Αναθεώρηση των σχεδίων του ΝΑΤΟ προς απάντηση στη Ρωσία

Ενώπιον δραματικών αποφάσεων για την αλλαγή του δόγματος του ΝΑΤΟ, μεταβάλλοντας τις προτεραιότητες που είχαν επικρατήσει μετά την λήξη του Ψυχρού Πολέμου στη δεκαετία του ’90 και μετά την αναπροσαρμογή τους λόγω των τρομοκρατικών επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου 2001, βρίσκονται η πολιτική και στρατιωτική ηγεσία της Συμμαχίας, καθώς και οι κυβερνήσεις των κρατών – μελών.

Αν και η κρίση της Ουκρανίας εξελισσόταν επί μακρύ χρονικό διάστημα και δεν είναι μυστικό ότι ορισμένες από τις τελευταίες φάσεις της κλιμάκωσής της διευκολύνθηκαν από κινήσεις της Ουάσινγκτον και ορισμένων ευρωπαϊκών κυβερνήσεων, η ραγδαία αντίδραση της Ρωσίας αιφνιδίασε την Ατλαντική Συμμαχία.

Οι πληροφορίες που έχουν περιέλθει στην ηγεσία της ελληνικής κυβέρνησης από τις Ηνωμένες Πολιτείες, η υπηρεσιακή ενημέρωση του ΝΑΤΟ προς τα υπουργεία Εξωτερικών αι Εθνικής Άμυνας κα τα συζητηθέντα στη συνεδρίαση της Στρατιωτικής Επιτροπής της Συμμαχίας, δείχνουν πως, μέσα στους επόμενους λίγους μήνες, οι αμυντικοί συσχετισμοί στην Ευρώπη θα αλλάξουν εντυπωσιακά. Χωρίς, φυσικά, να εγκαταλείπουν τις καινοτόμες αποφάσεις των πρόσφατων Συνόδων Κορυφής (περί νέας «Στρατηγικής Αντίληψης» και αντιπυραυλικής άμυνας το Νοέμβριο 2010 και περί της «Smart Defence» το Μάιο 2012), οι επιτελείς του ΝΑΤΟ διαπιστώνουν ότι τα γεγονότα της Ουκρανίας προκαλούν αλλαγές στο περιβάλλον ασφαλείας με μακροπρόθεσμη διάρκεια.

Η πιεστική ανάγκη των σχεδίων του ΝΑΤΟ συμπίπτει με την μεταβατική περίοδο στην πολιτική του ηγεσία, καθώς αποχωρεί ο γ.γ. Α. Ράσμουσεν και θα αντικατασταθεί, τον Σεπτέμβριο, από τον Γ. Στόλτενμπεργκ, πρώην πρωθυπουργό της Νορβηγίας.

Χρήσης δύναμης και αλλαγή συνόρων

Σημείο – κλειδί των αλλαγών στο ευρωπαϊκό περιβάλλον ασφάλειας είναι η εκτίμηση της Ατλαντικής Συμμαχίας πως οι επεμβάσεις της Ρωσίας στη Γεωργία, το 2008, και στην Ουκρανία, φέτος, δεν ήταν αποσπασματικές στρατιωτικές δράσεις, αλλά τμήματα μίας ευρύτερης στρατηγικής που φτάνει μέχρι και την αλλαγή συνόρων στην Ευρώπη.

Προς ενίσχυση του συμπεράσματος αυτού, αναφέρεται και η (στο μεσοδιάστημα) μεταβολή του στρατιωτικού δόγματος της Ρωσίας, ενώ διευκρινίζεται ότι, ακόμα και αν η Μόσχα δεν επιθυμεί -πράγματι- αλλαγή συνόρων, είναι πάντως πρόθυμη να φλερτάρει με τους σχετικούς κινδύνους που μπορεί να την προκαλέσουν.

Οι αναλυτές του ΝΑΤΟ σημειώνουν πως ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν δεν έχει πλέον πολλές αναστολές για την άσκηση μίας πολιτικής πυγμής, συμπεριλαμβανομένης και της στρατιωτικής δράσης, για να πετύχει τους στόχους του. Η στρατιωτική δράση άλλοτε μπορεί να αποσκοπεί στην προαναφερθείσα αλλαγή συνόρων, κι άλλοτε στην ενίσχυση της επιρροής της Ρωσίας σε περιοχές γειτνιάζουσες προς τα σύνορά της.

Υπό αυτά τα δεδομένα, αν και δεν υφίσταται παρών και άμεσος κίνδυνος κατά των κρατών – μελών του ΝΑΤΟ και των στρατιωτικών τους δυνάμεων, υπογραμμίζεται πως οι επόμενες κινήσεις της Ρωσίας θα μπορούσαν να κλονίσουν τα συμμαχικά συμφέροντα ασφαλείας και την περιφερειακή ασφάλεια.

Ρωσικό πλεονέκτημα

Αν και φυσικά δεν διατυπώνεται δημόσια, η εκτίμηση της Ουάσινγκτον και των ηγεσιών των ισχυροτέρων ευρωπαϊκών μελών του ΝΑΤΟ είναι ότι η ρωσική πλευρά διαθέτει το πλεονέκτημα των κινήσεων. Εκτός από το προφανές χαρακτηριστικό της γεωγραφικής εγγύτητας με την Ουκρανία, αξιολογείται ότι η Μόσχα είναι έτοιμη για μία πολύ μακριά περίοδο καταναγκαστικής διπλωματίας και στρατιωτικής ετοιμότητας, χωρίς να ενδιαφέρεται για τις παράπλευρες απώλειες στη διεθνή εικόνα της ή για τις άλλες πολιτικές και οικονομικές συνέπειες.

Η πρόσφατη συμφωνία με την Κίνα για την πώληση φυσικού αερίου, καθώς και η σχετικά ευάριθμη παρουσία δυτικών επιχειρηματιών στην οικονομική σύνοδο της Αγίας Πετρούπολης (παρά το προηγηθέν αμερικανικό λόμπινγκ κατά της συμμετοχής κυβερνητικών και εταιρικών αντιπροσωπειών από φιλικές χώρες) αποτελούν σαφείς ενδείξεις για το εύρος των κινήσεων της Μόσχας.

Άλλωστε, είναι χαρακτηριστικό ότι, ακόμα και μετά την εδραίωση του ελέγχου επί της χερσονήσου της Κριμαίας, το Κρεμλίνο διατηρεί αυξημένη στρατιωτική ετοιμότητα μέσω τακτικών ή έκτακτων γυμνασίων. Τους τελευταίους δύο μήνες, η ρωσική ηγεσία έχει ανακοινώσει, τουλάχιστον, τρεις – τέσσερις φορές την αποχώρηση των δυνάμεών της από τη μεθόριο με την Ουκρανία, αλλά κάθε φορά το ΝΑΤΟ αδυνατεί να την πιστοποιήσει μέχρι που ένας νέος κύκλος ασκήσεων αρχίζει ή προετοιμάζεται!

Χάρη σε αυτή την ανακύκλωση δυνάμεων, τα παλαιά άρματα μάχης Τα-64 της Ρωσίας, εντός της Κριμαίας και στα σύνορα με την Ουκρανία, έχουν αντικατασταθεί από τα σύγχρονα Τα-72Β, ενώ είναι συχνές και οι παραβιάσεις του ουκρανικού εναέριου χώρου (σε όλες τις περιπτώσεις κοντά στην συνοριακή γραμμή από SU-24 και SU-27.

Σχεδιασμός αντίδρασης

Με τις, εν ψυχρώ, παραδοχές ότι, πρώτον, το ΝΑΤΟ αιφνιδιάστηκε και ότι, δεύτερον, τώρα πια η Ρωσία έχει αποδείξει την πρόθεση χρήσης δύναμης και τη δυνατότητα επιβολής των στόχων της, οι ειδικοί της Ατλαντικής Συμμαχίας κάνουν λόγο για την ανάγκη σχεδίων προστασίας ολόκληρου του ευρω-ατλαντικού χώρου.

Όπως έχει και δημόσια ανακοινωθεί, ο ανώτατος διοικητής συμμαχικών δυνάμεων Ευρώπης (SACEUR), ο αμερικανός πτέραρχος Φ. Μπρίντλοβ, έχει αναλάβει την εποπτεία της εκπόνησης των νέων σχεδίων προστασίας. Προς το παρόν, εκτός από τις γνωστές πτήσεις μαχητικών αεροσκαφών στην Πολωνία και σε άλλες περιοχές του εναέριου χώρου στα ανατολικά της Συμμαχίας, δεν έχουν γίνει γνωστές περισσότερες λεπτομέρειες για τις οδηγίες που έχει δώσει ο πτέραρχος Μπρίντλοβ.

Πάντως, έγκυρες πηγές στις Βρυξέλλες, προδικάζουν την έμφαση στις δυνάμεις αντίδρασης που η συγκρότησή τους είχε υπερπροβληθεί το 2002-2003 και ενεργοποιήθηκαν το 2004 (με πρώτη αποστολή την ετοιμότητα συνδρομής στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας), χωρίς σοβαρή πρακτική συνέχεια τα επόμενα χρόνια. Εκτιμάται, επίσης, ότι θα προωθηθούν συμμαχικές δυνάμεις προς τα ανατολικά σύνορα του ΝΑΤΟ, αν και δεν μπορεί να εκτιμηθεί ακόμα η τελική απόφαση περί μόνιμης εγκατάστασής τους κοντά στις επικίνδυνες περιοχές ή για μέριμνα ταχείας ανάπτυξης, όταν κριθεί απαραίτητο.

Η ενεργειακή ασφάλεια

Παράλληλα, εκτός από τα σχέδια αμυντικής ετοιμότητας, βαρύνουσα σημασία αποδίδεται από την Ατλαντική Συμμαχία, αλλά και την Ευρωπαϊκή Ένωση, στις απαραίτητες προϋποθέσεις για την ενεργειακή ασφάλεια.

Οι εμπιστευτικές εκθέσεις του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, που έχουν αποσταλεί στην ελληνική κυβέρνηση, καταλήγουν στο κοινό συμπέρασμα ότι, κατά πάσα πιθανότητα, θα πρέπει να αποκλειστεί μία ρωσική απόφαση πλήρους διακοπής της παροχής φυσικού αερίου προς την Ουκρανία, και, κατ’ επέκταση, προς τη Δυτική Ευρώπη. Η πλήρης διακοπή αφενός θα έπληττε τα (σήμερα ισχυρότατα) πολιτικά και διπλωματικά ερείσματα της Μόσχας (στο Βερολίνο και όχι μόνον) και αφετέρου θα στερούσε πολύτιμο συνάλλαγμα από τη ρωσική οικονομία.

Αντίθετα, δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο περιοδικών διακοπών στην παροχή φυσικού αερίου (disruption, «αναστάτωσης») είτε για πολιτική πίεση είτε λόγω των συχνών χρεών της Ουκρανίας προς τη Ρωσία.

Στα τέλη Μαΐου, οι τριγωνικές συνομιλίες Μόσχας – ΕΕ – Κιέβου οδήγησαν σε μία πρώτη συμφωνία για το ουκρανικό χρέος των 1,58 δις. (για τις παραδόσεις που είχαν γίνει μέχρι τα τέλη Απριλίου), αν και η Gazprom επιμένει ότι, στην πραγματικότητα το χρέος ξεπερνά τα 5 δις. λόγω μίας παλαιότερης συμφωνίας, τύπου «take or pay» του 2009.

Σε περίπτωση «αναστάτωσης», στην παροχή φυσικού αερίου διάρκειας ως και 30 ημερών, υπολογίζεται ότι τα ευρωπαϊκά αποθέματα θα καλύψουν τις τρέχουσες ανάγκες, χωρίς πρόβλημα. Για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα, η ΕΕ θα μπορούσε να ζητήσει τη χρήση της εναλλακτικής οδού μέσω της Λευκορωσίας και του Nord Stream, ενώ η λύση του LNG (με εξαίρεση την Ελλάδα και την Ιταλία) δεν είναι τόσο εύκολη ή πρακτική για άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Πηγή περιοδικό «Άμυνα και Διπλωματία»

Δημοσκόπηση στη Ρωσία επιταχύνει τις εξελίξεις στην Ανατολική Ουκρανία;

Με ισχυρότατη πλειοψηφία οι Ρώσοι πολίτες επιθυμούν την άμεση αναγνωριση της αυτόνομης δημοκρατίας του Ντόνετσκ. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι ο Ρωσικός λαός δεν φοβάται το ενδεχόμενο πολεμικής σύρραξης που θα επιφέρει μία τέτοια απόφαση από την Ρωσία, αφού με ποσοστό… που ξεπερνά το 72% θέλουν να δουν τον δικέφαλο να ανεμίζει στην Ανατολική Ουκρανία.

Παρά την δαμόκλειο σπάθη των κυρώσεων ή την ευθύνη που αναλαμβάνει η Ρωσία με μία τέτοια κίνηση, η ηγεσία πλέον πιέζεται από το λαϊκό αίσθημα να αναλάβει δράση. Μιλάμε βεβαίως για το ενδεχόμενο στρατιωτικής δράσης αφού η δημοκρατία του Ντονετσκ σφυροκοπείται αυτή την στιγμή από τις στρατιωτικές δυνάμεις του Κιέβου.

Aς Μιλήσουμε Επιτέλους