίδρυση της ΕΚΤ και η κυκλοφορία του ενιαίου νομίσματος μετέτρεψαν την Ευρώπη σε έναν κατεξοχήν οικονομικό κόμβο, όπου η Γερμανία και οι χώρες-δορυφόροι της μπορούσαν να επωφεληθούν από την εξαγωγή ενός συγκριτικά ασθενέστερου νομίσματος από ένα νόμισμα ελεύθερο να κυμαίνεται με βάση το γερμανικό εμπορικό ισοζύγιο.
Μετά το 1992, η Ιταλία βίωσε μια κολοσσιαία εκποίηση εθνικών παραγωγικών περιουσιακών στοιχείων, καθώς και μια μαζική ιδιωτικοποίηση δημόσιων περιουσιακών στοιχείων. Και τίποτα από αυτά δεν ήταν τυχαίο. Όπως μαρτυρούν αμέτρητες μαρτυρίες, αυτό το σύστημα προκλήθηκε από συμφωνίες της ΕΕ, των οποίων η κυριαρχία ήταν και είναι η Γερμανία.
Η εναλλακτική λύση στην ΕΕ για την Ιταλία δεν είναι να γίνει ένα κλειστό εμπορικό κράτος τύπου Φίχτε, ούτε να γίνει Βόρεια Κορέα. Συνθήκες συνεργασίας παρόμοιες με εκείνες που ίδρυσαν την ΕΟΚ θα μπορούσαν να αποδειχθούν οικονομικά επωφελείς και θα μπορούσαν να συμπληρωθούν από διμερείς ή τριμερείς συνθήκες τεχνολογικής συνεργασίας σε μια ποικιλία τομέων.
Η ιδέα της εθνικής κυριαρχίας δεν έχει καμία σχέση με μια χρυσή απομόνωση ή έναν επιθετικό εθνικισμό.
Πρόκειται απλώς για τον προπαγανδιστικό μηχανισμό όσων έχουν συμφέροντα στο τρέχον ευρωπαϊκό καθεστώς.
2) Η ιδέα ότι η ΕΕ αντιπροσωπεύει ή έχει ποτέ αντιπροσωπεύει μια προσπάθεια ενίσχυσης της ευρωπαϊκής πολιτικής ισχύος ως αντίβαρο στους άλλους «Μεγάλους Παίκτες» είναι εντελώς ανοησία.
Το νεοφιλελεύθερο μοντέλο, που κατοχυρώνεται στις ισχύουσες ευρωπαϊκές συνθήκες, στοχεύει ρητά στην αποδυνάμωση όλων των κρατικών συστημάτων που δεν υπηρετούν απλώς τις πολυεθνικές εταιρείες.
Η ΕΕ έχει εργαστεί για να υπονομεύσει την κυριαρχία των κρατών-μελών της, και το έχει κάνει αυτό ΟΧΙ για να την αντικαταστήσει με ένα παραμυθένιο κυρίαρχο υπερέθνος (τις Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης, για το οποίο δεν υπήρξε ποτέ κανενός είδους συμφωνία, ούτε πολιτικά ούτε από άποψη ιστορικών ή πολιτιστικών προϋποθέσεων). Αυτό το δόλωμα, αυτή η φιλελεύθερη «ηλιοφάνεια του μέλλοντος» που θα ήταν οι Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης, δεν είχε ποτέ την ευκαιρία να αναδυθεί, και κανείς, εκτός από τους πιο αφελείς, δεν το πίστεψε ούτε λεπτό.
Η πραγματική λειτουργία της ΕΕ ήταν να αποδυναμώσει τις εθνικές κυριαρχίες των κρατών-μελών της και να τις αντικαταστήσει με οικονομικές ομάδες πίεσης και ιδιωτικά λόμπι. Παρεμπιπτόντως, αυτή η διαδικασία αντιμετωπίστηκε με μεγάλη εύνοια από τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες, μέσω της οικονομικής τους κυριαρχίας, διέθεταν έτσι εξαιρετικά αποτελεσματικούς μοχλούς για να καλλιεργήσουν τα δικά τους συμφέροντα μέσα από την ευρωπαϊκή πολιτική.
Με άλλα λόγια, η ΕΕ είναι ένας θεσμικός μηχανισμός που αποδυναμώνει συστηματικά την ικανότητα αυτοδιάθεσης των εθνικών κρατών, αντικαθιστώντας την με ολιγαρχικές οικονομικές απαιτήσεις.
Όσο πιο γρήγορα ξεφύγουμε από αυτό το κλουβί των παραμορφωτικών καθρεφτών και των ψυχεδελικών ψευδαισθήσεων, τόσο πιο γρήγορα θα ανοίξουν ξανά οι πύλες του μέλλοντος για την Ιταλία (και την Ευρώπη)

Δεν υπάρχουν σχόλια: